mnsm
Polynesisch
dansplezier
Geloofwaardige Breeht
PRINS FILIBËRKE
Gedegen koorzang
Y nee^thu vast
1 197MAANDAG 30 APRIL 1979
De verrassende ruil van twee
Sowjet-spionnen tegen vijf
Russische dissidenten heeft de
allure van de bevrijdingsac
tie op Entebbe, te meer omdat
het om zulke belangrijke, be
kende dissidenten gaat.
Alexander Ginzburg is onge
twijfeld de bekendste, een van
het allereerste uur, maar voor
de Oekrainers (een Sowjet-re-
publiek van de grootte en met
het inwonertal van Frank
rijk) zal de vrijlating van
Valentyn Moroz een gebeur
tenis van grote betekenis
zijn.
Moroz is de Oekrainse Boe-
kowski. Geboren in 1936, als
boerenzoon, geschiedenis ge
studeerd, geschiedenisleraar
aan de kweekschool alias So
ciale Academie, in 1966 tot
vijfjaar gevangenisstraf ver
oordeeld „voor het propage
ren van afscheiding van de
Oekraine van de USSR"
(hoewel artikel 17 van de
USSR-grondwet de republie
ken het recht geeft zich af te
scheiden!), begin 1970 vrij
gelaten, eind 1970 voor het
zelfde delict veroordeeld tot
zes jaar gevangenis, drie jaar
werkkamp en vijf jaar ver
banning, en nu dus inder
daad naar de Verenigde Sta
ten verbannen. Dat klopt dus
aardig met een sarcastische
observatie van Moroz in een
van zijn geschriften, dat de
Oekrainse politieke gevange
nen meestal ver buiten hun
vaderland in een kamp wor
den gestopt omdat de Oekrai
ne zelf blijkbaar niet groot
genoeg is voor haar eigen ge
vangenen...
Arrestatie
Zijn arrestatie in 1970 begon op
26 april 1970, toen Valentyn
Moroz in het dorp Kosmach de
paasdienst bijwoonde. Met
Pasen trekt Kosmach altijd
veel toeristen, omdat het be
faamd is om zijn beschilderde
paaseieren, zijn klederdrach
ten en liederen. Valentyn Mo
roz nam op verzoek van de le
den van het koor de paasli-
thurgie met zijn bandrecor
der op, toen hij door drie
mannen (waaronder het
hoofd der school van Kos
mach) werd vastgepakt die
eisten dat hij met hen mee
ging. Moroz weigerde, en door
het gemor van de omstanders
moesten de drie afdruipen.
Drie dagen later kwamen vier
KGB-leden huiszoeking doen
bij Moroz thuis in Ivano-
Frankivsk. Boeken, waaron
der kinderboeken, die drie
eerdere huiszoekingen had
den „overleefd"werden nu
als staatsgevaarlijk in beslag
genomen. Een vriend die
langs kwam werd gefouil
leerd, en later door de vier
man op straat aangevallen en
neergeslagen, wat uiteraard
een opstootje veroorzaakte.
Hij diende daarom een aan
klacht in wegens het veroor
zaken van een straatrel, - het
vertrouwde argument waar
mee bijvoorbeeld demon
stranten tegen de inval in
Praag tot jarenlange gevan
genisstraf werden veroor
deeld. Een zevental inwoners
van Kosmach stuurden ver
volgens een verontwaardigde
brief aan de officier van justi
tie, waarin zij vertelden dat
Didoech, het schoolhoofd, Mo
roz aan de arm begon te trek
ken, „omdat wij, de leden van
het koor, deze man hadden
gevraagd een kerklied op zijn
bandrecorder op te nemen:
daarom begonnen de kame
raden deze man aan zijn arm
te trekken. Toen zei die man:
„Wat heb ik jullie voor kwaad
gedaan, dat jullie me willen
arresteren?"
De mensen begonnen te roepen:
„Waarom trekken jullie die
man weg en bederven jullie
het goede humeur van de men
sen en verstoren jullie de
dienst?" Toen riep Didoech
Hrebentsjoek, een dorpsfunc
tionaris, en samen liepen ze
deze man achternamaar alle
mensen liepen met hem mee en
lieten niet toe dat hij gearres
teerd werd; we zeiden dat hem
niets verweten kon worden,
omdat wij hem gevraagd
hadden het lied op te nemen.
Ons schoolhoofd, Mi-
chailo Didoech en de voorzit
ter van de Dorpsraad, kame
raad Ivan Vasiljevitsj Klapt-
soenjak, zitten iedere dag in
het theehuis wodka te drinken
in plaats van te zorgen dat
alles in ons dorp in orde is,
want we hebben geen brug
gen, die zijn een jaar geleden
door de overstroming wegge
spoeld, en niemand zorgt er
voor dat er wegen worden ge-
bou wdzodat er ordeeen weg
en bruggen in het dorp zijn.
Tot nu toe hadden we het nog
nooit meegemaakt dat men
sen van de kerkgrond werden
weggetrokken"
De draak
U ziet het, naast de naieve schil
derkunst bestaan er ook naïe
ve protestbrieven. Een geheel
andere reactie, namelijk een
gedicht dat aan Valentyn Mo
roz werd opgedragen, kwam
van de jonge dichter Hryhir
Tsjoebaj.Het heet ,Jiosmach -
1970".
Onze huizen en tempels staan in
de vallei
en hoog op de heuvel zit een
draak,
die in de vallei kijkt en
paaseieren schildert
zodat ze in de vallei zullen den
ken
dat de draak een dorpsgenoot
Ook deze keer zat hij te schilde-
en als kleffe kleibollen rol
den
de eieren naar ons omlaag
We renden hals over kop naar
het tuinhek
om ze beter te kunnen zien
en zagen dat op ieder paas-
LEIDEN - Twee Hansen
van Dam stonden zater
dagavond al heupzwaai
end op het podium van de
Leidse Schouwburg, te
weten de theaterdirecteur
en de gemeentebestuur
der. Ze waren tot de dans
uitgenodigd door vrou
welijke leden van een
folkloristisch gezelschap
uit Tahiti, dat op het
LEIDEN - Dank zij de vele ac tiviteiten rond het orgelfonds van de
Hartebrugkerk. is het mogelijk dit fraaie orgel nu te restaureren.
Dit betekent dat organist Johan Schmitz onvermoeibaar door
gaat met zijn concertorganisatie, maar zijn instrument nog min
stens een jaar zal moeten missen.
Gisterrhiddag was in deze kerk de Koninklijke Zangvereniging
"Rotte's mannenkoor" onder leiding van René Verhoeff het
middelpunt van een te kleine schare luisteraars. Voorop gesteld
dat het koor werkelijk prachtig materiaal heeft, en dat een diri
gent zich geen betere koordiscipline zou wensen. Zoals alle man
nenkoren heeft het een bepaalde stijl van zingen die overgewaaid
is met het beroemde Kozakkenkoor, dat het vooral moet hebben
van de volksmuziek, speciaal de Russische. Zo ook deze Rotter
damse mannen, die in de volksmuziek uitblonken. Daarin kon
den zij al het effect kwijt dat het in dit soort muziek goed doet.
Tochisereen "maar": een van stilistische aard. Palestnna hoorde
niet in deze stijl van zingen thuis. Er zijn voorbeelden te over van
hoe het wél moet: lichter, subtieler en strakker. Negro spirituals
zijn veel gehoorde programma-onderdelen, en vaak ook van
mannenkoren. Maar juist deze gestileerde bewerkingen doen af
breuk aan de geschiedenis, waaruit ze zijn ontstaan. Dit is geen
verwijt aan koor of dirigent, maar aan de bewerkers van deze
muziek.
Aan de andere kant: het is dit mannenkoor aan te zien met hoeveel
toewijding het zingt en dirigent René Verhoeff heeft inderdaad
een brede programma-basis gevonden, die lovenswaardig is. En,
het wordt nog eens gezegd, koordiscipline zoals "Rotte's man
nenkoor" liet horen, kan slechts het resultaat zijn van gedegen
studie en hard werken.
BEP RIJNDERS
Bij Onafhankelijk Toneel
LEIDEN - Eén van
die zich niet makkelijk laten
schrijven. Het 'Onafhankelijk
Toneel' met 'De Sloppengarga',
de eerste versie van Tm Dichicht
der Staedte' van Bertolt Brecht.
Handelend over de familie Gar-
ga; vol tegenstellingen, inconse
quenties, onverklaarbaarheden
en schijnverworvenheden. Zo
ook het streven naar betere le
vensomstandigheden in een
sterk veranderende wereld. De
plaats daarin van George Garga,
Sehlink, Marie Garga en Jane.
Eerst iets over de dramatische in
terpretatie door het 'Onafhanke
lijk Toneel' uit Rotterdam, dat za
terdagavond voor een vrijwel
uitverkocht LAK-theater speel
de. 'Hedda Gabler' en 'Godot'
hadden reeds zeer nadrukkelijk
de theatervorm geschetst, waarin
het 'Onafhankelijk Toneel' tracht
haar symbolieken en dialogen op
het publiek over te brengen.
Datzelfde was ook nu weer zeer na
drukkelijk merkbaar. Daar is een
vorm van ingehouden spelen; het
vermijden van werkelijke emo
ties en tegelijkertijd ondubieus
conflictsituaties afbakenend die
bijzonder aanspreekt.
Vooral Kees Hulst (George Garga),
Els Ingeborg Smits (Sehlink) en
Miijam Koen (Jane) vormen met
hun toneelspel illustraties van
deze, haast unieke benadering
van het fenomeen 'toneel'. In re
latie tot Brecht ontstaat dan een
overmatig spanningsveld, dat
slechts doorbroken lijkt te kun
nen worden, wanneer de auteur
woordspelingen in zijn verbaal
gegeven heeft verweven. Het lijkt
op een adempauze.
Het door Bertolt Brecht gedeelte
lijk in 1921 in Augsburg geschre
ven stuk, werd pas in 1923 in
München onder de titel Tm Dic-
kicht' voor de eerste maal opge
voerd. Dat het in 1979, meer dan
V
GAAT
HÉ£AU-r
i/AN KQNIbi&
MAAC
STAP.
ogenblik door ons land
zwerft.
Dat werd lachen geblazen dus,
hoewel gezegd moet worden dat
de politicus Van Dam zich nog
soepeler tegenover zijn donkero-
gige dame opstelde dan de door
stramheid gehinderde schouw
burgbaas.
Het vrolijke gestoei van de Polyne
siërs met het publiek, dat overi
gens in groten getale was komen
opdagen, gaf eigenlijk al het ka
rakter van de voorstelling van
"Tahiti Nui" aan. Een wat com
mercieel getinte en nogal rom
melig in elkaar stekende show,
waarvan men haast zou kunnen
denken dat zij er toe moet dienen
om het toerisme naar het paradij
selijke eilandenrijk in de Stille
Zuidzee te helpen bevorderen.
Een grote advertentie van een nog
grotere luchtvaartmaatschappij
in het programmaboekje neemt
dit vermoeden uiteraard niet
weg. Trouwens, het geleur met
grammofoonplaten bij dit soort
voorstellingen wekt bij sommige
theaterbezoekers ook steeds
meer wrevel op.
Maar goed, de show op zichzelf had
puur danstechnisch gezien even
weinig om het lijf als de meisjes
van het gezond ogende gezel
schap in enkele nummers. Een
paar leuke theatertrucjes konden
de verveling, die de steeds her
haalde, vanuit het bekken voort
komende bewegingen op het
laatst toch wel opriepen, nauwe
lijks verdrijven.
Een aantal knappe, individueel
geleverde prestaties uitgezon
derd, was het bonte en met een
vleugje erotiek vermengde spek
takel als geheel te vlak om er op
getogen van te raken. Onge
dwongen presentatie die zonder
enige pretentie was, betekende
wel een pluspunt.
PIETER C. ROSIER
ggM VffOJ.1JKÊ
■0OOC SCHAP
\ooe HET
VOLK
ik wil oe wier stoeeai^
FRIEDA, f-/,AAe HES .JE
©Ajr
FRED BASSET
Ik bm niet 2o
hard vooruit in
de modder
De avonturen van Jommeke
Agenda
vijftig jaar later, nog wordt ge
speeld, bewijst de dramatische
geslaagdheid van het stuk. Dat
juist het 'Onafhankelijk Toneel'
voor 'De Sloppengarga' heeft ge
kozen en niet voor een bij het
publiek bekender stuk van deze
in 1898 in Augsburg geboren
zoon van een papierfabrikant, te
kent de uitdaging, welke het On
afhankelijk Toneel is aangegaan.
Juist omdat het zo intens moeilijk
is om Brecht ook nu nog de ge
loofwaardigheid te laten behou
den, die deze toneelauteur ver
dient, is een grote mate van inle
ving en motivatie onontbeerlijk.
Acteurs en actrices van het O.T.
hebben bewezen hun respectie
velijke verantwoordelijkheden
ten opzichte van Brecht en zijn
verbaal gegeven te kennen. Die
keuze verplicht. Het creëert bij
het publiek een bepaald ver
wachtingspatroon. Men weet dat.
BERT KOEKEBAKKER
Leidse bioscopen
LUXOR: "De gendarme ziet ze vliegen",
dag. 2.30, 7.00 en 9.15 uur, zon. 2.30, 4.30,
7.00 en 9.15 uur, a.l.
CAMERA "Once upon a time in the
West", dag. 8.00 uur, za. 2.00 en 8.00 uur,
zon. 1.00 en 8.00 uur, 12 jaar.
LIDO 1: "The deer hunter", dag. 2.30 en
8.00 uur, zon. 2.30, 8.00 uur. 16 jaar.
LIDO II: "Blood relatives", dag. 2.30,
7.00 en 9.15 uur, zon. 2.30, 4,45, 7.00 en
9.15 uur, zon. 2.30,4.45,7.00 en 9.15 uur 16
LIDO III: "Outrageaous", do. vr. ma. en
di. 2.30 uur, dag. voorts om 7.00 en 9.15
a.l.
Kindermatinee: "Tom en Jerry", za. zon.
woe. 2.30 uur, zon. ook om 4.45 uur, a.l.
TRIANON: "Juliana en 70 bewogen ja
ren", dag. 2.30,7.00 en 9.15 uur, zon. 2.30,
4.45, 7.00 en 9.15 uur, a.l.
REX: "Met hand en mond", dag. 2.30,
7.00 en 9.15 uur, zon. 2.30, 7.00 en 9.15
Bioscopen Alphen
EURO I: "Juliana en 70 bewogen jaren",
dag. 1.45, 6.45 en 9.00 uur, zon. 1.45,4.00,
6.45 en 9.00 uur. a.l.
Nachtvoorstelling: "Kamermeisjes
staan voor u klaar", za. 0.15 uur, 16 jaar.
EURO II: "Oom Ferdinand en de tover-
draak", za. zon. en woe. 1.30 uur, a.l.
Nachtvoorstelling: "Magnum force", za.
0.15 uur, a.l.
EURO III: "The deer hunter", dag. 1.30
en 8.00 uur, zon. 1.30 en 8.00 uur, 16 jaar.
Nachtvoorstelling: "Big bed mama", za.
0.15 uur, 16 jaar.
EURO IV: "De gendarme ziet ze vlie
gen", dag. 1.45,6.45 en 9.15 uur, zon. 1.45,
4.45, 6.45 en 9.15 uur, za. 0.15 uur.
Bioscoop Voorschoten
GREENWAY: "Grease", vr. 7.00 u
4.00 en 7.00 uur, zo. 4.00 uur, ma. 4
7.00 uur, a.l.
"Blazing saddles", v
Ongevallendienst
ziekenhuizen Leiden
Jngevallendienst elke dag Academisch
Ziekenhuis behalve van dinsdag 13.00
uur tot woensdag 13.00 uur. (Diacones-
senhuis) en van vrijdag 13.00 uur tot za
terdag 13.00 uur Elisabeth-ziekenhuis.)
Kinderafdeling: dag.
Bezoekuren
ziekenhuizen
Avondbezoekuur 18.30-19.30 uur.
Kraamafdeling: vaders extra van
18.00-18.30 uur. Kinderafdeling dage-
Sint Elisabeth-ziekenhuis:
Volwassenen, dagelijks van 14.00-14.45
uur en van 18.30-19.30 uur.
Academisch Ziekenhuis
Voor alle patièn
zijn de bezoekuri
Elke dag:
14.15-15.00 uur
18.30-19.30 uur
Voor de prematurenafdeling gelden de
volgende bezoekuren (alleen voor ou
ders en grootouders).
Dag. van 14.30-14.45 1
en van 18.30-18.45 uui
iezoek aan ernstige patiënten-jNiinneer'
voor ernstige patiënten doorlopend be
zoek wordt toegestaan kan de hoofdver
pleegkundige hiervoor speciale kaarten
verstrekken.
Bezoektijden Kinderkliniek:
Dagelijks:
15.00-15.45 uur
18.30-19.00 uur.
Bezoektijden kinderafdeling:
Elke dag:
14.15-15.00 uur
18.30-19.00 uur
Alphen aan den Rijn
Rijnoord: le en 2e klas 11-11.30;
13.30-14.15 en 18.30-19.30 uur 3e klas
13.30-14.15 en 18.30-19.30 uur Kraamaf
deling 13.30-14.45 alleen voor echtgeno
ten 19-20 uur. Kinderafdeling voor ou
ders 18.-18.30 uur.
Geluidshinder
Schiphol
Klachten over geluidshinder van vlieg
verkeer van en naar Schiphol kunnen
dag en nacht worden gemeld bij het in
formatiecentrum Geluidshinder Schip
hol (020-175000).
l. 9.15 u
B.OOt
(^udCriTieuiu&
30 april 1979
Honderd jaar geleden stond in
de krant:
- Volgens berichten uit Odessa is
de schouwburgzaal der kleine
Russische stad Kowno in het
gouvernement van Poéltawa
het tooneel geweest van ernstige
wanordelijkheden. Men stond
op het punt het drama Natalia
van Poéltawaop te voeren,
toen een politie-agent de ver
tooning kwam verbieden we
gens "politieke strekkingen"De
toeschouwers protesteerden,
maar de agent bleef bij het ver
bod "in naam der wet". Daarop
barstte eene onbeschrijfelijke
wanorde los, eenige jongelieden
sprongen op het tooneel, grepen
den politiedienaar vast en
wierpen hem de deur uit, terwijl
het volk schreeuwde: "Weg met
den hond! slaat hem dood!"
Weldra werd de schouwburg
omringd door gendarmen en
soldaten en een officier der gen
darmerie verklaarde, dat alle
aanwezigen in hechtenis waren
genomen. Plotseling knalde een
revolverschot in de nabijheid
van den officier en een stem
riep: "Vrienden, men schiet op
ons," ofschoon niet gebleken
was, dat het schot door een gen
darme of soldaat was gelost. De
jongelieden wierpen zich op den
officier, de gendarmen trokken
hunnen sabels en er begon een
bloedig gevecht. Een groot aan
tal der aanwezigen werd in
hechtenis genomen. Zij zullen in
staat van beschuldiging wor
den gesteld wegens het bevorde
ren van nihilisme.
Vijftig jaar geleden:
- De Nederlandsche gezant te
Praag dr. H. P. N. Muller van
Werenrycke is op zijn verlofreis
naar Gardone in Noord-ltalië
bestolen voor een bedrag van
7000 kronen en 3000 lire. Men
vermoedt, dat het vertrek van
den gezant met den Parijschen
trein de aandacht van den dief
heeft getrokken, omdat het ge
zant schapsper soneel dr. Muller,
die in gezelschap reisde van
prinses Von Loewenstein, uit
geleide deed en bovendien op
zijn coupé een papier was ge
plakt met de mededeeling "gere
serveerd voor den Nederland-
schen gezant". Kort na het ver
trek van den trein liep de gezant
naar het restauratierijtuig
zonder echter zijn coup'é door
den conducteur te laten afslui
ten. Toen hij later terugkwam,
bleek een koffertje te zijn open
gebroken en daaruit het ge
noemde bedrag te zijn ont
vreemd.
