De Waarheid en
geen bonbons
Trainingsschool voor jeugdevangelisatie
Leidse christelijk -gere formeerden
bestaan 75 jaar
G3SSS3E3X
ZATERDAG 28 APRIL 1979
LEIDEN- Waar eens het
gilde van de leerlooiers
zijn vergaderingen hield,
koning Willem III dans
partijtjes gaf en een zekere
heer Wijtenburg banket
maakte en verkocht, staat
nu aan de Steenschuur de
Opstandingskerk van de
christelijk-gereformeer-
den. Hun plaatselijke ge
loofsgemeenschap bestaat
begin mei 75 jaar en zij vie
ren dat op zaterdag 5 mei
met een avonddienst om 7
uur, waarin de oud-predi
kanten Van der Weele.
Velema en Carlier als
spreker optreden.
De christelijk-gereformeerden zijn
eigenlijk het nageslacht van de
Afgescheidenen van 1834, die
zich onder aanvoering van de Ul-
rumse predikant Hendrik de
Cock van de Hervormde Kerk
losmaakten. Een aantal Afge
scheidenen ging later mee met de
Doleantie van Abraham Kuyper
(1886) - een tweede afsplitsings
beweging uit de Hervormde
Kerk, waardoor de Gereformeer
de Kerken ontstonden maar
andere plaatselijke kerken, pre
dikanten en verspreid wonende
gemeenteleden verzetten zich te
gen deze vereniging van Afge
scheidenen en Dolerenden en
bleven onversneden christelijk-
gereformeerd. Een onverkorte
handhaving van de reformatori
sche interpretatie van Schrift en
belijdenis was hun meer waard
dan organisatorische eenheid.
Misleiding
In Leiden heeft het tot 1904 ge
duurd voordat de Afgescheide
nen - die landelijk in 1892 met de
dolerende Gereformeerde Ker
ken waren samengegaan - tot een
eigen kerkverband kwamen. Bij
de stichting van deze lokale kerk
verklaarden de predikant J. Wis
se C.zn. (uit Den Haag), de ouder
lingen J. Kan bier en W. Reijersen
de diakenen J. N. Botermans en
J Buurman, dat de "treurige ge
volgen" van het samengaan van
Afgescheidenen en Dolerenden
ook in Leiden niet waren uit
gebleven. Voor het oog was er na
1892 weliswaar niet veel veran
derd, maar toen men in 1904 met
kracht aanstuurde op ineensmel
ting van de afgescheiden en dole
rende groepen, gingen, aldus de
verklaring van de pas gevormde
kerkeraad, veler ogen opeens
open voor de misleiding, "welke
al te lang was bedekt gebleven".
Er waren bij de vereniging van Af
gescheidenen en Dolerenden in
1892 ook hier al meteen bezwaar
de broeders en zusters geweest.
De nieuwe afscheiding ontpopte
zich aanvankelijk als huisge
meente. Toen die te groot werd
voor twee kamers, huurde de
groep een lokaal aan het Noord
einde, waar de Haagse dominee
Wisse een keer preekte in tegen
woordigheid van zijn hele kerke
raad en van alle studenten van de
toenmalige theologische school
in Rijswijk. Voordat de gemeente
de tot kerk verbouwde banket
zaak van Wijtenburg, toen Steen-
schuur 7, kon betrekken heeft ze
nog in het Nut van 't Algemeen,
hoek Steenschuur - Langebrug,
gekerkt.
Zeven
Om onenigheid met de rooms-ka-
tholieke buren van de Petruskerk
(Langebrug, nu brandweerka
zerne) te voorkomen, bepaalde
het gemeentebestuur dat alleen
de predikant de toegang tot zijn
kerk aan de Steenschuur mocht
gebruiken en dat de kerkgangers
door de Boomgaard steeg (Bree-
straat) moesten gaan. Er hebben
zich tussen beide stromingen
echter nooit moeilijkheden voor
gedaan, zodat het toezicht op de
naleving van die verordening
spoedig verslapte.
De christelijk-gereformeerden
moeten in het begin een kleine
tweehonderd leden hebben ge
had, hoewel in de eerste eigen
eredienst toch maar zeven men
sen aanwezig waren. De bijbels-
symbolische kracht van dit getal
zal dat handjevol eerstelingen
wellicht hebben bemoedigd om
het geloof dat aan de Afscheiding
ten grondslag lag trouw te blijven
en opnieuw vorm te geven. Nu
telt deze kerk ongeveer575 leden,
van wie 196 doopleden. Zij wo
nen erg verspreid: behalve Lei
den in Alphen. Hazerswoude,
Hoogmade, Katwijk, Koudekerk,
Leiderdorp, Noordwijk, Oegst-
geest, 'Ter Aar, Voorschoten,
Warmond, een deel van Wasse
naar, Woubrugge en Zoeterwou-
de. De zondagsschool wordt dan
ook om praktische redenen tij
dens de kerkdienst gehouden.
De Opstandingskerk zoals zy nu is,
is pas na twee uitbreidingen - de
laatste in 1927 - tot stand geko
men. Onder ds. Velema, nu
hoogleraar in Apeldoorn, werd
het interieur gemoderniseerd.
Ten tijde van zijn opvolger, ds.
Carlier, kwam het naastgelegen
Bruggehoofd, als onderkomen
voor de verenigingen, bij de kerk.
Met hulp van Monumentenzorg
kon het historische pand met de
fraaie trapgevel volledig worden
gerestaureerd.
"Jansens"
Tot dusver hebben vijf predikanten
de Leidse christelijke gerefor
meerde kerk gediend, onder wie
twee "Jansens". Hector (1904 -
1915) - de eerste - schreef zijn
naam met dubbel "s" en Johan
nes (1917 - 1952) metéén.
Iemand beschreef Hector eens al
dus: "Een krachtvolle figuur, met
sprekende ogen, dunne lippen,
een mengeling van ernst en hu
mor, van heldenmoed en kinder
lijkheid op het gelaat". Hij werkte
hard. zwierf veel, was menigeen
tot raadsman, vriend en vader,
werd vereerd en verguisd. Hij
had een "wondermooie stem en
welsprekende mond". "Maar bij
dat alles wist hy zich tegenover
de Heere een adamskind, dat al
leen van genade kon en wilde le
ven". Blijkens een van zijn sug
gestieve uitspraken zag deze
Janssen de navolging van Chris
tus in een "niet koketteren met de
wereld, niet schipperen met de
beginselen, zelfverloochening en
aanvaarding van het kruis en het
offer".
In 1915 werd Hector Janssen veld
prediker. Later hoofd- leger- en
De moderne Opstandingskerk
formeerden - dicht tegen elkaar i
Juist in een tijd van diepgaande veranderingen wil deze kerk op de bres staan
van de Reformatie.
het historische Bruggehoofd - beide eigendom van de Leidse christelijk-gere-
zijn symbolisch voor het karakter van deze 75-jarige geloofsgemeenschap.
vat zij ziet als het wezenlijke
vlootpredikant in algemene
dienst. De koningin heeft hem
meermalen onderscheiden: eerst
officier, vervolgens commandeur
van Oranje-Nassau en zelfs rid
der in de Orde van de Nederland
se Leeuw. Voor zijn hulp aan in
nood verkerende Saksische pre
dikantsgezinnen kreeg hij een
Duitse Roode-Kruis-meóaille.
Ook was hy drager van het Mobi-
lisatiekruis en het officierskruis
voor vijftien jaren trouwe dienst.
Maar de allerhoogste kroon
moest toen nog komen. "Die
heeft", zo getuigt een kerkelijke
geschiedschrijver, "haar
schoonheid in Gods erbarmen en
haar vastheid in Gods troost".
Johannes Jansen - de tweede dus -
verwisselde in 1917 de Domstad
CUtrecht) voor de Sleutelstad. Hij
vierde hier twee jubilea: 25 jaar in
Leiden (1942) en 50 jaar dominee
(1954), bij welke laatste gelegen
heid de koningin hem ridder
Oranje-Nassau maakte.
Deze Jansen wordt getekend als
een man die de gemeente nooit
- heeft vertroeteld met een predi
king naar de smaak van de men
sen. "Geen confituren en bon
bons werden gepresenteerd, nog
minder opgewarmde kost, maar
het zuivere Woord der Waarheid,
in het diepe besef van zijn ver
antwoordelijkheid voor de hem
toevertrouwde zielen". De predi
ker zelf bleef daarbij op de ach
tergrond. Hy wilde zelfs niet dat
zijn preken in druk verschenen.
De laatste hield hij in Rijnsburg.
Over het "wormpje Jacobs" en
het "volkje Israels" uit Jesaja 41
vers 14.
Kleur
De twee "Jansens" zyn niet meer.
Van deze 75 jaar hebben zij er bij
elkaar een kleine vijftig meege
maakt. Ds. C. van der Weele (Hui
zen) stond hier zeven jaar. W. H.
Velema (Apeldoorn) vijf en J. H.
Carlier (Amsterdam) tien.
Sinds 1977 is de pastorie aan de Lo-
rentzkade onbewoond. Een
poosje woonde ds. C. D. Affourtit
erin, met wie de Leidse christe
lijk-gereformeerden een zeri-
dingsrelatie onderhouden en die
hier uit Vendaland (Afrika) met
verlof was. Juist deze week is, na
enkele teleurstellingen, opnieuw
een beroep op een predikant uit
gebracht,
Praktisch gesproken is deze ge
meente zeker in staat om door
zelfwerkzaamheid ook zonder
predikant op de been te blijven.
Maar ze hoopt toch vurig in ds.
Slofstra te Broek op Langedijk
een man te hebben gevonden die
haar verder wil leiden op de weg
die de nazaten van 1834 om des
gewetens wil meenden te moeten
gaan.
Want de christelijk-gereformeer
den - landelijk zo'n 60.000 zielen -
geloven niet dat hun rol in het
kerkelijke leven van Nederland is
uitgespeeld, of dat het oecumeni
sche klimaat hun bestaan over
bodig heeft gemaakt. Hoewel ook
deze kerken niet aan interne ac-
centsverschillen en spanningen
ontkomen, zijn ze met hun per
soonlijk toegespitste prediking
nog altijd een vast punt temidden
van veel kerkelijke verandering
en onzekerheid. Ze zijn een van
de vele kleuren in een bont palet.
En zeker geen fletse.
S. J. de Groot
Youth for Christ Nederland gaat
door met de "trainingsschool
voor jeugdevangelisatie". Dat
heeft het bestuur na een, naar zijn
mening, geslaagd proefjaar be
sloten. Het gaat hier om een een
jarige opleiding, die tot doel heeft
jongeren, van ongeveer twintig
jaar af, zowel theoretisch als
praktisch tot jeugd-evangelisa-
tiewerker op te leiden. Het niveau
js te vergelijken met dat van een
drs. Ab Berger, "proeft"
steeds duidelijker behoefte aan
een dergelijke cursus. "In jeug
devangelisatie word jé met een
veelheid van vragen geconfron
teerd die soms enorm uiteenlo
pen. We willen de vragen en
problemen van jongeren heel
bewust serieus nemen en moeten
dan zoeken naar hun achtergron
den en motieven. Wat ook weer
niet wil zeggen dat we ons daarin
zó verdiepen dat wij de antwoor
den daarop zouden vergeten. Zon
opleiding moet goed worden
aangepakt. Anders bestaat het
gevaar dat het een oppervlakkige
stoomcursus wordt, waar alleen
maar een paar techniekjes wor-
den gedoceerd".
Uniek
Vier redenen heeft Arnold van
Heusden, adjunct-directeur van
Youth for Christ Nederland en
verantwoordelijk voor al het trai-
ningswerk, om deze school
"uniek in Nederland" te noemen.
Het gaat in de opleiding uitslui
tend om jeugdevangelisatie, er is
een directe betrokkenheid tussen
theorie en praktyk, het vakken
pakket is daarom anders dan bij
voorbeeld van bijbelscholen en,
zoals met het gehele Youth for
Christ - werk het geval is, het ge
beurt op interkerkelijke basis. Zo
kon het dat een afgestudeerde
bijbelschool-student zich alsnog
aanmeldde voor het proefjaar en
vrijwel alle lessen volgde omdat
de meeste stof nieuw voor hem
Drie dagen per week wordt les ge
geven in het landelijke centrum
van de beweging, "De Linden-
horst" te Driebergen, en de ande
re dagen doen de studenten prak
tisch werk op stageplaatsen in
het land. De vakken zijn onder
andere: exegese (bijbelverkla
ring), cultuurgeschiedenis, kerk
geschiedenis, jeugd-sociologie,
groepsdynamiek, schoolevange-
lisatie, organisatietechniek, ver
gader- en gesprekstechnieken,
muziek, pastoraat en bijbel-
kringwerk. De stage gebeurt in
de plaatselijke werkgroepen,
waarbij stafleden de cursisten
begeleiden.
Ook de kerk
Over de werkmogelijkheden voor
de studenten zegt Arnold van
Heusden dat een aantal opgelei
den in het eigen werk van Youth
for Christ kan worden ingezet.
"Wij hebben nog steeds meer
mensen nodig dan er zijn, zowel
regionaal als plaatselijk, vooral
vrijwilligers. Toch hopen wij met
deze trainingsschool ook de ker
ken een dienst té bewijzen. Een
van de studenten van het proef
jaar is nu werkzaam in Friesland,
en haar reacties bevestigen onze
verwachting dat de opleiding ook
hiervoor van groot nut kan zijn".
Van Heusden is ervan overtuigd
dat de cursus kan gaan voorzien
in de behoefte aan capabele men
sen voor het jeugd-vrywilligers-
kader op kerkelijk erf. "Naast on
ze eigen stafmedewerkers, die
vooral informatie geven over wat
zich binnen onze beweging aan
werkwijzen en gedachten heeft
ontwikkeld, hebben ook ver
scheidene predikanten en andere
docenten zich bereid verklaard
aan dit project mee te werken".
Youth for Christ heeft over de
school ook een brochure uitge
geven. Men kan die bestellen in
Driebergen (postbus 73).
Wonder. Het zogenaamde econo
mische wonder" dat zich in Zuid-
Korea heeft voltrokken, is het ge
volg van lage lonen, folteringen
en intimidatie. Deze opvatting
staat in een verslag van de com
missie voor internationale zaken
van de Wereldraad van Kerken.
De Zuidkoreaanse arbeider werkt,
volgens dit verslag, gemiddeld
zestig uur per week, vaak in ge
vaarlijke omstandigheden en
voor weinig geld. En er zijn geen
vrije vakbonden die hierin verbe
tering kunnen brengen. Tegen
over hun directies hebben de ar
beiders niet veel te vertellen.
Conflicten worden dan ook niet
op democratische en rechtvaar-
- opgelost.
Het verslag typeert de kerken in dit
land als het verzamelpunt voor
die groeperingen in Zuid-Korea
die strijden voor de mensenrech
ten. Op grond van anti-commu
nistische wetten of andere veror
deningen die afwijkende menin
gen de kop indrukken zijn ver
scheidene kerkelijke leiders ge
vangen gezet.
De commissie van de Wereldraad
kijkt ook naar de andere kant in
het communistische Noord-Ko-
rea is het wat de handhaving van
de fundamentele mensenrechten
betreft niet veel beter.
"Roep ze"
Stem. Met het oog op de komende
"roepingenzondag" (6 mei) heeft
de paus een dringende oproep tot
"de jongeren" gericht om priester
te worden. "Nu is jullie uur ge
komen", zo schrijft hij. De paus
verzekert hun, dat hij echt wel
weet heeft van de moeilijkheden
die het celibataire priesterschap
meebrengt. Maar, zo laat hij erop
volgen, aan elke roeping zijn
moeilijkheden verbonden.
"Ik kan jullie zeggen dat de liefde
elke moeilijkheid overwint".
"Christus wil met jullie stem tot
de mensen van nu spreken. Hij
heeft de intelligentie, de energie,
de liefde., het geloof en de heilig
heid van de jonge mensen no
dig".
Aan de bisschoppen en priesters
schrijft de paus dat veel jongeren
op zoek zijn naar een echte le
vensbeschouwing en een waar
devolle taak waaraan zij hun le
ven kunnen wijden. "Ga zelf naar
ze en roep ze", zo dringt de paus
aan. "De Heer zal de rest doen".
Bijbel
Bestseller. De bijbel blijft een best
seller in ons land. Leverde het
Nederlands Bijbelgenootschap
in 1950 nog 54.000 exemplaren,
vorig jaar waren dat er 194.000, zo
blijkt uit het jaarverslag dat over
een paar weken zal verschijnen.
Vergeleken met 1977 is dat een
groei van ruim 60.000 exempla
ren. Bovendien verspreidde het
Bijbelgenootschap 74'.000 nieuwe
testamenten, 64.000 afzonderlijke
bijbelboeken en ruim 100.000
kleinere bijbeluitgaven.
Nieuw is een serie uitgaven in een
voudig Nederlands. De belang
stelling voor 'bijbelboeken voor
kinderen in de lagere-schoolleef-
tijd neemt snel toe.
Caroline. Ds. G. Toornvliet, wiens
toespraken vroeger door Radio
Mi Amigo werden uitgezonden, is
terug in de ether. Hij maakt nu
gebruik van Radio Caroline
(golflengte 319 meter, 940 kilo-
hertz), die zijn toespraken elke
zondagmorgen van half 10 tot 10
uur en elke middag, ook zondags,
van half 6 tot 6 uur uitzendt.
LEIDEN - Herv. Gem: HoogL kerk 10 dr
Lamping, 11.45 oec. studentendienst;
Marekerk 10 ds. De Jong, 5 ds. Bouman
Katwijk: Maranathakerk 10 ds. Littooy
Rijssen, 5 ds. Bovenberg, jeugddienst;
.Merenwijk 9.30 pastor Van Well en ds.
Hortensius, 11 pastor Van Well; Bethle-
hemkerk Driftstr. 10 hr. Huigen; Bevrij
dingskerk 10.30 ds. Wagenvoorde, af
scheid, 5 ds. Boogert, zangdienst; Vre-
deskerk 10 ds. v. Leeuwen; Waalse kerk
10.30 ds. Ribs; Acad. Z. 10.15 ds. Boven
berg; Diac. huis 10.30 ds. Van 't Hof;
jeugdkapel Vredeskerk 10; jeugdkapel
Goede Herder, Oude Vest 13,10.30; En
degeest 9.30. Geref. Krk: Zuiderkerk 10
dr. Vlijm, 5 ds. Schaarsma Utrecht; Pe-
trakerk 10 ds. Koolstra, 5 dr. Vlijm; Oude
Vest 10 ds. Hofman, 5 ds. Koolstra; Mar.
kerk L. Morsw. 10 ds. Littooy Rijssen, 5
ds Bovenberg jeugdd.enst; Bevr.kerk
ZW 9 ds. Schaafsma Utrecht, 5 ds. Boog
ert, zangdienst; Groenhoven 10 ds. Vog-
ter O.geest; De Mirt 10 hr. v. d. Velden;
Merenwijk 9.30 ds. Hortensius en pas
toor Van Well, 11 pastor Van Well. Dole
rende Noodgemeente Groot Leiden
(Pieterskerkstraat 1): 8.30 en 5 ds. Lie-
vaart Roodeschool. Geref. Kerk Vrijg.
(Herengracht 70): 10 en 5 ds. Gootjes.
Chr. Geref. Kerk (Steenschuur 9): 9.30 en
5 ds. Brandsma Ermelo. Geref. Gem. (N.
Rijn): 10 en 4.30 ds. Boogaard. Geref.
Gem. in Ned. (Beth..kerk Driftstraat):
11.30 en 5.30. Evang.-Luth. Gem.
(Hoogl,. Kerkgracht): 10.15 ds. Happpee.
Remonstr.-Doopsgez. Gem. (Pieters
kerkstraat 1): 10 ds. Kuipers. Baptisten
gemeente (O. Rijn 3): 10 dienst. Evang.
Christengemeenschap (Middelstegracht
3): 10 br. Dikkes. Zendingswerk Mid-
dernachtsroep (Zoeterw. singel 21): 5
nam. hr. van der Keur. Evangeliecen
trum Zijlsingel 2: 10 hr. Zijlstra, di. 8 rev.
Tony Abraham (uit Ver.St). Pinkster
gemeente (O. Rijn 3): 3 nam. hr.
Leeflang. Leger des Heils (Hooigracht):
10 en 7.30. Nieuw-Apost. Kerk (H. Rijn
dijk 24): 9.30 en 4, wo. 8. Christian Scien
ce (Steenschuur 6): 10.30. Kerk van J.
Chr. v. d. Heiligen der L. Dagen (Steen
schuur 6): 10.15. Soefie-beweging. 11 in
zaal Pieterskerk mevr. Maurer; onder
werp: "Oordeel niet". Zevendedagad
ventisten (Lokhorstkerk): elke zat. 9.45
bijbelstudie, 11 prediking. Oud Kath.
Kerk (Zoeterw. singel): 10. Rooms-Kath.
kerken: Haagweg zat. 7, zond. 9,10.45 en
12; Herensingel zat 7, zond. 8.30,9.30 en
11; Rijndijk zat. 7. zond. 9.30 en 11.30;
Steenschuur zat. 10 en 7, zond. 8.30, 10,
11.30,6 en 76; Boshuizerlaan zat. 7, zond.
9.30,11 en 12.15; Lammenschansweg zat.
7, zond, 9, 10.30, 12 en 6; Haarlemmer
straat zat 7, zond. 9.30, 10.45 en 12.15.
ABBENES - Herv. Gem.: 9.30 ds.
Goverts, 7 ds. Carstens Middelharnis,
jeugddienst.
AARLANDERVEEN - Herv. Gem.: 10
ds. Lefeber Alphen, 7 dr. Haitsma Bos
koop. Geref. Kerk: 10 hr. Tenyenhuis,
6.30 hr. v. d. Kraan R.dam. Chr. Geref.
Kerk: 9.30 dienst, 2.30 ds. Brandsma
Ermelo. R.K. Kerk: zat. 7, zond.7.30 en
10.30.
ALPHEN AAN DEN RIJN - Herv
Gem.: Adventskerk 10 ds. Bogers, 6.30
ds. Lefeber; Kruiskerk 10 ds. Schipper
Dordrecht; Opst. kerk 10 ds. v. d. Hei
den, 6.30 ds. Bogers, jeugddienst; Nabij
10 jeugdkapel; G.H kerk 9 dr. v. Santen,
6.30 Sipke v. d. Land; De Bron 10130 dr.
v. Santen, 3 ds. Hoogendijk, afscheid;
Driehoorne 7 ds. Koers; Ashram 9.30 ds.
Hoogendijk; Oudshoornse kerk 10 ds.
Oort; Sionskerk 9.30 dr. Meijers Leiden.
6.30 ds. v. d. Velden Woerden. Geref
Kerk: Mar. kerk 10 prof. dr. Ridderbos
Kampen, 6.30 ds. Stolk; Salv.kerk 10 ds
Stolk, 6.30 Sipke v. d. Land; De Bron 9
ds. Verheul, 10 ds. Verdoorn, 3 ds. Hoo
gendijk, afscheid; zie verder herv. ge
meente. Geref. Kerk Vrijg.: 8.45 en 6.3C
ds. Borgdorff. Geref. Kerk Vrijg. Buiten
V.: 9.30 en 4.30 kand. Struik. Chr. Geref
Kerk: 9.30 en 4.30 ds. Hamstra, avond
maal. Oud Geref. Gemeente: 9.30 en 4
wo. 2 mei 7.15 ds. Kamp. Baptistenge
meente: 10 en 6.30 ds. Koekkoek; Noord
(Sportlaan) 10 hr. De Looij. Volle Evang.
Gem. (school Preludeweg): 10 hr. v. d
Brink. Leger des Heils: 10 en 6.30 uur
Corn, de Vlamingstr. Pinkstergemeente
Bethel (R.-Kruisgebouw): 6 nam. Pink
stergemeente Alphen (R.-Kruisge-
bouw): 10 voorm. R.K. kerken: Bon.
kerk zat. 7, zond. 8.30, 10 en 11.30; Pius-
kerk zat 7. zor.d. 9, 10.30 en 11.45; De
Bron zat. 7, zond. 9 en 11%30.
BENTHUIZEN - Herv. Gem.: 9.30 en 6
ds. Exalto. Geref. Gem.: 9.30 en 6 stud.
Tanis Sommelsdijk, 2 mei 7.30 ds. Klep-
pe.
BODEGRAVEN - Herv Gem.: Dorps
kerk 10 ds. Richter, 6.30 ds. Den Hartogh
Woudenberg; Salvatorkerk 10 kand. v. d.
Berg, 6.30 ds. Van Harten te Ermelo;
Bethl.kerk 10 ds. De Vreugd, 6.30 ds.
Droogers. Geref. Kerk: 10 en 6.30 ds. 't
Hart.
BOSKOOP - Herv. Gem.: Dorpskerk
9.30 ds. Heymans, 6.30 ds. Stelwagen; De
Stek 9.30 ds. Omta. Geref. Kerk: 9.30 en 5
ds. Dijkstra. Chr. Geref. Kerk: 9 ds. Kok
Capelle a. d. IJssel, 3 ds. V. Dijk Gouda.
Geref. Gem.: 9.30 en 6. Opwekkingsge
meente (Concordia): 9.30. Verg. v. Gelo
vigen (Nieuwstraat): 9.30 en 5. R.K. ker
ken: zat. 7, zond. 9.30 en 11.
HAZERSWOUDE - Herv. Gem.: 9.30 en
6.30 ds. Geertsema. Geref. Kerk: 10 ds.
Versluys, 5 ds. De Raadt Valkenburg.
R.K. kerk: Dorp zat. 7. zond. 8, 10 en
11.30; Rijndijk zond. 10; Anker zat. 7,
zond. 8.45 en 11.15.
HILLEGOM - Herv Gem.: 10 ds. Van
Bruggen, 7 ds. Rothfusz. Geref. Kerk: 10
Veenendaal, avondmaal. R.K.
kerk: Mart. kerk zat. 7, zond. 8.30, 10,
11.30 en 12.45; Jozefkerk zat 7, zond. 8.30,
10.
KATWIJK AAN DEN RIJN - Herv.
Gem.: Dorpskerk 10 ds. Gebraad, 6 hr.
Hoffenaar Voorhout; Ontmoetingskerk
10 ds. Voordouw Heerde, 6.30 ds. Ge
braad. Geref. Kerk: 9 30 ds. Van Halse-
ma, 5 ds. Swierts Maassluis. R.K. kerk;
zat. 7. zond. 9.30 en 11.15.
KATWIJK AAN ZEE - Herv Gem.: N.
Kerk 10 ds. v. Roon. 6 ds. Hovius; O.
Kerk 10 ds. De Jong, 6ds. Boer;Ichtus 10
ds. Arkeraats, 5 ds. Schuurman; Pniël-
kerk 9.30 ds. Boer. 6 ds. De Jong; Gr. v.
Pr. 10 ds. Vroegindewey; Hoeksteen 10
dovend ienst; Overduin 2 ds. Baas. Geref.
Kerk: Vr. kerk 10 ds. V. d. Horst. 5 ds v.
Halsema; Tr. kerk 10 ds. Swierts Maas
sluis. 5 dr. v. Oeveren Rijnsburg, jeugd
dienst. Geref. Kerk Vrijg.: 10.15 lees-
dienst, 3.30 ds. Hoff, openb. bel. Geref.
Kerk Vrijg. Buiten V.: 8.45 ds. Roukema,
7 ds. Sawyer. Chr. Geref. Kerk: 10 en 5
ds. v. d. Bent, Clifton. Geref. Gem.: 10 en
5. Volle Evang. Gem. (Voorstraat 100):
9.45.
KOUDEKERK AAN DEN RIJN - Herv.
Gem,: 10 ds. v. d. Linde, 7 ds. v. d. Bogers
Rijnsburg. Geref. Kerk: 10 ds. Nierop, 7
ds. Versluys.
LEIDERDORP - Herv. Gem. en Geref.
Kerk: Dorpskerk 10 ds. Van Malssen,
6.30 dr. Wiersinga Leiden, jongeren-
Geursen; Leythenrode 10 ds. Lutmers
(mmv. herv. kerkkoor Warmond); Elis.
ziekenhuis 9.30 Vijftigschild, ge-
meensch. dienst. Dond. 3 mei 7.30
Dorpskerk oec. avondgebed. Baptisten
gemeente: 10 br. De Vries. RK kerk: zat.
7. zond. 9. 10.30 en 12.
LEIMUIDEN - Herv. Gem.: 9.30 ds.
Niclai Zevenhoven, 7 ds. Goverts
Nieuw-Vennep, gez. jeugddienst. Geref.
Kerk;" 9.30 ds. Los, 7 zie herv. gem. R.K.
kerk: zat. 7. zond. 7.30, 9.30 en 1115.
LISSE - Herv. Gem.: Gr. Kerk 10 ds. 't
Hooft; Pauluskerk 10 en 7 ds. De Gelder.
Geref. Kerk. 10 De Wit. 7 ds. Los Lei-
muiden. Geref. Kerk Vrijg.: 10.30 ds.
Bosma, 3 ds. Gratz. Geref. Kerk Vrijg.
Buiten V.: 10.45 en 5 ds. Schuurman.
Chr. Geref. Kerk: 10 en 4.30 ds. Van Dy-
ken, 7 dienst voor iedereen. Geref. Gem.:
10 en 4 ds. Hakkenbuerg. Oud Geref.
Gem.: 9.30 en 3. R.K. kerken: Agatha-
kerk zat 7, zond. 10; Poelpolder zat. 7,
zond. 9 en 11.30; Mariakerk zat. 7, zond.
8.30,10 en 11.45; Engelbew. zat. 7. zond.
8. 9.30 11 en 5.45.
NIEUWKOOP - zherv. Gem.: 9.30 ds.
Bronsgeest, 6.30 ds. De Kruijf- Geref.
Kerk: 9.30 en 6.30 kand. Nathanael. Chr.
Geref. Kerk: 9.30 dienst, 2.15 ds. Ham
stra. RK kerk: zat. 7. zond. 9 en 10.45.
NIEUWVEEN - Herv. Gem.: 9.30 ds.
Van 't Kruis Wijk by Duurstede. 6.30 hr.
v. d. Zwaan Driebruggen. Geref. Kerk:
9.30 hr. Stam Sassenheim, 6.30 slui-
tingsdienst jeugdwerk. R.K. kerk: zat. 7.
zond. 9 en 11.
NIEUW-VENNEP - Herv. Gem.: 9.30 ds.
Ruitenberg, jeugddienst, 7 ds. Geref.
Kerk: 9.30 ds. Rang en ds. Wijngaarden,
belijdenis. Chr. Geref. Kerk: 9.30 ds. Vis
ser, 3 ds. Rebel Sassenheim. R.K. kerk:
zat. 7, zond. 9.30 en 11.
NIEUW-VENNEP - Herv. Gem.: 9.30 ds.
Ruitenberg, jeugddienst, 7 ds. Quak. Ge
ref. Kerk: 9.30 ds. Rang en ds. Wijngaar
den, belydenis. Chr. Geref. Kerk: 9.30 ds.
Visser, 3 ds. Rebel Sassenheim. R.K.
kerk: zat. 7, zond 9.30 en 11.
NOORDEN - Herv. Gem.: 9.30 ds. Mole
naar Nieuwveen, 7 ds. Van Leijen Wilms.
Geref. Kerk (Woerdense Verlaat): 10 hr.
Keenes, 7 ds. Griffioen. R.K. kerk: zat. 7,
zond. 9 en 10.30.
NOORDWIJK - Herv Gem.: Voorstr. 10
ds. Hemstede te Leiderdorp, 7 dr. Jan
sen; Sole Mio 9 hr. v. Duin; Hoofdstr. 10
ds. Keuning, gezinsdienst; geref. kerk
Hoofdstr. 5 ds. Keuning; De Rank 10 hr.
Goyert Zeist, 5 ds. De Vreugd Bodegra
ven Geref. Kerk: Hoofdstr. 10 ds. War-
nink, 5 ds. Keuning, gem. dienst; Vin-
kenlaan 9.30 ds. Bakke Amstelveen, 5 ds.
Warnink; st. kerk 11 ds. Bosman. Ned.
Prot.Bond: 10.30 ds. LucaA.dam,inaula
Oude Zeeweg. R.K. kerken: Binnen zat.
7. zond. 8. 10 en 11.30; Zee zat. 7. zond.
9.30 en 11.
NOORDWIJKERHOUT - Herv. Gem.:
10 ds. Huisman Overveen. R.K. kerk:
Viktorkerk zat. 7, zond. 9.30 en 11; Jozef
kerk zat 7, zond. 10 en 11.30.
OEGSTGEEST - Herv. Gem.: Gr. Kerk
10 ds. Sasse; Pauluskerk 10 prof. dr. De
Jonge; Gem.centr. 10.30 ds. Barnouw
Den Haag, 7 ds. Steenstra Wassenaar,
jeugddienst; Endegeest 9.30 ds. Friede-
rich; Van Wijckerslooth 4.30 ds. De
Haan. Geref. Kerk: 10 ds. Gesink Sas
senheim. Geref. Kerk Vrijg.: 9.30 en 3.30
ds. Zemel. Geref. Kerk Vrijg. buiten V.:
8.45 en 4 ds. v. d. Berg. R.K. kerk:
Will.kerk zat 7. zond. 9.10.30 en 12; Bon.
kapel. zat. 6.30, zond 9 en 11. Volle
Evangeliegem. (gem.centr.): 4 hr. v. d.
Brugge.
OUD-ADE - R.K. kerk: zat. 7. zond. 8.30
en 10.30.
OUDE EN NIEUWE WETERING -
Herv. Gem.: 9.30 ds. Lalleman. Geref.
Kerk: 9.30 ds. Verhoog Franeker, 6.30
kand. Boonen. R.K. kerk: zat. 7, zond.
9.30 en 11.30. Remonstr. Gemeente: 10
ds. Bloemendaal, Delft.
ROELOFARENDSVEEN - R.K. ker
ken: M. Pres. zat 7. zond 8, 9.30 en 11; P.
Banden zat. 7, zond. 9.30 dienst, 2.15 ds.
Bouw.
RIJNSBURG - Herv. Gem.: Gr. Kerk
9.30 ds. v. d. Bogerd, 5. ds. Wisse, Zeist,
Bethelkerk 9.30 ds. Van Ieperen Berg-
schenhoek, 5 ds. v. d. Bogerd. Geref.
Kerk: Petrakerk 9.30 ds. Huisman, 5 ds.
v. d. Horst Katwijk; Imm. kerk 9 en 10.30
dr. v. Oeveren, 5 ds. Huisman; Mar. kerk
9.30 ds. Damsma, 5 ds. Damsma. Geref.
Kerk Vrijg.: 10 en 5.15 ds. Vreugdenhil.
10 br. Niemeyer Alphen, 7.30 evangelisa-
tiedienst, br. Th v. d. Weele. R.K. ge
meenschap (aula tuinb.school): zat. 7,
zond. 10.30.
RIJPWETERING - R.K. kerk: zat. 7.
zond. 7.30, 9 en 10.30.
SASSENHEIM - Herv. Gem.: 9 en 10.30
ds. De Vos Katwijk. 6.30 ds. Koole. Ge
ref. Kerk: 9.30 ds. Kuiper Sneek, 5 hr.
Stam. Chr. Geref. Kerk: 10 ds. Rebel, 5
ds. Visser. Ned. Prot Bond: 10.30 mevr.
ds. Heessels Utrecht. R.K. kerk: zat. 7,
zond 9 en 11.
TER AAR - Herv. Gem.: 2 nam. afscheid
ds. Lindenburg. Geref. Kerk: 10 ds. Be-
zemer, 6.30 ds. Davidse Zevenhuizen.
R.K. kerk: Aardam zat. 7, zond. 9 én
10.30; Langeraar zat. 7, zond. 8.30, 10
VALKENBURG - Herv. Gem.: 10 ds.
Van Iperen Bergschenhoek, 6.30 ds.
Richter Bodegraven, jeugddienst. Geref.
Kerk: 9.30 ds. De Raadt, 630 ds. Nierop
Koudekerk. Geref. Kerk Vryg.: 9.30 ds.
Hoff, openb. belijdenis, 5 dienst.
VOORHOUT - Herv. Gem.: 10 ds. Bro
kerhof. R.K. kerk: zat. 7, zond. 9,10.30 en
11.45.
VOORSCHOTEN - Herv. Gem.: Dorps
kerk 10 dr. De Ru Den Haag 7, ds. Den
Tonkelaar, Warmond, jeugddienst; aula
NH 9.30 ds. De Zwart; Hulp en Heil lOds.
Lentz; kapel Rijndijk 10 ds. v. d. Schoot.
Geref. Kerk: 9.30 ds. De Zeeuw, 7 jeugd
dienst in herv. kerk. Geref. Kerk Vryg.:
10.15 en 4.30 ds. Boxman. Ede. R.K. ker
ken: Laur.kerk zat. 7, zond. 10 en 11.30;
aula NH 11; M. Godskerk zat. 7, zond.
8.30 en 10.30.
WADDINXVEEN - Herv. Gem.: Hoek
steen 9.30 ds. Frederikse Hoornaar, 6.30
ds. Van Beusekom Jaarsveld; Bethel
kerk 9 ds. Verboom, 5 ds. Frederikse,
10.30 ds. Verwelius, 6.30 ds. Verboom;
Imm.kerk 10 ds. Hulst, 5 hr. Pronk
Reeuwijk. Geref.Kerk: Kruiskerk 10 ds.
Modderaar, 5 ds. Rang Nieuw-Vennep;
Ontmoetingskerk 10 ds. Sijtsma Dieren,
5 ds. Modderaar. Oud Geref. Gem.: 10 en
6.30. Chr. Afgesch. Gem.: 9.30 en 5. Volle
Evang. Gem. (Lindengaarde 17a): 9.30
hr. v. d. Heijden. R.K. kerk: Ontmoe
tingskerk zat 7. zond. 8.45, 11.45 en 7;
Viktorkerk zat. 7, zond. 10.
WARMOND - Herv. Gem. 10 ds. Den
Tonkelaar, 5 ds. Den Tonkelaar, zang
dienst R.K. kerk: zat. 7, zond. 8.30,10 en
11.30.
WASSENAAR-Herv. Gem.: Dorpskerk
10 dr. Jansen Noordwijk, 4.30 ds. Talsma
Den Haag, 7 kerkconcert; Kievietkerk 10
ds. Stegenga Den Haag; Messiaskerk 10
ds. v. Heerden Den Haag, Dorpscentrum
9.30 ds. Tukker. Geref. Kerk: 10 en 5. ds.
Vrolijk Katwijk; Zuid 10 ds. v. d. Veen
Amstelveen, 7 dr. Schouten Den Haag.
Ned. Prot. Bond: 10.30 prof. dr. Mön-
nich.
WOUBRUGGE - Herv. Gem.: 9.30 ds.
Hanemaayer Alphen, 6.30 ds. v. d. Hei
den, Alphen. Geref. Kerk: 9.30 prof. Nau-
ta, 6.30 ds. Schaafsma, Utrecht. Ned.
Prot. Bond: 7 nam.' ds. Cossee, Dor
drecht. R.K. kerk: zat. 7, zond. 10.
ZEVENHOVEN - Herv. Gem.: 9.30 ds.
Verwey Krimpen aan de IJssel, 7 hr. v.
Leeuwen, gez. evang. dienst. Geref.
Kerk: 9.30 ds. Elgersma Noordwijk, 7 zie
herv. gemeente. R.K. kerk: zat. 7, zond.
10.45
ZOETERWOUDE - Herv. Gem.: 10
mevr. ds. De Mey, Leiden. R.K. kerken:
St. Jan: zond. 10.30; Chr. Dienaarkerk
zat 7, zond. 9.15.
ZWAMMERDAM - Herv. Gem.: 10 ds.
Haakman, 6.30 kand. Verburg, jeugd
dienst Geref. Kerk: 10 ds. Hartkamp,
6.30 zie herv. gem.
