VERBOUWINGS-UITVERKOOP
VIONNET
KUURKUKEN
ZONDER Z0H
Skala
8?84>sJ
'Holocaust' een verzwakking van de werkelijkheid
9. if
QPJLWAT HEET IJ HIER UIT
DE KRANT GEKNIPT? DUT ZIE JE WEL ALS JE
IARIG BENT. TONGEN.
15,-
B. VERKROOST ZN. BV
071-131141
A.s. dinsdag 1 mei aanvang 9.00 uur grote
wegens uitbreiding
Enorme kortingen
20 - 30 - 40 - 50 - 60%
op alie dameskleding
Enkele stuks japonnen,
rokken, blouses etc. vanaf
Ook op de
bekende merkartikelen
grote kortingen
BREESTRAAT 112 LEIDEN
SCHOUDER
KARBONADEN
MAANDAG 30 APRIL lMAANl
In heb nu het tweede en derde deel
van Holocaust gezien en vraag
mij af of het niet beter is daarover
maar niets te zeggen. Ik zou
trouwens niet weten wat. De
TROS heeft de uitzending van
beide gedeelten immers laten be
geleiden door een aantal docu
mentaires, die zo indrukwek
kend waren dat een mens zich af
vraagt waar de film Holocaust ei
genlijk toe dient. Ook zonder die
film is het meer dan voldoende.
Ja, de film vormt eigenlijk een
verzwakking, en een ernstige
verzwakking ook, van de werke
lijkheid die de TROS ons heeft
getoond.
Bovendien heb ik ervaren dat mijn
lezers niet zo erg tevreden zijn
over mijn reactie op het eerste
deel. Dat nu wat ik vind van het
tweede en derde deel is zodanig,
dat het hen alleen nog maar onte
vredener maken zal en dit heeft
weinig zin. De een heeft mij ver
weten dat ik de ontwaakte be
langstelling voor de jodenvervol
ging onder het publiek om zeep
breng en een ander heeft mij zelfs
voor antisemiet uitgemaakt. Dit
laatste had voor mij tenminste de
bekoring van het nieuwe.
Intussen heb ik mij wel afgevraagd
of mijn critici zich niet beter tot
anderen hadden kunnen wen
den, die in de onderhavige mate
rie met meer autoriteit kunnen
spreken dan ik en die van de film
geen stuk hebben heel gelaten. Ik
denk bijvoorbeeld aan ene Wie-
sel, die we gisteren op het scherm
hebben gezien en die toch wel
enig recht tot meepraten heeft, al
was het alleen al op grond van
zijn ervaringen. Hij heeft de film
gekwalificeerd als een smakeloze
Hollywood-show, die onwaar
achtig en goedkoop is en daar
door reeds een belediging voor de
overledenen. En een ander
spreekt over een soort Peyton
Place voor de tv.
Zover wil ik niet gaan. Blijkbaar
zijn er heel wat kijkers die zich
verbeelden door de film over de
jodenvervolging wat wijzer ge
worden te zijn dan zii waren. On
der de joden zelf zul je ze niet of
slechts sporadisch vinden. Zij
zijn eerder bereid hun schouders
over dit produkt op te halen,
waarbij zij aan de goede trouw
van de producenten niet willen
afdoen. Zelfs niet als zij erkennen
dat de commercie ook een zekere
rol heeft gespeeld. Toegegeven
dient immers te worden dat je in
de filmwereld zonder de com
mercie nergens komt.
Je hoort ook wel andere geluiden
over de film. Gezaghebbende
stemmen, onder andere die van
de bekende Duits-Amerikaanse
psycholoog Bethelheim, hebben
erop gewezen dat de ene docu
mentaire na de andere jarenlang
aan het publiek getoond, dat er
geleerde boeken, kranten en tijd
schriften volgeschreven zijn over
het met alle menselijkheid strij
dige gebeurde, dat er in de hele
wereld verslagen in de pers ver
schenen zijn over berechting van
misdadigers tegen de mensheid
en dat dit alles op de grote massa
na een ogenblik van huivering
als druppels regen
op een goed geoliede regenjas. En
dan komt er een met sentimenta
liteit doorspekt verhaal notabene
over een denkbeeldige familie op
het filmscherm en dan staat de
halve wereld plotseling op zijn
kop. Ik vind dat zo verwonderlijk
niet. Het wijst op de grotere
publiciteitswaarde van de illu
stratie boven die van het ge
schreven of gesproken
woord.
Blijft de vraag, waarom er blijkens
de uitzendingen van de TROS
zoveel vragen gerezen zijn die
onbeantwoord moesten blijven.
Ligt dat toch niet aan de princi
piële fout die de film aankleeft.
Wij zullen, gelijk beloofd, de
beelden die zijn vertoond laten
voor wat ze zijn. Maar waar blijft
het bindend element in het ge
heel? Waar blijven de drijfkrach
ten die aan het werk zijn ge
weest? Er wordt wel veel in de
film gepraat, maar het wereld
beeld, de geestelijke motor die de
verschillende SS-mannen heeft
voortgedreven, blijft in het duis
ter.
Met andere woorden: wat waren
dat eigenlijk voor mensen, die
hebben kunnen volbrengen
waartoe wij een mens niet in staat
hebben geacht? Hoe komt het dat
zij het geweten, dat alle mensen
van nature eigen is, hebben kun
nen onderdrukken? Ligt dat mis
schien daaraan of tenminste me
de daaraan dat de makers van de
film hebben nagelaten de joden
vervolging die zij hebben willen
uitbeelden te plaatsen in histo
risch verband?
wèl horen wij het een en ander over
nood en werkloosheid die in
Duitsland heersten. Maar de
vraag is niet gesteld of er mis
schien verband heeft bestaan
tussen Hitiers wereldpolitiek en
de door hem nagestreefde uit
roeiing van het joodse volk. De
wereldveroveraar was aan het
woord en kon bij de beraming en
nog minder bij de uitvoering van
zijn plannen het historisch joodse
culturele element of dat wat hij
daarvoor aanzag niet gebruiken
en niet verdragen. En dat zou nog
niet tot zulke ingrijpende gevol
gen hebben geleid, als hij niet
met dat cultuur-element, dat uit
tal van zijn uitspraken overdui
delijk blijkt, alles te maken
had.
De joden moesten worden voorge
steld als alles wat slecht is en
daarmee de totale vijand worden.
Deze en dergelijke parolen zijn
met een weergaloze speculatie op
het wilde beest in de mens dat hij
verheerlijkte er bij zijn volk inge-
hamerd. En dat is het wat volle
dige weerklank gevonden heeft.
Wie hem volgde, werd er door be
zeten. En daarom zijn figuren als
Heydrich, Eichmann en anderen,
onder wie ook de jongeman Dorf,
die wij in de film ontmoeten, niet
de kletsjanussen waarnaar wij
niet zonder enige verveling moe
ten luisteren, maar echte bloed
dorstige roofdieren.
Dat zij mooie baantje hebben ver
worven is hun bepaald niet on
aangenaam. Maar hun misdrijf
bestaat in hun aanvaarding i
heel het hart van het heilige
rakter hunner misdadigheid. Zi
hier waarom de volkomen
loosheid van een familie als Wei
en die van alle joden van aé
tot eind en hun totale hopelo
ontreddering onvermijdeli
was, want tegen een vijand
was gerezen, bestond geen v
weer. Er waren hier en daar v
wat wapens gemachtigd
daarmee is ook wel gevochten,
hoe, maar het resultaat heeft
weerloosheid alleen maar ge.
centueerd. Als enige troost blij
over dat de eer tenminste ten dei
gered is. De verschillende jodei
vervolgingen in de geschieden
vertonen verschillende gezicl
ten. Hitier heeft het duidelijkst
gegeven. Maar iets daarva
schemert in alle door. En zij
zen alle slechts een enkel duu
zaam redmiddel voor de jode
aan: Israël.
ABEL HERZBERi
met toestemming Kamer van Koophandel
zie verder etalages
'OORLOG SW GSWSLC
Lees .OAGEZJ J fc.5
IH DE KRAHT..Or\
OVER MUN VROUW
ÏJE BF-iORC,ER
WERELDWIJDE VERHUIZINGEN
Meubelbewaring
NIJMEGEN LEIDEN LEEUWARDEN
tel. 080-226865
071-894258
LEIDERDORP
Huur 'n Skala kleuren-TV.
Dan huurt u de totale Skala service, voor
het meest zorgeloze TV-kijken. Keus uit vele tientallen
modellen. Eventuele reparatiekosten zijn nooit meer voor uw
rekening. Service? Iedere dag van het jaar, ook op zon- en feestdagen,
zelfs met kerstmis. Bel even op of kom eens langs. Vandaag naar Skala bellen
betekent morgen al 'n Skala TV in huis hebben. Eén week op proef.
Word ook één van de tienduizenden Skala enthousiasten.
365 dagen service per jaar.
Haarlemmerstraat 168 Leiden
KILO-89S
RIB-
KARBO-
NADEN
KILO 1448
HAAS-
KARBO-
NADEN
KIL01348
HAO SLAVINKEN
GEBRADEN wi&XlM
Laat uw vakantie niet bederven dooreen bedorven maag of diarree.
Entosorbine stopt diarree, zuivert
de ingewanden en brengt de maag tot rust.
Smaakt aangenaam.Helpt snel.
GARAGE UI
AUTO- EN TRUCKVERHUUR
St. Aagt.nltr.lt 10-14, L.ldan, 071-125709.153627
