Vrees in
Rhodesië
neemt toe
Haagse vrouw komt
om bij hotelbrand
'■DiSBIHEniB
Zuid-Afrika wil neutraal blok
Haddad heft blokkade
VN-hoofdkwartier op
Giscard
als
vader des
vaderlands
AANSLAGEN OP
LAATSTE MOMENT?
Maleisië heeft
al 60.000
Vietnamezen
Het 2de leven
Van uw bontmantel
VAN EGM0ND-BREESTRA\T
BONTMODE
Drama in Portugal
Kerncentrales
ZATERDAG 21 APRIL 197!)
PAGINA 9
PRETORIA (DPA) - Premier Bo
tha van Zuid-Afrika heeft de af
gelopen week in het parlement in
Kaapstad een nieuwe oriëntatie
in de buitenlandse politiek aan
gekondigd: Zuid-Afrika zal voor
taan aansturen op een neutrale
koers tussen de grote ideologi
sche machtsblokken. Daartoe zal
Pretoria streven naar een bond
genootschap met andere staten in
Zuidelijk Afrika, in de eerste
plaats met Namibië en Rhodesië.
Botha ziet het westen kennelijk
niet meer als een betrouwbare
economische en militaire bond
genoot. "Zuid-Afrika is niet be
reid zich als voetveeg te laten be
handelen. Het zal zich politiek
distantiëren van het spannings
veld tussen oost en west, om te
voorkomen dat het betrokken
raakt in toekomstige conflicten",
aldus Botha.
Botha verwacht dat een multira-
ciale regering in Rhodesië toch
geen internationale erkenning zal
krijgen, ook niet bij een overtui
gende verkiezingsuitslag. En hij
houdt er rekening mee dat ook
Namibië, evenals Rodesië, uit
eindelijk zijn "eigen weg" zal
gaan. Namibië zou liever een in-
ternaionaal isolement riskeren,
dan zich nog langer te verlaten op
de vredesinspanningen van de
"wankelmoedige westerse lan
den". Tegen die achtergrond ziet
Botha het perspectief van een
Zuidafrikaanse statenbond, met
in totaal zo'n 30 miljoen inwo-
Dit verbond van "Paria
staten" (Zuid-Afrika, Rhodesië,
Namibië) zou dan volgens de be
leidsmakers op het ministerie
van buitenlandse zaken in Preto
ria kunnen fungeren als een on
afhankelijk, economisch en mili
tair machtsblok.
Dit idee van een uit meer dan één
ras en ideologie bestaande sta
tenbond is niet nieuw. Maar pas
in de nu gegroeide omstandighe
den, zo meent Pretoria, wordt het
ook een realistisch alternatief.
Het westen laat zich tegenwoor
dig nog slechts leiden door zuiver
opportunisme, zo verklaarde een
prominent lid van Nationale par
tij, de regeringspartij, gisteren.
"Het Wsten meent dat vrede in
zuidelijk Afrika slechts bereikt
kan worden als men de terreur
groepen als het "Patriottisch
front" en "Swapo", die zowel
door de blanken als door een
meerderheid van de zwarten
worden afgewezen, betrekt bij de
regering".
Bij het voorgestelde bondgenoot
schap zouden zich ook de zwarte
buurlanden, Swaziland, Botswa
na, en Lesotha, en de onafhanke
lijk geworden thuislanden als
Transkei en Bophutatswana
kunnen aansluiten. Bij een ge
coördineerd economisch beleid
zou dit blok een van de machtig
ste grondstoffen-Kartels van de
wereld kunnen vormen.
Onder Zuidafrikaanse leiding zou
deze statenbond een krachtige
militaire verdediging tegen mili
tant zwart-Afrika kunnen op
bouwen. Achter die militaire af
scherming zou dan een geleide
lijke vermindering van de ras
senscheiding mogelijk worden,
in de visie van Botha.
De eerste toetssteen voor deze poli
tiek ligt in de toekomstige ont
wikkelingen in Rhodesië en Na
mibië. Maar volgens Botha zou
den in een later stadium ook
Zambia en Mozambique tot dit
blok kunnen toetreden. Als
voorwaarde voor toetreding geldt
dan "dat we wederzijds eikaars
ideologische koers respecteren".
De presentatie van deze nieuwe
koers volgt kort nadat Ameri
kaanse spionage-activiteit in
Zuid-Afrika tot groot ongenoe
gen leidde in Pretoria, en tot een
verdere verkoeling in de Zuid-
afrikaans-Amerikaanse betrek
kingen. De waarschuwing dat de
nationale trots van Zuid-Afrika
niet toelaat "dat men onbeperkt
over zich laat lopen" lijkt dan ook
vooral aan het adres van Was
hington gericht. Tevens gaf Bo
tha te kennen dat hij zeker moge
lijkheden ziet in het leggen van
contacten met de leiders van
"gematigde" zwart-Afrikaanse
landen.
SALISBURY (GPD) - Op de voorlaatste dag van de Rhode-
sische verkiezingen groeit in de hoofdstad Salisbury de
vrees dat de guerrillastrijders van het Patriottisch Front
nog een opzienbarende actie zullen beginnen om de we
reld te laten zien dat zij meer dan ooit het initiatief in
handen hebben.
Generaal Wals, de opperbevelheb
ber van het Rhodesische leger,
zei weliswaar dat er van een dra
matische uitbreiding van de
guerrilla-oorlog - zoals door hel
Patriottische Front was aange
kondigd - geen sprake zal zijn,
maar toch vrezen de Rhodesische
autoriteiten dat de meer dan
11.000 guerillastrijders, die zich
naar schatting in Rhodesië be
vinden, nog op het laatste mo
ment met een offensief zullen be
ginnen.
Intussen werd ook in Salisbury be
kendgemaakt dat tot gistermid
dag minstens 1.5 miljoen van de
JAKARTA (GPD) - De stroom
vluchtelingen uit Vietnam naar
Maleisië gaat onverminderd
door. Ondanks de zware kustbe
waking konden de Maleisische
marine en politie niet voorkomen
dat er in de afgelopen twee dagen
ruim 700 vluchtelingen in de
Maleisische kustprovincie
Trengganu aan land gingen. De
regering in Koeala Loempoer
verklaarde dat het geen vluchte
lingen meer kan toelaten. Er zijn
volgens Maleisische autoriteiten
op hel ogenblik 60.000 Vietname
se vluchtelingen in Maleisië, van
wie de meesten zijn onderbracht
op de eilanden voor de kust. Op
Pulau Bidong wonen onder barre
omstandigheden zo'n 30.000
vluchtelingen. De sanitaire toe
stand op het eiland is ten hemel
schreiend, de vluchtelingen ha
len hun drinkwater uit putten
naast de latrines, het gevaar voor
een cholera-epedimie is erg
groot. Er is voorts een nijpend te
kort aan medicijnen.
2.8 miljoen zwarte kiezers hun
stem hadden uitgebracht. Het
opkomstpercentage ligt thans op
ongeveer 57 procent.
De meer dan 80 waarnemers uit
verschillende landen zijn steeds
meer van mening dat Groot Brit-
tannië en de Verenigde Staten de
uitslag van deze verkiezingen
niet meer naast zich neer kunnen
leggen. De Franse en Belgische
waarnemers hebben verklaard
dat alles naar behoren verloopt
en dat zij hun regeringen zullen
adviseren de nieuwe zwarte
meerderheidsregering te erken
nen en de economische sancties
op te heffen.
De waarnemer van de Britse La
bour partij, Lord Paget of Not
tingham. zei dat de toeloop van
de kiezers ongelooflijk is. Het en
thousiasme van de zwarte bevol
king wordt door vele waarnemers
toegeschreven aan de wens om
een einde te maken aan de bin
nenlandse oorlog en wordt niet
noodzakelijk gezien als een af
wijzing van het Patriottische
front.
Verbluffend
Toch is het verbluffend hoeveel
mensen op het platteland de
dreigementen van de guerilla
strijders in dé wind slaan om als
nog hun stem te kunnen uitbren
gen. Alleen al in het gebied rond
Chiredzi, op ongeveer honderd
kilometer van de grens met Mo
zambique, werden door guerilla
strijders minstens 70 procent van
alle huizen op een oppervalkte
van 24 vierkante kilometer in
brand gestoken. In andere gebie
den werden kiezers door gueril
lastrijders beschoten, een rijdend
verkiezingsstation opgeblazen,
dorpen aangevallen en een brug
opgeblazen.
Vandaag, is de laatste dag dat de
Rhodesiërs nog kunnen stem
men. De uitslagen zullen niet
vóór volgende week woensdag
bekend zijn.
ADVERTENTIE
Heeft u het verlangen om de
vormgeving van uw bontmantel
in te passen aan de modelijn
van deze tijd? Gaat u dan
eens praten met van
Egmond Breestraat.
Wij moderniseren uw mantel
veel plezier en maken
iets heel bijzonders van.
Uw bontmantel start het
„tweede leven".
Breestraat 173 Leiden
Telefoon 071 -12 33 37
Maandag gesloten
donderdag koopavond.
Deelnemer Stichting Bontwaarborg.
BREZJNJEW
VERLEENT
GRATIE AAN
VIJF JODEN
MOSKOU - Vijf Sowjetrussische
joden die acht jaar geleden ver
oordeeld waren wegens mede
plichtigheid aan een poging tot
het kapen van een vliegtuig in
Leningrad hebben van president
Brezjnjew gratie gekregen, zo
heeft één van hen gisteren mee
gedeeld.
Volf Zalmanson, die tot tien jaar
was veroordeeld voor zijn aan
deel in het incident, zei in een te
lefoongesprek uit Riga dat hij en
vier anderen de afgelopen twee
dagen in vrijheid zijn gesteld.
Twee van hen hebben al een uit-
Het tijdstip van het pardon is in
zoverre van betekenis dat hét
samenvalt met het bezoek van
een delegatie van het Ameri
kaanse Congres aan de S.U. Eén
van de Congresleden is de Re
publikein Charles Vanik. mede
opsteller van het Jackson-Vanik-
amendement waaronder han-
delsvoorrechten voor de S.U.
Aanhangers van bisschop
Moezorewa dansten gisteren
uilgelaten in het centrum van
de Rhodesische hoofdstad Salis
bury op de maat van steel-
bandmuziek. De vreugde gold
de verwachting dal Moezorewa
de eerste zwarte premier van
Rhodesië zal worden na de ver
kiezingen die op dit moment
worden gehoiLden. Franse en
Belgische waarnemers hebben
al verklaard dat de verkiezin
gen
ct verloop hebben
Times terug
als weekblad
LONDEN (ANP) - De Britse krant
The Times, die sinds november
niet meer verschijnt, gaat een
weekblad uitgeven in landen bui
ten Engeland. Dit heeft de direc
tie gisteren meegedeeld. De pro-
duktie van The Times zelf is in
het najaar stopgezet, omdat geen
overeenstemming kon worden
bereikt met de vakbonden over
de invoering van nieuwe druk
technieken.
Voorzitter Dixon van de Britse Gra
fische Bond (NGA) heeft zich
scherp gekeerd tegen het plan
van The Times om een weekblad
in het buitenland te laten druk
ken.
Volgens Dixon zal de uitgever een
drukker in Nederland gaan zoe
ken, omdat de Nederlandse grafi
sche bonden niet zijn aangeslo
ten bij de "International Graphi
cal Federation".
BEIROET (GPD) - De situatie in het zuiden van Libanon
waar de troepen van de vredesmacht van de VN de afge
lopen dagen veel onder vuur van de christenrechtse mili
ties hebben gelegen, is gisteren weer wat tot rust geko
men.
De milities van ex-mgjoor Haddad
die woensdag in „zijn" gebied de
onafhankelijkheid uitriep, ont
hielden zich gisteren van be
schietingen op VN-posities. Vol
gens een woordvoerder van Had
dad zullen de milities de blokka
de van het VN-hoofdkwartier in
Naqoura zaterdag opheffen. Dat
is het gevolg van een onderhoud,
vrijdag, tussen Haddad en enkele
hoge VN-officieren.
In hel door de Nederlandse VN-
soldaten gecontroleerde gebied
is het gisteren de hele dag rustig
gebleven. Maar er bleef sprake
van een verhoogde paraatheid.
Volgens een VN-woordvoerder is
de situatie nog altijd „gespannen,
maar rustig"
Ook de Nederlandse militairen die
nog vast zitten in het door de
christenen geisoleerde VN-
hoofdkwartier in Naqoura ma
ken het goed. Hei gaal om een
groep van ongeveer 50 man. Vol
gens onbevestigde berichten zou
de opheffing van de blokkade
zijn bewerkstelligd door Israël.
Israël steunt de christenen. Zij
zouden Haddad zelfs hebben be
dreigd met beschietingen indien
hij niet zou stoppen. Vooral de
Verenigde Staten zetten momen
teel Israël onder grote druk om de
steun aan Haddad stop te zet-
Een groep van 20 Nederlandse sol
daten die deze week voor de be
waking zorgden van een VN-ka-
zerne bij de plaats Tyrus, zijn gis
teren door Nigeriaanse soldaten
afgelost. Oorzaak was dat de sol
daten, die maandag al hadden
moeten worden afgelost, niet
konden worden vervangen om
dat de aflossing door de beschie
tingen Tyrus niet tijdig kon be
reiken.
De positie van het hoofdkwartier
ALBUFEIRA (GPD) - Bij een uit
slaande brand in hotel Alfamar in
het Portugese Albufeira is gis
termorgen de Haagse A. L. B.
omgekomen. De vrouw had zich,
vermoedelijk in overspannen
toestand, in haar kamer opgeslo
ten toen daar brand ontstond.
Ondanks de omvang van de
brand en de ontstane paniek vie
len er verder geen slachtof
fers.
Drie verdiepingen van het hotel
plus de centrale hal werden door
het vuur verwoest. Het 400 ka
mers tellende hotel was juni vorig
jaar in gebruik genomen. Op het
moment van de brand verbleven
300 Nederlandse en Duitse gas
ten in het hotel. Zij konden allen
tijdig worden geëvacueerd naar
andere hotels in de omge
ving.
De 42-jarige mevr. B. maakte deel
uit van een reisgezelschap van
Holland International. Zij had
een vakantie gebou cr zichzelf en
haar enige dochter van 8 tot 15
april. Haar dochter zag echter op
het laatste moment van de reis af.
Mevr. B. die gescheiden was, ver
trok toen alleen naar de Algarve.
Tot 15 april verbieei zij in een
bungalow en liet weinig van zich
zien of horen. De afspraken met
de hostess van Holland Interna
tional liep zij regelmatig mis.
Na 15 april verlengde zij haar
vakantie, maar moest op een ge
geven moment haar bungalow
verlaten omdat die voor anderen
was gereserveerd. In overleg met
de hostess werd zij toen in hotel
Alfamar geplaatst.
Dat ging echter met de nodige
problemen gepaard. Geheel
overstuur bedreigde zij donder
dag de hostess, mevr. Yvonne de
Ruiter, met een schaar en een
mes. De chef hostess van Holland
International, mevr. Lucie Spoor,
werd erbij geroepen en trof haar
gepakt en gezakt klaar om te ver
trekken.
Omdat mevr. B. geheel overstuur
was, werd er een dokter bij ge
haald. Na een gesprek met mevr.
Spoor en de dokter - die goed
Engels sprak - kalmeerde zij en
besloot te blijven. „Omdat zij nog
veel te doen had in Portugal". De
dokter gaf haar een spuitje,
waarna mevr. B. ging slapen.
Even later werd zij echter wakker
en bedreigde het personeel op
nieuw. Zij sloot zich in haar ka
mer later stond de kamer, en het
hotel, in lichterlaaie.
Verschillende mensen hebben haar
na het ontstaan van de brand op
het balkon om hulp zien roepen.
De kamer lag echter op de vijfde
verdieping. Mevr. B. moet ge
dacht hebben zich in de badka
mer te kunnen redden. Daar werd
zij later gevonden in een volgelo
pen bad, in de rook gestikt.
Het personeel van Holland Interna
tional is de hele nacht en dag in de
weer geweest om de overige gas
ten te helpen. Verscheidene Ne
derlanders besloten hun vakantie
voortijdig af te breken. Vrijdag
hebben zij het vliegtuig naar Ne
derland genomen.
Overigens zullen volgens Holland
International nieuwe gasten geen
hinder van de brand ondervin
den. Alle reserveringen voor ho
tel Alfamar kunnen nog worden
omgeboekt naar soortgelijke, an
dere hotels. Volgens de laatste
berichten zou een deel van de
gasten dit weekeinde al weer naar
het hotel kunnen terugkeren. Het
personeel van Holland Interna
tional mocht van hogerhand geen
verklaring aan de pers geven.
van de vredesmacht in Naqoura
was er eerder op de vrijdag overi
gens niet beter op geworden. Het
hoofdkwartier was door de troe
pen van majoor Haddad volledig
van de buitenwereld afgesloten.
Het burgerpersoneel op het
hoofdkwartier bleef vrijdag weg.
Alleen militairen waren aanwe
zig. Zij zorgden voor een ver
scherpte bewaking. Daarbij hiel
pen ook de 50 verlofgangers van
het Nederlands bataljon mee. die
door de beschietingen in Naqou
ra zijn geisoleerd.
Volgens geruchten in Beiroet en
Haris, waar het Nederlandse ba
taljon is gevestigd, zou het een
Nederlandse soldaat zijn geweest
die afgelopen donderdag bij Na
qoura een soldaat van de chris
tenmilities heeft doodgeschoten,
toen hij probeerde explosieven te
plaatsen. Van dit gerucht viel
echter geen enkele bevestiging te
krijgen Naar de toedracht van
het gebeurde is nog een onder
zoek gaande.
Grote schade
Naqoura was woensdag en don
derdag uitgebreid doelwit van de
christenmilities. Op het terrein
van het hoofdkwartier is door de
artilleriebeschietingen grote
schade aangericht. Drie helikop
ters van het Noorse contingent
zijn volledig vernield, een werd
beschadigd. Volgens Libanese
bronnen hebben de beschietin
gen door de christenen die op
Paaszondag begonnen, tien do
den geëist, van wie twee soldaten
van de VN-vredesmacht, een
Noor en een Ier. Er vielen, hoofd
zakelijk onder de burgerbevol
king. twintig gewonden Een
christensoldaat werd, zoals ge
meld, doodgeschoten.
In kringen van de VN-soldaten be
staat ernstige twijfel over de wij
ze waarop de VN-tropen moeten
opereren. Veel militairen vinden
dat als Haddad weer tot beschie
tingen overgaat er nu maar eens
flink teruggeslagen moet wor
den. Maar de VN-leiding voelt
daar niet veel voor. De VN-macht
is een „vredesmacht" en de VN-
top in in New York wil dat zo lang
mogelijk zo houden.
NEURENBERG - De voor en
giekwesties verantwoordelijke
EG-commissaris Brunner heeft
gepleit voor een jaar lang inten
sieve harmonisering en onder
zoek van de veiligheidsmaatre
gelen voordat in Europa nieuwe
kerncentrales worden gebouwd.
Het zou volgens hem echter "on
verstandig" zijn de al in bedrijf
zijnde reactors te sluiten.
In een vraaggesprek met
"Nürnberger Nachrichten"
Brunner dat de bouw van nieu
kernreactors slechts dan moge
lijk is wanneer "er stabiel
trouwen bestaat in de openbare
mening. Dat is momenteel
het geval".
(Van onze correspondent)
PARIJS - President Giscard
d'Estaing nam woensdagavond
in een televisie-interview van
een uur de houding aan van de
serene vader des vaderlands
die, boven het strijdgewoel van
de partijen uit. het land leidt
naar hogere doelen. De presi
dent noemde zijn grote tegen
stander. ter bestrijding van wie
deze serie interviews werd ge
opend, niet één maal: het gaat
om de rebelse gaullislenleider
Jacques Chirac, die zelf presi
dent wil worden en ermee
dreigt de coalitie-regering ten
val te brengen.
Tegen het eind van de uitzen
ding, die werd geleid door een
drietal bekende interviewers
van de Franse staatstelevisie,
ging president Giscard echter
tot de aanval over op zijn poli
tieke tegenstanders. Giscard
verklaarde dat de coalifierege-
ring al lang in de oppositie zou
zijn geweest wanneer hij als
president het oor had geleend
aan slechte raadgevers - waar
mee hij de toenmalige premier
Chirac bedoelde - die temidden
van de ingewikkelde dagelijkse
politiek hun kalmte waren
kwijtgeraakt. Volgens de presi
dent had Frankrijks rol in de
buitenlandse politiek er ook
veel minder indrukwekkend
uitgezien wanneer deze ge
speeld had moeten worden
door een bepaald soort politici,
van wie hij de namen niet
noemde, maar die de tv-kijkers
gemakkelijk konden raden.
De uitzending „Een uur met de
president" zal elke twee maan
den plaats hebben en gaullis
tenleider Chirac is nu al bang
dat zijn tegenstander als nieuwe
zet het volgende interview zal
vaststellen rond de,dag van de
Europese verkiezingen. Chirac
heeft zich een geheel eigen anti-
Europapolitiek uitgedacht, die
in zijn nationalisme en vreem
delingenhaat nauw aansluit bij
de theses van de communisten
op dit punt. De gaullisten zijn
dan ook met een eigen lijst voor
het Europese parlement geko
men, naast die van de UDF, dat
is de partij van president Gis
card, welke ook zal worden ge
steund door premier Barre.
De woensdag ingezette serie
televisie-interviews is er een
bewijs voor dat Giscard de niet
aflatende aanvallen van de
gaullistenleider serieus begint
te nemen. Langzaam begint de
president tot de gedachte over
te héllen dat Chirac er wel de
gelijk toe wil overgaan de rege
ring ten val te brengen. Chirac
zou de beslissing willen nemen
na en als consequentie van de
uitslag van de verkiezingen
voor het Europese parle
ment.
De gedachtengang van de gaul
listenleider schijnt ie zijn dat de
president na de val van de rege
ring-Barre het parlement zal
ontbinden en nieuwe verkie
zingen zal uitschrijven, welke
verkiezingen door de oppositie
zullen worden gewonnen. Om
dat deze oppositie van commu
nisten en onderling verdeelde
socialisten niet tot regeren in
staat zal blijken te zijn, is er in
de dan ontstane chaos een red
der nodig en die redder heet
Jacques Chirac.
Niet alleen raadgevers rond de
president, maar ook socialis
tenleider Mitterrand houden
rekening met onverwachte al
gemene verkiezingen. Hij zou al
zoeken naar een basis voor een
verkiezingsafspraak met de
communisten, waarmee alle
nauwelijks geheelde wonden
van de verkiezingsnederlaag in
maart van het vorig jaar weer
pijn beginnen te doen.
Op de vraag aan de president of
hij zich in '81 herkiesbaar stelt
voor het presidentschap, ging
deze in het televisie-in terview
niet in. Het is bekend dat gaul
listenleider Chirac alles op alles
zet uit deze verkiezingen als
overwinnaar te voorschijn te
komen. Veel zal echter van de
verkiezingen voor het Europese
parlement athangen.
Hoewel de president in zijn in
terview nog eens zijn officiële
mening herhaalde dat deze ver
kiezingen „Europees" zijn, dat
wil zeggen geen beeld geven
van interne problemen van het
land. is hij er maar al te zeer van
overtuigd hoe belangrijk zij zijn
voor zijn eigen toekomst. Wan
neer „zijn" lijst - die wordt aan
gevoerd door de populaire
vrouwelijke minister voor
volksgezondheid Simone Veil -
overtuigend uit de strijd komt,
zal Giscard d'Estaing zich tot
1981 om Jacques Chirac minder
zorgen hoeven te maken, zo
meent men.
