Coppola: „Apocalypse now
is geen film, het is Vietnam
Confrontatie met jezelf
v
„Twee vrouwen" ook
in Leiden en Alphen
Films
deze week
VRIJDAG 25 MEI 1979
Francis Ford Coppola.
La Cage: mr.
Humphries
op z'n Frans
Tussen lachen om en lachen
over zit een subtiel verschil,
waarbij dat laatste - hoewel
vaak erg leuk - doorgaans niet
zo erg aardig is. Belgenmoppen
zijn daar een voor de hand lig
gend voorbeeld van, maar ook
homofielen plegen daar in de
la Cage aux Folies; re-
gie:Edouard Molinaro; hoofd-
rollen:Ugo Tognazzi en Michel
Serrault; theater:Lido 1; alle
leeftijden
mest nichterige vorm het mik
punt van te zijn. Je zal de men
sen te kost moeten geven, die al
onder de tafel liggen als mr.
Humphries uit de tv-serie
Wordt u al geholpen met een
wiebelend kontje en één hand
koket in de zij in beeld ver
schijnt. Ook in kluchten bikj-
voorbeeld mag graag een be
roep worden gedaan op een lui
de kreetjes slakende nicht. Al
tijd goed voor een paar lachsal
vo's.
Regisseur Richard Molinaro
heeft zijn film La Cage aux Fol
ies zelfs helemaal geconcen
treerd op een homofiel stel. Ugo
Tognazzi speelt een eigenaar
van een nachtclub(La Cage aux
Folies), waarin zijn vriend grote
successen viert als travestiet.
Onthullend om zo'n film te zien
na Outrageous, waarin uitge
kauwde grappen daaromtrent
zo keurig vermeden werden. La
Cage aux Folies, daarentegen
speelt voortdurend in op de be
staande vooroordelen met Mi
chel Serrault als de Franse uit
voering van mr. Humphries.
Dankzij de kwaliteiten van die
Serrault en Tognazzi kent La
Cage aux Folies toch nog wel
een paar leuke momenten. Maar
voor de rest is het weer het oude
blijspelliedje met mensen, die
deuren in- en uitlopen om wééi
een doldwaze situatie te creë
ren. Je moet er maar van hou
den.
BART JIJNGMAN
(Van onze correspondent)
CANNES - De vertoning van de
nieuwe Amerikaanse film „Apo
calypse now" van Francis Ford
Coppola over de voorbije oorlog
in Vietnam, is ongetwijfeld het
meest sensationele evenement
van het internationale filmfesti
val in Cannes dit jaar. Dit lang
verwachte, tevoren bijna stuk ge
schreven reuzewerk is wat het
maken betreft waarschijnlijk de
grootste probleem film in de ge
schiedenis van de cinema. Er wa
ren 240 draaidagen (meest op de
Filippijnen) voor nodig en de
montage duurde zes maanden.
De kosten zijn op dit moment op
gelopen tot bijna 31 miljoen dol
lar en Coppola en zijn medewer
kers zijn dooreen hel gegaan, als
of het die oorlog zelf betrof.
Vorig jaar al werd Apocalypse Now
voor het festival van Cannes aan
gekondigd en daarna moest de
vertoning steeds weer worden
uitgesteld. En nog is de film niet
helemaal klaar. Coppola wil hier
en daar nog veranderingen aan
brengen en pas over tweeëneen-
halve maand kan de definitieve
versie tegemoet worden ge-
De voorlopige kopie die gedraaid
werd maakte een verpletterende
indruk óp de festivalgangers. Na
afloop van de voorstelling hield
de regisseur in de grote zaal van
het festivalpaleis een persconfe
rentie van anderhalf uur voor
duizend journalisten.
Nachtmerrie
Apocalypse Now is niet zomaar de
zoveelste film over Vietnam,
maar eerder de film die alle ande
re films over die oorlog overbodig
maakt. Apocalypse Now is de
nachtmerrie en dreigende krank
zinnigheid van iedere soldaat die
er middenin heeft gezeten. Die
belevenissen zijn niet te be
schrijven of te verbeelden. Re
portages cn documentaires over
oorlogverschrikkingen op de te
levisie kunnen de werkelijkheid
ook geen stap dichterbij brengen,
ze bevorderen slechts het tegen
deel door de versterking van het
gevoel dat het allemaal ver van
eigen bed gebeurt.
In zijn film bewerkt Coppola de
toeschouwer met veel technisch
en artistiek geweld: perfecte
(apocalyptische) beelden van 70
mm-projectie, muziek van een
hele batterij synthesizers en veel
Wagner via het dolby-systeem.
Het publiek zit zelf midden in de
hel. De stijl groeit geleidelijk naar
voorstellingen uit nachtmerries,
angstvisioenen en de mythe. De
film begint met de suggestie van
zwarte engelen een zwerm heli
kopters in het maagdelijk blauwe
luchtruim, begeleid door pom
peuze, angstaanjagende muziek
van Wagner en zingende koren
als in een Griekse tragedie. Het
einde komt met de slachtpartij
van een waanzinnige (Marlon
Brando) ergens diep in het oer
woud. Het is het koninkrijk van
de geflipte Amerikaanse kolonel
Kurz, wiens absolute macht ge
tekend wordt met afgehakte
hoofden van zijn onderdanen op
elke vierkante meter grond.
De taferelen rond de „Über
mensch" Kurz zijn aangekleed en
geënsceneerd als een Wagner-
opera. „Het is immers ook een
opera", zei Coppola zelf, toen
hem gevraagd werd waarom hij
de overal en altijd aanwezige
zwarte rook van bommen en na
palm steeds vermengd heeft met
de kermisachtige kleuren rood,
geel en blauw.
Hel van Dante
De eigenlijke hoofdrol wordt ge
speeld door Martin Sheen (uit
„Badlands" van Terrenee Ma-
lick), die de geheime opdracht
heeft de dolgedraaide kolonel uit
de weg te ruimen. Zijn dagen
(weken?) lange tocht op de rivier
met een kleine bootbemanning
naar de diepte van het verstik
kende oerwoud wordt zijn afda
ling in de hel van Dante. In hem
beleeft de toeschouwer de ver
schrikkingen en ongerijmdhe
den langs de oevers.
„De fysieke reis wordt een psy
chologische. De reis op de rivier
wordt de reis van het leven zelf',
legt Coppola uit. „Het gaat om de
gevaarlijke situatie waar we al
lemaal in verkeren. Bij oorlog
wordt de moraal binnenstebuiten
gekeerd, ook in het zakenleven
en in de journalistiek".
De in Europa omstreden film The
Deerhunter van Cimino, waarin
de Vietnam-oorlog een belang
rijk gegeven, is, vond Coppola
„een film vol goede bedoelingen,
ook wel bekwaam gemaakt, maar
politiek volstrekt naïef'.
-St* «Ij
•k Scène uit "Apocalypse now": aan het front.
„Mijn film is mijn persoonlijke
stellingname. Alleen, het gaat
ook niet over Vietnam, maar het
is VIETNAM. De manier waarop
we hem gemaakt hebben lijkt
heel erg op wat er in Vietnam zelf
gebeurde. We waren in de jungle,
we waren met te weinigen, we
hadden te weinig geld en ieder
een werd gek. Ik zakte steeds
dieper in de schuld. (Coppola
heeft zijn immense bezit aan on
roerend goed en andere bezittin
gen in onderpand aan de bank
gegeven).
Het was geen film die
wij maakten, maar de film maak
te ons. Een en een kwart jaar
hebben we daar in hét oerwoud
gezeten. Mensen werden ziek,
iemand kreeg een hartaanval,
waardoor het werk maandenlang
stil kwam te liggen, er waren
echtscheidingen en een orkaan
heeft een keer de hele zaak tegen
de vlakte gegooid"
Paniekslachting
Voordat hij destijds aan de film be
gon had de regisseur een lijstje
gemaakt van dingen die er per se
in moesten. Hierop stond onder
meer: het gebruik van drugs on
der de Amerikaanse militairen,
het feit dat de zwarte soldaten
meestal in de voorste linies moes
ten vechten, dat veel officieren
zich drukten en golf gingen spe
len. en de Amerikaanse slacht
partij onder de burgers in My Lai.
(„die jongens waren soms zelf
nog kinderen en - net als in mijn
film - gewoon gek geworden, ze
wisten niet meer wat ze deden").
In Apocalypse Now raakt bij het
doorzoeken van een jonk een ne
gersoldaat achter een mitrailleur
zo in paniek dat hij alle Vietna-
mezen neermaait.
Naar aanleiding van vragen over
geweld zei Coppola: „Het geweld
in de film is niets vergeleken bij
de werkelijkheid De helikopter-
aanval op dat Vietcongdorp is
een traditioneel stuk Hollywood-
film. De lijken in de bomen heb ik
zo opgemaakt dat ze aan de schil
derijen van Jeroen Bosch doen
denken.
Het levend in stukken
hakken van een koe is een vast
ceremonieel bij bepaalde stam
men op de Filippijnen, ik heb het
alleen maar hoeven filmen. Ik
heb het expres in mijn film ge
stopt omdat mensen zich soms
meer druk maken over het slach
ten van dieren dan over het slach
ten van mensen. De beruchte
scène van het afgesneden paar-
dehoofd in „The Godfather I"
heeft destijds heel wat beroering
veroorzaakt. Maar ik had dat
paard heus niet speciaal voor de
film laten afmaken. Het was ge
woon geslacht om de lieve poe-
deltjes te voeren van dezelfde
dames en heren die protesteer
den".
Sandra Dumas over filmdebuut:
Sandra Dumas: zelfbewust en kritisch
"Twee vrouwen", de film van George Sluizer, die vorige week in
Cannes in première ging, beleeft deze week in een twintigtal
bioscopen zijn Nederlandse première In Leiden zul de film te
zien zijn in het Trianon-theater, in Alphen draait hij in Euro 1De
film is toegankelijk voor zestienjarigen en ouder. Vorige week
donderdag plaatsten wij reeds een recensie over deze, naar de
roman van Harry Mulisch vervaardigde produktie. Verslaggeef
ster'Roelie Meyer had een interview met een van de vrouwelijke
hoofdrolspeelsters, de Nederlandse Sandra Dumas.
AMSTERDAM - Bijna een jaar ge
leden reed Sandra Dumas met
haar vriend Cees Overgaauw
door een zandstorm naar de
dichtst bijzijnde telefooncel
midden in de Amerikaanse woes
tijn en vroeg een gesprek aan met
Amsterdam. Zij wilde van regis
seur George Sluizer de uitslag
horen van haar screentest voor de
film Twee Vrouwen. „Het was
voor 90 procent zeker dat het
doorging maar daar was ik niet
tevreden mee. Ik dacht dat Tony
Perkins of Bibi Andersen geen
onbekende naast zich wilden, la
ter bleek dat vooral de buiten
landse investeerders overtuigd
moesten worden". Toen ik bij de
auto terugkeerde zei Cees troos
tend, „je ziet zo wit het is zeker
gelukt. Je zult heus wel een goede
actrice worden".
Sandra Dumas debuteert deze
week in de film Twee Vrouwen,
die gebaseerd is op de gelijkna
mige roman van Harry Mulisch.
De film wordt in een twintigtal
theaters in ons land tegelijk in
roulatie gebracht na de succes
volle wereldpremière tijdens het
filmfestival in Cannes. Sandra is
voor de première naar Europa
gevlogen en woont voor het eerst
van haar leven op kamers (bij
kennissen) tot ze terugkwam
naar de heuvels van Los Angeles
waar ze met de journalist Cees
Overgaauw een huis heeft ge
huurd.
Ze zijn vorig jaar niet naar Amerika
gegaan omdat Hollywood zo
dichtbij ligt maar met het doel er
reportages te maken. Sandra
zegt: „Je maakt daar geen enkele
kans voor de film of je moetje in
duizend bochten draaien. Moni
que van de Ven heeft dezelfde er
varing, maar Amerika is een fan
tastisch land om te fotografe-
De donkere-kameruitrusting die
vorig jaar op de verlanglijst voor
haar 21ste verjaardag stond is er
niet gekomen, maar dat is een
kwestie van tijd. Sandra Dumas
fotografeert en ze praat er met
nog meer hartstocht over dan
over haar werk als actrice.
„Wat ik aan de film heb verdiend is
allang op", zegt zij. „Het was vol
doende om terug te vliegen en het
een paar maanden uit te zingen.
Ik heb het huis ingericht met kis
ten en hout dat we aan het strand
vonden. De lampen maakten we
van lege bierblikjes en dat ziet er
goed uit".
Ze zit, smal en donker, het intelli
gente gezicht vol aandacht,
meestal op de punt van haar stoel.
Met brede gebaren die hapr
buurvrouw aan het cafétafeltje
bijna wegvagen schetst ze de on
derwerpen van haar reportages.
Rinus Michels op de rug gezien in
Amerika, de fakehuizen in het
echte dorpje Centennial, film
sterren, voetballers en woestij-
dacht als ze me daar voor vragen,
zeg ik nee. Het ging zo tactloos,
misschien wel goed hoor om het
zo te doen. Nee, eigenlijk niet
goed. Ik moest iets stoms zeggen.
..Morgen is het geen dinsdag dus
kan ik mijn brommer wel laten
maken". Het meisje was volstrekt
oninteressant, dat is heel bewust
gedaan. Zelfs zo'n kind als ze be
doelden in de film heeft nog wel
hersens".
Smog
„Toen ik voor het eerst boven Los
Angeles vloog zag ik ondanks het
heldere weer niets meer. De smog
hangt er als een bruine koek bo
ven de stad. Kinderen worden er
geboren met een chronische ont-
-steking van de voorhoofdsholte
en zij leven op een massa medi
cijnen. Je wordt er ook niet bruin.
Ik heb drie dagen op het dak ge
legen maar het maakte niets uit.
De eerste keer in Los Angeles had
ik voortdurend koorts, steeds een
natte bovenlip en een kant van
mijn gezicht gevoelloos. Het ging
pas over als we naar het strand
reden.
Screentest
Sandra Dumas, dochter van een
hoorspelactrice die hetzelfde
vermogen tot jongblijven heeft,
zocht in 1978 een baantje bij een
fotograaf toen zij een rol kreeg in
een komisch filmpje in het kader
van de boekenweek. De TROS
zag iets in haar als interviewster
voor een nieuw popmuziek-pro-
gramma maar haar eigenzinnig
optreden bij de screentest heeft
de heren waarschijnlijk afge
schrokken. Zij hoorde nooit meer
iets. In het voorjaar volgde toen
een screentest voor de film Dag
dokter. „Daar hebben ze Moni
que van de Ven voor genomen en
ik vond dat niet zo erg". Daarna
volgde een videotest voor de film
Mijnheer Klomp. Sandra denkt
er met afschuw aan terug. „Ik
George Sluizer
De screentest voor Sluizers film
Twee Vrouwen vond in dezelfde
periode plaats. Sandra zegt
„Dank zij George viel het erg
mee. Het is een echt chaotische
man maar hij weet precies wat hij
wil. Ik denk dat hij Kitty Cour-
bois, die de tegenrol speelde, had
geïnstrueerd om me op mijn ge
mak te stellen, en dat deed ze heel
schattig".
Sandra bestelt opnieuw hete melk
en koffie die ze tot een soort kof
fie verkeerd probeert te vereni
gen voor alles koud is geworden.
Vrienden zwaaien uit de verte en
Gerard van Lennep, manager van
Rijk de Gooijer, komt in bedekte
termen zijn diensten als manager
aanbieden. Nadenkend zegt
Sandra: ,',Als ik er mee door ga
heb ik toch zo iemand nodig, je
moet echt van je afbijten als je
over contracten en onkosten gaat
praten".
Bibi Andersson
De Zweedse actrice Bibi Anders
son speelt in de film de rol van
een gescheiden vrouw die ver
liefd wordt op een meisje. Sandra
zegt „Ik had een heel verkeerd
beeld van het meisje dat ik moest
spelen en ik was erg benauwd
voor mijn eerste ontmoeting met
Bibi. Ik dacht als ik maar niet met
mijn moeder naar bed moet. Maar
ze was ontzettend aardig en be
hulpzaam. Een enig mens. Heel
zacht en sproetig. Op mijn ver
zoek hebben wc samen een dag
doorgebracht in het huis dat in de
film voorkomt. Ik heb voor haar
gekookt. Dat was ook nieuw voor
haar net als de hele situatie. Ik
heb ook een nacht in het huis
willen slapen maar dat wilde zij
niet. Samen ontbijten en samen
je tanden poetsen is toch heel an
ders. We hebben de hele dag over
onszelf en over de rol gepraat en
over de badscènelk wist niet of ik
het kon en zij ook niet".
Anthony Perkins
Perkins heeft maar twee weken
meegedraaid. Sandra zegt „Hij
was veel technischer dan ieder
een. Als hij verscheen verander
de de set opeens in een studio. Ik
dacht dat hij me helemaal niet zag
zitten en ik was ontzettend bang
voor de naaktscène met hem. Wij
hebben twee uur zitten koffie
drinken en het bleek dat hij veel
zenuwachtiger was dan ik. Weet
je, bloot is een ding dat is al heel
wat, maar dan ook samen vrijen is
nog iets heel anders. Dat is de du
bieuze kant van het acteren. Ver
driet kun je inleven door je te
concentreren en desnoods door
iets in je ogen te doen voor echte
tranen. In die vrijscène moest ik
me inleven in het opgeilen van
een mijnheer en halverwege
moest ik het ook nog lekker gaan
vinden. Dat alles met rare
krampachtige teksten waar ik het
niet mee eens was en twee centi
meter op scherpte voor de came-
Familie
Negen weken lang heeR de film
ploeg ben uur per dag op eikaars
schoot gezeten als een altijd kan
kerende en zeurende en aan el
kaar verknochte familie. Haat en
liefde flikkerde koortsachtig tus
sen de betrokkenen. En nu het
afgelopen is gloeien er nog een
paar mooie vriendschappen na.
Sandra Dumas is dezelfde geble
ven als voor de film. Zelfbewust
en kritisch maar met een warme
aandacht voor mensen die zij de
moeite waard vindt. Ze zegt „Ik
sta er wel heel anders tegenover
dan vlak na de opname. Ik vind
filmen enig om te doen maar de
bijkomende dingen zoals het fe-
norrleem bekend worden vind ik
doodeng Je wordt ontzettend
met jezelf geconfronteerd. Ik
weet niet wat er verder gebeurt.
Ik zie wel".
Blijvers
"The Deerhunter" - Film over
het barre leven in Vietnam en
de even barre tijd na terug
komst, Lido 2, Leiden, Euro 2,
Alphen.
"Animal House" - Studenten
leven van humoristische kant
gezien, Lido 3, Leiden.
"Brutti, sporchi e cattivi" - Bi
zarre kijk op armeluisleven in
Italië, Studio. Leiden.
"Kentucky fried movie" - Re
gisseur steekt de draak met
Amerikaanse televisie, Euro 4,
Alphen.
Nieuw in Alphen
Toul play" - Goldie Hawn is
getuige van een misdaad. Geen
wonder dat zij daarna naar het
leven wordt gestaan. Argeloos
lijkt ze in de val te lopen, maar
een aardige rechercheur steekt
er een stokje voor. Euro 4.
Rex
"Partnerruil" - Een soort ruil
beurs, maar het enige artikel dat
wordt verkocht is sex. Het be
kende thema dus.
Kindermatinee
"De fluit met de zes smurfen" -
Camera, Leiden.
"Tom en Jerry" - Lido 3, Lei
den.
"Juliana in 70 bewogen jaren"
-Trianon. Leiden.
"Bambi" - Euro 2, Alphen.
Nachtfilms
"The nightporter" - Camera,
Leiden.
"Spiegel der lusten" - Rex, lei
den.
"Satyricon" - Euro 1, Alphen.
"Mister Majestyk" - Euro 2,
Alphen.
"Porno-weekend op Mallorca"
- Euro 3, Alphen.
"Foul play" - Euro 4, Alphen.
Haagse
bioscopen
APOLLO 1: 'Pas op...we slaan
d'r op', dag. 2.30, 7 en 9.15 uur,
zo. 2, 4.25, 7 en 9.15 uur. 12 jaar.
APOLLO 2: 'De gendarme ziet
ze vliegen', dag. 2, 7.30 en 9.15
uur, zo. 1, 7.30 en 9.45 uur. AL.
ASTA: 'The Brinks job', dag. 2,
7 en 9.30 uur, zo. 1.30,4,7 en 9.30
uur. 12 jaar.
BIJOl): 'Hardcore', dag. 2. 7.30
en 9.45 uur, zo. ook 4.15 uur. 16
jaar.
CALYPSO. 'Just a gigolo', dag.
2.15, 7.15 en 9.30 uur. zo. 1.45,
4.15. 7.15 en 9.30 uur. AL.
CAMERA: 'Coming home', dag.
2.15,7 en 9.30 uur, zo. 1.45.4.30,7
en 9.30 uur. 16 jaar.
CORSO 'De prijsvechter', dag.
2. 6.45 en 9.15 uur. zo. 1.30,4.15,
6.45 en 9.15 uur. 12 jaar.
DU MIDI: 'Inpikken en wegwe
zen', dag. 8.15 uur. vr. en za. 7 en
9.30 uur, zo. 3.30, 7 en 9.30 uur.
12 jaar.
EURO: 'Juliana*, dag. 2 en 8 uur,
za., zo. en woe. 4 en 8 uur. AL.
METROPOLE 1: 'Een kooi met
rare vogels', dag. 2, 6.45 en 9.30
uur, zo. 1.15, 4, 6.45 en 9.30 uur.
AL.
METROPOLE 2: 'Twee vrou
wen', dag. 2, 6.45 en 9.30 uur, zo.
1.15, 4. 6.45 en 9.30 uur. 16jaar.
METROPOLE 3: 'Agatha', dag.
2,6.45 en 9.30 uur, zo. 1.15,4,6.45
en 9.30 uur. AL.
METROPOLE 4 National
Lampoon's Animal House',
dag. 2,6.45 en 9.30 uur, zo. 1.15,4,
6.45 en 9.30 uur. AL.
METROPOLE 5: Foul play',
dag. 2, 6.45 en 9.30 uur, zo. 1.15,
4, 6.45 en 9.30 uur. AL.
ODEON 1: 'De prijsvechter',
dag. 1.45, 6.45 en 9.30 uur, zo.
ook 4.15 uur. AL.
ODEON 2: 'Terugkeer van de
heksenberg', dag. 2, 6.45 en 9.15
uur, zo. ook 4.30 uur. AL.
ODEON 3: 'Twee vrouwen',
dag. 2, 6.45 cn 9.15 uur, zo. ook
4.30 uur. 16 jaar.
ODEN 4: Strand verlangens',
dag. 1.45, 6.45 en 9.30 uur, zo.
ook 4.15 uur. 16 jaar.
PASSAGE: 'The deer hunter',
dag. 2 cn 8 uur. 12 jaar.
STUDIO 2000: 'Starerash', dag.
2, 7 en 9.30 uur (di. niet om 2
uur), zo. 1,7 en 9.30 uur. AL.
DE UITKIJK: 'Remember my
name', dag. 2, 7 en 9.30 uur. 12
jaar.
