wederdoop
wan 'Gezigten uit
Veêrlands Indië'
■Klaus Tennstedt:
dirigent
toegelicht
Leidse zaal heeft harde akoestiek
TV-WOENSDAG
[lesprogramma I
M.II.HIWH'JU'Ul
Klaus Tennstedt.
deutsche Rundfunk, waarvan ik
chef-dirigent ben, en met mijn
orkest in Amerika, het Sympho-
nie-orkest van Minneapolis,
waaraan ik als vast gastdirigent
ben verbond err. De orkesten zijn
daar groter, ook mooier dan hier
Je kunt er alles mee doen. De
mensen zijn er nog zo open. Zij
missen dat blasé-gecultiveerde
dat wij ons hier aanmatigen Zij
zijn echter niet minder muzikaal.
Ik weet het wel dat men dit hier
zo vindt. Het is een al lang over
wonnen standpunt van zo'n der
tig jaar geleden. Misschien dat
solisten nog niet zo ver zijn, dat
weet ik niet".
Klaus Tennstedt loopt wat ongedu
rig heen en weer. "Ik heb nog een
paar concerten, voor de tweede
keer in Leiden aanstaande
woensdag, dan nog Rotterdam en
Amsterdam. Volgend jaar kom ik
in Amsterdam terug bij het Con
certgebouworkest. Ik doe er, ge
loof ik, Richard Strauss - wat
weet ik nog niet precies".
Zijn ster is rijzende. Met één klap
In "The human factor" speelt
Dodererhet hoofd van de Zuid-
afrikaanse veiligheidsdienst
heeft deze unieke dirigent de
aandacht op zich gevestigd. Hij
wordt door sommigen vergele
ken met Mengelberg. Maar deze
is ver uit de tijd. Tennstedt is
Klaus Tennstedt. de Titaan van
nu. Iets daarvan straalt van hem
uit. Ook al is zijn stem zacht. Hij is
een groot man.
Beethovenconcert Stadsgehoor
zaal woensdag 30 mei: dirigent:
Klaus Tennstedt
Ouverture Coriolan
Svmphonie nr 5
Vioolconcert (solist: Aaron Ro-
sand)
BEP RIJNDERS
Kurt Jooss
overleden
AMSTERDAM (GPD) - De we
reldberoemde Duitse choreo
graaf Kurt Jooss is op 78-jarige
leeftijd in een ziekenhuis in
Heilbron overleden. Hij was vo
rige maand vanuit zijn laatste
woonplaats Kreuth amTegersee
in een busje op weg naar Neder
land toen hij bij een verkeerson
geluk hersenletsel opliep.
Sindsdien is hij nog maar af en
toe bij bewustzijn geweest.
Kurt Jooss kreeg zijn grootste be
kendheid met het ballet "De
gtöene tafel". Het is een duide
lijk politiek ballet, dal zich te
gen de oorlog met al zijn ver
schrikkingen richt.
Kurt Jooss richtte in 1930 in Essen
de Folkwang Schule op, waar
ook veel Nederlandse dansers
hebben gestudeerd. Na 1933 ver
liet hij Duitsland als reactie op
het naziregime. Hij vestigde
toen met zijn groep een school
even buiten Londen. Pas na de
oorlog keerde hij weer terug
naar Duitsland.
oor
lin-
da-
eu-
ep- uEIDEN - Aan de cultuurgeschie-
jgt, denis van het negentiende-eeuwse
om Nederlands Oost-Indië wordt
over het algemeen niet zo bar veel
aandacht geschonken. Vandaar
dat de heruitgave van een ruim
iit- tweehonderd pagina's tellend en
met vijftig lithografieën verlucht
boekwerk als 'Gezigten uit Neèr-
lands Indië', dat in 1845 voor het
lal- eerst verscheen, een bijzonder feit
ierï ma® worden genoemd. Het betreft
een facsimile-uitgave van de ver-
zamelbundél reisbeschrijvingen
P van Charles William Meredith
P van de Velde, die in zijn functie
van marine-officier gedurende
JJ" een aantal jaren in de eerste helft
van de vorige eeuw de Indische
iks archipel in vele richtingen door
ter bruiste. Een bundel, die vooral
ook door deals litho's uitgevoerde
tekening en Yn aquarellen van In
dische natuurtaferelen uit die pe
riode van artistiek belang is.
iet eerste exemplaar van dit fraai
gebonden, kostbare boek werd
ne gistermiddag in het Rijksmu-
ie- seum voor Volkenkunde in Lei-
de den door de uitgever T. Wever
ce overhandigd aan de voorzitter
en van de Stichting Cultuurge-
in-
schiedenis Nederlanders Over
zee, vice-admiraal bd H. Bos. De
ze sprak er bij de wederdoop van
de bundel zijn vreugde over uit,
dat er naast de vele boeken over
het leven van de Nederlanders in
het Indië van vroeger nu ook een
op het land zelf gericht werk ver
krijgbaar is.
Dit picturale kunstwerk, door de
samensteller destijds opgedra
gen aan prins Willem Frederik
Hendrik ('de Zeevaarder'), is een
romantische weergave van de
Indische natuur, zoals de direc
teur van het Westfries Museum in
Hoorn, W. A. Braasem, in een his
torische toelichting op het boek
uitdrukkelijk stelt. Bladerend in
het boek, waarvoor een bedrag
van honderdvijfenvijftig gulden
moeten worden neergeteld wil
men het thuis in de kast hebben,
zullen vooral zij die geïnteres
seerd zijn in zowel de kunsthisto
rie als de geschiedenis van ons
koloniale verleden meteen al in
de ban raken van Van de Velde's
verhalen en daarbij behorende
verzameling platen.
Wat deze platen betreft, het zijn
voornamelijk kustlandschappen
De voorzitter van de Stichting Cultuurgeschiedenis Nederlanders Overzee, vice-admiraal bd H. Bos (links),
neemt het eerste exemplaar van de facsimile-uitgave van 'Gezigten uit Neèrlands Indië' in ontvangst van
uitgever Wever
en havengezichten, die alle zeer
gedetailleerd zijn uitgewerkt met
behulp van potlood en penseel.
Het boek van Van de Velde bevat
ook tekening en van het binnen
land van Bantam op West-Java,
dat de kunstzinnige marine-offi
cier bereisde op een inspectie
tocht van de resident, aan wiens
gezelschap hij was toegevoegd.
Opmerkelijk is in dit verband de
tekening, die hij maakte van de
bestuurspost van Lebak, een
kleine twintig jaar voordat de
naam van deze streek door de
daar gestationeerde assistent-re
sident Eduard Douwes Dekker
een begrip zou worden in de va
derlandse literatuur.
Treffend is ook, dat het enige in het
boek van Van de Velde opgeno
men portret er één is van de als
regent van Lebak functionerende
Raden Adhipati Karta Nata Ne
gara, de voornaamste tegenspeler
van de jonge Max Havelaar, die
zoals ook in de inleiding van het
boek wordt aangegeven, de
rechtstreekse aanleiding werd tot
dit baanbrekende boek van onze
koloniale letterkunde. De reisbe
schrijvingen betreffen o.m. het
binnenkomen van Straat Sunda,
de aankomst op de reede van Ba
tavia, een algemene beschou
wing van Java, de eilanden ten
oosten van Java, de overtocht
naar Ambon, een verblijf op Ce
lebes, Borneo en Sumatra's
Westkust.
Tot de vijftig platen behoren ge
zichten op Batavia, Lebak, Be-
zoeki. Koepang, Banda, Padang,
het fort Duurstede te Saparoea en
het fort Rotterdam te Makassar.
Kortom een kostbaar document,
dit aan de koloniale historie ont
rukte, zeldzaam mooie prenten
boek.
Gezigten uit Neèrlands Indiè is
een gezamenlijke uitgave van
Buijten en Schipperheijn
B.V./Repro Holland, Amster
dam/Alphen aan den Rijn en
Uitgeverij T. Wever B.V., Frane-
ker.
PIETER C. ROSIER
na
""LEIDEN - Hij is met die
"vuurzee" zoals wij ons
hem na de "Eroica" in het
eerste concert van de
Beethoven-cyclus hebben
voorgesteld. Integendeel.
Dirigent Klaus Tennstedt
spreekt met zachte, be
scheiden stem, zich vaak
verontschuldigend. "Mijn
Vrouw heeft de sleutel van
de lift meegenomen - we
moeten al die trappen ló
pen, erg vervelend!"
Hij maakt een nerveuze indruk,
vriendelijk, maar toch gespan
nen, alsof er elk ogenblik iets kan
gebeuren, dat hem uit zijn even
wicht brengt. En dat komt ook
prompt wanneer dejelefoon rin
kelt: "Was?! Mein Gott,mein
Himmelü"Hij brengt verslag uit.
"Mijn vrouw heeft een ongeluk
gehad met de auto .nee, niet zij
de auto .pas een nieuwe .mijn
hemel!". Het is de kurk op ons in
terview.
Gelukkig is er dan al een gesprek
geweest van een half uur in de flat
van David Zinman, met dat
schilderachtige uitzicht op de
Rotterdamse haven.
I Hoe is Klaus Tennstedt? Is hij emo
tioneel?
'Ja" vindt hijzelf, "dat wel, maar
beheerst emotioneel. Alle diri
genten hebben dit toch op de een
of andere manier wel - alle mu
ziekmensen. Hoe moet ik anders
mijn gevoel en mijn inzichten in
een partituur op anderen over
dragen. Natuurlijk, je leert veel
uit een partituur. Maar ik vind het
erg belangrijk, zeker bij figuren
als Mahler en Bruckner - ook Mo
zart - om over hen te lezen, en alle
informaties over hun leven te
krijgen. Brieven bijvoorbeeld
zijn heel nuttig, omdat ze iets
zeggen van de mens die ze heeft
geschreven, en over hun werk"
Heeft Klaus Tennstedt voorkeur
Hij denkt na, aarzelt even: Een
goede dirigent moet alle muziek
aankunnen. Maar inderdaad, ik
heb een grote liefde voor Mahler,
Schumann en Bruckner aar
zelt weer even, en zegt dan: "met
natuurlijk Mozart aan de top"
Klaus Tennstedt is een "hevig
mens". Kan hij met voldoende af
stand Mozart benaderen?
Ons gesprek raakt zijn interpreta
tie van Beethovens eerste piano
concert. afgelopen woensdag.
Even lijkt hij geergerd, dan wat on
geduldig: "Die zaal in Leiden
heeft een harde akoestiek. Ik kan
voor één concert niet alle afspra
ken met mijn orkest veranderen.
Dat gaat niet. In de Doelenzaal
klinkt het prachtig. Bovendien
was die vleugel voor Malcolm
Frager een lelijk instrument,
waarop hy geen kant uit kon"
De voorkeur van Tennstedt gaat
dus toch wel uit naar de Duitse
romantiek. Gelooft hij in het al
gemeen gesprokendat Duitse di
rigenten minder affiniteit zouden
hebben met de Franse, in het bij
zonder de impressionistische mu
ziek. zoals omgekeerd de Franse
dirigenten de Duitse romantiek
wat moeilijk kunnen benaderen?
Klaus Tennstedt is zeker van zich
zelf. "Natuurlijk geloof ik dat ik
de Franse muziek goed begrijp en
hun idioom op een orkest zou
kunnen overbrengen. Een goede
dirigent moet zich in alle stijlen
kunnen inleven".
Hoe komt het dat wij van een diri
gent van zo'n formaat als Tenn
stedt pas de laatste jaren iets heb
ben gehoord?
'Tk ben pas in 1971 naar het westen
gekomen. Daarvoor werkte ik in
oost-Europa. Prachtige orkesten,
maar geen mogelijkheden om uit
te groeien, om je te ontplooien.
Het is er allemaal zo ingemetseld
en dwangmatig. Ik ben er klan-
destien weggegaan". Dit laatste
zegt hij waardig, bij na afgemeten.
Hij zegt niet: "ik ben gevlucht",
want figuren als Klaus Tennstedt
vluchten niet. Ze gaan weg.
"Ik ben begonnen als opera-diri
gent". zo gaat hij verder. "Dit kan
nu niet meer. Het kost teveel tijd
Ik heb het waanzinnig druk. Pla-
tenopnamen van alle Schumann-
symphonieën met de Berliner
Philharmoniker, het beste orkest
van Europa", vindt Klaus Tenn
stedt. "Von Karajan werd ziek,
zódat ik ze van hem moest over
nemen. Dan heb ik nog dat Mah-
ler-project - grammofoonopna
men met het London Philharmo
nic Orchestra. Dit gaat allemaal
tussen mijn werk door met het
Symphonie-orkest van de Nord-
SCHIPHOL - De op het
Kaag-eiland wonende acteur
Joop Doderer is gisteren naar
Londen gevlogen voor de eerste
opnamen van de film The hu-
man factornaar het laatste
boek van Graham Greene over
de Engelse geheime dienst in
Afrika. Doderer is de eerste Ne
derlander die vooreen hoofdrol
in een grote Amerikaanse speel
film is aevraaarl
Voor de opnamen zijn vier
maanden uitgetrokken. Ze
worden gemaakt in de Pine-
woodstudio's in Londen en in
het Zuid afrikaanse Pretoria.
De film wordt geregisseerd door
Otte Preminger
Ue rolprent kent vijfgrote rol
len. Tegenspelers van Doderer
zijn. de 23-jarige actrice Iman
Abdoel MajidSir Joh n Gielgud
Robert Morley en Sir Richard
Attenborough.
Brengt u uw bontmantel gerust
naar van Egmond Breestraat,
dan weet u zeker dat uw
bezit goed de zomer
doorkomt. De mantel gaat
de|kluis in. maar wordt eerst
nog goed nagekeken.
Trouwens de zomertijd is
ook heel geschikt voor
reparaties en
moderniseringen. Komt
u maar eens praten.
Breestraat 173 Leiden
Telefoon 071 - 12 33 37
Maandag gesloten,
donderdag koopavond.
-BREESTRAAT
PAGINA 5
NEDERLAND I
18.00 - Nieuws voor doven en slechthorenden (NOS)
18 40 - Uitzending van de Europese Liberaal Democraten (POL.
PARTIJEN)
18.50 - De Fabeltjeskrant (NOS)
18.55 - Journaal (NOS)
,18.59 - Het kleine huis, tv-serie (EO)
19.50 - Jezus zegt Ik ben de goede Herder, religieus programma
(EO)
20.25 - 'Oeganda Nu'(E O.)
20.55 - Hoe zouden wij dan leven? documentaire serie (EO)
21.37 - Journaal (NOS)
21.55 - Den Haag vandaag (NOS)
22.10 - Domweg gelukkig in de Dapperstraat, filmreportage
(NOS)
23.25 - Journaal (NOS)
NEDERLAND II
18.00 - Nieuws voor doven en slechthorenden (NOS)
18.25 - Internationaal handelen (11) (TELEAC)
18.55 - Journaal (NOS)
18.59 - J.J. de Bom voorheen de kindervriend (VARA)
19.24 - Ombudsman (VARA)
20.00 - Journaal (NOS)
20.27 - De 7 van Blake, tv-serie (VARA)
21.17 - Het huis dat Jack bouwde, tv-serie (VARA)
21.47 - Hoe bestaat het (VARA)
22.12 - VARA Visie (VARA)
23.02 - Uitzending van het GVP (POL. PARTIJEN)
23.17 - Journaal (NOS).
NEDERLAND 1
13.00 - Nieuws voor doven en slechthorenden (NOS)
15.30 - Kocka, het konijn met de geruite oren, kinderprogramma
(VARA)
15.37 - Ontdekkingstocht door de natuur, natuurserie (VARA)
15.55 - De jacht op de diamanten, tv-serie (VARA)
16.55 - Mieuw en Mauw, kinderprogramma (VARA)
17.00 - De film van Ome Willem (VARA)
DUITSE TV
DUITSLAND I
18.00 Kinderprogr 18.5U-iy.uu
Journ. (Region progrNDR: 19.00
Richelieu, tv-serie. 1930 Aktual.
19.45 Kleuterprogr. 19.55 Richelieu,
tv-serie. 20.25 Region, magaz. 20.59
Prorgr.overz. WDR: 19.00 Pinoc-
chio, tv-serie. 19.30 Amus.progr.
19 45 Filmportret. 20.15 Aktual.ma
gaz. 20.45 Filmportret). 21.00 Journ.
Aansl.: Verkiezingen. 21.15 Tv-kwis.
Aansl. Verkiezingen. 22.00 Repor
tage. 22.45 Kaz und Co. misdaadse
rie. 23 30 Aktual. 24.00 Verhalen.
1.00-1.05 Journ.
DUITSLAND II
18.00 Journ 18.10 Filmreportage
18.40 Aktual. en muz. 19.20 Teken
filmserie 20.00 Journ. 20.30 Lichter
der Grossstadt (City lights), speel
film. 22.00 Aktual. 22.20 Verkiezin
gen. 23.00 Filmrubriek. 23 45 Mu-
ziekportret. 0.40 Journ.
DUITSLAND ID H DR
18.00-18.15 Schooltelevisie 18.30 In
form. progr. 19.00 Kleuterprogr.
19.30 Tv-cursus Meetkunde - Wis
kunde 20.00 Report. 20.45 Journal 3.
21.00 Journ. 21.15 Aktueel magaz
22.00 Aktueel magaz. 22 5 Report.
23.00 Inform, progr. 23.30 Inform
serie. 24.00 Journ.
BELGISCHE TV
BELGIË VLAAMS
18.00 Kinderserie. 18.05 Kleuter
progr. 18.30 Kinderserie. 18.55 Lich
te muz. 1938 Meded. en Morgen.
19 45 Nws. 20.10 Showprogr 21 05
Spel progr. 22.25 Gastprogr
22 55-23.10 Nws.
NET 2
18.00 Kinderserie. 18.05 Kleuter
progr. 18.30 Kinderserie. 18.55 Lich
te muz. 19.38 Meded. en Morgen
19 45 Nws 20.10 Dierenprogr.
20.40-22.30 Oicnic. speelfilm.
k "Oeganda nu" is de titel van een ingelaste tv-uitzendingdie de
Evangelische Omroep vanavond brengt in plaats van het aange
kondigde programma "Rennenolifant". De documentaire is ge
maakt door een filmploeg die zojuist uit Oeganda is teruggekeerd
en toont onder meer beelden uit het hoofdkwartier van de voor
malige president Idi Amin.
De documentaire begint en eindigt met beelden overdekledingactie
van EO-metterdaad'in het kader waarvan men binnen een
paar weken enkele honderden tonnen zomerkleding en schoeisel
bijeen hoopt te brengen
'Nederland I - 20.25 uur).
•k VARA-Visie staal vanavond uitgebreid stil bij het uitkomen van
de tweede nota Den Uyl. het alternatief van de Partij van de
Arbeid voor Bestek '81. In de studio discussieren hierover de heren
Ter Hart van de FME (Federatie Metaal en Elect rotechnische
Industrie). Harm v.d. Meulen. voorzitter van het Christelijk Na
tionaal Vakverbond, en oppositieleider Den Uyl.
Verder een uitgebreide reportage van VARA's correspondent in
Londen over arm en rijk in het Verenigd Koninkrijk
VARA-Visie besteedt ook aandacht aan de ontwikkelingen van de
olieprijzen(Nederland 2, 22.12 uur).
NOS-regiseur Guus van Waveren woonde bijna 30 jaar in de
Amsterdamse Dapperbuurt. Een stukje Amsterdam lussen het
Muiderpoortstationhet Oosterpark en de Mauritskade. dat zo'n
100 jaar geleden ontstond en nustraat voorstraat verdwijnt.Het
huis waar Van Waveren ooit geboren werd, is er al niet meer, en
veel huizen die er nog wel slaan, verdienen die benaming niet
meer. Wat er aan nieuwbouw voor in de plaats komt, onder de
noemer van stadsvernieuwing, is duur. Gewoonlijk te duur voor
de oorspronkelijke bewoners.
Van Waveren ging in het najaar van 1978 terug naar zijn geboorte
dorp in Amsterdam en maakte er een film over. "Domweg Geluk
kig in de Dapperstraat", naar een citaat uit een gedicht van J.C
Bloem (Nederland 1. 22.10 uur).
IN'SP AG 29 MEI
HILVERSUM I
AVRO 18.00 Nws. 18 11 Radiojourn
18.23 Toppers van toen. 19.02 Per
Saldo 19.30 (S) Nederlands Koorfes
tival 1879 20.03 (S) Van Broadway
tot Carre 20.30 (S) Folk live. 21.02 (S)
Ad Lib. 21.45 (S)Fransopz'nBrusse
22.02 (S) AVRO swing time. NOS:
23.02 (S) Met het oog op morgen.
VARA 0.02 (S) Elpee-tuin. 1.02 (S)
Groot licht. 5.02 (S) Truck.
HILVERSUM II
KRO 18 10 Verkenning. HUM
VERBOND 18.20 Na vijven en zes
sen P P 18 50 UitZ. van de PSP
KRO 19.00 Kerk in meervoud 20.00
(S) Nederlands Kamerorkest met
hobo klass muz 21.15 Spectakel
Cultur progr 22 20 Overweging
22.30 Nws. 22.40 (S) Zin in muziek
23.30 (S) Muz. op het spel. 23.55-24 00
N-
16 17 (S) Licht en uitzicht 17 02 (S)
Tijdsein NCRV 17 45 (S) Theate-
rorgelbespeling.
HILVERSUM D
VARA 7 00 Nws 7 10 Ochtend-
gvmn. 7.20 De Wekkerradio (7.30,
8.00 en 8.30 Nws.) NOS: 9.00 Gvmn
v d vrouw 9 10 Wateral N< >S 9 18
Werkbank VARA 9.25 Keuren en
kiezen 9.50 Hoor Haar 11 10
Schoolradio. 11.30Ter Plaatse (11 30
Hat tum-Cent raai OVERHEI IJS-
VOOR 12.16 Franco huis. VARA
Meded t b v land- en tuinbouw.
12 30 Nws 12 36 Dingen van de dag
13(10 Nws. 13.11 Hattum-Centraal
13.30 Oude ichoolHe<Uet 13.50 Kin
deren een kwartje? 14.30 Leeflijd-
genoeg. 15 30 Operette 16 00 De
trooster en de witte bloem, hoorspel.
16 50 Lichte grammofoonplaten
17 00 Boemerang. 17 24 Meded,
SOS- en politieber 17.30 Nws 17 36
Dingen van de dag
HILVERSUM ni
P.P.: 18.03 Uitz vanD'66. NOS 18 13
(S) De Avondspits met de Nationale
Hitparade. VARA 19 02 <S) Pop-
donder 21.02 (S) Nashville 22.02 (S)
and all that jazz. 23.02 (S) Elpee-
ENSDAG 30
HILVERSUM I
VOO 7.00 (S) Ook goeie morgen
9.03 (S) Muziek terwijl u werkt 10.02
(S) Kletskop VPRO 10.45 (Sj ViUa
VPRO (10.45Overzicht. 10 50 Liefde
op het werk 11.02 Bij voorhield
12.03 Het mes op tafel 13 30 Span
nende Splookjes 14 02 Achterwerk
EO 14 20 (S) Radio-kinderkrant
14 45 (S) Ronduit-extra 15.30 (S)
Van hart tot hart 16.02 (S) EO-Met-
terdaad, zending en hulpverlening
HILVERSUM Dl
KRO 7.02 Des Engels 9 03 (S) Van
negen tot twaalf 12 03 (S) De Noen
Show 14 03 (S) De Theo Stokkink
Show. 17.03 (S) Stampij
HILVERSUM IV
Nt- RV: 7.00 Nws. 7 02 Het levende
woord 7.10(S)Preludium 9 00 Nw.s
9.02 (S) Van Minstreel tot Mondriaan
12b Vivaldi II 9 15 Onder de h.Kjg-
tc-zon. 10.00 (S) Orkest-palet. 12 00
Nws 12 02 (S) Tafelmuziek 12 02
Pianowerken uit de Romantiek
12 30 Themaprogr 13 30 Platen-
nieuws 13.55 Zojuist verschenen
14 00 Nws 14.02 (Si De liederen van
Franz Schubert (5). 14 30 <S) Ogel-
muz 15 00 Vertolkers beluisterd
16 00 (S) Populaire klassieken
16 55-17 00 Kunst en vliegwerk
