Moeizaam
overleg
over RSY
„Wetgeving voor zigeuners
nu slechter dan in oorlog
mwm
Oppositie smijt
met modder uit
politiek gewin
Haagse PvdA'ers boos om
verklaring partijgenoten
Verzet tegen
kernbewapening
is toegenomen
BONDEN NIET TEVREDEN
Centrale niet sluiten
ZATERDAG 21 APRIL 1979
DEN HAAG (GPD) - De bestaande
wetgeving die de bewegingsvrij
heid van de zigeuners regelt, is in
feite slechter dan de maatregelen
die de Duitsers tegenover deze
bevolkingsgroep tijdens de be
zetting van 1940 tot 1945 hebben
afgekondigd. Deze conclusie
trekt dr. Ben Sijes, medewerker
van het Rijksinstituut voor Oor
logsdocumentatie, aan het slot
van zijn nieuwe boek over de ver
volging van de zigeuners in Ne
derland tijdens de tweede we
reldoorlog.
De Woonwagenwet, die in 1968 is
aangenomen, knoopt aan bij het
besluit dat in het laatste oorlogs
jaar door de Duitse bezetter met
betrekking tot de zigeuners is ge
nomen en is als zodanig veel
slechter dan de oude wet van
1918, die vóór de oorlog gold.
Weliswaar was de bedoeling van de
wet van 1918 om de gevestigde
bevolking te beschermen tegen
de rondtrekkende nomaden en
wil de wet van 1968 het maat
schappelijk welzijn van de zigeu
ners bevorderen, maar in de
praktijk werkt die wet volgens dr.
Sijes veel meer bevoogdend.
Thans wordt geprobeerd om de
zigeuners ertoe te brengen de
voor hen nogal slordig ingerichte
kampen te verlaten om naar
huisjes in de gevestigde maat
schappij te verhuizen.
„Daar aangekomen, zo leert ons de
praktijk, zullen zij noch door de
ambtenaren, noch door de bevol
king met open armen worden
ontvangen. In onze hedendaagse
maatschappij zijn wij met be
trekking tot de bijzondere cate
gorie woonwagenbewoners qua
wetgeving en mentaliteit niet
veel verder gekomen dan datge
ne wat de Duitsers ons hadden
achtergelaten".
Een bijzonder harde conclusie
het slot van een boek dat, kort
voordat Nederland door de ver
toning van de televisieserie Ho
locaust opnieuw wordt herinnerd
aan de massamoord op de Euro
pese joden, de aandacht vestigt
op een veel kleinere minderheid,
die eveneens in de Duitse vernie
tigingskampen is omgekomen,
de zigeuners.
Dr. Ben Sijes schat dat tussen 1940
en 1945 door de Duitsers twee
honderdduizend zigeuners zijn
vermoord. Het merendeel daar-
RIETKERK OP VVD-CONGRES:
Ben Sijes
van werd in Oost-Europa om het
leven gebracht. Meer dan 20.000
Westeuropese zigeuners werden
in het concentratiekamp Ausch
witz vergast, uitgehongerd of
door medische experimenten
gedood. Uit Nederland zijn in die
tijd 245 zigeuners gedeporteerd.
Van hen keerden, voor zover be
kend, zestien
tien mannen terug.
DEN HAAG (GPD) - Het gisteren officieel be
gonnen overleg over de toekomst van Rijn-
Schelde-Verolme (RSV) verloopt nogal stroef.
Een deel van de vertegenwoordigende vakbe
weging is niet tevreden.
In totaal zou over een aantal jaren
driekwart miljard aan steun no
dig zijn om het concern te laten
doorgaan, zij het met een andere
organisatorische opzet. Het „ge
goochel" met miljoenen maakt
de zaak niet bijster doorzichtig
tot dusver.
Vooral de Industriebonden van de
FNV hebben na afloop van hun
ontevredenheid blijk gegeven.
Zij menen weinig houvast te
hebben aan het nadere rapport
van RSV dat deze week aan be-
trokken partijen werd gepresen
teerd en dat ook deel uitmaakt
van de besprekingen. Dit rapport
moet passen binnen het raam
werk van de totale overlegsitua
tie, waarin RSV zelf onder meer
de wens heeft geuit tot een ver
deling van het concern in drie
groepen over te gaan.
Uit de papieren blijkt dat RSV een
steunverlening van f750 miljoen
wenselijk acht. Volgens de In
dustriebond NW heeft RSV
geen uitleg gegeven over de ma
nier waarop door splitsing verla
ging van kostprijzen kan worden
bereikt. Evenmin is duidelijk
geworden hoe men de organisatie
wil „afslanken". Ook van de kant
der Unie BLHP ziet men moei
lijkheden bij het gesprek met de
achterban over dit rapport. Het
zou woordvoerder Speyer niet
verbazen als er volgende week op
de Botlekwerf weer acties uit
breken.
Enig pessimisme over de toekomst
van de VDSM-werf in de Botlek
is voorlopig wel waar te nemen in
vakbewegingskringen. Speyer
meent dat de RSV-becijfering
voor het kabinet wel eens aanlei
ding zouden kunnen zijn RSV
steun te verlenen, maar niet voor
de nieuwbouwwerf. Inmiddels
hebben partijen besloten het
RSV-rapport niet openbaar te
maken. Redenen zijn onder meer
het feit dat de vakbeweging het
stuk nog niet met haar achterban
heeft doorgesproken. Maar ook
aan overheidskant zijn er wat dit
betreft tal van zaken, die mot ach
terbannen moeten worden door
genomen, zo liet de overlegvoor-
zitter directeur-generaal voor in
dustrie J. A. M. Molkenboer (eco
nomische zaken) merken. Even
eens een rol speelt het feit dat het
rapport (30 pagina's met bijlagen
mee) nog wat financiële gegevens
bevat, waarvan RSV liever haar
concurrenten niet op de hoogte
zou laten komen. Er zijn op het
stuk van de concurrentie toch al
problemen gerezen, mede omdat
bedrijven uit dezelfde sector in
een brief aan de overheid zich kri
tisch hebben uitgelaten over de
gevolgen die de steun aan RSV
kan hebben.
Volgens Molkenboer is het
probleem van mogelijke „con
currentievervalsing" inderdaad
aanwezig. De overheid moet zul
ke effecten kunnen voorkomen,
meent hij. Hoewel de topambte
naar verklaarde dat de vier partij
en (overheid, vakbeweging. RSV
en centrale ondernemingsraad
RSV) de wil hebben om „eruit te
komen" zei hij ook persoonlijk de
RSV-problematiek de moeilijk
ste te vinden uit het gehele veld
van steunverleningskwesties, die
zich nu afspelen.
Haven onveiliger
ROTTERDAM (GPD) - Het werken
in de Rotterdamse haven wordt
steeds onveiliger. Vorig jaar had
een havenwerker een kans van 1
op 9 een ongeval te krijgen. In
1977 was dat nog een kans van 1
op 10. Dit blijkt uit cijfers van het
Adviesbureau Bedrijfsveiligheid
en Gevaarlijke Stoffen, die zijn
verspreid over enkele tientallen
havenbedrijven.
BREDA (GPD) - Ten onrechte
schilderen de PvdA en D'66 de
VVD de laatste tijd af als een
reactionaire partij. Dit „smijten
met modder" gebeurt echter uit
sluitend uit een streven naar poli
tiek gewin. Volgens WD-frac-
tieleider Rietkerk gebruiken bei
de partijen hierbij argumenten,
die „absurd" zijn. De kreten ko
men volgens hem slechts voort
uit het streven van de socialisten
naar nieuwe regeringsmacht.
Voor D'66 staat een positie in het
politieke centrum op het spel, al
dus Rietkerk gisteravond in Bre
da.
In een uitvoerige reden op het jaar
lijkse congres van de WD rea
geerde Rietkerk op deze verwij
ten door er de liberale standpun
ten op een aantal immateriële
(geestelijke) terreinen tegenover
te stellen. Hierbij wees hij ook op
het streven van de Tweede-Ka
merfractie en de bewindslieden
juist deze aspecten sterker dan
voorheen te benadrukken. Op dit
punt kwam ook zijn enige kritiek
op het beleid van het kabinet-Van
Agt, dat te weinig creatieve, de
burgers aansprekende initiatie
ven zou bevatten.
Rietkerk riep de liberalen op zich
met alle kracht te verzetten tegen
een ontwikkeling naar de alle
soverheersende overheidsin
vloed, zoals het PvdA-partijbe-
stuur die volgens hem voorstaat.
Dit blijkt volgens Rietkerk uit de
voorgestelde resoluties voor het
PvdA-congres dat de komende
week in Amsterdam gehouden
wordt. Liberalen willen juist een
spreiding van de macht, ver
klaarde hij.
De WD-fractieleider wees erop dat
de PvdA tegenstellingen tracht te
scheppen tussen CDA en WD.
„Met deze polarisatie willen de
socialisten ruimte maken om
„straks" weer met de christen
democraten in een regering te
kunnen samenwerken. Dit ge
beurt ondanks de afschuw, die de
PvdA voor het CDA voelt".
Rietkerk wees kritiek van de hand
dat de fractie het kabinetsbeleid
te veel zou steunen. Hij wees op
de debatten over kinderaftrek, af
topping van de ambtenarensala
rissen, ondernemingsraden en de
huurverhoging als voorbeelden
waarbij de fractie zich tegenover
het kabinet opstelde.
Actie pro-Meijer doorkruist discussie
AMSTERDAM (ANP) -
huudbeurs geopend. Dit is
vatinklapbare beugel wt
hondepoep.
In de RAI in Amsterdam is gisteren de Huis-
er u.m. te zien: een stang met telescopisch hand-
arin een verwisselbaar plastic zakje. Tegen de
MIDDELBURG (GPD) De Provin-
ciale Staten van Zeeland menen
dat het ongeluk met de kerncen
trale in Harrisburg geen aanlei
ding vormt voor sluiting van de
Borsselse kerncentrale. De staten
schaarden zich in het debat, dat
gisteren werd gehouden, achter
de zienswijze van het dagelijks
bestuur van de provincie.
Vanuit alle fracties in de staten
werd bezorgdheid getoond naar
aanleiding van de gebeurtenissen
r echter
nale ontwikkelingen op het ter
rein van de toepassing van kern
energie en om snelle invoering
van rampenregelingen waar die
nog niet aanwezig zijn.
DEN HAAG (GPD) - PvdA-leden
uit Den Haag zijn boos op een
groep partijgenoten die probeert
kort voor het congres van vol
gend weekeinde de verkiezing
van de nieuwe partijvoorzitter
grondig te beinvloeden. De
woordvoerder van de Haagse
groep, gemeenteraadslid Adri
Duivesteijn. vindt dat in de PvdA
een voortreffelijke procedure ge
volgd is om de partijleden de
keuze van de voorzitter te laten
bepalen. Door nu op het laatste
ogenblik nog een zware verkla
ring ten gunste van kandidaat
voorzitter Meijer uit te geven
wordt die eerlijke discussie
doorkruist, aldus Duives
teijn.
De voorzitterscampagne gaat tus
sen de Groningse ex-wethouder
Max van den Berg en de oud
staatssecretaris (en huidig ka
merlid) Wim Meijer. De afgelo
pen weken zag het ernaar uit dat
Van den Berg de campagne voor
een van de belangrijkste politie
ke posten in het land zou gaan
winnen. Daarom kwamen eerder
deze week een aantal belangrijke
PvdA-leden met een verklaring
ten gunste van Meijer. Zij vonden
dat Van den Berg ten onrechte
probeerde zijn tegenstander in de
hoek van de partijbonzen te
drukken en zichzelf opwierp als
man van de basis. Het is geen ge
heim dat een groot deel van de
PvdA-top de voorkeur geeft aan
Meijer als nieuwe voorzitter.
De pro-Meijer-verklaring is in de
Elaagse afdelingen helemaal ver
keerd gevallen. Duivesteijn her
innert eraan hoe gewone leden
zich tijdens meerdere vergade
ringen met de keuze van de
nieuwe voorzitter hebben bezig
gehouden en dat die discussies
tot een bepaald advies aan de
congres-afgevaardigden geleid
hebben. Door nu met een verkla
ring ten gunste van één van de
kandidaten te komen wordt een
zorgvuldig opgebouwde besluit
vorming verstoord.
Volgens Duivesteijn moeten ook de
Meijer-aanhangers bereid zijn de
uitkomst van die discussie te ac
cepteren. Duivesteijn had gis
termiddag al 75 adhesiebetuigin
gen binnen, niet alleen uit Den
Haag maar ook uit de rest van het
land. Daarbij zijn er ook enkele
van Meijer-aanhangers die Dui-
vesteijns bezwaren tegen de pro-
Meijer-verklaring delen.
Overigens berust Duivesteijns ac
tie gedeeltelijk op een misver
stand. Hij dacht dat binnen de
partij een afspraak bestond dat
de campagne al gestaakt was.
Daarom was hij zo boos toen toch
nog een verklaring ten gunste
van Meijer uitkwam. Er bestaat in
de PvdA echter alleen maar een
afspraak dat de partijbladen geen
aandacht meer aan de kandida
ten zullen schenken. Dit misver
stand verandert volgens Duives
teijn echter niets aan de kern van
zijn bezwaren tegen de pro-Mejj-
er-verklaring.
Duivesteijn wijst erop dat de erger
nis over die verklaring natuurlijk
in Den Haag erg groot is omdat 14
van de 17 afdelingen in die stad
zich ten gunste van Van den Berg
hebben uitgesproken. Volgens
hem hebben beide kandidaten
dezelfde kansen in de campagne
gehad. „Ze hebben allebei even
veel papier het land in gestuurd
en spreekbeurten gehouden. Van
den Berg had weliswaar alle tijd
voor zijn campagne omdat hij in
een wachtgeldregeling loopt,
daar staat tegenover dat Meijer
Tweede-Kamerlid is. wat op zich
al de nodige publiciteit oplevert",
aldus Duivesteijn.
Harrisburg. Men
van overtuigd dat de 1
dergelijk ongeluk ii
veel minder groot is.
vroegen daarom niet
van de centrale, ma
meer aandacht voor
ans op een
i Borssele
De staten
>m sluiting
ir wel om
internatio-
ADVERTENTIE
Zeker is, dat échte zekerheid meer vraagt dan
een stapeltje polissen.
Assurantiekantoren, die lid zijn van de N VA,
maken daarom eerst een risico-analyse en
passen dan in hun advies
de verzekeringen aan bij andere
regelingen en voorzieningen.
Dat is een nieuwe kijk
op zekerheid!
Vakkennis, ervaring en een onafhankelijke
opstelling vormen de garantie voor een ver
trouwensrelatie met een NVA-assurantie-
adviseur. En wat belangrijk is: hij blijft letten op
uw belangen, ook later bij schade en
uitkeringen. Het enige waar op hoeft te
letten is, of uw adviseur lid is van de NVA.
U herkent hem aan het NVA-vignet.
nva
een nieuwe kijk
op zekerheid...
De NVA is een organisatie van makelaars in
en andere onafhankelijke Assurantie-lussen
Secretariaat Utrechtscweg 135, Amersfoort
DEN HAAG - Het verzet in Neder
land tegen kernbewapening is
het afgelopen jaar sterker gewor
den dan ooit tevoren. De acties
tegen de neutronenbom hebben
aan de krachtenbundeling van
het verzet veel bijgedragen, zodat
tegenwoordig CDA en CPN lid
zijn van hetzelfde Overlegorgaan
tegen Kernwapens. De NAVO zal
het met Nederland heel moeilijk
krijgen wanneer zij de kernbe
wapening in Europa opnieuw wil
versterken.
Sinds een klein jaar bestaat in Ne
derland een officieel Overlegor
gaan tegen Kernwapens, waarin
een indrukwekkende groep or
ganisaties samenwerkt. Initia
tiefnemers waren de vice-voorzit-
ter van de PPR, prof. dr. Egbert
Boeker, en de secretaris van het
Interkerkelijk Vredesberaad
(IKV) dr. Mient-Jan Faber. Naar
aanleiding van de massale en
succesvolle acties tegen de neu
tronenbom hebben zij gepro
beerd de krachten die zich tegen
een voortdurende modernisering
van kernwapens verzetten, te
bundelen. Het is hun gelukt het
CDA en alle partijen links daar
van bijeen te brengen (dus D'66,
PvdA, PPR. PSP en CPN). Ook
de Federatie Nederlandse Vak
beweging (FNV) doet mee, even
als de katholieke vredesbewe
ging Pax Christi en de actiegroep
„Stop de Neutronenbom - Stop
de Kernwapenwedloop".
Al deze organisaties keerden zich
ruim een jaar geleden tegen in
voering van de neutronenbom in
de NAVO. Ook 1,2 miljoen indi
viduele burgers zetten hun hand
tekening tegen deze plannen. Als
voornaamste bezwaar tegen de
neutronenbom geldt dat dit wa
pen is bedoeld om daadwerkelijk
op het slagveld te worden ge
bruikt en dat het dus de kans op
een atoomoorlog vergroot in
plaats van verkleint. De bestaan
de kernwapens hebben als taak
de vijand af te schrikken een aan
val te doen.
Gematigde partijen als het CDA en
de PvdA zijn bereid kernwapens
te accepteren zolang zij voor af
schrikking bedoeld zijn en dus
pas in geval van alleruiterste
noodzaak gebruikt zouden wor
den. Deze partijen zijn echter te
gen de neutronenbom, omdat die
gemaakt is om bij een eventuele
aanval meteen ingezet te worden.
Daardoor neemt het gevaar toe
dat een beperkt conflict uitloopt
op een grootscheepse kernwa
penoorlog. Tegen deze ontwik
keling van „afschrikkingswa
pens" naar „vechtwapens" is een
groot deel van Nederland vorig
jaar te hoop gelopen.
Het is een nogal uiteenlopend ge
zelschap, dat in het Overlegor
gaan tegen Kernwapens bijeen
zit. CPN en PSP bijvoorbeeld
vinden dat Nederland onmiddel
lijk uit de NAVO moet stappen,
terwijl het CDA een zeer trouw
lidmaatschap van die organisatie
verdedigt. De kerkelijke vredes
organisaties IKV en Pax Christi
voeren al enkele jaren campagne
om eenzijdig alle kernwapens uit
Nederland te verwijderen. Al de
ze organisaties zijn echter aan het
Overlegorgaan begonnen met de
gezamenlijke doelstelling: „Help
de kernwapens de wereld uit".
Het Overlegorgaan moet ervoor
zorgen dat de deelnemers eikaars
standpunten beter gaan begrij
pen en dat zij eventuele acties op
elkaar kunnen afstemmen.
De VVD is geen deelnemer in het
orgaan, omdat deze partij niets
voelt voor eenzijdige stappen van
Nederland tegen kernbewape
ning. De andere partijen sluiten
zo'n „gebaar" van Nederland niet
uit.
De invoering van de neutronenbom
is nog lang niet van de baan. Als
dat wapen er uiteindelijk toch
niet zou komen, moeten de te
genstanders even goed op hun
hoede blijven. De neutronenbom
is namelijk een onderdeel van
een heel pakket van vernieuwin
gen in de NAVO, die bedoeld zijn
de kernwapens zo te verfijnen,
dat zij beter dienst kunnen doen
in de bewapening. Dat zou op de
lange duur bovendien goedkoper
zijn dan het handhaven of uit
breiden van de troepensterkte.
Maar daarmee komt niets terecht
van het verlangen dat „de rol van
de kernwapens verkleind moet
worden". Dit verlangen wordt
door alle deelnemers in het
Overlegorgaan gedeeld.
Door het samenwerken van poli
tieke partijen en andere organisa
ties zal het verzet tegen nieuwe
soorten kernwapens in de Twee
de Kamer alleen nog maar sterker
worden. De CDA-fractie in de
Kamer is mede door de neutro
nenbom-affaire heel wat kriti
scher tegenover kernwapens ge
worden. Zoals het er nu voor
staat, zal de meerderheid van de
Tweede Kamer nooit met de in
voering van dat wapen akkoord
gaan. De NAVO (en de Verenigde
Staten voorop) moet dan ook
goed weten dat zij zichzelf en de
Nederlandse regering grote
problemen op de hals haalt als zij
de invoering van de neutronen
bom toch erdoor wil drukken.
Ook andere vernieuwingen van
de kernbewapening kunnen in de
toekomst op fikse tegenstand in
de Kamer rekenen. Een meer
derheid heeft zich in feite al vast
gelegd op volledige afwijzing van
vernieuwingen waardoor kern
wapens een „vechtfunctie" kun
nen krijgen. PvdA en CDA vin
den dat kernwapens bedoeld zijn
om af te schrikken en nergens
anders voor.
Tot eenzijdige verwijdering van
kernwapens uit Nederland zal
het wel nooit komen. Het verzet
van de Tweede Kamer tegen de
plannen voor de neutronenbom
heeft er veel toe bijgedragen dat
dat wapen er nog steeds niet is.
Op dezelfde manier kan de Ka
mer ook andere vernieuwingen
de voet dwars zetten, hoewel het
natuurlijk erg moeilijk wordt als
Nederland het enige NAVO-land
is dat zoiets doet. Als Nederland
de kernwapens van eigen bodem
zou verwijderen, zou het deze in
vloed zeker verliezen. En dat is de
sterkste troef in handen van met
name CDA en PvdA-politici die
tegen eenzijdige verwijdering
zijn. Jaren lang is ons land een
weinig kritische, zeer trouwe
bondgenoot van de NAVO ge
weest. Onze trouw is nog steeds
behoorlijk groot, maar de kritiek
neemt zienderogen toe. Nu pas
kan ook duidelijk worden hoe
veel invloed Nederland met een
kritische opstelling kan heb
ben.
De oprichting van het Overlegor
gaan komt juist op het goede
moment om de toenemende kri
tiek op het kernwapenbeleid van
de NAVO te bundelen. De voor
zitter van het Overlegorgaan,
Boeker, zal voorzichtig te werk
moeten gaan om de samenwer
king in stand te houden. Zoals hij
zelf onlangs zei spreken de deel
nemers „verschillende talen"
voor elkaar en moeten zij elkaar
dus eerst goed leren verstaan. Als
de samenwerking blijft bestaan,
zullen de standpunten van het
Overlegorgaan altijd bepaald
worden door de meest NAVO-ge-
trouwe deelnemers erin, het CDA
en de PvdA. Zonder medewer
king van deze twee grootste par
tijen stelt het orgaan overigens
niet zo erg veel voor. Uitspraken
van de Tweede Kamer tegen
kernbewapening kunnen im
mers alleen maar tot stand ko
men als deze twee partijen mee
doen.
Met actievoeren alleen kun je geen
resultaten in de NAVO bereiken.
Daarvoor is nodig dat de protes
ten overgenomen worden door
de volksvertegenwoordiging, die
in staat kan zijn de NAVO daad
werkelijk de voet dwars te zetten.
Het Overlegorgaan kan ertoe bij
dragen dat de samenwerking die
daartoe tussen politieke partijen
nodig is, werkelijkheid
wordt.
PIETER MAESSEN
