Het front even
belangrijk als
de preekstoel
KERKDIENSTEN
Deining om „iets nieuws", dat al zeer oud is
ëAMUkuMimi 1
DrsExalto (Benthuizen) over
mogelijk teveel aan predikanten
Rus: Secten
bieden
geen
perspectief
De hervormde predi
kant van Benthuizen,
dominee K. Exalto
(60), is enigszins be
zorgd. Als hij in "De
Waarheidsvriend",
het weekblad van de
Gereformeerde Bond
in de Hervormde
Kerk, de lijst van pre
kende kandidaten ziet
en vervolgens kennis
neemt van het aantal
theologiestudenten
dat zich te zijner tijd in
de kerk beroepbaar
zal stellen, dan vraagt
hij zich wel af of er
voor al deze toekom
stige predikanten aan
het eind van hun stu
die wel voldoende
ruimte zal zijn.
Dit geldt met name voor die stu
denten die niets liever begeren
dan een hervormd-gereformeer-
de gemeente dus van Gerefor
meerd e-Bondskleur te dienen
In die kring heeft men bepaald
niet te klagen over schaarste. Er
zijn tyden geweest met een groot
tekort aan predikanten en stu
denten, maar nu zou er wel eens
een teveel kunnen ontstaan. Daar
zullen de beroepende gemeenten
uiteraard geen pijn aan hebben,
want die beschouwen het als een
zegen als ze uit een ruim aanbod
een vrije keuze kunnen doen.
Maar en die kant van de me
daille wil ds. Exalto zeker niet
bedekken voor hen die zich op
het predikantschap voorberei
den kunnen de gevolgen onaan
genaam zijn.
Aan het slot van een artikel in "De
Waarheidsvriend" over deze
ontwikkeling roept hij dan ook
op tot bezinning. "Ga niet on
doordacht en misschien zelfs on
geroepen op weg naar het predi
kantschap. De Heere heeft meer
dienaren (en dienaressen) dan er
op de preekstoel staan".
Aan het front
Ds. Exalto, die zelf een jaar bijbel
wetenschappen heeft gedoceerd
aan de Evangelische Hogeschool
te Amersfoort en docent is aan de
catechetenopleidingen in Zeist
en Harderwijk, stelt graag voorop
dat het een zegen is als de kerk
niet verlegen behoeft te zijn om
nieuwe, vaak jonge dienaren.
"Er is in de kerk geen belangrijker
werk dan wat dagelijks en weke
lijks in de gemeenten gebeurt. De
verkondiging van het Woord, de
bediening van de sacramenten,
het weiden van de kudde en het
geven van geloofsonderricht, het
zijn onmisbare taken. En alles
wat een predikant zich verwerft
aan kennis, inzicht en bekwaam
heden is in het belang van de ge
meente Het moet haar welzijn
dienen. Velen van hen die zich nu
voorbereiden op het ambt van
dienaar des Woords willen niet
anders dan een gereformeerde
prediking brengen, naar Schrift
en belijdenis. Dat is iets om
dankbaar voor te zijn".
Hoewel ds. Exalto zich bewust ont
houdt van een oordeel over de
persoonlijke motieven die men
sen voor deze studie en dit ambt
doen kiezen "alleen de Heere
oordeelt over de harten" lijkt,
naar zijn indruk, toch hieren daar
de mening te hebben postgevat
dat God nergens zo goed gediend
kan worden als in het ambt van
predikant. Tientallen mensen,
soms jong, soms al wat ouder en
zelfs al veel ouder, voelen zich in
eens "geroepen" tot dit ambt.
ZATERDAG 26 MEI 19'
Vooral als hij ziet dat ook oudere
mensen, die al een hele positie in
het maatschappelijke leven heb
ben verworven, zich plotseling
begeven tot de studie van de
theologie, of beter: de daarop
voorbereidende studie, komt bij
hem de vraag op of men zich wel
voldoende realiseert dat dit ambt
een van de mogelijkheden is om
God op deze aarde te dienen.
"Er is behalve de directe verkondi
ging van het evangelie, die aan de
dienaren des Woords is toever
trouwd, ook een indirecte ver
kondiging, waaraan ieder ge
meentelid, krachtens het ambt
van alle gelovigen, mag deelne
men, vrouwen evengoed als
mannen. Het zou te betreuren
zijn als men deze indirecte ver
kondiging te gemakkelijk ging
prijsgeven terwille van de directe
en het algemene ambt van alle
gelovigen zou onderwaarderen of
zelfs negeren".
Ds. Exalto acht het zelfs denkbaar
dat in onze tijd de indirecte ver
kondiging zeker zo hoog moet
worden aangeslagen als de recht
streekse.
"De wereld wordt met de dag har- Dringende behoefte
der, ongevoeliger en afkeriger
van God en zijn dienst. De arbei
ders in de fabrieken, de zaken
mensen en zovele anderen die
christen willen zyn, staan aan het
front. Het is voor hen heel wat
moeiljker waarlijk christen te zijn
dan voor predikanten. Dié leven
nog in een beschermd milieu. De
hardheid en de godloosheid van
het moderne leven gaat voor een
groot deel nog aan hen voorbij".
Ds. Exalto begrijpt heel goed dat
dit beschermde leven velen aan
trekt. "Maar is dat een geldig mo
tief om de weg naar het predi
kantschap op te gaan? Is het dan
niet beter, op de misschien moei
lijke post in het publieke leven te
blijven staan?"
Drs. Exalto, die deel uitmaakt van
het hoofdbestuur van de Gere
formeerde Bond in de Hervorm
de Kerk, vermoedt dat allerlei
cursussen, zoals van bybelscho-
len en catechetenopleidingen, de
belangstelling voor de theologie
sterk hebben aangewakkerd en
dat ook de lage drempel tot de
theologische studie hier een rol
speelt.
DRS EXALTO
De wereld wordt afkerigermaar predikanten leven nog in een
beschermd milieu
Het verloop van de studie is, vol
gens hem, zeer geleidelijk ge
worden en ten aanzien van de
kennis der oude talen wordt lang
niet meer zoveel geëist als vroe
ger. Dat is wel aanlokkelijk, maar
de Benthuizer dominee is daar
toch niet zo gelukkig mee. De
gemeente heeft recht op alleszins
bekwame herders en leraars. "De
reformatoren hebben in hun tijd
lang niet iedereen tot de studie
der theologie toegelaten. Zij stel
den hun duidelijke eisen. Chris
ten-zijn en dominee-worden is
bepaald niet zonder meer het
zelfde".
Predikanten blijven nodig. Dat is
voor ds. Exalto onveranderd
punt 1. Daarnaast echter ziet hij
een dringende behoefte aan men
sen "die de naam des Heeren
willen voortplanten ook op ande
re terreinen van het leven: chris
ten-artsen, juristen, politici,
kortom christenen op allerlei ge
bied".
En daar zijn dan ook nog de een-
voudigen. "Hun naam zal nooit
voorkomen in het kerkelijke be-
roepingsnieuws. Maar velen van
hen zullen anderen, wier naam
daarin wèl voorkomt, voorgaan
in het koninkrijk der hemelen".
Ds. Exalto is bang dat men dat gaat
vergeten. En daarom zijn oproep
tot bezinning op de levenstaak.
S. J. DE GROOT
De groei van het aantal secten in
westerse wereld, met name in c
Verenigde Staten van Amerik
duidt niet op een opleving van c
godsdienst, maar op een ernstij
crisis binnen de westerse maa
schappij. De filosoof professi
dr. V. Garadzja schrijft dat in h
atheïstisch georiënteerde Sowj
trussische maandblad "Wetei
schap en religie".
De geestelijke armoede en de oi
menselijkheid van de op coj
sumptie gerichte bourgeois-s
menleving wekken een kweller
besef van zinloosheid, van oi
verdraaglijke eenzaamheid e
van gebrek aan werkelijk mens
lijke verhoudingen. Daardoi
tieren de moderne secten i
welig. Al die secten, zo meei
prof. Garadzja, zijn een prote
tegen de onmenselijkheid, ee
vruchteloos protest overigen
dat gespeend is van ieder pe
spectief. Deze bewegingen zij
niet in staat een werkelijk alte
natief voor deze wereld te biedei
een wereld die zij als zondig e
onrechtvaardig afkeuren. Ze zij
populair omdat men de werki
lijkheid wil ontvluchten e
streeft naar een paradijs in h<
enge en gesloten wereldje van ij
gewijden.
De Russische filosoof trekt nc
partij voor de secten voorzover j
zich afzetten tegen, wat h
noemt, de verarming van de we
terse samenleving, maar hij ve
werpt ze als een uit nood gebort
kwaad. Met instemming haalt I
Karl Marx aan, die gezegd heel
"Godsdienst is het hart van ee
harteloze wereld".
Volgens Garadzja waren er in hl
begin van deze eeuw 7 secten
Duitsland en nu alleen al in Wes
Duitsland ongeveer 100.
(Van onze redactie geestelijk leven)
NOORDW1JK In de wijkgemeente Noordwijk-Bin-
nen van de Noordwijkse hervormde gemeente is dei
ning ontstaan over het gebruik van het nieuwe litur
gieboekje Onze hulp". Dat boekje is een uitgave van
de "Gereformeerde deputaten voor de eredienst" en
de "Commissie-dienstboek van de hervormde raad
voor de eredienst".
In augustus vorig jaar besloot
de hervormde kerkeraad een
stemmig met dit boekje te
gaan werken. De kerkeraad
kon toen nauwelijks vermoe
den dat de invoering van
"Onze hulp" als volkomen
nieuw zou worden ervaren.
Hij dacht alleen maar, de ge
meente een niet geringe
dienst te bewijzen door aan te
sluiten bij haar eigen ontwik
keling van tientallen jaren.
In een "Open brief aan de ge
meente" reageert de predi
kant dr. J. G B. Jansen (48).
sinds 1 januari 1970 in
Noordwijk werkzaam, op het
ongenoegen in de gemeente
over het boekje. De deining
heeft hem verdrietig ge
maakt. De veelgehoorde op
merking dat zomaar iets
nieuws werd opgelegd komt.
naar zijn mening, niet over
een met de liturgische ont
wikkelingen in de Noord
wijkse gemeente en ook niet
met die in de Hervormde
Kerk in het algemeen.
Hoopgevend
Dr. Jansen beschouwt met de
kerkeraad de uitgave van
"Onze hulp" als een hoopge
vend oecumenisch experi
ment. Het beleid van de ker
keraad is er altijd op gericht
geweest, verantwoorde oe
cumenische ontwikkelingen
te steunen.
De opzet van de eredienst zoals
die in "Onze hulp" is uitge
werkt is ook niet zomaar uit
de lucht komen vallen. In ver
scheidene gereformeerde
DR. HANS JANSEN
halen en brengen
kerken en hervormde ge
meenten is de laatste tien jaar
de zondagse dienst op deze
wijze gehouden, en omdat
veel gemeenten van beide
kerken hierop enthousiast
reageerden gingen de twee
commissies voor de eredienst
over tot publikatie hiervan
om ook andere gemeenten
van dienst te zijn.
Al in het officieel aanvaarde
dienstboek van de Hervorm
de Kerk (1938) werd de struc
tuur van de liturgie, zoals die
nu ook weer in "Onze hulp" is
opgenomen, nader uitge
werkt. En wie, aldus dr. Jan
sen in zijn "Open brief', eni
germate thuis is in de bedoe
lingen van de grote reforma
toren (Luther en Calvijn), zal
weten dat zij op geen enkele
wijze de liturgie wilden af
schaffer*, maar wèl heel dicht
by het kerkvolk brengen.
Vandaar dat al vier eeuwen
lang in protestantse kerken
het "Heer ontferm u" en het
"Gloria-lied" worden gezon
gen. In "Onze hulp" keren alle
elementen van het officiële
hervormde dienstboek terug.
Traditie
Dr. Jansen wijst er verder op,
dat de wijkgemeente Noord-
wijk-Binnen een lange litur
gische traditie heeft. Al lang
voordat het dienstboek werd
aanvaard (1938 dus), werd in
de Grote Kerk dezelfde struc
tuur van de liturgie gevolgd
die nu in "Onze hulp" te vin
den is. Dat blijkt uit bewaard
gebleven gemeenteboekjes.
Ook de geloofsbelijdenis
werd daar al vóór '38 gezon
gen. De gemeente rond de
Grote Kerk was er altijd trots
op dat zij gemakkelijk nieuwe
melodieën en gezangen in
studeerde. Onder de deskun
dige leiding van de cantor
organist werd ze gestimu
leerd om veel te zingen uit de
schat der eeuwen.
Lang voordat het nieuwe Lied
boek verscheen, zong deze
gemeente er al uit. En toen
men tijdens de restauratie
van de Grote Kerk de dien
sten in de gereformeerde kerk
aan de Vinkenlaan hield,
hebben hervormden en gere
formeerden veel van deze lie
deren met elkaar ingestu
deerd. Toenhet Liedboek dan
ook eenmaal was verschenen,
heeft men in het algemeen
positief gereageerd. Dr. Jan
sen geeft graag toe, vele kriti
sche kanttekeningen bij het
Liedboek te kunnen maken,
maar het heeft wèl beant
woord aan de verwachtingen
van velen, en de vreugde over
deze unieke oecumenische
uitgave is veel groter dan de
kritiek.
nieuwe liturgieboekje in te
voeren uitvoerig werd ge
schreven, heeft niemand
hierop negatief gereageerd.
Daarom had de kerkeraad
ook geen reden op zijn besluit
terug te komen.
Op een gemeente-avond, die op
woensdag 6 juni wordt ge
houden, zal "Onze hulp" een
punt van discussie zijn. Maar,
zegt dr. Jansen, "wij moeten
dan wèl weten waarover we
praten. Niet over iets nieuws,
maar over iets dat al zeer oud
is".
Antwoord
In een voorwoord merkt de
predikant nog op, dat "naar
de kerk gaan'" niet alleen een
kwestie is van halen, maar
ook van brengen. "Aan God
de eer brengen die Hem toe
komt". Eerst komt God zélf
aan het woord. "Het ant
woord van de gemeente
wordt op meer dan één ma
nier gegeven: met psalmen,
met liederen uit de geloofs
schat van eeuwen, de gebe
den, de gaven en niet te verge
ten de dienst van alle dag".
LEIDEN - Herv. Gem.: 10 dienst, 11.43
oec. studentendienst; Marekerk 10 ds.
De Jong, 5 ds. Kleermaker, Rotterdam;
Maranathakerk 10 ds. Koolstra; Meren-
wijk (Regenboog) 9.30 ds.v. Leeuwen, 11
ds. v. Leeuwen en pastor Vein Well;
Bethl.kerk Drifstr. 10 ds. Pannekoek;
Bevr.kcrk ZW 10.30 ds. Knorth, Leider
dorp; Vredeskerk 10 mevr. ds. Westera-
Franke; Waalse kerk 10.30 ds. Ribs;
Acad. Z. 10.15 ds. Bovenberg; Diac. huis
10.30 ds. Van Achterberg; jeugdkapel
Vredeskerk 10; jeugdkapel Goede Her
der, Oude Vest 13. 10.30 Endegeest 9.30
ds. Friederich. Geref. Kerk: Zuiderkerk
10 ds. Helderman. Badhoevedorp, 5 ds.
Rang Nieuw Vennep; Petrakerk 10 ds.
Hortensius, 5 ds. v Houten, Aalsmeer;
Oude Vest 10 ds. Vegter, O geest, 5 ds.
Koolstra; Mar.kerk L. Morsw. 10 ds.
Koolstra, 5 ds. De Zwart, V.schoten;
Bevr.kerk ZW 9 drs. Korteweg, 5 ds. Ho-
rentius; Groenhoven 10.15 drs. Korte
weg; De Mirt 10 hr. Wielinga; Mierennest
10 hr. v.d. Zwan. Dolerende Noodge-
meente Groot Leiden (Pieterskerkstraat
1): 9.30 en 5. Gerei'. Kerk Vrijg. (Heren
gracht 70): 10 en 5 ds. Gootjes. Chr. Ge
ref. Kerk (Steenschuur 9): 9 en 5 ds. Van
Mulligen, Utrecht. Geref. Gem. (N. Rijn):
10 en 4.30 leesdienst. Geref. Gem. in Ned
(Bethl.kerk Drittstraat): 11.30 en 5.30.
Evang.-Luth. Gem. (Hoogl. Kerkgracht):
10.15 mevr. Koopmans, R.dam. Re-
monstr.-Doopsgez. Gem. (Pieterskerk-
straat 1): 10 ds. Kuipers. Baptistenge
meente (O. Rijn 3): 10 ds. v. Mameren.
Evang. Christengemeenschap (Middel
stegracht 3y. 10 br. Dikkes. Zendings
werk Middernachtsroep (Zoeterw.singel
21): geen dienst. Evangeliecentrum Zijl
singel 2: zo. 10 en di. 8 hr. Zijlstra. Pink
stergemeente (O. Rijn 3): 3 nam. evang.
Van Wieringen. Leger des Heils (Hooi
gracht): 10 en 7.30 Nieuw-Apost. Kerk
(H. Rijndijk 24): 9.30 en 4. wo. 8 Chris
tian Science (Steenschuur 6): 10.30, Ze
vendedagadventisten (Lokhorstkerk):
elke zat. 9.45 bijbelstudie, 11 prediking.
Kerk van J. Chr. v.d. Heiligen der L. Da
gen (Steenschuur 6): 10.15. Soefie-bewe-
gmg: 11 (in zaal Pieterskerk) mevr. mr.
Kunst, onderwerp: "Er is één waarheid".
Oud. Kath Kerk (Zoeterw.singel): 10.
Rooms-Kath. kerken: Haagweg zat. 7,
zond. 9, 10.45 en 12; Herensingel zat. 7,
zond. 8.30, 9.30 en 11; Rijndijk zat. 7,
zond. 9.30 en 11.30; Steenschuur zat. 10
en 7, zond. 8.30,10, 11.30, 6 en 7; Boshui-
zerlaan zat. 7, zond. 9.30, 11 en 12.15;
Lammenschansweg zat. 7, zond. 9,10.30,
12 en 6; Haarl.straat zat. 7, zond. 9.30,
10.45 en 12.15.
ABBENES - Herv, Gem.: 9.30 ds.
Goverts, 7 ds. Rothfusz, Hillegom,
jeugddienst.
AARLANDERVEEN - Herv. Gem.: 10
ds. v. Malssen, Leiderdorp, 7 ds. Lefeber,
Alphen. Geref. Kerk: voor morgendienst
geen opgave ontvangen, 6.30 ds. Van
Wijk, A.dam. Chr. Geref. Kerk: avond
dienst om 7 uur. R.K. kerk: zat. 7, zond.
7.30 en 10.30.
ALPHEN AAN DEN RIJN - Herv Gem.:
Adventskerk 9.45 ds. Bogers, 5 ds. Vree,
dienst voor en met geestelijke gehandi
capten; Kruiskerk 9.30 ds. Geertsema,
H.woude; Opst.kerk 9.30 ds. De Jong,
Moerkapelle, 6.30 ds. Van den Berg,
Werkendam, opendeurdienst, 6.15 sa
menzang; Nabij 9.30 jeugdkapel; G.H.
kerk 10.30 ds. Hoogendijk, 6.30 luit.-kol.
Bosschardt Leger des Heils, met zang;
De Bron 9 ds. Hoogendijk, 6.30 ds. Mul
der; Driehoorne7 uiterk. dienst; Ashram
9.30 hr. Taselaar; Oudsh.kcrk 10 ds. Oort;
Sionskerk 9.30 ds. v.d. Velden, Woerden,
6.30 dr. Meijers, Leiden. Geref. Kérk:
Mar.kerk 9.30 hr. Schoenmaker, Oude
Wetering, 6.30 ds. Stolk; Salv. kerk 9.30
ds. Stolk, 6.30 hr. Tenyenhuis. Zie ook
herv. gemeente. Geref Kerk Vrijge
maakt: 8.45 en 6.30 ds. Borgdorff. Gerêf.
K. Vrijg. Buiten Verband: 9.30 ds. Janse,
4.30 ds. Roukema. Oud Geref. Gemeen
te: 9.30 en 4. Baptistengerneente: 10. ds
Koekkoek, 6.30 evang. Wijmenga. Noord
(Sportlaan): 10 hr. Van Barneveld. Volle
Evang. Gem. (school Preludeweg): 10
dienst. Pinkstergemeente Bethel
(R.-Kruisgebouw): 6 nam. Pinksterge
meente Alphen (R.-Kruisgebouw): 10
voorin. Leger des Heils: 10 en 6.30 uur.
Corn, de Vlamingstr. R.K kerken:
Bon.kerk zat. 7, zond 8.30, 10 en 11.30;
Piuskerk zat. 7, zond. 9. 10.30 en 11.45;
De Bron zat. 7, zond. 9 en 11.30.
BENTHUIZEN - Herv. Gem 9.30 ds.
Exalto, 6 kand. Teeuw, Lekkerk. Geref.
BODEGRAVEN - Herv. Gem.: Dorps
kerk 9.30 ds. Broeyer, De Bilt, 6.30 ds. De
Vreugd; Salv.kerk 9.30 ds. De Vreugd,
6.30 ds. Droogers; Bethl.kerk 9.30 ds.
Droogers, 6.30 ds. ir. Harteveld, R.dam.
Geref. Kerk: 9.30 en 6.30 ds. 't Hart. Ge
ref. Kerk Vrijgemaakt 9.30 leesdienst, 4
ds. Borgdorff.
BOSKOOP - Herv. Gem.: Dorpskerk
9 30 ds. Heymans, 6.30 dr. Haitsma; De
Stek 9.30 ds. Stelwagen. Geref. Kerk:
9.30 ds. Dijkstra, 5 ds. De Raadt, Valken
burg. Geref. Gem.: 9.30 en 6. Opwek
kingsgemeente (Concordia): 9.30. Verg.
v. Gelovigen (Nieuwstraat): 9.30 en 5.
R.K. kerken: zat. 7, zond. 9.30 en 11.
HAZERSWOUDE-Herv. Gem 9.30ds.
Bouman, Katwijk, 6.30 ds. Geertsema.
Geref. Kerk: 9.30 en 5 ds. Mulder, Om
men. R.K. kerk: Rijndijk zond. 10; Anker
zat. 7, zond. 8.45 en 11.15; dorp zat. 7,
zond. 8. 10 en 11.30.
HILLEGOM - 10 ds. v. Bruggen, 7 zie
geref. kerk. Geref. Kerk: 10 ds. v.d. Wal,
bevestiging en intrede, 7 ds. v. Bruggen.
Chr. Geref. Kerk: 10 leesdienst, 7 ds.
Carlier. R.K. kerk: Mart.kerk zat. 7, zond.
8.30, 10, 11.30 en 12.45; Jozefkerk zat. 7,
zond. 8.30, 10 en 11.30.
HOOGMADE - Herv. Gem.: 10 ds. Ha-
nemaayer, Alphen. R.K. kerk; zat 7,
zond. 10.
DE KAAG - Herv. Gem.: 10 ds. Hemste
de, L.dorp. R.K. kerk: zat. 7, zond. 8 en
10
KATWIJK AAN DEN RIJN - Herv
Gem.: Dorpskerk 10 ds. Broekema,
L.dorp, 6 ds. Boer; Ontmoetingskerk 10
ds. Gebraad, 6.30 ds. Van de Bogerd,
Rijnsburg. Geref. Kerk: 9.30 ds. Van
Halsema, 5 ds. Vrolijk. R.K. kerk: zat. 7,
zond. 9.30 en 11.15.
KATWIJK AAN ZEE - Herv. Gem.: N.
Kerk 10 ds. Schuurman, 6 ds. Vroegin-
dewey; O. kerk 10 ds. Arkeraats, 6 ds.
Vink; Ichtuskerk 10 ds. De Jong, 5 ds.
Van Roon; Pnièlkerk 9.30 ds. De Vos, 6
ds. Arkeraats; Gr. v. Pr. school 10 ds.
Hovius; Hoeksteen 10 dovendienst. Ge
ref. Kerk" Vr.kerk 9.30 ds. v.d. Horst, 5
ds. v. Halsema; Tr.kerk 9.30 ds. v.d.
Meulen, Den Haag, 6.30 ds. v.d. Horst.
Geref. Kerk Vrijg.: 10.15 en 3.30 ds. Hoff,
avondmaal. Chr. Geref. Kerk: 10 en 5.
Volle Evang. Gem. (Voorstraat 100): 9.45.
KOUDEKERK AAN DEN RIJN - Herv.
Gem.: 10 ds. Van der Linden, 7 ds. Rich
ter, Bodegraven. Geref. Kerk: 9.30 en 7
ds. Geesink, Sassenheim.
LEIDERDORP - Herv. Gem. en Gerf,
Kerk: Dorpskerk 10 ds. Knorth, 6.30 ds.
Van Loenen; Hoofdstr.kerk 10 mevr. Ja-
cobi; Scheppingskerk 9 en 10.30 ds. Van
Loenen; Leythenrode 10 ds. Lutmers;
Elis.ziekenhuis 9.30 rector Vijftigschild,
gez. dienst. Baptistengemeente: 10 br.
De Vries. R.K. kerk: zat. 7, zond. 9, 10.30
en 12.
LEIMUIDEN - Herv. Gem.: 9.30 ds.
Bronsgeest, Nieuwkoop; camping 10.30
hr. Kersloot, Aalsmeer. Geref. Kerk: 9.30
mevr. Leitner. Nieuw Vennep, 7 ds. Los;
camping 10.30 hr. Kersloot. R.K. kerk:
zat. 7. zond. 7.30, 9.30 en 11.15.
LISSE - Herv. Gem.: Grote Kerk 10 ds. 't
Hooft; Pauluskerk 10 hr Hoffenaar,
Voorhout, 7 ds. Van 't Hooft, zangdienst.
Geref. Kerk: 10 ds. Schaap, Monnicken-
darn, 7 hr. Stam. Sassenheim. Geref.
Kerk Vrijg.: 10 en 4.30. Chr. Geref. Kerk:
10 ds. Otter. 4.30 ds v. Dijken. Geref.
Gem.: 10 en 4 ds. Hakkenberg, avond
maal. Oud Geref. Gem.: 9.30 en 3. R.K.
kerken: Agatha zat. 7, zond. 10; Poelpol
der zat. 7, zond. 9 en 11.30; Mariakerk zat.
7, zond. 8.30, 10 en 11.45; Engelbew. zat.
7, zond. 8, 9.30, 11 en 5.45.
NIEUWKOOP - Herv. Gem.: 9 30 ds.
Klusener, Zeist, 6.30 ds. Bronsgeest. Ge
ref. Kerk: 9.30 dienst, 6.30 ds. Bouma,
Utrecht. R.K. kerk: zat. 7, zond. 9 en
10.45.
NIEUWVEEN - Herv. Gem.: 9.30 ds.
Heykoop, IJmuiden, 6.30 ds. Molenaar.
Geref. Kerk: 9.30 ds. Dijk, A.dam, 7 ds
Steenstra, Diemen. R.K. kerk: zat. 7,
zond. 9 en 11.
NIEUW VENNEP - Chr. Geref. Kerk:
9.30 en 3 ds. Visser, avondmaal. R.K.
kerk: zat. 7, zond. 9.30 en 11.
NOORDEN-Herv. Gem.: 9.30 ds. Amba,
Ederveen, 7 ds. Zoutendijk. Geref. Kerk
(Woerdense Verlaat): 10 en 7 ds. Hoogen-
raad, Zeist. R.K. kerk: zat. 7, zond. 9 en
10.30.
NOORDWIJK - Herv. Gem.: Voorstr. 10
ds. Keuning, 7 hr. Hoffenaar, Voorhout;
Sole Mio 9 ds. Keuning; Hoofdstr. 10 hr.
Vink, Katwijk; geref. kerk Hoofdstr. 7
ds. Keuning; De Rank 10 ds. Van Eyk,
Gouda, avondmaal, 5 hr. Visser, Goude;
De Rank en Zeehonk 10 zondagsschool.
Geref. Kerk: Buurtkerk 10 ds. Elgersma,
7 ds. Keuning, Vinkenlaan 9.30 ds. Bou
ma, 7 ds. Elgersma; St.kerk 11 ds. Bos
man. R.K. kerken: Binnen zat. 7, zond. 8,
10 en 11.30; Zee zat. 7, zond. 9.30 en 11.
NOORDWIJKERHOUT - Herv. Gem.:
10 ds. Van t Hof; De Zilk 10 ds. Kalk
man, avodndmaal. R.K. kerk: Victor-
kerk zat. 7, zond. 9.30 en 11; Jozefkerk
zat. 7, zond. 10 en 11.30.
OEGSTGEEST - Herv. Gem.: Groene
Kerk 10 mej. Irik; Pauluskerk 10 ds. Sie-
rat; Gem.centrum 10.30 ds. Hubeek,
Eefde, 7 prof. dr. Berkhof; Gem.cent
10.30 hr. Colijn, jeugdkerk; Endegeest
9.30 ds. Friederich; Van Wyckersloothe
4.30 ds. Bouma. Geref. Kerk: 10 dr Wier-
singa. Leiden, zie ook herv Geref. Kerk
Vrijg.: 10 en 3 ds. Van Dijk. Geref. Kerk
Vrijg. Buiten V.: 8.45 en 4 ds. v.d. Berg.
R.K. kerk: Will.kerk zat. 7, zond. 9, 10.10
en 12; Bon.kapel zat. 6.30, zond. 9 en 11.
Volle-Evangeliegem. (gem.centr.): 4 hr.
v.d. Brugge.
OUD ADE - R.K. kerk: zat. 7, zond. 9.30
en 11.30.
OUDE EN NIEUWE WETERING -
Herv. Gem.: 9.30 hr. Drijver, Vooscho-
ten. Geref. Kerk: 9.30 kand. Jasper
Fochs, 6.30 ds. Hartkamp, Alphen. R.K.
kerk: zat. 7, zond. 9.30 en 11.30.
ROELOFARENDSVEEN - R.K. ker
ken: M.Pres. zat. 7, zond. 8, 9.30 en 11;
P.Banden zat. 7, zond. 9.30, 11 en 12.15.
RIJNSATER WOU DE- Herv. Gem.: 9.30
ds. De Kruijf, 7 ds. Hanemaayer, Alphen.
RIJNSBURG - Herv. Gem.: Grote Kerk
9.30 ds. v.d. Bogerd, 5 ds. Quak, Vianen;
Bethelkerk 9.30 ds. Molenaar, Nieuw-
veen, 5 ds. v.d. Boegerd. Geref. Kerk:
Petrakerk 9.30 ds. Huisman, 5 dr. Van
Oeveren; lm.kerk 9 en 10.30 dr. v. Oeve-
ren, 5 ds. Baayen; Mar.kerk 9.30 ds.
Baayen, 5 ds. Huisman. Geref. Kerk
Vrijg.: 10 en 5.15 ds. Zomer. Chr. Geref.
Kerk: 9.30 en 5 ds. De Joode, avondmaal.
Evang. Christengemeente (aula mavo):
10 br. Frinsel, 7.30 ds. Gravendeel, evan-
gelisatiedienst. R.K. gemeenschap (aula
tuinb.school): zat. 7, zond. 10.30.
RIJPWETERING - R.K. kerk: zat. 7,
zond. 7.30, 9 en 10.30.
SASSENHEIM - Herv. Gem.: 9 en 10.30
ds. Boer, Katwijk, 7 ds. v. Achterberg,
Leiden, jeugddienst. Geref. Kerk: 9.30
hr Stam, 5 dienst. Chr. Geref. Kerk;
10.30 ds. Van Mulligen, Utrecht, 5 ds.
Visser, Nieuw Vennep. R.K. kerk: zat. 7,
zond! 9 en 11.
TER AAR - Herv. Gem.: 9.30 ds. Lefeber,
Alphen, 6.30 ds. Nicolai. Geref. Kerk: 10
en 6.30 ds. Bezemer. R.K. kerk: Aardam
zat. 7, zond. 9 en 10.30; Langeraar zat. 7,
zond. 8.30, 10 en 11.30.
VALKENBURG - Herv. Gem.: 10 dr.
v.d. Bank, Ede, 6.30 ds. Den Tonkelaar,
Warmond. Geref. Kerk: 9.30 ds. De
Raadt, 6.30 ds. Dijkstra, Boskoop. Geref.
Kerk Vrijg.: 9.30 en 5 kand. Wilschut.
VOORHOUT - Herv. Gem.: 10 ds. Bro
kerhof. R.K. kerk: zat. 7, zond. 9,10.30 en
11.45.
dienst in de geref. kerk, ds. De Zeeu\
Hulp en Hei, 10 ds. Lentz; aula 9.30 d
De Zwart, avondmaal; kapel Rijndijk
ds. Oost; De Ark 10 jongerendienst. G
ref. Kerk: 9.30 ds. De Zeeuw, 7 ds. I
Zeeuw, jeugddienst. Geref. Kerk Vrijf
10.15 en 4.30 ds. Boxman. R.K. kerkei
zat. 7, zond. 10 en 11.30; aula 11.
EADDINX.VEEN - Herv. Gem.: Hoel
steen 9.30 ds. Roetman, 6.30 ds. Verw
lius; Bethelkerk 9 ds. Zoutendijk, Noo
den. 5 ds. Roetman, 10.30 ds. Verweliu
6.30 ds. Spilt, Ede. Imm.kerk 10 en 5 c
Hulst Geref. Kerk: Kruiskerk 10
Modderaar, 5 ds. Nierop, Koudeker
Ontm.kerk 10 ds. Nierop, 5 ds. Modd
raar. Oud Geref. Gem.: 10 en 6.30. Ch
Afgesch. Gem.: 9 30 en 5. Volle Evan
Gem. (Lindengaarde 17a): 9.30. R.i
kerk: Ontm.kerk zat. 7, zond. 8.45, 11.'
en 7; Victorkerk zat. 7, zond. 10.
WARMOND - Herv. Gem.: 10 ds. D<
Tonkelaar. R.K. kerk: zat. 7, zond. 8.3
10 en 11.30.
WASSENAAR-Herv. Gem.: Dorpskei
10 ds. Steenstra, 7 ds. Tukker, avon
maal; Kievietkerk 10 prof. dr. Berkhc
O.geest; Messiaskerk 10 ds. v. Zanten,
kerkconcert; Dorpscentrum 9.30 kan
Klok, Zeist. Geref. Kerk: 10 en 7 ds.
Meulen; Zuid 10 ds. v.d. Kamp. Ne
Prot. Bond: 10.30 mevr. ds. mr. Koll
Naarden.
WOUBRUGGE - Herv. Gem.: 9.30 d
Haakman, Zw.dam, 6.30 ds. Overgaau-
Eek en Wiel, jeugddienst. Geref. Ker
9.30 en 6.30 ds. Vree, Alphen. Ned. Pre
Bond: buitendag R.K. kerk: zat. 7, zon
10.
ZEVENHOVEN - Herv. Gem.: 9.30 d
Nicolair. Geref. Kerk: 9.30 hr. Schre
der, Oudewater, 7 hr. Tazelaar, Alphe
R.K. kerk: zat. 7, zond. 9 en 10.45.
ZOETERWOUDE - Herv. Gem.: 2
bevestiging en intrede ds. Wolthau
R.K. kerken: Meerburgkerk H. Rijndi.
zat. 7, zond. 9.30 en 11; Janskerk 10.3
Chr. Dienaarkerk zat. 7, zond. 9.15.
ZWAMMERDAM - Herv. Gem.: 9.30 d
Baas, Katwijk, 6.30 ds. Haakman, ge
dienst in geref. kerk. Geref. Kerk: 9.,'
dienst, 6.30 ds. Haakman.
