"Schaatsers hebben mij
in de rag aangevallen"
(arateka's
willen
breken met
budobond
Vrij
Zoetemelk opnieuw leider
Roger Bannister, zijn vrienden en zijn mijlrecord
Henk Gemser slachtoffer van complot
DINSDAG 8 MEI 1979
PAGINA 11
Zondag was het 25 jaar geleden
dat de Britse atleet Roger Gil
bert Bannister als eerste in de
historie de mijl (1609 m) bin
nen de vier minuten liep:
3.59.4.
Er mag op die mijlpaal mooi
woord in dit verband wel
even worden teruggeblikt,
want met dat bewuste wereld
record doorbrak de medische
student Bannister een barriè
re die te vergelijken was met
het bedwingen van de Mount
Everest in de bergsport.
Toen de 25-jarige Bannister in
de namiddag van de zesde
mei 1954 de sintelbaan van
Iffley Track Road in Oxford
betrad, was het wereldrecord
op de mijl al negen jaar in
handen van de Zweed Gun-
dar Haegg met 4.013. De keu
ze van de baan van Oxford
voor de recordpoging was ty
pisch Brits, zullen we maar
zeggen, want de wind had er
vrij spel en er was niets dat
Bannister zo haatte als juist
die wind.
Uitgerekend die dag was het
koud. En het waaide. Maar
vlak voor de start hield zelfs
de wind op Iffley 1200 toe
schouwers de adem in.
Bannister werd in die histori
sche race terzijde gestaan
door twee vrienden, beiden
eveneens atleten van wereld
klasse: Chris Brasher twee
jaar later zelf Olympisch
kampioen en Chris Chata-
way. Zij zouden als "hazen"
dienstdoen en zich dus voor
hem opofferen. In die tijd de
den topsporters dat nog wel
eens voor elkaar.
Brasher gaf het tempo aan ge
durende 1000 m. Hoewel Ban
nister herhaaldelijk "harder,
harder" schreeuwde, hand
haafde Brasher de door hem
juist geachte snelheid. Een
correcte taxering, zoals later
zou blijken.
Eindschot
Op anderhalve ronde van de fi
nish verzwakte Brasher en op
een teken van Bannister ging
Chataway naar de kop om
tempo te maken. Zo'n 250 m
van de streep riep Bannister:
"Chris!". Chataway maakte
meteen ruimte en nu boorde
de medische student de krach
ten aan waarover hijzelf nog
beschikte. Bannister was be
roemd om zijn vlijmscherpe
eindschot. Het hoge tempo van
de race had hem echter danig
aangetast. Later schreef hij
daarover: "Ik voelde dat dit
het moment was om iets uit
zonderlijks te doen. Maar
mijn lichaam had eigenlijk
alle energie al verbruikt. En
toch...die benen bleven maar
doorgaan. De wereld scheen
stil te staan, sterker nog, leek
niet meer te bestaan".
Met wanhopige passen klauwde
hij op de finish af en viel daar
half bewusteloos in de armen
van zijn supporters.
De aankondiging van het resul
taat door de speaker mocht er
ook zijn. De man maakte er
een soort thriller van. "Dames
en heren, dan is hier de uitslag
van programmanummer ne
gen, de mijl.Eerste nr.41,R.G.
Bannister, van de Amateur
Athletic Association, vroeger
uitkomend voor Exeter Colle
ge en Merton College. Zijn tijd
betekent een nieuw baanre
cord, dat bij officiële goed
keuring tevens een nieuw
Brits, Gemenebest en wereld
record zal zijn. De tijd is drie
minuten..." de rest van de
mededeling ging in opstekend
gejuich verloren
Bannisters wereldrecord was de
bekroning van een prachtig
stuk sport: een nauwgezette
voorbereiding, een perfecte
samenwerking met zijn me
de-atleten en de prestatie van
zijn leven op het moment dat
het nodig was.
Maar ja, wat is een record? Een
tijdelijke drempel. Zesenveer
tig dagen later overbrugde de
Australiër John Landy de
mijl, zonder trekpaarden,
zeer ontspannen in 3.57.9. Als
er één schaap over de dam
is....Maar alleen Bannisters
i prestatie heeft de tijd getrot
seerd.
Het mijlrecord staat
3.49.4, op
de
Nieuwzeelander John Walker
In 25 jaar tijd is er dus een
progressie geweest van pre
cies tien seconden.
De nu 50-jarige sir Roger Ban
nister, een bekend neuroloog,
gelooft dat pas na het jaar
2000 de mijl binnen de 3.30 zal
worden gelopen.
Je kunt alleen maar gissen hoe
veel bedenkelijke hulpmiddel
tjes daaraan te pas zullen
komen....
Derks
De redactie van de VARA-Gids
heeft de door de KNVB gepen
sioneerde voetbalscheidsrech
ter Frans Derks uit het mu
seum gehaald, afgestoft en
vervolgens gevraagd kritiek
te spuien op een tv-program-
Derks richt zijn pijlen, zoals kon
worden verwacht, op Studio
Sport, een programma dat al
zo'n twintig jaar bestaat en
waaraan volgens Derks al die
tijd niets is veranderd.
Vrouwtje of mannetje achter
de tafel, bijna steeds dezelfde
voetbalclubs, veel ondeskun-
den gedeeld. Met dit soort ge
kissebis kom je geen stap ver
der. Ik kan me wel indenken
dat Studio Sport zich van die
discussies niet veel aantrekt.
Watje de heren wèl kunt verwij
ten is dat ze steeds ook op de
woensdagavonden de ac
tualiteit blijven volgen en
nooit eens behoorlijk spitwerk
verrichten: de eerste echt
baanbrekende sportdocu-
mentaire moet nog uit hun
handen komen.
Hun horizon lijkt wat te veel be
zet door de Zwartkruisen
beste, brave zooienstekers,
hoor, maar er is nog wel wat
meer onder de zon.
Oorlog
Frans Derks
dig commentaar enz. In de re
gels die volgen doet hij aan
ballen op Ruud ter Weijden,
regisseur Lindenberg en Kees
Jansma. Van deze laatste zegt
hij o.a.: "Beste Kees, doe eens
wat meer humor in het com
mentaar, wij kunnen het toch
ook niet helpen datje haardos
steeds dunner wordt"
Dit laatste is dan kennelijk een
staal van Derkse humor.
En wat biedt deze van eigen
schoonheid zwelgende klets
majoor zelf ten slotte als op
lossing voor alle kwalen aan9
Je weet niet wat je leest.
Hij wil dat "elke omroepzuil per
toerbeurt een maand de sport
voor zijn rekening neemt, met
dezelfde faciliteiten als de
NOS-boys".
Ja, nou zijn de rapen gaar, hoor.
Die omroepen zullen in nog veel
sterkere mate dan de NOS
naar de kijkcijfers turen en
vervolgens de camera's ijlings
naar die voetbalvelden diri
geren waar de "NOS-boys"
nu ook reeds te vinden zijn.
Tel uit je winst.
Ben ik zelf tevreden over Studio
Sport?
Over de manier waarop de toe
gemeten tijd wordt verdeeld,
zou het een en ander te zeggen
zijn. Voetbal komt wel erg veel
aan de bak en buitenlands
tennis, korfbal en hockey erg
weinig. Maar die mening zal
door lang niet iedereen wor
Voor iedereen die sport als een
deel van de maatschappij ziet
dus meer dan een schot in het
netwijs ik even op de uitne
mende, zeer uitvoerige repor
tage "Voetbal in de oorlog"
van het tandem Barend en
Van Dorp in het laatste num
mer van Vrij Nederland.
Over de manier waarop de
sport in de periode 1940-45
reilde en zeilde is veel te wei
nig gepubliceerd. Wat Barend
en Van Dorp hebben gedaan
is een mooi nou mooi) begin,
er is uiteraard nog veel meer.
'Voetbal in de oorlog" behoort
tot de afdeling leerzame stuk
ken. De Duitsers hadden er in
1940 het grootste belang bij
dat de rust in Nederland werd.
gehandhaafd. En het ordelijk
doorgaan van de voetbal
competitie afleidende ver
strooiing was in dit opzicht
geen onbelangrijk middel. De
voetbalclubs met uitzonde
ring van Unitas uit Gorkum
en de sportjournalisten hiel-
den zich keurig aan de richt
lijnen, geen wanklank werd
gehoord. Zoals ir. Van Emme-
nes al vlug na de bezetting in
het officieel orgaan van de (K)
NVB schreef: "We proberen
weer gewoon te doen. We gaan
allemaal gewoon doen. We
gaan dus ook aan sport doen,
we gaan weer voetballen. De
opperbevelhebber zegt het, de
KNVB zegt het en wij vinden
het allang goed".
De voetbalcompetitie eindigde
in 1940 in augustus. Van Em-
menes duidde de zomer van
1940 aan als "den voetbalzo-
mer, hoeWel ik zoo'n flauw
vermoeden heb dat het jaar
1940 door latere geschied
schrijvers anders zal worden
aangeduid"
Ja, ja.
Eén van de weinige sportjour
nalisten die zich zeer goed ge
droeg, was de stuurse, onge
makkelijke Kick Geudeker.
Hij meed elk contact met de
bezetter. Een man die zijn blik
op de sport én de maatschap
pij gericht hield.
Clubbestuurders en spelers de
den netjes wat hun gezegd
werd. Ook de houding van
Karei Lotsy, de keizer-koniiig
van de Nederlandse sport in
die jaren, was weinig held
haftig.
Jaap v.d. Leek in de oorlog
trainer van Volewijckers te
rugkijkend: "Het was net als
nu: de sportwereld is niet te
motiveren, behalve voor het
sportieve gebeuren zelf'.
De sport volgde gedurende
1940-45 de macht - blinde
lings.
DEN HAAG (ANP)-Het blijft roe-
rig in het wereldje van de ooster
se vechtsporten in Nederland. Nu
heeft de Sectie Karate weer on
enigheid met het bestuur van de
Budobond Nederland, het over
koepelende orgaan. De inzet is
het lidmaatschap van de Neder
landse sportfederatie, uit welke
hoek de gelden uit de sporttotali-
sator komen.
Eerder hebben veertien bonden
van oosterse vechtsporten zich
aangemeld als kandidaat-lid van
de NSF. De Sectie Karate, de
laatste jaren erg succesvol in we
reld en Europese kampioen
schappen, wil ook een aparte
bond vormen en NSF-lid worden
De Budobond verzocht de Sectie
Karate echter de datum van de
zelfstandigheid uit te stellen tot
1981, hetgeen inhoudt dat de Bu
dobond als lid van de NSF toto-
gelden ontvangt, waarvan een
deel naar de Sectie Karate vloeit.
Dit voorstel nu is in karatekrin-
gen slecht ontvangen. Daar
meent men meer te krijgen als
zelfstandige bond. De beslissing
over vervroegde uittreding is nog
niet gevallen.
Intussen is een commissie van
"wijze mannen", allen onbekend
met de wereld der vechtsporten,
benoemd om uit te maken welke
van de oosterse vechtsportbon
den als lid van de NSF in aan
merking komen.
De commissie bestaat uit: mr Jac
ques Hogewoning, prof. dr. K.
Rijsdorp, prof. dr. Max Euwe,
Leo van der Kar, H. Stapel en C
Achterdenbosch.
GRONINGEN (GPD) - Eén jaar eerder dan in zijn bedoe
ling lag is Henk Gemser uit de schaatssport gestapt. Het
afscheid van de sprintcoach, die drie seizoenen geleden
met veel bezieling van start ging met een afzonderlijke
kernploeg, geschiedde allerminst vrijwillig. Hij is de zon
debok geworden van de volledig verziekte sfeer die half
februari gedurende de wereldkampioenschappen in In
zeil niet langer binnenskamers kon worden gehouden.
zijn, vooral omdat ik er vorig jaar
voor heb geknokt de topsport
meer kansen te geven. Die kritiek
bleef altijd tussen de schaatser en
mij, in het openbaar ben ik nooit
negatief over iemand geweest.
Maar het afgelopen seizoen ben
ik op slinkse wijze met een dolk
in de rug aangevallen. Dat heeft
me wel aangegrepen"
s N v
Het Nederlands zaalvoetbalteam heeft gisteravond in het Rotterdamse sportpaleis Ahoy met 4-3
gewonnen. Andrè van der Ley. die ook de beslissende vierde goal zou scoren, tekent hier 1-0 aan. De overige
Nederlandse doelpunten werden gemaakt door Frans Bouman (2x).
Na dertiende étappe Ronde van Spanje
PENA CABARGA - Joop
Zoetemelk is gisteren een
stuk dichter gekomen bij
zijn eerste grote ronde ze
ge. In de dertiende etappe
van de Ronde van Spanje
sloeg hij in het Canta-
brisch kustgebergte een
aanval af van Lucien van
Impe en nam hijzelf de lei
derstrui weer over, die hij
na de zesde etappe had af
gestaan aan zijn teamge
noot Christian Levavas-
seur.
De etappe van Logrono naar San
tander over 180 kilometer werd
gewonnen door de 29-jarige
Spaanse slager Angel Lopez del
Alamo, die na 38 km ontsnapte en
na 102 km een voorsprong had
van 11 minuten 40 seconden. In
de laatste kilometers kwam een
achtervolgend vijftal met Van
Impe en Zoetemelk snel nader
bij, maar op de streep had de
Spanjaard nog altijd ruim twee
en een halve minuut over.
Aangezien Angel Lopez del Alamo
als eerste doorkwam op zowel de
Col de Sia (tweede categorie*, als
de Col de Alisas (eerste categorie
Joop Zoetemelk
en De Col de Cabarga (eveneens
eerste categorie kwam hij sterk
omhoog in het bergklassement.
Hierin heeft Felipe Yanez de lei
ding met 51 punten vóór Zoete
melk (38 pn() en José Luis Viego
(34 pnO.
Uitslag:
1. Angel Lopez del Alamo (Spd 5.18.04,2.
Lucien van Impe (Bet) op 2.36, 3. Ma
nuel Esparza (SpE* z.t., 4. Joop Zoete
melk (Ned) z.t., 5. Francisco Galdos
Algemeen klassement
1. Joop Zoetemelk (Ned) 66.43.55,2. Feli
pe Yanez (Spa) op 1.42, 3. Francisco
Galdos (SpE* op 2.05,4. Manuel Espar
za (Spa) op 2.21, 5. Lucien van Impe
(Bel) op 2.27, 6. Pedro Torres (Spa* op
Ronde van Wallonië
Een vroege ontsnapping vlak na de
start is uiteindelijk beslissend
geweest voor het verloop van de
Ronde van Wallonië. Elf renners
onder wie de Nederlanders Kui
per, Van Vliet en Fedor den Her
tog hadden reeds na negen kilo
meter koers een minuut voor
sprong.
Halverwege, op de Citadel van Na
men, had het peloton al een ach
terstand van een kwartier. Hoe
wel de voorsprong slonk slaagde
het peloton er niet in de koplo
pers in te lopen. Vlak voor Char
leroi ontsnapten drie renners uit
de voorste groep. Van Vliet, Den
Hertog en de Fransman Ber-
neaudeau, van wie Van Vliet zich
het sterkst toonde in de eind
sprint.
Henk Gemser is door zijn opposan
ten, die een gewillig oor vonden
bij vooraanstaande KNSB-offi-
cials, meedogenloos aan de dijk
gezet, waardoor zijn vertrek pre
cies zo is verlopen als de ge
dwongen aftocht van Leen
Pfrommer, in wiens spoor hij in
1969 als conditietrainer bij de na
tionale selectie belandde.
Zaterdagavond vernam- Henk
Gemser van KNSB-voorzitter
Herman van Laer en in het bijzijn
van Henk Lamberts, de steeds
invloedrijker geworden verte
genwoordiger van het nieuwe
adviescollege (de Advies Raad
Top), dat zijn contract niet ver
lengd zou worden.
''Niet verbitterd"
"Ik heb het zien aankomen, daarom
ben ik ook niet verbitterd. Het is
ook altijd mijn standpunt ge
weest dat die topsporter je echt
nodig moet hebben. Als dat niet
meer zo is, is het afgelopen. Ik
had die functie tenslotte niet voor
mijn eigen belang. Je hoeft je ook
niet blind te staren op de twintig
duizend gulden die ik er per jaar
voor kreeg, want daar bleef na af
trek van de belastingen en andere
kosten niet zo gek veel van over.
Ik wilde me uitsluitend dienst
baar maken voor die schaatser
Dat deed ik met veel ambitie,
maar mijn aspiraties lagen te
hoog, denk ik".
"Ik wil echt winnen, ik was me-
daillegek van de winterspelen in
Lake Placid. Maar sommigen in
de ploeg zijn niet voldoende ge
motiveerd. Ze waren altijd maar
bezig met dingen die met het uit
eindelijke doel geen donder te
maken hadden. Ik vond het mijn
plicht daarover erg kritisch te
Complot
De initiatiefnemers van het com
plot tegen Henk Gemser waren
zijn kernploegleden Miel Govaert
en Sies Uilkema, terwijl Bert de
Jong, die zich bescheiden pleegt
op te stellen, door het tweetal zou
zijn omgepraat. Ze hadden be
langrijke ijzers in het vuur, want
de vader van Miel Govaert is
sinds kort voorzitter van de Lan
delijke Technische Commissie
en als zodanig opvolger van Henk
Lamberts, die in de Advies Raad
Top een dominerende Figuur is
geworden. Gelaten zegt Gemser
nu: "Toen Miels vader, die ma
kelaar is, aan de schaatsbond een
pand verkocht in Amersfoort,
waar het nieuwe bondsbureau is
gehuisvest, zag ik de bui al han
gen".
Dat Henk Lamberts en hij zouden
botsen was Gemser reeds voor
speld: "We zijn allebei types die
recht voor hun mening uitko
men, maar ik dacht dat het niet
zo'n vaart zou lopen. Ik was erg
open ten opzichte van Lamberts,
maar die openheid bleek later
slechts van één kant te komen.
Degenen die voorzagen dat het
fout zou lopen hebben gelijk ge
kregen".
Unaniem
Op initiatief van Miel Govaert vond
onlangs een bijeenkomst plaats
van de sprintploeg en de Advies
Raad Top van Henk Lamberts.
Gemser "Zaterdag is mij verteld
dat daar unaniem door de schaat
sers is geadviseerd niet langer
met Gemser als coach in zee te
gaan. Het merkwaardige is echter
dat Jos Valentijn en André
Kraaijeveld voor die bespreking
niet waren uitgenodigd en Lieu-
we de Boer heeft me intussen ook
verzekerd dat er van een unaniem
standpunt beslist geen sprake
Henk Gemser vernam uit de mond
van voorzitter Van Laer dat hij als
co3th was tekort geschoten bij de
internationale toernooien en de
schaatsers niet meer de kick kon
geven die nodig is voor het leve
ren van topprestaties. "Ook zou
ik me", aldus Gemser, "hiet vol
doende vrij kunnen maken. Er is
dus geen rekening meer gehou
den met andere belangen die ik
had te dienen. Dat mijn kwalitei
ten als coach worden aangevoch
ten is pijnlijk, maar ik weet uit
welke hoek die beoordeling komt
en dat stemt m? gerust".
LEIDEN - Vanavond worden er in
de zaterdagcompetitie vier in-
haalduels afgewerkt Katwijk-
Ter Leede, DETO-RCL, De Sleu-
tels-SEV, SVOW-SC Lisse.
BOKSEN - Mohammed Ali, de we
reldkampioen boksen in het
zwaargewicht, heeft een chroni
sche nieraandoening. Volgens
zijn manager is de gezondheid
van Ali zo slecht dat hij zelfs niet
in staat is om te trainen.
BASKETBAL - Zuid Korea heeft
gisteren de leiding genomen bij
het wereldkampioenschap bas
ketbal dames door met 76-72 te
zegevieren over Australië. Verder
wonnen de Verenigde Staten met
84-65 van Japan.
BOWLEN - Irene Gronert uit Den
Haag is voor de vierde maal Ne
derlands kampioene bowlen ge
worden. Zij behaalde een pun
tentotaal van 4699 in 24 games.
De Hagenaar Leo Haasbroek
werd bij de heren winnaar met
4566 punten.
