'De Vorstenlikker:
geen goed stuk
WOENSDAG 6 JUNI 1979
VARIA
PAGINA 29
In 1966 maakte Dick Verkijk in
Praag voor de VPRO een tele
visie-interview met de Tsje
chische dissident Wladimir
Skutina. Hij wist de film via
sluipwegen naar Nederland
te krijgenen vroeg bij zijn te
rugkeer in Hilversum wan
neer het interview was uitge
zonden. Jan Blokkerzijn
toenmalige chef .sprak toen de
historische woorden: ..Dat
hebben we helemaal niet uit
gezonden - Ik ken die Skutina
helemaal niet...".
De Tsjechen kenden hem wél.
Twee door Skutina geschre
ven tv-amusementspro-
gramma's kregen in Mon-
treuxin 1961 en 1963 de Bron
zen en Zilveren Roos. In 1961
kreeg hij dit vreugdevolle be
richt in de gevangenis, waar
in hij zat opgesloten wegens
belediging van president No-
votnyMaar nog beter leerden
de Tsjechen hem kennen in
1968. na de Russische inval in
Praag .Inéén dag tijd hadden
de Tsjechische televisiemede
werkers zoveel mogelijk tech
nische apparatuur naar en
kele onbewoonde huizen over
gebracht, en van daaruit ver
zorgden zij zes dagen lang
illegale" legale tv-uitzen-
dingen.
De Russen hadden intussen ook
een zender opgericht, maar
die zond slechts één beeld uit:
het wapen van Tsjechoslowa-
kije. met daaronder een aan
tal anonieme, slecht Tsje
chisch sprekende Russische
stemmen. Het was Wladimir
Skutina die als commentator
optrad voor de zogeheten
.Zwarte Televisie". De eerste
keer verscheen hij met een
masker op in beeld. Er is een
andere zender, zei hij. die
zonder beeld en met anonieme
stemmen uitzendt. Wij doen
dat anders! En hij zette zijn
masker af, zei zijn naam voor
zover dat nog nodig was),
camera ook de
i toonde, en daar
na als contrast dat ene beeld
van het Tsjechoslowaakse
wapen op één der monito-
Vier jaar
Skutina woont nu in Zurich, hij
hoopt dat zijn vrouw en doch
ter volgende maand toestem
ming krijgen hem te volgen.
Gisteren was hij een paar uur
in Nieuwspoort, als pleitbe
zorger van zijn vriend Jiri
Lederer, over wie morgen
meer. Ik vroeg Skutina of hij
niet bang was dat zijn
publieke optreden ten behoeve
van Lederer de Tsjechische
autoriteiten ertoe zou brengen
moeilijk te gaan doen met de
uitreisvisa voor zijn vrouw en
dochter. Nee, zei hij, dat
maakt geen enkel verschil. Als
ze dat willen, hebben ze geen
aanleiding nodig...
Jongeren
De Russen hebben die Zwarte
Televisie in die zes dagen niet
kunnen vinden, maar ze heb
ben het Skutina ook nooit ver
geven In 1970 volgde de grote
revanche: vier jaar en twee
maanden gevangenisstraf.
Hij zat alle vijftig maanden
twee jaar in
opsluiting. Toen hij
anderhalf jaar geleden op
straat in Praag in elkaar
werd geslagen, zogenaamd
door straatslijpers, achtte hij
de tijd gekomen het aanbod
aan te nemen om, met verlies
van zijn staatsburgerschap,
naar Zwitserland te emigre
ren. Eind vorig jaar was het
zover. Omdat het toch nog zo'n
lijd duurde, had de president
van de Zwitserse republiek in
een brief aan zijn Tsjechische
collega Husak gevraagd
waar Skutina toch bleef? De
Zwitserse president kreeg een
kort briefje van een ambte
naar terug, die schreef: „U
vraagt waarom het zo lang
duurt. Het antwoord is, dal
alles bij ons zo lang
duurt".
Er is, zei hij, een „nieuw golf'
van oppositionele jongeren in
Tsjechoslowakije ontstaan,
jongeren van 15 tot 18 jaar die
4 tot 9 jaar waren in 1968,
maar die alles van de Praagse
Lente blijken af te welen. Als
voorbeeld vertelde hij dat hij,
kort voor zijn vertrek uit
Praag, een toneelvoorstelling
bezocht. De zaal was voorna
melijk gevuld met jongeren.
Hij was wat laat, betrad de
zaal, iemand riep toen: „Wla
dimir Skutina is er!", zo'n
driehonderd jongens en meis
jes stonden op en bleven stil
zwijgend staan (applaus of
zoiets zou als provocatie zijn
beschouwd), totdat hij zijn
plaats gevonden had en was
gaan zitten.
Die jongeren gaan tegenwoor
dig, met de Poolse paus als
moreel rug ge steunt je, ook
naar de kerk, vertelde hij.
Tijdens een recente nachtmis,
die om vier uur 's middags ge
houden moest worden omdat
de veiligheidspolitie 's nachts
wilde slapen, waren duizen
den jongeren toegestroomd.
Minder uit religieuze overtui
ging, dan als provocatie van
het regime, veronderstelde
Wladimir Skutina.
Als een in 1973 geschreven toneel
stuk, waarover in het eigen land
veel te doen is geweest, Neder
land pas in 1979 bereikt, kan het
geen goed stuk zijn. „De Vor
stenlikker" van de Zweed Lars
Noren is dan ook geen goed stuk.
Niet omdat men desgewenst kan
vinden dat goede zeden worden
aangetast. Noren, die als lyricus
wordt genormeerd, vindt waar
schijnlijk zelf dat hij aan het slot
van het stuk, wanneer iedereen
gek is. geen platvloerse porno
laat uitkrijsen, maar geestelijke
diepgravenj. Het kan voorts een
functie hebben dat hardhandig
wordt gecopuleerd en dat de
vorst zich verlekkert aan het ge
slachtsdeel van zijn jonge hof-
componist en hem later ook nog
eens bestijgt."Gerard Reve doet
niet anders. En tenslotte hebben
we alles al gehad: het fallisch
theater, het theater van de
wreedheid, het absurdistisch
theater, enz., zodat we niet zo ge
schokt hoeven te zijn als de Zwe
den, die het stuk verboden.
Maar alles wat Reve wel heeft, heeft
Noren niet: de logische nood
zaak, de ordening. Noren is cha
os. Hij kwakt zonder lijn hoog
dravende taal rond, die voor
zwaar filosofisch moet doorgaan.
Hij deelt" de taal uit ongeacht de
rol. Erloopt niemand rond die het
niet uitermate moeilijk heeft met
het verbindingstelsel hoofd-hart-
onderlijf en die dat per gelijk
soortige dieptemonoloog moet
uitdragen. Soms spreken de per
sonen met elkaar, wat het begin
van drama is, maar de tekst, die ze
op die enkele momenten te bek
ken hebben, is van een onbenul
lige huisbakkenheid, die te gê
nant is om te moeten aanhoren.
Geen enkel moment is meeleven
met of begrip voor de rollen mo
gelijk.
Het stuk is de Holland-Festivalbij
drage van het Ro-theater in Rot
terdam. Franz Marynen deed
derhalve de regie. Zijn vaste me
dewerkers Jean-Marie Fievez en
Dagmar Schauberger tekenden
voor toneelbeeld en kostuums.
Dus een voorstelling is het wel
geworden. Het uiterlijk is,ook nu
weer van een ongekend raffine
ment. Misschien had dat uiterlijk
de onmacht van de schrijver
kunnen camoufleren als het thea
ter-maken niet had voortgeduurd
van kwart over acht tot midder
nacht en van de vele tientallen
scenes alle overbodige rifraf was
geschrapt. Dan zou mogelijk een
onbegrepen, maar althans hallu-
cenair filmisch gebeuren zijn
overgebleven.
Maar Franz Marynen haalt liever
uit. Overbodigheden? Onbegrij
pelijkheden? Geen nood. Een
onnatuurlijke speelstijl er tegen
aan en de tekst laten loeien, tot
snerpen toe, dan moet het wat lij
ken Het deed het niet. Tegen half
twaalf hielden de meeste bezoe
kers het dan ook voor gezien. Het
was trouwens niet nodig dat er
meer overbleven teneinde het
obligate premiere-applaus te
kunnen produceren, want het
doek zakte om niet weer op te
gaan voor de buigingen. Ook dat
zal wel weer een diepe betekenis
hebben. Lars Noren wil toneel
datje naar huis en naar bed doet
gaan op een andere manier in een
andere wereld. Maar omdat hij
verkrampt niets oproept, wordt
hij daarvoor bedankt.
(Op 9 en 10 juni in Den Haag en 22
en 23 juni in Amsterdam.
FRANK VAN BRAKEL
Kunst
De Lakenhal, Oude Singel 28-32. Ten
toonstelling werk van Jan van Tongeren.
Geopend van 4 mei tot 17 juni.
Ars Aemula Naturae, Pieterskerkgracht
9. Eerste cursistenexpositie, geopend tl
m 23 mei; Tweede cursistenexpositie,
geopend van 1 t/m 7 juni, ma. t/m vr. van
19.30-21.30 uur, za., zo. en tweede Pink
sterdag van 12-16 uur, eerste Pinkster
dag gesloten.
Schepen
KLEINE VAART
Anna Broere pass 5 Str. Vincent nr Ant
werpen.
Atlantic Sea 3 dw Maria de Leuca nr
Pescaria.
Breehelle 4 1100 o Porto Rico nr Santos,
Celtic 3 350 ono Rio de Janeiro nr Mon-
Dutch Faith 5 20 w Hoek van Holland nr
Rotterdam.
Dutch Mate v Rotterdam nr Antwerpen,
Dutch Spirit pass 4 Flamborough nr
Grangemouth.
Jacobus Broere 5dw Cherbourg nr Le
Havre.
Maasberg 5 te Amsterdam.
Mare Altum pass 4 Dungeness nr Lon-
Mare Bonum 4 v Rotterdam nr Stanlow,
Mare Magnum 3 v Rotterdam nr Stan
low.
Rochab 4 35 wnw Djeddah nr Piraeus.
GROTE VAART
Abida 2 35 w Cagliari nr Coryton.
Alamak 3 te Rotterdam.
Alkmaar 5 vn San Juan nr Santo Domin
go.
Galerie v.d. Vlist. Botermarkt 3. Ten
toonstelling Jan Bos - aquarellen Ge
opend t/m 9 juni, do. t/m za. van 10-17
uur. do. ook tot 21 uur
Molenlaan 2, Voorschoten. Tentoonstel
ling van oudescheepsprenten. Geopend
t/m 28 juni, vr. en za. van 11-17 uur.
Galerie Pilchri Studio. Passage 10,
Oegstgeest. Tentoonstelling, Annie Bors
Pauwels - aquarellen, tekeningen en
schilderijen. Geopend dag. 10-16 van
uur (zo. gesloten) tot 22 juni.
Alnati 4 te Rotterdam,
AJphacca 3 te Hoek van Holland,
Aludra 4 vn Vanencia nr Barcelona,
Amstelburcht 2 160 zzw New Orleans nr
Port Sudan,
Amstlelland 3 te Amsterdam,
Amstelpark 4 te Nakhodka.
Amstelslot 5 vn Lake Charles nr Bandar
Shapour.
An til la Cape 2 50 o Vitoria nr Buenos
Atlantic Crown 4 vn Baltimore nr New
York,
Bothniaborg 4 te Amsterdam.
Broere Merald 3 vn Stade nr Terneuzen,
Cipinula 5 te Kharg verw
Chevron Eindhoven 2 vn Maracaibo nr
Portland.
Chevron Madrid 4 vn Bahrain nr Singa
pore.
Chevron the Hague 4 vn Rotterdam nr
London.
Coral Isis 4 560 no Bermuda nr Split,
Coral Maendra 5 te Marsaelbrega,
Dallia 3 vn Corpus Christi nr Curasao,
Deltadrecht 3 rede Leningrad,
Felipes 3 te Dubai.
Gardenia 5 te Venetie.
Gooiland 4 vn Amsterdam nr Zuid Ame
rika,
Hollandia 4 vn Le Havre nr Liverpool,
Incotransspirit 2 te Amsterdam,
Aubergede Kievit, Stoeplaan 27, Wasse
naar. Tentoonstelling Ab van Oeverdam
- schilderden. Geopend t/m 1 juli ('s
maandags gesloten).
Galerie De Oude Rijn, Stille Mare 4.
"Voorjaarstentoonstelling"geopend
van 12 mei t/m 30 juni, woe. t/m za. van
14-17 uur (24 mei gesloten).
Brasserie Scarabee, Pieterskerkchoor-
steeg. Tentoonstelling Huib Burer - fo
tografie en Wil Sorel - pastels. Geopend
dag. (behalvedinsdag)vanaf 11 uur .tot 1
Latirus 4 550 ozo Maputo nr Durban,
Maasrix 5 te Ras Tanura verw
Merino Express 3 180 ozo Kaap Leeuwin
nr Adelaide,
MytQus 4 400 o Tokyo nr Los Angeles.
Nedlloyd Adelaide4 50o Boobyisland nr
Surabaya.
Nedlloyd Cumberland 5 vn Bunedin nr
Auckland.
Nedlloyd Fresco 4 vn Singapore nr Hong
Kong.
Nedlloyd Fukuoka 4 vn Iquique nr Val
paraiso.
Nedlloyd Hong Kong 4 rede San Jose,
Nedlloyd Katwijk 2 vn Lome nr Abidjan,
Nedllovd Lek 5 te Sydney,
Nedlloyd Manie 2 110 wzw Port Eliza
beth nr East London.
Nedlloyd Schie 2 vn Hong nr Kobe.
Nedlloyd Tasman 4 vn Hamburg nr Rot
terdam.
Nedlloyd Tauranga 3 te Rotterdam.
Nedlloyd Waal 4 1200 zw Nicaragua nr
Papeete,
Ondina 3 vn Jebel Dhanna nr Fahal,
Onoba 4 600 ozo Miami nr Amua.vbay,
Patro 4 vn Freeport nr CuraCao,
Safocean Auckland 5 te Melbourne,
Salland 4 te Paramaribo,
Thameshaven 2 te Antwerpen.
Trident Rotterdam 2 te Amsterdam,
Visten 4 pass Skagen nr Boulogne.
Winsum 3 355 no Honolulu nr Kobe
Agenda
FRED BASSET
U hebt helemaal qêiut
Mevrouv/, alleen ge
bruik jedevertesn)
de naam.
FRED, Mevrouiv*
ik heet Fred
BIER-CAKE
Vermeng 250 gr
bruine suiker, 250 gr
rozijnen, 50 gr fijn
gehakte amandelen.
2 theelepels sinaas
appel- of citroensap
1 en 1 theelepel zout
met 250 gr cakemeel.
Klop 2 grote eieren
los met 125 gr ge
smolten boten en 2
theelepels dubbel-
koolzure soda (zui
veringszout) en roer
dit door het meel
mengsel. Meng er als
laatste luchtig 1,5 dl
stout (donker) bier
door en schep het
beslag in een bebo
terd cakeblik. Dek af
met fobe en zet het
blik ongeveer 2 uur
De avonturen van Jommeke
J y Heeik had u V.
niet herkend l
Verdikke,
hoe komt qij hier
hr terecht j\
Ja..dat is 'n lang rerhaal,
FUiberke. Dat vertel ik u
—T7 later tvel'.
Welnee, FUiberkeherkent
qe uw beste vriend niet meer
warmde, lauwe oven
(100 125 oC.) Ver
wijder voor het laat
ste halve uur het fo
lie. Het resultaat is
een zoete, vochtige
cake, die meer aan
een soort koek doet
denken, en die zeer
vol van smaak is.
WINA BORN
Maar ik denk dat er eerst nog 1
belanqrijker punten zijn .nietwaar
heer minister
Neenee,toch niet,
beste vriendik
laat u eerst volop
genieten van het
r blij weerzien', j~
TenandereFUiberke
weet reeds wat wij
van hem verlangen '1
Ongevallendienst
ziekenhuizen Leiden
Klasse afd.
18.30-19.30 i
an 14.00-14.45
11.15-12 uur.
Bezoek aan ernstige patiënten, wanneer
voor ernstige patiënten doorlopend be
zoek wordt toegestaan kan de hoofdver
pleegkundige hiervoor speciale kaarten
verstrekken.
Bezoektijden Kinderkliniek:
Dagelijks:
15.00-15.45 uur
18.30-19.00 uur.
Bezoektijden kinderafdeling:
Elke dag
14.15-1500 uur
Leidse bioscopen
CAMERA: "Jesus Christ Superstar", da.
7.00 en 9.15, al.
Kindermatinee: "De gelaarsde kat als
krachtpatser", za., ma. en woe. 2.30 uur,
zo. 2.00 uur.
Nachtvoorstelling: "The Nightporter",
vr., za. 11.30 uur. 16 jr.
LUXOR: "Pas op of we slaan erop", da.
2.30,7.00 en 9.15 uur. zo. en ma. 2.15.4.30,
Kraamafdeling: dag. van 11.15-12.00 uur
(alleen voor echtgenoot) van 15.00-16.00
uur en van 18.30-19.30 uur. Babyshow
laatste kwartier van middag- en avond
bezoek.
Ongevallendienst elke dag Academisch
Ziekenhuis behalve van dinsdag 13.00
uur tot woensdag 13.00 uur. (Diacones-
senhuid en van vrijdag 13.00 uur tot za
terdag 13.00 uur Elisabeth-ziekenhuis)
Kinderafdeling: dag.
15.00-18.30
7.00 en 9.15 uur, 12 jr.
LIDO 1: "The Passage", da. 2.30, 7.00 en
9.15 uur, zo. en ma. ook 4.45 uur, 16 jr.
LIDO 2: "The Deerhunter", da. 2.30 en
8.00 uur. 16 jr.
LIDO 3: "Animal House", do vr. di. 2.30,
7.00 en 9.15 uur, overige dagen alléén
STUDIO: "Nosferatu", do., vr. en di.
2.30, 7. 00 en 9.15 uur, overige dagen al
léén 7.00 en 9.15 uur, 12 jr.
Kindermatinee: "Lady and the tramp",
TRIANON: "Twee vrouwen", da. 7.00 en
da. 7.00 en 9.15 uur, 16 jr.
uur, al.
REX: "Pervers op z'n Frans", da. 2.30,
7.00 en 9.15 uur, zo. en ma. 2.15,4.30,7.00
en 9.15 uur, 16 jr.
Nachtvoorstelling: "Meisjes die van toe
ten noch blazen weten", vr. en za. 11.30
uur, 16 jr.
Bioscopen Alphen
EURO 1: "Twee vrouwen", da. 1.30.6.30
en 9.00 uur. zo. en ma. ook 4.00 uur. za.
ook 12.15 uur. 16 jr
EURO2: "The Deerhunter", da. 8 00uur,
16 jr.
Kindermatinee: 'Bambi", da. 1.45 uur,
zo. en ma. ook 4.15 uur.
Nachtvoorstelling: "Death in Venice",
ook 4.15 i
Nacht voorstelling "The man from
Hongkong", za. 12.15 uur, 16 jr.
EURO 4: "Kentucky fried movie", da
2.00, 7.00 en 9.30 uur zo. en ma. ook 4.30
uur, 16 jr.
Nachtvoorstelling: "Josefine Mutzen-
bacher, het heetste hoertje aller tijden",
za. 12.15 uur, 16 jr.
Bioscoop Voorschoten
GREEN WAY: "Force ten from Navaro-
ne". do. en woe 8 00 uur, vr. 7 00. za. 4.00
i 7.00, zo. 4.00, ma. 8.45 uur. 12 jr
Bezoekuren
ziekenhuizen
Avondbezoekuur 18.30-19.30 uur.
Kraamafdeling. vaders extra van
18.00-18.30 uur. Kinderafdeling dage
lijks van 14.00-19.00 uur. (Niet meer dan
2 bezoekers per patiént).
Sint Elisabeth-ziekenhuis:
Volwassenen, dagelijks van 14.00-14.45
uur en van 18.30-19.30 uur.
C.C.H. (hartbewaking), dag.
14.15-14.45 en 19.00-19.30 uur.
Academisch Ziekenhuis
Voor alle patiënten (behalve kinderen
zijn de bezoekuren als volgt:
Elke dag
14.15-15.00 uur
18.30-19.30 uur
Voor de prematurenafdeling gelden de
volgende bezoekuren (alleen voor ou-
Maandag tlm vrijdag
Alphen aan den Rijn
Rijnoord: le en 2e klas 11-11.30;
13.30-14.15 en 18.30-19.30 uur 3e klas
13.30-14.15 en 18.30-19.30 uur Kraamaf
deling 13.30-14.45 alleen voor echtgeno-
Geluidshinder
Schiphol
Klachten over geluidshinder van vbeg-
verkeer van en naar Schiphol kunnen
dag en nacht worden gemeld bij het in
formatiecentrum Geluidshinder Schip
hol (020-175000.
"Telephone", vr en za 9
ma. 6.15 uur. 12 jr
Kindermatinee: 'Bambi"
2.15 uur, zo. en ma 2.
15 L
c(ChidC) lieuius.
6 juni 1979
Honderd jaar geleden stond in
de krant:
- In het Hongaarsche dorp Also-
Szovath, zoo meldt men uit
Klausenburg, isdezer dagen
een koopman, Moritz Horoxntz
genaamd, des ochtends dood in
zijn bed gevonden, met zijn ei
gen bretels geworgd, hij stond
bekend als een van de onbarm-
hartigste woekeraars uit den
omtrek en men vermoedt dat de
daders, die tot dusver niet be
kend zijn, lieden zijn die door
den vermoorde tot den bedelstaf
zijn gebracht en zich nu niet al
leen gewroken, maar tevens
schadeloos gesteld hebben. Er
zouden namelijk zeer vele gou
den en zilveren voorwerpen ge
roofd zijn, welke bij Horovitz
verpand waren. De grond lag
vol verscheurde schuldbekente
nissen en wissels.
- Te Philadelphia is. 73 jaren
oud. Asa Packer overleden. Op
17-jarigen leeftijd verliet hij het
ouderlijk huis, tonder iets te be
zitten. Hij werd in Pennsylva-
nie eerst timmerman, daarna
schipper. Als zoodanig bracht
hij kolen naar een der markten,
waardoor zijn aandacht viel op
het ontginnen van kolenmijnen,
een bedrijf dat toen nog in zijn
kindsheid verkeerde. Langza
merhand bracht hij het zoover,
dat hij, direct of indirect, be
stuurder werd van acht ontgin-
ningsmaatschappijen. Hij liet
15 d 20 millioen dollars na. Te
Lehigh heeft hij een universiteit
gesticht.
Vijftig joor geleden
- De Vesuvius toonde gister
middag sterk verhoogde werk
zaamheid in den vorm van la-
vastroomen, asch, rook en
vlammen. Steenen en asch wor
den tot een hoogte van 800 mde
lucht ingeslmgerd. Velen heb
ben de vlucht moeten nemen,
o.a. studenten die de uitbar
sting van zoo dicht mogelijk
wilden gadeslaan. Sommigen
werden door een asch- en steen
regen verrast en gewond. Zij
konden met veel moeite door ca
rabinieri worden gered. Een
boer, die zijn huis met wilde
verlaten, overleed door een
hartverlamming ten gei^olge
van de buitengewone hitte. Mili
tairen hebben tal van boeren
met geweld verwijderd, de be
volking hoopt namelijk op het
einde der eruptie voordat de la
va haar huizen zal hebben be
reikt.
