'De stad komt naar het platteland'
Rente tot maarliefstQ
Vraag naar bijbel in Azië sterk toegenomen
V*J postgiro en
rijkspostspaarbank
©^^ESSBSI
Ds. De Vree (Leimuiden) jubileert en neemt afscheid
Christ v.d. Smissen
voor moeilijke taak
BELEGGINGSBEWIJZEN. SPAAR DEPOSITO'S.
MEER INFORMATIE?
VRIJDAG 4 MEI 1979
Rijnsaterwoude en Leimuiden. Twee dorpen in eikaars
verlengde, met prachtige vergezichten over wei en meer.
In het leven van de Leimuidense predikant J. H. de Vree,
die zondag zowel zijn veertig-jarig ambtsjubileum viert
als afscheid neemt van de actieve dienst (kerkdienst om
half 3 in de hervormde kerk, receptie kwart over 4 in de
christelijke school te Leimuiden), liggen ze ook op dezelf
de lijn: hij begon zijn loopbaan in 1939 in het lintdorp
langs de Braassem en sluit die nu af in het dorp aan deze
kant van de Westeinder plas.
Ds. De Vree: Gek eigenlijk dat die drempel zo hoog kan zijn".
Ds. De Vree is in 1970 heel bewust
uit het Brabantse Sleeuwijk naar
die wijde streek van water, wind
en wolken teruggegaan, nog niet
eens vanwege haar natuurlijke
charme, maar vooral om, wat hij
noemt, "de tolerantie van de
mensen". "Ik vond hier een ge
zellige gemeente".
Dat had deze man, die stamt uit de
gereformeerde-bondstraditie
maar die rond 1960 naar het her-
vormd-confessionele milieu af
zwenkte, in Oud-Beijerland wel
anders meegemaakt. De geeste
lijke zwaarte van die streng-or-
thodoxe Hoekse-Waard-ge-
meente lag eigenlijk niet in zijn
aard. Het was daar dat een ouder
ling eens tegen dominees zuster
zei: "Ik ben het met de preek van
uw broer niet eens, maar ik hoop
wèl dat het is zoals hij het heeft
gezegd, want dan is er ook voor
mij nog hoop". De "genade" van
God had tegenover de "zonde"
van de mens een, naar het oordeel
van deze bekommerde ambts
broeder, te ruime plaats gekre
gen.
Wat de kern van zijn preken betreft
gelooft ds. De Vree dat hij in die
veertig jaar constant is gebleven.
"Aan de ene kant zonde en gena
de, maar dan óók het nieuwe le
ven in een nieuwe gehoorzaam
heid". In Leimuiden heeft hij
eens een preek gehouden die hij
in zijn Oudbeijerlandse tijd had
gemaakt, en dat viel goed. "Het is
hier een gemakkelijke gemeente.
Soms wel een beetje té gemakke
lijk
Eenvoudiger
Van het dominee-zijn in deze tijd
kan ds. De Vree in 1913 in het
Betuwse Randwijk geboren
dat niet zeggen. Wel moest hij als
jong predikant in Rijnsaterwou
de zondag aan zondag twee keer
preken "een zware opgave"
maar het gewone werk was toch
eenvoudiger. "Je preekte op
vrijdag maakte ik de morgen- en
op zaterdag de avondpreek gaf
catechisatie, deed huisbezoek,
leidde trouw- en rouwdiensten
en bemoeide je ook nog wat met
het verenigingswerk. Je had veel
minder mensen om je heen. Nu
heb je de oecumene die je aan
dachten medewerking vraagt, de
gemengde huwelijken, de
groeiende samenwerking met de
gereformeerden, de crèche en de
kindernevendiensten, de opne
ming van vrouwelijke ambtsdra
gers in de kerkeraad, het gebruik
van het nieuwe liedboek, kortom,
een veel grotere inbreng van de
leden in de vormgeving van de
gemeente. Dat werkt zeker een
stuk prettiger, maar tegelijk
vraagt het organisatorisch veel
meer van je dan vroeger".
Die tweede preek van toen ging
meestal over de Heidelbergse ca
techismus. Een belijdenisge
schrift waarin de christelijke leer
in 52 hoofdstukjes ("zondagen"
genoemd) bondig wordt onder
wezen. Vele gemeenten hebben
deze "leerdienst" afgeschaft. De
belangstelling voor de catechis
mus en de preek daarover is dui
delijk afgenomen. Ds. De Vree
vermoedt dat de mensen het "te
droog" vonden. "Het sprak niet
meer aan". Soms verwerkte hij
een stukje catechismus in de
zondagmorgenpreek of zette hij
een prekenserie, zoals in de zo
mer van 1977 met het "Onze Va
der", tegen de achtergrond van
de oude Heidelberger.
Drempel
Of door het wegvallen van de leer
dienst de geloofskennis nu zoveel
minder is geworden, durft ds. De
Vree niet te beoordelen. Hij is
daar voorzichtig mee. Dat kan
plaatselijk nogal verschillen. "In
de godsdienstige vorming heeft
ook de christelijke school een
functie, en die hebben we hier in
Leimuiden".
Wat wèl merkbaar aan invloed
heeft ingeboet is de traditie.
"Vroeger liep alles langs traditio
nele lijnen. Velen liepen mee
maar leefden niet mee. Het ker-
A1 telt Azië - waar meer dan de helft
van de totale wereldbevolking
woont - naar verhouding veel
minder christenen dan de andere
continenten, de bijbel wordt er
steeds meer gelezen. In 1968 wer
den in dit werelddeel nog 20 mil
joen bijbeluitgaven verspreid,
maar vorig jaar waren dat er meer
dan 200 miljoen. Vergelijkt men
1976 met 1977, dan nam de ver
spreiding van de bijbel toe met 25
procent, die van het nieuwe tes
tament met 6, van losse bijbel
boeken met 35 en van kleinere,
missionaire bijbeluitgaven met
41 procent.
kelijke leven krimpt, maar wie nu
meeleeft doet dat bewust. Dat is
een pluspunt. Als traditie alleen
maar een dode vorm is, hoeft de
Enorme taak
Azië kent een zeer grote taalver
scheidenheid. De bijbelgenoot
schappen staan er voor een
enorme vertaaltaak. Zij subsidië
ren nu al ruim 300 vertaalprojec
ten, maar de kerken vragen drin
gend dit aantal sterk te verhogen.
Aan de vertaling van de volledige
bijbel wordt op het ogenblik in 73
talen met voortvarendheid ge
werkt. Tien kleinere talen krijgen
binnen afzienbare tijd de bijbel in
kerk om dat verlies niet rouwig te
zijn. Maar zonder traditie kan het
ook niet. En dan bedoel ik de tra
ditie om de bijbel en de daaruit
verkorte vorm. Het nieuwe tes
tament wordt in 93 talen overge
zet, afzonderlijke bijbelboeken in
63 en kleinere bijbelgedeelten in
71 talen.
Naast dit uitgebreide vertaalpro
gramma zijn de bijbelgenoot
schappen ook bezig met het om
zetten van bijbelgedeelten in kor
te zinnen en eenvoudige woor
den, speciaal voor beginnende le
zers. Dat gebeurt nu in 180 talen.
Nu de bijbel in de voornaamste ta
len van Azië beschikbaar is, ach
ten de genootschappen de tijd
gekomen om meer aandacht te
geputte belijdenis van de vade
ren door te geven. De Schrift mag
niet in de maalstroom van de tijd
onder gaan".
"De stad komt naar het platteland
toe". Dat heeft ds. De Vree, die
ook in Hoogmade en het Leidse
Academisch Ziekenhuis heeft
gewerkt, wel ervaren. Het dorp is
geen gesloten wereldje meer,
waar de "ontbindende" krachten
van de grote geseculariseerde
samenleving barmhartig buiten
blijven. "De deelneming aan de
catechisaties wordt minder en er
ontstaat een grotere randkerke
lijkheid, mede door mensen die
zich hier vestigen en die in hun
vroegere woonplaats misschien
nog wèl een voelbare band met de
kerk hadden. Gek eigenüjk dat
de drempel van de bestaande
kerk zo hoog kan zijn. In Kudel-
staart worden sinds kort namens
de kerken van Leimuiden en
Aalsmeer diensten in het Dorps
huis gehouden, eens per maand.
Daar komen ook mensen die je in
een kerk niet zou zien. Die drem
pel is daar dus niet zo, terwijl er in
feite toch hetzelfde gebeurt. Het
is moeilijk, in die gevoelsfactoren
door te dringen".
Eenmanszaak
Ds. De Vree ziet in een "geduldig
pastoraat" de enige mogelijkheid
om mensen weer bij de kerk te
betrekken. "Geloven buiten de
kerk om" acht hij geen reële zaak.
"Je raakt dan zo gemakkelijk van
de wortel af. Dan verwelkt het. Ik
kan nauwelijks geloven in een le
vend en bewust geloven buiten
de kerk. Misschien is dat nog mo
gelijk als je van huis uit een be
hoorlijke geestelijke bagage hebt
meegekregen. Maar door kerk
gang kom en blijf je in contact
met de goddelijke boodschap.
Bovendien is geloven toch geen
eenmanszaak".
De Leimuidense predikant vond
het wel frappant toen hij in een
kring van jongeren de materiële
welvaart als een van de oorzaken
van de geloofscrisis hoorde noe-
gaan besteden aan de stamtalen.
Vooral in Indonesië, Papoea-
Nieuw-Guinea, de Filippijnen en
India is men daarmee bezig.
Een moeilijkheid is wel dat veel
vertalers in die gebieden de
grondtalen van de bijbel onvol
doende kennen om zelfstandig te
kunnen werken. Zij maken ge
bruik van andere vertalingen en
hebben begeleiding nodig van
theologisch en taalkundig ge
schoolde vakmensen. Die zijn
echter maar niet voor het opra
pen. Zelfs zal een aantal vertaal-
consulenten, nu nog in dienst van
men. "Men kan zich in de wel
vaart blijkbaar zo geborgen voe
len, dat het gevoel voor een ge
borgenheid in het heil van God
wegkwijnt. Wij worden van bin
nenuit aangetast".
Pessimisme is deze predikant ech
ter vreemd. Hij ontwijkt de wer
kelijkheid niet, maar ziet ook
geen heil in een almaar herhalen
van negatieve ervaringen. "Ik
heb de indruk dat de terugloop
tot staan begint te komen, al zal
dat nog niet overal waarneem
baar zijn. Het wordt wel steeds
duidelijker dat het antwoord op
de diepste levensvragen buiten
de Schrift en het geloof om niet te
vinden is. Wij mogen vertrouwen
dat het evangelie van Jezus
Christus, en dan met name het
evangelie van de genade van
God, nieuwe kansen zal krijgen".
Naast de sterkere betrokkenheid
van gemeenteleden bij het ker
kelijke leven ervaart ds. De Vree
ook de beëindiging van de heillo
ze strijd tussen hervormden en
gereformeerden als een hoop
volle verrijking in deze tijd. Waar
het maar kan werken deze kerken
in Leimuiden intensief sanjen.
Een gereformeerde ambtsdrager
maakt dan ook deel uit van de be
roepingscommissie die voor hem
een opvolger moet zien te vinden.
Afstand
Ds. De Vree is blij dat de financiële
draagkracht van zijn gemeente
nog voldoende is om een volledi
ge predikantsplaats te onder
houden. "Als je gemeenten gaat
samenvoegen, wordt de band
met de kerk vaak losser. Men
voelt zich dan niet meer zo be
trokken bij het werk van de pre
dikant".
Met zijn zuster, die hem in alle pas
torieën trouw ter zijde heeft ge
staan, blijft hij in Leimuiden wo
nen. In een ander huis. Gewoon
als gemeentelid. Iets meer op af
stand. Maar met hetzelfde gevoel
van verbondenheid.
S. J. de Groot
de bijbelgenootschappen, zich
binnen afzienbare tijd terugtrek
ken.
Produktie
De toenemende vraag vanuit Azië
schept ook problemen in de pro-
duktiesector en de financiering.
Jan J. van Capelleveen, voorlich
ter bij het Nederlands Bijbelge
nootschap, ziet in een bijbel-pro-
duktiefonds voor Azië een oplos
sing. Dat is er nu al, maar het
werkkapitaal is nog veel te klein.
De bijbelgenootschappen zal ge
vraagd moeten worden, hun re-
PAGINA 21
Priesterfeest. Op vrijdag 25 mei
zal het vijftig jaar geleden zijn dat
de emeritus-bisschop M. A. Jan
sen van Rotterdam tot priester
werd gewijd. In 1956 benoemde
paus Pius XII mgr. Jansen, die
toen in Leiden werkzaam was, tot
eerste bisschop van het pas opge
richte bisdom Rotterdam. Tot
1971 was hij daar in functie. Toen
verhuisde hij naar zijn geboorte
plaats, Amsterdam.
Gezien de gezondheid van mgr.
Jansen zal hetjubileum aan sober
karakter hebben. Op zondag 27
mei gaat hij voor in een dienst in
dekathedr' e kerk te Rotterdam.
In plaatsn een receptie en een
geschenk wordt een collecte ge
houden voor het bisdom Tabora
in Tanzania. Dat is onder bis
schop Jansen, als gevolg van con
tacten tijdens het tweede Vati-
kaanse concilie, door het Rotter
damse bisdom geadopteerd.
Beroepingswerk. Hervormde
Kerk: bedankt voor Giessen-
dam-Nederhardinxveld A. W.
van der Plas Rijssen; beroepen te
Metslawier (Fr.) mevr. J. van der
Velden Utrecht, te Aalburg en te
Zetten kandidaat M. A. van den
Berg Bodegraven, te Aalsmeer A.
Bakker Dalfsen, te Bergen op
Zoom B. de Graaf, legerpredi-
kant.
Concert. Zondagavond om
kwart over 8 geven de Willibrord-
cantorij (Oegstgeest) en de Rot
terdamse studentencantorij, met
medewerking van viergambisten
en vier blazers, in de Groene Kerk
te Oegstgeest een uitvoering van
de (zestiende-eeuwse) paasmis
van Johannes Hahnel. Hahnel,
die leefde van 1490 tot 1550,
schreef dit werk ten dienste van
vroeg-reformatorische gemeen
ten in Duitsland.
Cantatedienst. Het Leiderdorps
Kamerkoor zingt zondagavond
tijdens een cantatedienst (half 7)
in de hervormde kerk te Leider
dorp de "Trauerkantate" van G.
Ph. Telemann. Zeven instrumen
talisten en twee vocalisten verle
nen medewerking. Ds. A. Knorth
gaat in deze dienst voor.
RECTIFICATIE: Hervormde Kerk
- beroepen te Werkendam G.C.
de Jong Moerkapelle.
servekapitaal renteloos in dit
fonds te beleggen. Ook zal men
de vraag onder ogen moeten zien
of de bijbel in Aziatische landen
wel zo goedkoop kan blijven. Op
elke volledige uitgave wordt daar
nog altijd vijf a zes gulden toege
legd.
Zeker is, dat de vraag naar de bijbel
in Azië - en niet alleen daar - ver
uitgaat boven de draagkracht van
kerken en bijbelgenootschap
pen. Het Nederlands Bijbelge
nootschap heeft zijn internatio
nale bijdrage inmiddels met een
kwart verhoogd.
ADVERTENTIE
LEUVEN (GPE^ - Christ
van der Smissen weet
waaraan hij toe is. De Bra
bantse biljarter staat voor
de immers zware, zo niet
onmogelijke, opgave het
finaleduel in het EK vijf
kamp tegen Raymond
Ceulemans met liefst 8-2 in
zijn voordeel te beslissen.
Elke kleinere marge doet de titel bij
de Belg belanden. Dat, voor het
Nederlandse kamp, zorgwek
kende gegeven is het automati
sche gevolg van de resultaten die
gisteren in de voorlaatste ronde
werden bereikt. Van der Smissen
verloor van Dielis (8-2). De andere
overgebleven titelkandidaat,
Ceulemans, had weinig moeite
met Vultink die zich al bij voor
baat had geëxcuseerd door te
beweren dat zijn vertrouwde keu
gebroken was. Of die omstandig
heid hem werkelijk parten heeft
gespeeld, valt te betwijfelen. Feit
is, dat Vultink er via een 7-3 ne
derlaag niet voor kon zorgen dat
zijn jongere landgenoot met meer
perspectief de finalepartij kon
ingaan.
Het finaleduel tussen Raymond
Ceulemans en Christ van der
Smissen wordt, evenals de ande
re ontmoetingen in de slotronde,
over twee dagen uitgesmeerd.
Vanavond komen de enige twee
overgebleven titelkandidaten uit
in het libre en het 47-1.- Morgen
moeten de halve partijen in de
spelsoorten bandstoten, 71-2 en
driebanden worden afgewerkt.
Stand na de zesde ronde: 1. Ceule
mans 12 matchpunten 48 partij-
punten, 2. Van der Smissen 10-43,
3. Dielis 8-36, 4. Muller 6-34, 5.
Wieldforster 6-23, 6. Vultink 4-28,
7. Stenzei 2-19, 8. Vierat 0-9.
ADVERTENTIE
Nu tuinmeubelen k
manente show, groot 500 m2. U vindt
r alle bekende merken kompleet met
fraaie kussens en parasols.
Wacht niet tot de laatste zaterdag voor
moederdag. Als u iets wilt geven, er is
u volop keuze. U bent van harte wel
kom bij:
Tuinbouw on Hobby-artikolen
JAN v.d. MEER B.V.
Koordeinde 45 Tel. 01713-9008
Roolofarendsveen
vrijdag koopavond van 7-9 uur
Jan Timman
breekt af
MONTREAL - In de zestiende ron
de van het internationale schaak
toernooi in Montreal is de partij
tussen Jan Timman en de Deen
Bent Larsen afgebroken. Het
duel tussen de twee Russische
leiders, wereldkampioen Karpov
en oudwereldkampioen Tal werd
De uitslagen zijn:
Karpov (SOV) - Tal (Sov^ V2-V2, Por-
tisch (Hon) - Kavalek (Vst> afge
broken, Larsen (Den) - Timman
(Ned) afgebroken, Hübner (Wdl) -
Spassky (Sov) afgebroken, Lju-
bojevic (Jo^ - Hort (Tsj) afgebro
ken.
Stand: 1. Tal 11 punten, 2. Karpov
IOV2, ij. Portisch 9 en 1 af, 4. Lju-
bojevic 7V2 en 2 af, 5. Timman en
Hübner 6V2 en 2 af, 7. Hort en Ka
valek 6V2 en 1 af, 8. Spassky 5 en 2
af, 10. Larsen 5 en 1 af.
Beleggingsbewijzen zijn waardepapieren, die u
voor f 1000,- of f 5000,- per stuk kunt kopen.
Om vervolgens te kunnen profiteren van wat wordt
genoemd 'rente op rente'.
Het rente-percentage dat geldt op 't moment
van aankoop, blijft gedurende de hele looptijd van
kracht.
Zowel het gestorte bedrag als de totale rente
komen aan het eind van de looptijd vrij.
Spaardeposito's zijn rekeningen met dagaf
schriften, waarop u bedragen vanaf f 1000,- voor één
of meer jaren kunt vastzetten tegen hoge rente.
Het gestorte bedrag komt vrij zodra de looptijd is
verstreken, maar over de jaarlijks bijgeschreven rente
kunt u steeds direkt beschikken.
Ook in dit geval geldt dat de op 't moment van
aankoop geldende rente met meer verandert tijdens
de looptijd.
Via onderstaande bon kunt u nadere
informatie thuisgestuurd krijgen.
U kunt ook bellen:
020-5912173 (afd. Beleggingsbewijzen),
020-5912138 (afd. Spaardeposito's).
Beleggingsbewijzen Spaardeposito's
Naam:
LOOPTIJD
AANKOOPBEDRAG
OPËRENGST
«ASTE RENTE
3 JR.
f 1000,-
f 1.259,71
8
5000,-
6.298,55
8
4 JR.
1000,-
1.385,86
8l/>%
5000,-
6.929,29
8V2%
5 JR.
1000,-
1.538,62
9
5000,-
7.693,12
9
LOOPTIJD
VASTE RENTE
1 JR.
7V4%
2 JR.
VAX
3 JR.
8
4 JR.
8Vz%
5 JR.
9
6 JR.
9
'xEflstkode/Plaats:
Kruis uw wens(en) aan en stuur deze bon in
een envelop zonder postzegel naar:
Administratiekantoor postgiro en rijkspost
spaarbank, Weesperzijde 190,1097 DZ Amsterdam.
S?
