Begin doet Libanon
vredesvoorstellen
NAAST HET NIEUWS
Carter: „Kerncentrales
VS moeten wèl blijven"
Italië wil leger tegen terroristen inzetten
V-raad
bijeen
over
Unifil
Aanslag
op Turkse
rechter
Witboek beëindigen
rassenonderscheid
DINSDAG 8 MEI 1979
BUITENLAND
PAGINA 9
(Van c
correspondent)
LONDEN - De voormalige liberale
partijleider Jerèmy Thorpe, die
tijdens de afgelopen verkiezin
gen zijn zetel in het parlement
verloor, verschijnt vandaag voor
de rechter. Hem is aanstichting
en samenzwering tot een poging
tot moord tenia stegelegd op
Norman Scott, die beweert een
homoseksuele relatie met hem te
hebben gehad. Het proces kan
naar schatting drie maanden du-
De belangrijkste feiten van de affai
re kwamen in oktober verleden
jaar al aan het licht toen er in de
rechtbank van het plaatsje Mine-
head een gerechtelijk vooronder
zoek werd gehouden om vast te
stellen of er gronden aanwezig
waren om Thorpe en nog drie an
deren terecht te laten staan.
Het proces zou al een week geleden
zijn begonnen, maar op verzoek
van Thorpe werd het uitgesteld
om hem in staat te stellen aan de
verkiezingscampagne deel te
nemen. Hij stond kandidaat in
het kiesdistrict North Devon,
waar hij gedurende 20 jaar de
parlementaire liberale vertegen
woordiger van was.
Thorpe en zijn vrouw Marion na
men actief aan de campagne deel
en hij bleek toch nog over een
grote aanhang te beschikken,
maar onvoldoende om te voor
komen dat zijn ietel door de con
servatieve tegenkandidaat met
een grote meerderheid van
stemmen werd veroverd. Toen de
uitslag bekend werd gemaakt
leek Thorpe een geslagen man,
die nauwelijks zijn tranen kon
bedwingen.
Norman Scott, wiens eigenlijke
achternaam Lianche-Josiffe is,
kwam in 1960 in Thorpe's leven.
Hij was toen een 20-jarige stal
jongen Vanaf dat ogenblik ont
wikkelde zich een relatie die ge
compliceerd werd door de vele en
financiële eisen die Scott stelde
en in het bijzonder doordat Thor-
Waarschijnlijk beducht op chanta
ge van Scott probeerde Thorpe
de relatie te verbreken. Scott rea
geerde daarop als een verstoten
geliefde en nam wraak door er
nergens een geheim van te ma
ken dat hij een liefdesaffaire met
de geachte politicus had gehad.
Hij wist dat te staven met liefdes-'
brieven van Thorpe en andere
documenten.
Via nauwelijks te achterhalen
kronkelwegen en geheimzinnige
contacten probeerde Thorpe
door middel van Peter Bessell,
een voormalige liberale parle
mentariër, Scott duidelijk te ma
ken dat hij op zijn tellen moest
passen. Dit liep ten slotte uit op
een plan om hem te laten ver
moorden. Daarvoor werd een op
portunistische avonturier, An
drew Newton, een voormalige
piloot, ingeschakeld. Maar op het
kritieke ogenblik veranderde
Newton van gedachten en schoot
in plaats van Scott diens Deense
dog dood.
Het proces zal, na het gerechtelijk
onderzoek, vermoedelijk weinig
nieuwe feiten produceren, maar
wel opnieuw de sensatielust van
de boulevardpers opwekken. Het
belangrijkse aspect ervan zal de
verdediging van Thorpe opleve
ren, die in het vooronderzoek de
belangrijkste argumenten ach
terhield voor zijn definitieve be
rechting.
NEW YORK (Reuter) - De Vei
ligheidsraad van de V.N.
komt vandaag achter geslo
ten deuren bijeen om het
voorstel te bespreken van Li
banon om de Unifil
(V.N.-vredesmacht in Liba
non) te machtigen geweld te
gebruiken tegen degenen die
de Unifil belemmeren in het
uitvoeren van zijn taak. De
permanente vertegenwoor
diger van Libanon bij de V.N.
Tueni had gisteren de Veilig
heidsraad gevraagd zo spoe
dig mogelijk bijeen te komen
om dit voorstel te bespreken.
De Israëlische steun aan de
christelijke militie in Libanon
vormt een bedreiging voor de
veiligheid van de Unifil, aldus
Tueni. Libanon streeft niet
naar een fundamentele ver
andering van het mandaat
van de V.N.-troepen, maar
wil slechts dat de Unifil de
bevoegdheid heeft „vrede af
te dwingen" van een ieder die
op onverantwoordelijke wijze
de veiligheid van de Unifil
bedreigt.
Tueni zei dat de christenen
doorgaan met het de Unifil-
troepen te beletten de
christelijke enclave binnen te
het i
i de
Libanese regering te herstel
len.
„In het licht van tragische erva
ringen die zich sindsdien
hebben opeengestapeld, zijn
wij van mening dat Unifil gro
ter militaire geloofwaardig
heid moet hebben", aldus
Tueni.
De V.N.-troepen mogen krach
tens bestaande orders niet te
rugschieten, behalve in uiter
ste gevallen van zelfverdedi
ging.
Tueni wees er met nadruk op
dat hij niet voorstelde dat
Unifil zou optreden tegen Is
raël. „Wij stellen niet voor dat
Unifil een bewapenings
wedloop aangaat met de troe
pen van een niet-volgzame
lid-staaf, zelfs als hij de vre
desoperatie tegenwerkt", al
dus Tueni.
(Van onze correspondent)
JERUZALEM - De Israëlische premier Begin heeft presi
dent Sarkis van Libanon vrede aangeboden, maar tege
lijkertijd duidelijk gemaakt dat de oorlog tegen de Pa-
lestijnen op Libanees grondgebied doorgaat. Begin no
digde in het Israëlische parlement, de Knesset, presi
dent Sarkis uit naar Jeruzalem te komen en wilde zelf
naar Beiroet gaan, of Sarkis op neutraal terrein ont
moeten. Begin zei dat een vredesverdrag met Libanon
binnen enkele dagen bereikt kan worden, omdat Israël
en Libanon geen territoriaal conflict hebben.
Er moeten echter volgens Begin
een aantal problemen opgelost
worden: in Libanon zijn 200.000
Palestijnse vluchtelingen, die
Libanon niet kan opnemen. Als
landen als Syrië, Irak, Saoedi-
Arabië en Libië bereid zijn ieder
enige tienduizenden vluchtelin
gen op te nemen, dan kan dit
„menselijke probleem" snel op
gelost worden en Israël is bereid
daar zijn medewerking aan te
verlenen. Begin zei het niet, maar
is wel van mening, dat in dat ge
val ook Israël enige tienduizen
den vluchtelingen terug kan la
ten komen.
Een tweede onderdeel van zo een
vredesverdrag moet zijn dat het
„Syrische bezettingsleger" Liba
non verlaat. De aanvoerder van
de christelijke milities in Zuid-
Libanon, majoor Haddad. werd
door Begin „een echte Libanese
patriot" genoemd, en hij maakte
duidelijk dat de christelijke mili
ties in Zuid-Libanon op Israels
steun kunnen blijven rekenen.
Ten slotte kondigde Begin aan
EDINBURGH - "Stop Torness" staat er te lezen op het monument ter ere
van de dichter Sir Walter Scott in het Schotse Edinburgh.
Tegenstanders van kernenergie protesteerden hiermee tegen de bouw van
een kernreactor in Torness.
WASHINGTON (Reuter) -
President Carter heeft gis
teren de organisatoren van
de grote demonstratie te
gen kernenergie zondag in
Washington te woord ge
staan.
Hij zei dat de kerncentrales in de
VS wel moeten blijven werken,
omdat zij bijvoorbeeld alleen al
de helft van de stroom van een
stad als Chicago leveren. Maar hij
beloofde het land te zullen sturen
in de richting van andere bron
nen van energie en besparing.
"Het is evenwel uitgesloten, dat alle
kerncentrales in het land vroeg
tijdig gesloten worden", zo zei hij.
In een boodschap aan de organisa
toren van de vijfdaagse kerncon
ferentie die gisteren in Hamburg
begon herhaalde Carter zijn be
lofte dat de Verenigde Staten een
betrouwbare kernleverancier
zullen blijven "mits en voorzover
onder duidelijke garanties tegen
verdere verspreiding van kern
wapens en kennis daarvoor".
Het vreedzaam gebruik en de vei
ligheid van de produktie is im
mers belangrijk voor alle lan
den", zo zei hij.
De Westduitse bondskanselier
Schmidt herhaalde op de eerste
dag van de conferentie tegenover
de ruim 2.300 deelnemende
kerndeskundigen uit 46 landen
zijn oproep tot een internationale
conferentie over de vaststelling
van standaardeisen voor de vei
ligheid van kerncentrales. Daar
aan zouden naar zijn mening ook
landen van het Oostblok moeten
deelnemen. Hij deed dit voorstel
al kort na het ongeluk met de
Amerikaanse kerncentrale bij
Harrisburg, een onderwerp, in
het teken waarvan zeker een deel
van de conferentie zal komen te
staan.
"De strijd tegen kernenergie moet
worden gekoppeld aan die mas
savernietigingswapens", zo heeft
de voorzitter van de Westduitse
vredesorganisatie Klaus Man-
hardt, gisteren in Bonn ver
klaard.
Dit naar aanleiding van een bezoek
van Japanse tegenstanders van
de atoom- en waterstofbom. Vol
gens vice-voorzitter Shuntaro
Hida van de Japanse raad tegen
atoom- en waterstofbom lijdt
ruim de helft van de ongeveer
370.000 nog in leven zijnde
slachtoffers van de atoombom op
Hiroshima en Nagasaki in 1945
nog steeds aan gevolgen die later
aan het licht zijn getreden en
staan deze mensen voortdurend
onder medisch toezicht en be
handeling. Per jaar overlijden
2.500 mensen tengevolge van de
schade door straling die zij 34 jaar
geleden opliepen.
De meerderheid - 65 procent - van
de Amerikanen, is voor het op
schorten van de bouw van nieu
we kerncentrales in de VS tot er
een oplossing is gevonden voor
het veiligheidsvraagstuk, zelfs
een vermindering
van de energievoorziening bete
kent in de komende tien jaar. Dit
blijkt uit een opiniepeiling van
het persbureau "AP" en de om
roep "NBC".
De enquête, waarbij 1.600 volwas
senen zijn ondervraagd, is ge
houden ongeveer een maand na
het ongeluk met de kerncentrale
in Harrisburg. 29 Procent van de
ondervraagden was tegen het op
schorten van de bouw en zes pro
cent had geen mening.
ANKARA (AFR - In de Turkse
stad Mersin is gisteravond
een rechter uit die stad, Halit
Velioglu, vlak bij zijn huis
door drie aanvallers doodge
schoten. Zijn vrouw raakte bij
de aanslag zwaar gewond, zo
is uit welingelichte bron ver
nomen.
De aanvallers, twee i
een vrouw, wisten te ontko
men.
Velioglu was bezig met het pro
ces tegen 109 mensen die wa
ren gearresteerd wegens hun
activiteiten tijdens de 1 mei
manifestatie in Mersin. In de
stad Mersin is niet, zoals in
andere delen van Turkije, de
staat van beleg van kracht, op
grond waarvan op 1 mei een
uitgaansverbod was afge
kondigd.
dat Israël een uitputtingsoorlog
zal voeren tegen de „moorde
naars van de PLO" en zijn leider
Jasser Arafat, die door Begin met
de verdreven Oegandese dictator
Idi Amin werd vergeleken.
Het was meer dan symbolisch dat
Israëlische vliegtuigen een half
uur voor het begin van Begin's
rede in de Knesset Palestijnse
stellingen in Zuid-Libanon bom
bardeerden. Vrede met Libanon
gaat voor Begin gepaard aan een
permanente oorlog met de PLO.
Het komt er eigenlijk op neer dat
Begin aan president Sarkis voor
stelt om te zamen de „gemeen
schappelijke vijanden" (Syrië en
de PLO) te bestrijden, en Liba
non vrij te maken van „vreemde
invloeden", een standpunt dat de
christelijke leiders van Libanon
eveneens i
Honend
Oppositieleider Peres noemde het
„vredesinitiatief' van Begin iro
nisch „zeer moedig". „Na deze
woorden van de premier zal het
Syrische leger onmiddellijk Li
banon verlaten. Hij spreekt alsof
president Sarkis zonder toe
stemming van Syrië naar Jeru
zalem zou kunnen komen", riep
Peres honend uit.
De oplossing van het Palestijnse
vluchtelingenprobleem, zoals
Begin zich die voorstelt, heeft na
tuurlijk ook niets met de realiteit
te maken: Begin ziet het Pale
stijnse vraagstuk niet als een po
litieke zaak, maar noemt het
slechts een „menselijk
probleem", dat de rijke Arabi
sche olielanden met hun grote
onbewoonde ruimte en vele geld
gemakkelijk op kunnen lossen.
Een standpunt dat overigens de
doorsnee-Israëli deelt.
Maar Begin's oogmerk was ook niet
een poging de realiteit van het
Midden-Oosten te veranderen.
Het woord „vrede" werd ge
noemd, en dit hier magische be
grip heeft propagandistische
waarde. Vrede met Libanon is
bovendien voor Begin het meest
aantrekkelijke alternatief na het
vredesverdrag rnet Egypte. Vre
de met Syrië, autonomie voor de
Palestijnen of vrede met Jorda
nië roept een hoop binnenlandse
problemen op in Israël vanwege
het vrijwel onneembare strui
kelblok van de Golan en de
westelijke Jordaanoever. Publi
citeit in het buitenland en een
bliksemafleider voor het bin
nenland. Dat is het doel van Be
gin's wel uitermate onrealisti
sche vredesvoorstel aan presi
dent Sarkis van Libanon.
*W
REUSACHTIG
Deze reusachtige champignon weegt maar liefst 5,2 kilo. De vind
ster, de Italiaanse mevrouw Pinuccia Parabiaghi, vond hem in de
buurt van Milaan. Ze heeft er een aardige maaltijd aan, want de
paddestoel is eetbaar.
ZWARE BOETE
De vrouw van een winkelier in Saint Die in het departement Voge
zen heeft gisteren de boete van 2.500 frank betaald die haar man
had gekregen wegens autorijden zonder rijbewijs. De boete was
in meer dan één opzicht zwaar: de vrouw kwam aandragen met
ruim tienduizend munten van 10 en 20 centime.
De ambtenaren die het geld moesten tellen, waren even ontsticht,
als de winkelier en zijn vrouw waren geweest toen zij de boete
kregen - de rechter heeft hen nog moeten bedreigen. Zij dwongen
de vrouw tot de laatste centime bij het tellen te blijven.
HUWELIJKSLEEFTIJD IRAN
De leeftijd waarop men in Iran mag trouwen, is bij decreet ver
laagd, voor jongens van 20 tot 18 en voor meisjes van 18 tot 15 jaar.
Aan het decreet, dat gisteren in de in Teheran verschijnende kran
ten stond, is toegevoegd "dat in geval het noodzakelijk is of bij
lichamelijke rijpheid, de leeftijd nog lager kan liggen - op respec
tievelijk 15 en 13 jaar". De nieuwe regeling is in overeenstem
ming met de traditie van de Koran.
WESPEN VOOR CHINA
Canada heeft de Chinese Volksrepubliek een zending wespen ge
stuurd om wormen te helpen verdelgen die de kool- en bloem-
kooloogst aanvreten.
Dr. Jim Kelleher, een deskundige van het Canadese ministerie van
landbouw, zei dat de schenking zou kunnen leiden tot insekte-
nuitwisseling op groter schaal.
"China heeft nogal wat insekten die van dienst zouden kunnen zijn
bij de bestrijding van plagen waarmee wij te kampen hebben"
zei hij.
JOHANNESBURG (UPD - De
Zuidafrikaanse regering heeft
zich gisteren formeel geplaatst
achter wetsvoorstellen tot beëin
diging van het economisch ras
senonderscheid.
In een witboek dat zij het parle
ment aanbood staat dat de rege
ring het denkbeeld goedkeurt
van zwarten die op 'gelyke basis
met blanken concurreren voor
alle banen en de integratie van
toiletten en eetgelegenheden.
De regering heeft haar witboek la
ten verschijnen ondanks heftige
tegenstand van de conservatieve
blanke vakverbondsleiders, die
de gelijkstelling vinden neerko
men op 'verraad'.
Het witboek, dat een dag eerder is
gepubliceerd dan was verwacht,
is ingegeven door een rapport
van een rijkscommissie, de
'commissie-Wiehahn', opgesteld
na een diepgaande bestudering
gedurende een jaar van de Zuid
afrikaanse arbeidsmarkt.
De regering heeft de aanbevelingen
overgenomen en deelt in het wit
boek mee, dat vooraleer tot op
heffing van de economisch
apartheid zal worden overge
gaan, alle betrokken partijen
zullen worden gehoord.
Zij noemt de aanbevelingen 'fun
damenteel evolutionair' en zegt
dat bestaande instellingen en in
stituten pas na grondige bestude
ring moeten worden veranderd of
afgeschaft.
Weliswaar, aldus het witboek, staat
de regering achter de aanbeve
ling dat alle zwarte werknemers
in staat moeten worden gesteld
zich te verenigen in vakbonden,
maar zij heeft 'bepaalde beden
kingen' ten aanzien van het voor
stel van de commissie, de oprich
ting van vakbonden voor alle ras
sen toe te staan.
Uit het door minister van arbeid
Fanie Botha aangeboden wit
boek blijkt, dat het grootste
voorbehoud van de regering uit
gaat naar de vakbondsvorming
door zwarte gastarbeiders, van
wie velen afkomstig zijn uit aan
grenzende staten.
(Van onze correspondent)
ROME - De Italiaanse regering zal
op korte termijn een besluit ne
men over de inzet van militairen
in de strijd tegen het terrorisme.
De taak van het leger zou voor
namelijk bestaan uit de bewa
king van openbare gebouwen,
die het mikpunt zouden kunnen
worden van terroristische aan
vallen, en niet langer moeten du
ren dan de verkiezingscampagne,
die eindigt op 3 en 4 juni, wanneer
de Italiaanse kiezers naar de
stembus gaan om een nieuw
parlement te kiezen.
Het idee is afkomstig van oud-pre
sident Giuseppe Saragat, die het
lanceerde na de aanslag op het
christen-democratische partijbu
reau in Rome van afgelopen don
derdag. Er zijn van verschillende
kanten bezwaren tegen inge
bracht: het leger is in de naoor
logse republiek altijd welbewust
verre gehouden van taken van
binnenlandse veiligheid, omdat
men zich maar al te goed de mis
bruiken herinnerde waar een
dergelijke inzet in het verleden
toe heeft geleid.
Nu zijn er van de andere kant wel
precedenten aan te wijzen. Het
meest recente is dat van de perio
de tussen de ontvoering van Aldo
Moro en de moord op hem (16
maart - 9 mei 1979, toen de poli
tieposten in het hele land werden
versterkt met scherpschutters uit
het leger. En merkwaardigerwijs
heeft het leger altijd een taak ge
had bij de verkiezingen: de
stemlokalen worden van het
moment van hun inrichting tot na
het tellen van de stemmen be
waakt door gewapende militai
ren. Ook deze gewoonte, die op
bezoekers uit landen met een rus
tiger en langere democratische
traditie een vreemde indruk
maakt, komt voort uit het hier al
tijd sterke historische geheugen:
de laatste verkiezingen voor het
fascisme werden beïnvloed en
verstoord door fascistische
knokploegen en de stembus
fraude was niet van de lucht.
Sinds het ontstaan van de re
publiek in 1946 is al dat wapen-
vertoon echter overbodig geble
ken: de verkiezingen zijn altijd
rustig verlopen en de kiezersop
komst overtrof steevast de 90
procent.
De oorlogsverklaring van de Rode
Brigades, vorige week donder
dag, heeft in dit alles verandering
gebracht. Voordat hun bommen
in het partijbureau ontploften en
voordat zij bij hun aftocht de eer
ste toegeschoten politiepa
trouille meedogenloos neer-
maaiden, schreven zij op de mu
ren: "Wij gaan de verkiezings
fraude omzetten in een klassen-
oorlog". Alles wijst erop dat zij de
verkiezingscampagne willen
doorkruisen met geweldacties,
die niet onderdoen voor die van
de fascistische knokploegen uit
vervlogen tijden. Saragats voor
stel om het leger tegen hen in te
zetten is hieruit een logische ge
volgtrekking.
Het enige bezwaar is, dat het de
Rode Brigades juist in de kaart
speelt wat zij willen oproepen is
een steeds scherpere onderdruk
king, waardoor het 'proletarische
verzet" zou worden aangewak
kerd. Het besluit dat de regering
dezer dagen moet nemen is dus
van ingrijpend belang, en het
enige geldige argument om het
leger inderdaad in te zetten is, dat
de overweldigende meerderheid
van de bevolking, inclusief de ar
beiders, het moe is; zich nog lan
ger te laten ringeloren door een
handjevol dolgedraaide terroris
ten, die van het "proletariaat"
geen enkele opdracht hebben
gekregen.
