Yij| dissidenten
geruild tegen
twee spionnen
Berkhouwer contra Labour-lid over eenwording Europa
CDU blijft nog net de baas
„Vorster zelf gaf advies
parlement voor te liegen
Na onderhandelingen VS-SU
Israël
voert
doodstraf
weer in
Kust Bretagne niet
vervuild na ramp
IL 1 {MAANDAG 30 APRIL 1979
BUITENLAND
PAGINA 7
t blij
:ndei
jodei
2den
lezicl
lijksl
larva
Frontaaldiscussie in Alphens Ashramcollege
ALPHEN AAN DEN RIJN
"De Europese verkiezingen
zullen de éénwording van de
lidstaten bevorderen". Over
dit thema namen zaterdag in
het Alphense Ashramcollege
de liberaal Berkhouwer, vice-
voorzitter van het Europees
Parlement en John Mills van
de Britse Labourpartij het te
gen elkaar op.
Dit in een frontaaldiscussie on
der voorzitterschap van de
hoofdredacteur van het
Leidsch/Alphens Dagblad.
De discussie was georganiseerd
door de Junior Kamer van
Alphen, als onderdeel van een
weekeinde dat geheel in het
teken stond van de komende
Europese verkiezingen.
Zoals onderhand als bekend
mag worden verondersteld is
Berkhouwer een fervent
voorstander van een Euro
pees Parlement Mills daaren
tegen heeft zijn vraagtekens.
Zo is hij ervan overtuigd dat
door het vormen van een Eu
ropees Parlement de rijke
landen nog rijker zullen wor
den en de arme nog armer.
Die vrees geldt in zijn geval dan
grotendeels voor zijn eigen
land, Groot-Brittannië, dat
met zijn slechte economie,
verouderde industrie en tal
loze stakingen moeilijk zal
kunnen opboksen tegen de
rijkere landen van Europa,
zoals met name West-Duits-
land en Nederland.
Maar niet alleen voor Groot-
Brittannië bestaat dit gevaar,
aldus Mills. Het is in bijna nog
sterkere mate aanwezig voor
de landen die nu nog niet bij
de EG zitten, maar om toetre
ding staan te dringen. Zoals
Spanjé bijvoorbeeld. Volgens
Mills zal Spanje, dat wil toe
treden tot de Gemeenschap
om daardoor beter verzekerd
te zijn van een stabiele demo
cratie, nog eens spijt krijgen
van deze stap. Omdat het,
evenals Portugal, Turkije en
Griekenland een arm land is
met een hoog inflatiecijfer dat
de concurrentiestrijd met de
grote partners niet aan zal
kunnen.
Hoewel in de frontaaldiscussie
van afgelopen zaterdag dit
probleem van de armere lid
staten wel even ter sprake
kwam, ging het toch voorna
melijk over de vraag in hoe
verre het wenselijk is dat
Groot-Brittannië in de EG
blijft en tot het Europarle
ment toetreedt. Daardoor
kwam het thema van de mid
dag min of meer in het lucht
ledige te hangen.
Overigens wimpelde Berk
houwer alle bedenkingen van
Mills af, daarbij veelvuldig
gebruikmakend van zijn oude
stokpaarde: de tunnel onder
het Kanaal. Wanneer die er
maar eenmaal komt, zal het
met Groot-Brittannië ook wel
beter gaan, aldus de liberaal.
Voorts zei hij van mening te
zijn, dat door de vorming van
een Europees Parlement het
veel gemakkelijker zal zijn via
de parlementariërs invloed
van het ene land op het ande
re te krijgen.
Als voorbeeld noemde hij het
probleem van de zoutlozin-
gen door Frankrijk in de Rijn.
"Wanneer wij eenmaal dat par
lement hebben zullen de Ne
derlandse parlementariërs
veel gemakkelijker met hun
Franse collega's over dit
probleem kunnen praten dan
nu het geval is".
En dan zal de kwestie wel gauw
uit de wereld zijn, was de
strekking van zijn betoog
vervolgens.
Overigens leek de zaal niet ge
heel overtuigd door zijn
woorden. Was, blijkens een
enquête, vóór de discussie
nog 79 procent van de aanwe
zigen vóór het thema van de
middag, na de discussie was
nog maar 70 procent het met
die stelling eens.
Een kleine overwinning voor
Mills dus. En daar kon de in
de pauze aangeboden, wat laf
smakende Eurodrank, niets
aan verhelpen.
(Van c
correspondenten)
WASHINGTON-MOSKOU - De Verenigde Staten en de
Sowjet-Unie hebben na moeizame onderhandelingen Joden
overeenstemming bereikt over de ruil van twee Russische
spionnen tegen vijf dissidenten. De bekendste van de vijf
is de schrijver en journalist Alexander Ginzboerg. Het
nieuws over de uitwisseling werd vrijdagavond laat door
de woordvoerder van het Witte Huis bekendgemaakt. De
vijf dissidenten zijn inmiddels in de VS gearriveerd.
in staat zal zijn om Sowjet-schen-
dingen van de afspraken van
SALT-II tijdig te ontdekken.
Behalve om Ginzboerg, gaat het om
Mark Dymshits, Eduard Koez-
netsov, Valentin Moroz en Georgi
Vins. Zü zijn uitgewisseld tegen
twee Russische spionnen, Valdik
Enger en Rudolf Tsjern^j^jev, die
inmiddels op het vliegtuig naar
Moskou zijn gezet. Het tweetal
was in oktober vorig jaar tot vijf
tig jaar gevangenisstraf veroor
deeld wegens diefstal van Ame
rikaanse marine-geheimen.
Alexander Ginzboerg werd in juli
vorig jaar tot acht jaar werkkamp
met „streng regime" veroor
deeld, wegens „anti-Sowjet-pro-
paganda en agitatie. Ginzboerg
leidde o.m. het speciale fonds dat
de verbannen nobelprijswinnaar
Alexander Solzjenitsyn heeft ge
vormd voor hulp aan familiele
den van politieke gevangenen in
de Sowjet-Unie. De eerste keer
dat hij in conflict kwam met de
Sowjet-autoriteiten was, toen hij
in 1960 werd opgepakt wegens
het verspreiden van „anti-Sow-
jet-literatuur". Aanleiding waren
toen drie nummers van het tijd
schrift „Syntaxis".
Na het proces tegen de schrijvers
Sinjawski en Daniel gaf Ginz
boerg een „witboek" uit waarin
hij verslag uitbracht over deze
zaak. Hij zond dit stuk toe aan de
autoriteiten, met het verzoek om
een revisie van het proces. Het
jaar daarop werd hij aangehou
den en in januari 1968 tot vijfjaar
dwangarbeid veroordeeld. Toen
hij in januari 1972 op vrije voeten
werd gesteld, kreeg hij tot april
van dat jaar een verblijfplaats
aangewezen. In 1974 werd hij op
dezelfde wijze een halfjaar onder
toezicht gesteld.
In mei 1976 was hij een van de op
richters van de Moskouse groep
die zich tot taak stelde, na te gaan
of de Sowjet-Unie zich houdt aan
de akkoorden van Helsinki. Op 3
februari 1977 werd hij opnieuw
gearresteerd. Toen werd hij, vol
gens Tass, verdacht van het on
derhouden van relaties met
„westelijke spionagediensten".
Een half jaar later kreeg hij acht
jaar streng werkkamp en werd hij
overgebracht naar Kaloega, op
100 km ten zuidwesten van Mos
kou.
Koeznetsov en Dymshits zijn jood
se activisten, die negen jaar gele
den hebben geprobeerd een
vliegtuig te kapen om de Sowjet-
Unie te ontvluchten. Zij waren
veroordeeld tot 15 jaar werk
kamp. Moroz en Vins zijn Oe-
krainers, respectievelijk histori
cus en een baptistische dominee.
Beiden hebben jaren doorge
bracht in werkkampen en psy
chiatrische inrichtingen.
De ruil van spionnen tegen politie
ke dissidenten was een gebeur
tenis waarvoor eigenlijk geen
precedenten bestonden, maar die
in elk geval duidelijke politieke
doeleinden dient. Het nieuwe
SALT-verdrag is immers op
komst en daarmee een politiek
zeer pijnlijke worsteling in de
Senaat, die voor Carter verstrek
kende consequenties kan hebben
ten aanzien van zijn kansen op
herverkiezing in 1980. Zowel de
Amerikanen als Ae Russen heb
ben er belang bij een zo gunstig
mogelijke atmosfeer te scheppen
voor de topontmoeting tussen
Carter én Bre^jnjev waarbij de
SALT-verdragen zullen worden
geparafeerd De Amerikanen
wilden bovendien de spionnen
wel kwijt omdat de Russen in
theorie in het wilde weg aan het
arresteren zouden kunnen gaan
teneinde een ruil te bewerkstelli
gen.
Maandenlang is er heen en weer ge
schoven met namen: het uitein
delijke resultaat wordt hier als
evenwichtig beoordeeld, ook al
weigerden de Russen Tsjaranski
en Orlov in de uitwisseling te be
trekken. De besprekingen tussen
Dobrynin aan Russische kant en
minister van buitenlandse zaken
Vance en Carters adviseur op het
gebied van de nationale veilig
heid Brzezinksi afwisselend voor
de VS, werden vorige week
maandag beslist toen Dobrynin
naar Brzezinski opbelde met de
mededeling dat hij goed nieuws
had.
Voor Carter is het inderdaad goed
nieuws, want het verschaft ook
een zekere status aan zijn beleid
op het gebied van de mensen
rechten, dat sedert zijn initiering
steeds meer op de achtergrond is
geraakt. De Russen willen ook
betere handelsbetrekkingen en
een status als speciaal bevoor
rechte handelspartner. In het
Congres zijn juist de handelsbe
trekkingen de hefboom geweest
waarmee de Amerikaanse volks
vertegenwoordigers Russische
verlangens opzij hebben ge
drukt.
Sowjet-woordvoerders ontkennen
tegenover onze correspondent in
Moskou dat er enig verband be
staat tussen de uitwisseling en de
ratificatie van een tweede SALT-
akkoord. Politieke waarnemers
zijn er echter van overtuigd, dat
het Kremlin met deze maatrege
len een wat gunstiger stemming
wil kweken in het Amerikaanse
Congres waar nogal wat beden
kingen bestaan tegenover het
nieuwe SALT-akkoord. Door het
verlies van elektronische afluis-
terposten in Perzië is een aantal
Congresleden er niet van over
tuigd dat Washington voldoende
Honderden Israëli's, onder wie
(premier Menachem Begin, hebben
gisteren, temidden van emotionele
taferelen op de luchthaven van Tel
Aviv, de vijf Russische joden ver
welkomd die vorige week zijn vrij
gelaten. Ze zaten gevangenisstraf
fen uit wegens hun aandeel in de
mislukte vliegtuigkaping in Lenin
grad, in 1970. Ze hadden met het
Russische toestel naar Israël willen
vliegen.
Premier Begin bedankte president
Carter en andere Amerikaanse
functionarissen voor hun 'niet-afla-
tende pogingen de vrijlating te be
werkstelligen van onschuldige
mensen wier enige misdaad be
stond uit de levensdroom zich te
kunnen voegen bij hun broeders in
het land van hun voorvaderen, Is
raël'. Hij beloofde dat Israël zich zal
blijven inspannen 'voor de bevrij
ding van de vele andere joden die
nog kwijnen in Sowjet-gevangenis-
Deelstaatverkiezingen Sleeswijk-Holstein
(Van onze correspondent)
CDU-CSU-strategie-
moet worden geanalyseerd in
hoeverre het zinvol is de CSU als
zogenaamde vierde partij te laten
opereren. Dat met andere woor
den de CSU ook buiten de gren
zen van de vrijstaat Beieren als
partij optreedt. Die kans is na de
verkiezingen in Sleeswijk-Hol
stein groter geworden.
Minister-president Gerhard Stoltenberg brengt zijn stem uit. De CDU
heeft in Sleeswijk-Holstein nog nét de absolute meerderheid weten te be
houden.
JOHANNESBURG (Reuter) - De
voormalige Zuidafrikaanse mi
nister Connie Mulder heeft te
genover het dagblad "Rapport"
verklaard, dat oud-premier John
Vorster hem geadviseerd had, het
parlement te misleiden inzake
het aanwenden van geheime re-
geringsgelden tot beïnvloeding
van de openbare mening.
Dr. Mulder, die zijn kabinetsfunctie
en zijn zetel in het parlement
kwijtraakte naarmate het schan
daal met betrekking tot het ver
meende aanwenden van rege-
ringsgelden groter werd, vertelde
"Rapport" van zijn betrokken
heid bij een kabinetscommissie
van drie leden, die vergaderde ter
bespreking van geheime Zuid
afrikaanse projecten
De andere leden van de commissie
waren de toenmalige premier
Vorster en de toenmalige minis
ter van financiën, Diederichs.
Deze commissie, aldus Mulder, had
besloten, tien miljoen dollar re-
geringsgelden te gebruiken om
de Washington Star in handen te
spelen van mensen, die minder
negatief en destructief in hun
houding tegenover Zuid-Afrika
Mulder, wiens voormalige ministe
rie van voorlichting verantwoor
delijk was voor de oprichting van
het regeringsgezinde Engelstali
ge blad Citizen in Zuid-Afrika,
zei, dat een ander blad, "To the
Point", aanvankelijk gefinan
cierd was uit de begroting van de
premier.
Toen Mulder, naar hij zei, door de
oppositie in het parlement ge
vraagd werd naar de volle om
vang van de geheime fondsen van
zijn ministerie, had hij, Mulder,
Vorster om advies verzocht. Vor
ster had geadviseerd, aldus Mul
der, te zeggen, dat het ministerie
van voorlichting geen gelden in
Zuid-Afrika had en geen blad in
Zuid-Afrika exploiteerde.
Toen was voor Mulder het dilemma
ontstaan, waarbij enerzijds zijn
eed van geheimhouding als mi
nister stond en anderzijds de
conventie en traditie van het
parlement, volgens welke het
parlement niet mag worden mis
leid.
Van de zijde van Vorster is nog
geen commentaar. Minister van
buitenlandse zaken Pik Botha
heeft gisteren toegegeven dat "To
the Point" uit geheime over-
heidsfondsen is gefinancierd. De
Zuidafrikaanse regering zal de
financiële steun aan het blad nu
openlijk voortzetten
uur gisteravond stond vast dat de partij van minister-pre
sident Gerhard Stoltenberg er maar net in was geslaagd
om wederom de absolute meerderheid van 37 zetels te
bereiken. Ruim tienduizend van de in totaal 1,8 miljoen
kiesgerechtigden hebben de doorslag gegeven.
Hoewel de CDU in zeteltal gelijk
blijft, heeft deze partij meer dan 2
procent van het aantal stemmen
verloren. De SPD won circa 1.8
procent, wat het beste resultaat in
de geschiedenis is, en behaalde
31 zetels. De liberale FDP verloor
één zetel en heeft er nu vier. Karl
Otto Meyer, van wie lange tijd
werd gedacht dat hij als verte
genwoordiger van de Deense
minderheid in Zuid-Sleeswijk
zou kunnen bepalen welke rege
ring Sleeswijk-Holstein zou krij
gen, behoudt zijn zetel in het
parlement.
Volgens SPD-lijsttrekker Klaus
Matthiesen is het duidelijk dat de
CDU „op eigen kracht" de ver
kiezingen niet heeft gewonnen.
Hij is van mening dat de „Groene
Lijst" van de milieubeschermers,
die bijna 2,5 procent van het aan
tal stemmen kreeg, de CDU aan
de meerderheid heeft geholpen.
Vanwege de kiesdrempel van vijf
procent - die overigens niet voor
het Sudschleswigschen Wahler-
verband van Karl Otto Meyer
geldt - zijn deze stemmen ten
koste van de SPD-FDP „verlo
ren" gegaan. Matthiesen stelde
bitter vast dat de „groenen" niets
hebben bereikt, dat zij ertoe heb
ben bijgedragen dat de „histori
sche" machtswisseling in Slees
wijk-Holstein niet tot stand is ge
komen.
Niettemin kan worden geconsta
teerd dat de CDU, net als bij de
deelstaatverkiezingen in Rijn
land-Palts, wederom een veer
heeft moeten laten. Verwacht
kan worden dat het binnenkort
tot harde onderhandelingen
komt tussen deze partij en haar
kleinere zuster in Beieren. De
CSU van Franz Josef Strauss
heeft al lang geleden aangekon
digd dat er na de verkiezingen in
Sleeswijk-Holstein binnen de
(Van c
correspondent)
BOFJN - De Duitse deelstaat Sleeswijk-Holstein wordt ook
de komende vier jaar door de CDU geregeerd. Pas om elf
JERUZALEM - De Israëlische re
gering heeft gisteren in haar we
kelijkse kabinetszitting met 7 te
gen 5 stemmen besloten de dood
straf in te voeren voor onmense
lijk wrede terreurdaden tegen Is
raëlische burgers. Het voorstel
tot het invoeren van de doodstraf
werd gedaan door de Israëlische
premier Begin die reeds verleden
week na de terreuractie van Pale-
stijnen in Naharija, waarbij vier
Israëlische burgers omkwamen,
had aangekondigd de doodstraf
weer te willen instellen. Volgens
de Israëlische wet is het eisen van
de doodstraf altijd al mogelijk
geweest, alleen hebben de vorige
regeringen van de Arbeiderspar
tij er bij de aanklagers speciaal op
aangedrongen geen gebruik van
deze wet te maken en de dood
straf niet te eisen. De enige dood
straf die ooit in Israël is voltrok
ken was de ophanging van nazi-
oorlogsmisdadiger Adolf Eich-
mann in 1962.
De enige noodzakelijke wetswijzi
ging geldt de wijze van executie.
De huidige wet schrijft doodstraf
door ophanging voor. Premier
Begin stelde voor dat executie
voortaan door middel van een
vuurpeloton moet geschieden. In
de regeringszitting ontstond een
heftige discussie tussen de voor-
en tegenstanders. ^let voorstel
van premier Begin werd vooral
fel afgewezen door de minister
van defensie Weizman en de mi
nister van landbouw Sharon die
meenden dat door het dreigen
met de doodstraf de Palestijnen
hun terreuracties niet zullen sta
ken en bij de uitvoering slechts
tot het einde zullen doorvechten
omdat zij dan toch al niets meer te
verliezen hebben.
Martelaars
Volgens Sharon zou het eisen van
de doodstraf bovendien op zo'n
druk van de buitenwereld op Is
raël leiden dat uitvoering van de
straf in de praktijk niet mogelijk
zou blijken. Is dat wel het geval
dan zouden de terroristen in mar
telaars veranderen. Premier Be
gin meende daarentegen dat de
Palestijnen moesten beseffen dat
zij geen onmenselijk wrede mis
daden konden plegen in de we
tenschap dat zij er met gevange
nisstrafkonden afkomen. Hierbij
doelde hij onder meer op de twee
Palestijnen die na de aanslag in
Naharija gevangen zijn genomen.
Bij deze terreurdaad hadden zij
met een steen de schedel van een
vierjarig meisje ingeslagen na
haar met haar vader te hebben
gegijzeld.
Overigens zal het regeringsbesluit
van gisteren waarschijnlijk niet
op deze twee terroristen van toe
passing zijn omdat het juridisch
gezien niet juist zou zijn het rege
ringsbesluit met terugwerkende
kracht toe te passen.
Tegenstanders
De tegenstanders van de toepas
sing van de doodstraf wezen erop
dat het voorstel van Begin geen
meerderheid gehaald zou hebben
als alle ministers bij het beraad
aanwezig waren geweest. Zes
ministers verblijven op het
ogenblik in het buitenland, onder
wie de minister van buitenlandse
zaken Dajan, die bekend staat als
een fervent tegenstander van de
doodstraf.
Het centraal bureau van de opposi
tionele Arbeiderspartij heeft gis
teren een verklaring uitgegeven
waarin ze zich uitspreekt tegen
het regeringsbesluit. Oppositie
leider Peres wil de zaak in het
parlement aanhangig maken
waarbij elk parlementslid vol
gens eigen geweten zou moeten
stemmen omdat, zo zei Peres, een
dergelijk besluit niet aan partij
discipline onderhevig kan
z(jn.
BREST (Reuter) - Franse i
deskundigen zijn er nu al van
overtuigd, dat er geen ernstige
kustvervuiling zal ontstaan ten
gevolge van het zinken zaterdag
van de Liberiaanse tanker Gino,
ter hoogte van Bretagne.
De Gino zonk op 25 mijl afstand van
het eiland Ushant in diep water,
na een aanvaring met een onge
laden Noorse tanker, de Team
Castor.
Volgens deskundigen bestaat de
lading van de Gino uit een dik
geraffineerd olieprodukt, dat
zwaarder is dan water. Zij sluiten
de kans uit, dat het naar de op
pervlakte stijgt, laat staan dat het
wordt aangespoeld.
Er is wel een hoeveelheid olie van
naar schatting 2.000 ton uit de
Gino gelekt en uit het andere
schip, Team Castor. Deze olie
heeft twee olietapijten gevormd
van ongeveer twee km lengte, in
de buurt van de plaats der aanva
ring.
De olietapijten worden door mari
neschepen met olieafbrekende
stoffen bestreden en de situatie
zou verbeteren.
Achtduizend
mensen tegen
kernenergie
GOLDEN (COLORADO) (UPI) -
Meer dan achtduizend tegen
standersvan kernenergie hebben
gedemonstreerd bij één van de
grootste Amerikaanse kernwa
penfabrieken, die in Golden in de
staat Colorado. Zij eisten dat de
fabriek niet langer zal worden
gebruikt voor het fabriceren van
wapens.
De demonstranten zagen het on
geluk met de kernreactor bij Har-
risburg als "het begin van het
einde van het nucleaire tijdperk"
