Duys maakt voor het laatst een 'Vuist' Louis-Paul Boon: groot schrijver bescheiden mens SÜSIF DTKBdMd toegeljcht tlM\\\\pJ°gramma\ VRIJDAG 11 MEI 1979 RADIO TV - KUNST PAGINA 5 UTRECHT (GPD) - „Ik schrijf nu zomaar wat, en ik schilder zomaar wat, maar diep in mijn binnen ste weet ik ergens ont spoord te zijn. Toch slaag ik er af en toe in een boek te maken waarin meer of min datgene staat wat ik zeggen wou, en schilder ik af en toe wat waarin dat zelfde op een andere wijze, met dezelfde fouten en vergissingen, eveneens wordt voorgesteld". Zo vatte Louis Paul Boon, de giste ren overleden schrijver, onlangs zijn werkzaamheden samenDeze zelfbeschouwing staat in een ca talogus ter gelegenheid van een tentoonstelling van zijn schilde rijen bij het Middelburgse anti quariaat Merlijn. Die samenvatting was geen uiting van valse bescheidenheid. Boon was een bescheiden mens. Hoe wel hij wist in Nederland zijn grootste publiek te hebben, kwam hij vrijwel nooit over de grens. Zijn entree in de Nederlandse lette ren verliep zonder tromgeroffel. Het allerkleinse letterkundige blaadje dat in Nederland ver scheen - het toen nog nauwelijks uit het ei gekropen Podium - viel in 1947 de eer te beurt een stuk proza van Boon te mogen af drukken. Het was een fragment uit „De Kapellekensbaan", een boek dat toen nog in de steigers stond. Hij heeft voor deze bijdra ge nooit een cent gekregen. Toch was Boon toen bij de meer opmerkzamen onder het Neder landse publiek al bekend. Ma dame Angéle Manteau, uitgeef ster in Brussel, had in de oorlog drie romans van hem doen ver schijnen. „De voorstad groeit", „Abel Gholaerts" en „Vergeten Straat". Drie geweldige boeken, maar ze liepen niet. De Vlamingen zagen niets in hun nieuwe schrijver en madame Manteau was blij de on verkochte stapels van haar au teur op de, door de oorlog vol strekt leeg geraakte, Nederlandse markt te kunnen dumpen. Niet dat Boon hier hard liep, maar door de leeshonger die wij door vijf oorlogsjaren hadden overge houden werden zijn boeken toch wel verkocht. De 60-jarige Willem Elsschot, die ooit als jurylid een grote hoeveel heid literair werk moest beoor delen, heeft later verteld hoe hij de nu overleden schrijver heeft ontdekt. „Al die verhalen verveelden mij, tot ziek wordens toe. Het allerlaatste heette „De voorstad groeit" en was, helaas, driemaal zo lijvig als het dikste van de saaie dingen die ik reeds verteerd had in die week van smarten. Ik stond op het punt die brontosaur ongelezen terzijde te leggen, toen mijn geweten in opstand kwam. Dat mocht niet, want ik kon immers geen oordeel vellen zolang ik dat laatste bak beest niet verwerkt had... Ik begon 's avonds om half negen en ik herinner mij dat ik pas stop te toen ik mijn vrouw vanuit bed Louis-Paul Boon hoorde roepen dat het half drie was. Ik schrikte op, telde even na en constateerde dat ik niets min der dan de eerste helft achter de rug had. Zonder de tweede helft te lezen schreef ik nog gauw aan de jury dat men voor mijn part de prijs gerust aan die L. P. Boon kon geven, want zo heette de on bekende". Hoe dan ook, die ontdekking heeft Boon wel aan een prijs geholpen, maar een beroemd auteur was hij nog allerminst. Hij moest als journalist zijn brood verdienen. Tot 1950 schreef hij voor com munistische kranten, na een pau ze van vier jaar met een redacteur van het socialistische dagblad „Vooruit". Hij is daar gebleven tot 1972. Jaren heeft het geduurd voor „De Kapellekensbaan" af was en daarna nog weer eens jaren voor dat er een uitgever voor was ge vonden. Belgische uitgevers be schouwden het boek als porno grafie en daarmee zat Boontje aan de grond. Tot hij op een dag be zoek kreeg van een Nederlandse uitgever, Reinold Kuipers, direc teur van De Arbeiderspers Am sterdam. Die kwam eens kennismaken in Aalst en merkte toen dat hij goud had aangeboord. Daar zat een grandioze schrijver te wachten tot iemand zijn boeken wilde uit geven! De Kapellekensbaan verscheen in 1953. Dat was het begin van een reeks boeken die doorloopt tot 1979 toe. Iedereen die door Boon is gegrepen, kan die reeks wel zo ongeveer uit zijn hoofd opzeggen. Na De Kapellekensbaan kwam het vervolg „Zomer te Ter - Mueren", daarna „Wapenbroe ders' (een bewerking van het Reinaert-verhaal), „Grimmige sprookjes", „De bende van Jan de Lichte", „De zoon van Jan de Lichte", „Blauwbaardje in Won derland", „Dorp in Vlaanderen". In de jaren zeventig bereikte hij twee hoogtepunten, eerst Pieter Daens, een epos van de Vlaamse arbeidersbeweging, en „De zwar te hand", over de zwarte tijd waarin het anarchisme op het Vlaamse land werd geboren. Maar ook plezierige pornografische boekjes als „Mieke Maaike's ob scene jeugd" vertegenwoordigen een kant van zijn schrijverschap. HANS VAN STRATEN Amsterdam 1 2) I want you to want me - Cheap Trick 2(3) Casanova- Luv 3 1) Hooray, Hooray - Bo- ney M 4(4) Some girls - Racey 5 8) One way ticket - Erup tion 6 7) Hallelujah - Milk and Honney 7(9) Stir it up - Bob Marley 8 6) Save me - Clout 9 5) In the navy - Village People 10(11) I will survive - Gloria Gaynor London. 1 1) Bright eyes - Art Gar- funkel 2 3) Pop muzik - M 3 8) Hooray hooray - Boney M 4 7) Goodnight tonight - Wings 5 2) Some girls - Racey 6 6) The logical song - Su pertramp 7 5) Shake your body - Jacksons 8 (13) Knock on wood - Ami Stewart 9 (30) Does your mother know - Abba 10( 4) Cool for cats - Squeeze New York 1(1) Reunited - Peaches and Herb 2 4) In the navy - Village people 3(2) Heart of glass-Blondie 4(3) Music box dancer - Frank Mills 5(5) Knock on wood - Ami Stewart 6 (11) Shake your body - Jacksons 7 (16) Hot stuff - Donna Summer 8(8) Stumblin' in - Suzi Quatro and Chris Nor man 9 9)Take me home - Cher 10 (14) Goodnight tonight - Wings Bonn. 1 1) Heart of glass - Blondie 2 4) Chiquitita - Abba 3 6) Tragedy - Bee Gees 4 3) I was made for dancing - Leif Garrett 5 2) Y.M.C.A. - Village people 6 5) Sandy - John Travolta 7 (10) In the navy - Village people 8 8) Baby it's you - Promi ses 9(7) We'll have a party to night nite - Teens 10 9) D'ya think I'm sexy - Rod Stewart HÏLVERSUM (GPD) - Willem Duys heeft eens in een onbe waakt ogenblik gezegd dat hij met tv-werk zou stoppen als hij "dik, kaal en lelijk" zou zijn geworden. Vorige maand zei de presentator dat zijn programma "Voor de vuist weg" vanavond voor het laatst te zien zou zijn. Een open deur voor Gerrit Kom- rij, die in de VPRO-Talkshow van afgelopen zondagavond dan ook fluks telefonisch aan Willem (gespeeld door Peter van Bueren) vroeg of hij ook werkelijk dik, kaal en lelijk was geworden. Na zestien jaar stopt Willem Duys dus met zijn "Vuist". Maar wordt het werkelijk wel de laatste afle vering van het volksvermaak? Tenslotte zag het er naar uit dat Willem in 1973 al met het pro gramma ging stoppen. De kijkcij fers vlogen achteruit. Maar na één seizoen was hij alweer over de in zinking heen en de "Vuist" bleef gespaard voor het kijkende publiek. Een genomen besluit staat bij Duys nooit helemaal vast. Ten slotte kondigde hij ook einde verleden jaar aan (in zijn ei gen "Vuist") dat hij zou stoppen met roken. Een beslissing die snel teniet werd gedaan (maar daarover straks meer). Het zou dus best zo kunnen zijn dat Duys een tweede Heintje Davids wordt. Meer malen afscheid ne men en even zo veel keer een glo rieuze rentree maken. In november 1963 lanceerde de AVRO voor de eerste maal het programma "Voor de vuist weg". Als gasten nodigden de makers van het programma uit Rien van Nunen (die grote bekendheid ge noot als Vader Stiefbeen), caba retière Ansje van Brandenburg en de toenmalige trainer van het Nederlands elftal, Elek Schwartz. Het idee voor de "Vuist" haalde Duys uit Amerika, het land waar zoveel ideeën voor Nederlandse programma's vandaan komen. De naam "Voor de vuist weg" kwam van Ger Lugtenburg, de huidige adjunct-directeur televi sie bij de AVRO. Diezelfde Lug tenburg kwam ook op de kom met de goudvis, die de presenta tietafel van Duys wat móest op vrolijken. Die goudvis zat overigens niet in de eerste paar afleveringen. De ma kers (Bob Rooyens deed toen nog de regie en de produktie) hadden eerst een papegaai ingehuurd als levend decor. Maar twee pape ADVERTENTIF. Willem Duys gaaien bleek een beetje te veel van het goede en Duys kreeg dus gezelschap van een zwijgende goudvis. Wilhelmus In de loop der jaren probeerde Wil lem Duys met de meest gekke stunts het volk aan zijn pro gramma te binden. Duys temde leeuwen bij circus Heros, hij zat met Graham Hill in een racewa gen en raasde met 300 kilometer per uur over het circuit van Zandvoort, zweefde aan een enorme vlieger boven de Loos- drechter plassen, kwam aan een parachute uit de lucht vallen enzong het Wilhelmus. Dat laatste leverde nog een aardig incident op. We schrijven 18 fe bruari 1966. In een interview uit die tijd is te vernemen hoe alles nou zo gekomen was: "Alles is spontaan gekomen. Ik was ge woon bezig met een interview met Carel Briels, er werd spon taan een pleidooi gehouden voor het Oranjehuis en dat viel bij mij allemaal in goede aarde. Ik erger me al tijden groen en geel aan het moddergooien van de VARA en aan het gescheld op dit huwelijk (Duys doelde op Beatrix en Claus - red.) van de "Zo-is-het-jon- gens". De spontane uitbarsting van Duys leverde veel positieve, maar ook negatieve reacties op. In allerijl liet de AVRO door Intomart een onderzoek instellen naar de po pulariteit van het programma. Men kon opgelucht ademhalen. Het "incident" had geen invloed op de gemiddelde waardering voor het programma. Willem kon dan ook zeggen: "Spijt? Nou, vergeet het maar. Met de minuut heb ik er meer schik in dat ik het gedaan heb". Een incident van veel kwalijker aard speelde zich vijfjaar later, in 1971, af in de "Vuist". Duys had als gaste een moeder van een vierjarig meisje dat was aange rand. Spontaan deelde de immer goedlachse presentator het volk mee dat, als hij iemand op aan randing van zijn dochter zou be trappen, hij de dader zou hebben doodgeslagen, "en als hij uit de gevangenis kwam, had ik hem nog doodgeslagen". Verder vroeg hij de moeder of zij ook vond dat dergelijke mannen moesten worden gecastreerd. Een opmer king die een lawine van reacties ten gevolge had. Ook Willem Duys schrok er zelf een beetje van, maar verklaarde toch onver stoord: "Als ik iets gezegd heb sta ik er volledig achter en dat doe ik ook nu". Fred Oster (hij nam na enkele maanden de regie van Rooyens over) hield in 1970 de "Vuist" wel voor gezien. Officieel heette het dat hij meer tijd nodig had voor andere programma's, maar meer voor de hand ligt dat Duys en Os- ter het niet langer met elkaar eens waren over de invulling van de formule. Theo Ordeman werd de nieuwe regisseur van het pro gramma. Roken Het laatste incident rond Duys en zijn "Vuist" speelde zich zeer re centelijk af. Duys kondigde in zijn eigen programma aan te zul len stoppen met roken. En hij voegde de daad bij het woord. Slechts voor korte tijd echter, want kort na de uitzending ver klaarde Duys middels een adver tentievan "niet-roker" veranderd te zijn in een "verstandig-roker". Willem pafte er dus weer lustig op los. De stichting Volksgezondheid en Roken toonde zich zeer ont stemd. Van die stichting was juist een folder verschenen waarin het "grote kind" (omschrijving van Lugtenburg) vertelde waarom hij gestopt was met roken. En zo kan je van twee kanten geld binnen halen. Duys verklaarde dan ook eens in een interview: "Hoe meer je verdient, hoe minder omkoop baar je bent". En dat is natuurlijk ook een standpunt. Het is maar hoe je het bekijkt. Ook het volk mocht zich weer uit spreken. Nu door middel van een NIPO-enquéte. 68 procent keur de het gedrag van de eens zo ge liefde Willem af. De ster was als een baksteen gevallen. In 1974 verklaarde Duys: "We zijn zonder enige ervaring begonnen, maar wel vol gezonde zelfkritiek, gepaard gaande met zelfvertrou wen. Ik ben nooit bang geweest om te vallen, met alle risico's van dien. En juist omdat je zo'n in stelling hebt, houd je het vol. Een geboren presentator grijpt elke kans aan om ergens zijn persoon lijke stempel op te drukken. Daar heb ik me altijd aan gehouden ik wil me nadrukkelijk afzetten tegen wat we in Hilver sum de "vertrossing" noemen - het Vader Abrahameffect - het vlakke vermaakt. Niet alleen maar proberen hoge kijk- en waarderingscijfers te vangen via de weg van de minste weer stand". Maar ja, dat zei Duys dan ook in 1974. Nu zou een dergelijke uit spraak van hem werkelijk ner gens op slaan. Zijn "Voor de vuist weg" is volledig doodgebloed. De kijkcijfers werden steeds slech ter. Stunts zijn niet meer het ver koopargument van de naar Frankrijk verhuisde Blaricum- mer. Ook de vertrossing, ja, het Vader Abrahameffect!, heeft zijn programma in het kastje van de oppervlakkigheid gedrukt. Zes tienjaar "Vuist" was net even iets te lang. "Je moet stoppen op het hoogtepunt van je succes", wordt vaak gesteld. Willem is dat even uit het oog verloren. De vraag is alleen of Duys zichzelf echt dik, kaal en lelijk begint te vinden. Of schetsen we hier slechts een tij delijk afscheid? Wie het weet mag het zeggen. Ton Koopman LEIDEN - Door een verkeerde nummering van de kopij is het gisteren in deze krant ge publiceerde artikel over de clavecinist Ton Koopman niet in de juiste volgorde ge plaatst. Hoewel aan de uitspraken van de geïnterviewde op zichzelf weinig afbreuk is gedaan, bieden wij hem en de lezers onze excuses voor het onge mak aan. ADVERTENTIE lichtreklame hoge woerd 177 leiden telefoon 071-134001* 071-134964 privé: 071-131665 NEDERLAND I 18.00 - Nieuws voor doven en slechthorenden (NOS) 18.30 - Sesamstraat (NOS) 18.45 - Paspoort voor Spargaarden (NOS) 18.55 - Journaal (NOS) 18.50 - Mash (AVRO) 19.25 - Joe Jr., de vergeten Kennedy, verhalende biografie (AVRO) 21.00 - Wie van de drie? (AVRO) 21.37 - Journaal (NOS) 21.55 - Voor de vuist weg (AVRO) 23.05 - Gesprek met de Minister-President (AVRO) 23.15 - De geld en gelukshow (2) (IKON) 23.55 - Journaal (NOS) NEDERLAND II 18.00 - Nieuws voor doven en slechthorenden (NOS) 18.25 - De Bijbel, les 8 (TELEAC) 18.55 - Journaal (NOS) 18.59 - Er was eensserie tekenfilms (KRO) 19.27 - Natuur in eigen land, serie documentaires over dieren en landschappen in Nederland (KRO) 20.00 - Journaal (NOS) 20.27 - Sword of Justice, Amerikaanse tv-serie (KRO) 22.05 - Brandpunt (KRO) 22.40 - Heel de mens: een programma over menselijke moge lijkheden (KRO) 23.25 - Journaal vNOS) DUITSE TV DUITSLAND I 18.05 Muz. show. 18.50-19.00 Joum. (Reg. progr.: NDR: 19.00 Sport. 19.30 Actual. 19.45 Kleuterprogr. 19.55 Oh, dieser Vater, tv-serie. 20.25 Reg. ma- gaz. 20.59 Progr.overz. WDR: 19.00 Pinocchio, tv-serie. 19.30 Inform, progr. 19.40 Die Zukunft der Ahnen - Wir, tv-serie. 20.15 Actual.magaz) 21.00 Joum. 21.15 Pallieter, speel film. 22.45 Doeum. film. 23.30 Ac tual. 24.00 In freier Landschaft, tv- film. 1.30-1.35 Joum. DUITSLAND II 18.4e Actual, en muz. 19.20 Fuzzy und die boesen Buben, western. 20.00 Joum. 20.30 Buitenlandse re portages. 21.15 Derrick, misdaadse rie. 22.15 Showprogr. 23.00 Actual. 23.20 Cult, magaz. 23.50 Sport 0.30 Die Nacht des Jaegers (Night of the Hunted, speelfilm. 2.00 Joum. DUITSLAND ID WDR 19.00 Kleuterprogr. 19.30 Tv-cursus Economische geografie. 20.00 Vrije- tijdsmagazine. 20.45 Journal 3. 21.00 .Journ. 21.15 Jongerenmagaz. 22.00 Momente. 22.15 Filmportret. 23.00 Marie Curie, tv-spel. 23.50 Religieus oroeT 0 20 .Tnurn BELGISCHE TV BELGIË VLAAMS 18.00 Kinderprogr. 18.15 Kleuter progr. 18.30 Animatieserie. 18.55 Korte film. 19.05 Religieus progr. 19.35 Meded. en Morgen. 19.45 Joum. 20.10 Weerber. 20.15 Sugar- land Express, speelfilm. 22.00 Film rubriek. 22.50-23.00 Joum. (Net 3 18.00 Kinderprogr. 18.15 Kleuter progr. 18.30 Animatieserie. 18.55 Korte film. 19.05 Religieus progr. 19.35 Meded. en Morgen. 19.45 Joum. 20.10 Weerber. 20.15 Tussen wal en schip, tv-serie. 21.05 Ik, Clau dius, tv-serie. 21.55 Cult overz. 22.35-23.25 Eurovisie: Ek. tur- "Young Joe, the forgotten Kennedy" is de titel van een verhalende biografie van de Amerikaanse familie Kennedy, die vanavond door de AVRO wordt uitgezonden. De oudste zoon Joe, een char mante .zachtmoedige Amerikaanse jongeman,neemt dienst in 1941 bij de Amerikaanse Marine Luchtvaartdienst. In tegenstelling tot zijn broer Jack de latere president) krijgt Joe geen kans om helden daden te verrichten. Als vlieger is het zijn taak duikboten op te sporen in het Caraibisch gebied en later boven Het Kanaal. Tijdens zijn verblijf in Engeland wordt hij verliefd op een gescheiden pro testantse vrouw (Vanessa Hunt). Deze rol wordt vertolkt door Bar bara Perkins. Zijn zuster trouwt in diezelfde tijd met een protes tantse officier. Deze gebeurtenissen geven een geweldig tumult in de streng Iers Rooms-Katholieke en zeer ambitieuze familie Kennedy. Het enige dat in deze familie gerespecteerd wordt is het hoogst bereikbare nastreven, daarin te slagen, en daarbij trouw te blijven aan het geloof. Welke middelen men moet gebruiken om dit doel te bereiken is van latere zorg .Joe Kennedy lijdt zeer onder deze druk en aanvaardt op 12 augustus 1944 een opdracht waarbij vrijwel geen overlevings kansen zijn. De rol van Joe Kennedy wordt gespeeld door Peter Strauss. (Nederland 1,1925 uur). De actualiteitenrubriek van de KRO-televisie "Brandpunt" be steedt vanavond zijn gehele uitzending aan "zwart geld": dat is geld dat voor de belastingen wordt verzwegen. "Brandpunt" heeft enkele belastingontduikers bereid gevonden over hun praktijken en motieven te praten. Over de omvang van het "zwart-geld-circuit" wordt al jaren druk gespeculeerd. Er zijn bedragen genoemd van 10 tot 20 miljard op een nationaal inkomen van 275 miljard. In de reportage wordt aandacht besteed aan "zwart geld" in secto ren als de horeca, de bouw en schadereparatiebedrijven. (Neder land 2,22.05 uur). VRIJDAG 11 MEI 1979 HILVERSUM I (18.11 Echo) 18.58 Markt berichten ï.s.m. KNBTB. 19.02 (Si Punt uit. 19.55 Overweging. 20.03 O Van Oud Zeer tot Zeer Oud. 21.02 (9 Nine O'clock Jazz. 22.02 O Goal. NOS: 23.02 O Met het oog op mor gen. EO: 0.02 (9 True Light. HILVERSUM II OVERHEIDSVOORLICHTING: 18.40 De Nederlandse Antillen. VOO: 18.50 P.M. 19.00 Sportprogr. NOS: 20.00 O Europees Concertpo dium: moderne en klass. orkest- en kamermuz. (In de pauze: Accoord) 23.00 Hoor ik hoor wat jij niet 23.55-24.00 Nws. HILVERSUM III P.P.: 18.03 Uitz. van D'6e. NOS: 18.13 O De Avondspits met de Nationale Hitparade. 19.02 O De Rock en Roll Methode. VPRO: 20.02 (9 Oorkus sen. 21.30 (9 Black Star Liner. 22.30-24.00 De Suite. ZATERDAG 12 MEI 1979 HILVERSUM I VARA 7.03 (9 Hallo hier Hilversum. (8.03 Dingen van de dag). 9.30 (9 Z.I. a la creme. 11.02 (9 De VARA felici teert. 12.03 (9 Tussen start en finish. 13.03 (9 In de Rooie Haan. 15.02 (9 Muziek uit Studio I. 16.02 (9 De Speeldoos. HILVERSUM II TROS 7.00 Nws. 7.10 Ochtendgym. 7.20 TROS-binnenkort 7.30 Nws. 7.36 Aktua. 8.00 Nws. 8.11 Landelgke' fietsdag 1979. (8.30 Nws. 9.00 Gym. voor de vrouw. 9.10 Waterst 12.26 Meded. t.b.v. land- en tuinb. 12.30 Nws) 13.00 Nws. 13.11 Onder de mensen. 14.00 Sport na sport. 14.30 Kernpunt. 15.30 Kinderbalie. 16.00 Aktua-Extra. 17.24 Meded. 17.30 Nws. 17.36 (9 Aktua.» HILVERSUM III NCRV: 7.02 (9 Popfrisser. 9.03 (9 Happy Sound. 10.03 (9 Popstation. 11.03 (9 Op stap. 12.03 (9 Last Vast. 14.03 (9 NCRV-Zaterdagmiddag: Pop muz., sport- en act-flitsen. HILVERSUM IV AVRO: 7.00 Nws. 7.02 (9 Op eer klein stationnetje, 's morgens in d« vroegte. 8.00 (9 Klassiek met Caro line. 9.00 Nws. 9.02 (9 Concerto mat- tinale. 11.00 (9 Pistache regionaal. 12.00 Nws. 12.02 AVRO-tema. 12.15 Pistache regionaal (vervolg-13.00 (9 Opera met... 14.00 Nws. 14.02 (9 AVRO's Platen-Publieks-Prijs. 14.17 (9 In gevarieerde bezetting. 15.30 (9 Europees Muziekfestival voor de jeugd te Neerpelt (Belgie). 16.00 (9 Reflexie. 16.20-17.00 (9 Jazz Spectrum.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1979 | | pagina 5