Meeste foto's van UFO's zijn trucage
Magere resultaten in
Nederlands luchtruim
ZATERDAG 21 APRIL 1979
HOOFDDORP - De Ameri
kaanse luchtmacht heeft in
het verleden honderden fo
to's verzameld, afgestaan
door mensen die meenden
een zogenaamde UFO op de
gevoelige plaat te hebben
vastgelegd. Bijna al deze "on
geïdentificeerde vliegende
objecten" vielen echter door
de mand nadat foto-specialis
ten en wetenschappers er hun
kritische oog over hadden la
ten gaan.
De conclusie was bijna steeds
dat men een ster, meteoor,
vliegtuig of een natuurver
schijnsel voor de lens had ge
had. En ging die redenering
niet op dan werd de foto in
veel gevallen ontmaskerd als
zijnde trucage, die soms wel
erg doorzichtig was. Zo lieten
bijvoorbeeld veel foto's een
door het luchtruim zeilend
voorwerp zien dat opvallend
veel gelijkenis vertoonde met
een vette hamburger, een
sombrero, een braadpan of
delen serviesgoed zoals scho
tels, theekopjes en borden.
Zo zijn er van de totale UFO-fo-
tocollectie maar bar weinig
exemplaren overgebleven
waarop voorwerpen voorko
men waarvan deskundigen
de herkomst niet hebben
kunnen vaststellen. En dat
geldt ook voor de duizenden
meldingen die met name in de
vijftiger en zestiger jaren ter
kennis kwamen van de
luchtmacht en die daar op
waarde zijn getoetst.
Golf
Het officiële Amerikaanse
UFO-onderzoek, uitgevoerd
in opdracht van de regering
en aangeduid als het Project
Blue Book, heeft in totaal ze
ventien jaar in beslag geno
men. Kwam pas serieus van
de grond in 1952 toen in juni
van dat jaar een golf van mel
dingen binnen kwam over bi
zarre verschijnselen boven en
rondom de hoofdstad Was
hington. Toen in 1969 uitein
delijk de balans werd opge
maakt van in totaal 13134 uit
alle Amerikaanse staten ge
rapporteerde voorvallen,
luidde de slotconclusie dat
weliswaar vijf proceni van
alle meldingen niet kon wor
den verklaard maar dat uit het
aangedragen materiaal des
ondanks niet was gebleken
dat de UFO's serieus moesten
worden genomen.
Voor de regering was de kous
daarmee af. Over het Project
Blue Book, met name de ma
nier waarop de deskundigen
destijds te werk zijn gegaan,
was tot voor kort erg weinig
bekend. Het archief waarin
alle materiaal was opgebor
gen was aanvankelijk niet
toegankelijk voor het
publiek. Maar sinds de invoe
ring in Amerika van de Free
dom of Information Act is het
opgeslagen materiaal voor ie
der ter inzage. Op aanvraag
kan het project zelfs in micro
film worden geleverd.
Bevindingen
De bekende astronoom prof. dr.
Allen Hynek is er in gaan
grasduinen en heeft zijn be
vindingen neergelegd in een
deze dagen verschenen
boekwerk. Als adviseur voor
UFO-zaken van de Ameri
kaanse luchtmacht is Hynek
jaren lang nauw betrokken
geweest bij het Project Blue
Book. Hij was een van de
mensen die regelmatig om
een oordeel werd gevraagd
over binnen gekomen mel
dingen.
Hynek werd als adviseur aan
gezocht in een periode dat hij
erg sceptisch stond tegenover
alles wat naar UFO's riekte.
Later, maar toen was het
Project Blue Book al in een
stadium van afronding, ver
anderde hij als een blad aan
een boom en verkondigt
sindsdien een geheel tegen
overgestelde mening.
Volgens zijn stellige overtui
ging heeft de Amerikaanse
luchtmacht er destijds alles
aan gedaan om het verschijn
sel UFO te verwijzen naar het
land van de fabeltjes. Hij be
kent daar overigens zelf een
flink steentje aan bijgedragen
te hebben. In zijn boek be
schrijft hij onder meer een
aantal gevallen die hij ooit ter
beoordeling voorgelegd heeft
gekregen en die hij met een
zeer wankele argumentatie
van tafel heeft weten te vagen.
Zoete koek
De luchtmachtbonzen slikten
de rapporten van Hynek als
zoete koek. Volgens de astro
noom had dat te maken met
het feit dat het UFO-onder
zoek met opzet in handen was
gegeven van officieren met
een vrij lage rang, die dus erg
weinig inzicht in de materie
hadden. Die "lichte bezet
ting" was er volgens Hynek
een indicatie van dat het pro
ject binnen de luchtmacht
een geringe prioriteit had.
te meldingen nog groter. Dan
betekent het in feite alleen
maar meer werk. En daar zit
ik niet op te wachten", zegt
Kok.
Politie
De meeste "tips" (ook die in
eerste instantie terzijde wor
den geschoven krijgen een
plaatsje in het archief van de
vereniging) krijgt de NOBO-
VO van de politie in Neder
land. Hoewel er geen dienst
order van is gemaakt geeft
de rijkspolitie trouw de mel
dingen die bij haar binnen
komen telefonisch of schrif
telijk door aan Kok of een van
zijn tien medewerkers in den
lande. De gemeentepolitie is
wat stugger in het contact.
Een kwart van de korpsen ziet
de UFO-service aan het NO-
BOVO niet zitten. De sterre-
wachten in Nederland geven
wel hun medewerking.
De vereniging geeft een blad uit
dat elke twee maanden van de
persen rolt. Over het Neder
landse luchtruim valt er
doorgaans weinig spectacu
lairs te melden. Het buiten
land is daarentegen steeds
goed vertegenwoordigd. Zo
opent het meest recente
nummer met een verhaal over
een Koeweitse Ufo. Het tijd
schrift voor ufologie is wel het
podium voor (meestal univer
sitair geschoolde) Nederland
se UFO-geïnteresseerden om
hun visie te geven op het ver
schijnsel zoals zich dat op
talloze manieren manifes
teert. Zo zijn velen de mening
toegedaan dat er relaties be
staan tussen het UFO-feno-
meen en paranormale ver
schijnselen, zoals telepathie,
de beïnvloeding van de
zwaartekracht, materialisatie
en dematerialisatie.
Veel ufologen zijn te vinden
voor de hypothese dat het fe
nomeen UFO niet per sé iets
buitenaards dient te zijn. De
dieptepsycholoog Jung heeft
al eens de stelling geponeerd
dat de UFO een vreemde ma
nifestatie is van de menselijke
psyche.
Regio
NOBOVO-voorzitter Kok
wordt bij het verzamelen van
informatie geassisteerd door
tien man, die ieder een ge
deelte van Nederland voor
hun rekening nemen. Voor
deze regio is dat Frits van der
Veldt uit Hoofddorp. De 28-
jarige gemeente-ambtenaar
heeft foto-materiaal geleverd
voor het boek van Hynek. Vo
rig jaar hielp hij Haarlem uit
de droom toen een paar nach
ten na elkaar een zich lang
zaam verplaatsend licht bo
ven die stad werd waargeno-
Hij vatte 's nachts post en kwam
al snel tot de ontdekking dat
een inwoner van Haarlem bij
wijze van grap 's nachts een
speciaal geconstrueerde Por
tugese vlieger opliet waaraan
een rood licht bungelde. Van
der Veldt houdt zich al een
jaar of tien met UFO's bezig.
Raakte er in geïnteresseerd
toen een Haarlemse postbode
er melding van maakte dat hij
's avonds om een uur of elf
plots een rood lichtend kruis
boven zijn hoofd had waarge-
Van der Veldt was aanvankelijk
lid van het Nederlands Ufolo-
gisch Studiecentrum maar
dat is een paar jaar geleden
opgedoekt na moeilijkheden
in het bestuur. De gemeente
ambtenaar vindt het de hoog
ste tijd worden dat de Neder
landse overheid zich gaat in
teresseren voor het UFO-ge-
beuren. Wat hem betreft hoeft
er dan niet eens een speciale
onderzoekscommissie te ko
men (zoals sinds kort nu wel
het geval is in Frankrijk) maar
zou de goede wil al getoond
kunnen worden in het be
schikbaar stellen van een
subsidie om wat meer onder
zoek mogelijk te maken.
Wat dat betreft is men op dit
moment nog helemaal afhan
kelijk van de medewerking
van Nederlandse universitei
ten die bijvoorbeeld genegen
zijn om in hun laboratoria
grondmonsters te onderzoe
ken, afkomstig van de plek
waar volgens waarnemers
een UFO zou zijn geland.
Ministerie
"We zijn al eens op het ministe
rie wezen praten," zegt Van
der Veldt, "maar men houdt
er de boot nog wat af. Je voelt
natuurlijk op je klompen aan
waarom. Nederland volgt wat
de UFO's betreft de lijn Ame
rika. Dus zolang daar het on
derzoek aan particulieren
wordt overgelaten zal men
hier geen andere koers willen
volgen."
Overigens de belangstelling in
Nederland voor de activitei
ten van de NOBOVO neemt
snel toe. In de afgelopen vier
maanden melden zich bij de
ruim 700 leden-abonnees die
ey al zijn nog eens 600.
Hynek is als adviseur regelma
tig uit de losse pols te werk
gegaan. Een goed voorbeeld
is het advies dat hij uitbracht
op een voorval nabij een fo-
rellenkwekerij in Twin Falls
County. Daar namen diverse
mensen een ongeveer zes me
ter lang en drie meter breed
voorwerp waar dat de vorm
had van een omgekeerd
soepbord, een sissend geluid
maakte en in het voorbijgaan
de toppen van de bomen in
het rond deed draaien. Hy-
nek's gevolgtrekking was dat
het gesignaleerde voorwerp
zo goed als zeker "een atmos
ferische dwarrelwind" moest
zijn geweest. Een volkomen
loze kreet, bekent hij nu. Im
mers hij had nog nooit zo'n
dwarrelwind gezien, laat
staan dat hij er in een boek
een beschrijving van had ge
lezen.
Toch werd zijn theorie zonder
meer geaccepteerd. En zo is
het met meer gevallen ge
gaan. Volgens Hynek typeert
het enigzins de manier waar
op in Project Blue Book met
UFO-meldingen werd omge
sprongen. Volgens de astro
noom durfden veel adviseurs
die bij de onderzoeken waren
betrokken zich niet al te kri
tisch op te stellen omdat ze
dan niet op dezelfde lijn zou
den zitten als hun superieu
ren die, zo zegt Hynek in zijn
boek, "via het Pentagon or
ders hadden gekregen het
UFO-verschijnsel in de doof
pot te stoppen".
Luchtmacht
Washington namelijk vreesde
dat als de luchtmacht steeds
maar weer zou moeten uit
rukken op een zo goed als ze
ker vals alarm (UFO-melding)
dat de aandacht zou doen ver
slappen. Met alle gevolgen
van dien als er eens werkelijk
sprake zou zijn van-vijandige
luchtacties. Met andere
woorden; dat hele UFO-ge-
doe betekende een bedrei
ging van de nationale veilig
heid.
Het regeringsstandpunt werd
min of meer ingegeven door
de bevindingen van een panel
van geselecteerde weten
schapsmensen onder leiding
van de bekende fysicus en
et vinden het onbegrijpelijk dat er van een UFO nog nooit een duidelijke foto i
is dat echter niet. Want er gebeuren jaarlijks toch ook duizenden auto-ongelukkenmaar vat
en paar op elkaar knallen moet ik de eerste foto ook nog zien".
relativiteits-expert dr. H.P.
Robertson. Via de CIA had dit
panel de opdracht gekregen
na te gaan in hoeverre de zich
in steeds grotere getale voor
doende melding van UFO-
verschijnselen Amerika zou
kunnen schaden. De weten
schappers kwamen in een ge
heim rapport onder meer tot
de conclusie dat "nationale
veiligheidsinstanties onmid
dellijk stappen dienen te on
dernemen om UFO's te ont
doen van de speciale status
die zij hebben gekregen en
het waas van geheimzinnig
heid dat zij ongelukkigerwijs
hebben verworven".
Voor de luchtmacht in Amerika
is er dan weliswaar geen di
recte bemoeienis meer met
het UFO-gebeuren, het is ook
weer niet zo dat fenomeen een
langzame dood aan het ster
ven is. In 1973 nog was er in
het land van Uncle Sam spra
ke van een omvangrijke golf
UFO-meldingen en ook de
laatste jaren wordt er door de
Amerikanen veel gezien. Het
belangrijkste particuliere
verzamelpunt ligt in de staat
Illinois, waar het Centre for
UFO-studies is gevestigd. De
scepter wordt er gezwaaid
door de man die aanvankelijk
de spot dreef met vliegende
schotels en aanverwant mate
riaal: prof. dr. Allen Hynek.
Flauwekul
Bij het grote publiek in Ameri
ka bestaat weliswaar nog
steeds veel belangstelling
voor UFO's en wat daar mee
samenhangt, maar er zijn nu
ook geluiden te horen dat het
maar eens uit moet zijn met al
die flauwekul rond ongeïden
tificeerde vliegende objecten.
Zo is nog niet zo lang geleden
een landelijk comité opge
richt (CSICP) dat zich als taak
heeft gesteld het in discrediet
brengen van ufologen, al
thans het zoveel mogelijk
ontzenuwen van hun theoriën
en onderzoekresultaten.
In zijn studiecentrum heeft Hy
nek een computer geïnstal
leerd waar alle meldingen in
zitten die tot nu toe door de
wetenschap niet afdoende
verklaard zijn kunnen wor
den. Daar zitten ook meldin
gen van buiten Amerika in.
Het Nederlandse aandeel in
Hynek's computer bestand is
overigens zeer bescheiden. In
ons land is er nauwelijks
sprake van voor ufologen in
teressante meldingen. Dit tot
ongenoegen en soms ook er-
genis van de voorzitter van
het Nederlands Onderzoek
Bureau voor Ongeïdentifi
ceerde Vliegende Objecten
(NOBOVO), de ufoloog Kok
uit Uithuizermeeden (Gr.).
Deze onderwijzer fungeert als
centraal meldingspunt van
alle in Nederland gesigna
leerde UFO's. Hij is 24 uur per
dag in voor meldingen. Op de
momenten dat hij niet thuis is
of in bed ligt, houdt een tele-
foonbeantwoorder de wacht.
Sluis
De NOBOVO zag in 1965 het
daglicht en vanaf dat tijdstip
is er sprake van het verzame
len en verwerken van mel
dingen. Kok fungeert als
sluis. Hij doet de eerste schif
ting! Wat hij waard vindt om
verder onderzocht te worden
stuurt hij door naar een van
de adviseurs van de vereni
ging. Het luchtruim boven
Nederland is per jaar goed
voor gemiddeld zo'n 500
UFO's. Maar in de praktijk
blijkt dat daarvan 98 procent
zonder meer ter zijde kan
worden geschoven. Of de
waarneming is niet geldig
omdat slechts één persoon
het verschijnsel heeft gezien
of er is direct al te zeggen wat
de UFO in werkelijkheid is
geweest. Een heel mager re
sultaat dus.
"Dat is wel eens frustrerend,"
zegt Kok. "Ik heb al eens
overwogen achter dit werk
een punt te zetten. Als er zo
weinig bruikbaars binnen
komt is de lol er snel af. Hoe
veel leuke meldingen er zijn
binnen gekomen in die bijna
veertien jaar dat ik dit werk
doe? Nou, als het er twintig
zijn houdt het op.
De oorzaak? Nederland
is nu eenmaal een klein land
je. We mogen als vereniging
niet verwachten dat we ons
wat het aantal betreft zullen
kunnen meten met bijvoor
beeld Amerika. Natuurlijk is
er wel een manier om per jaar
aan wat meer meldingen te
komen. Bijvoorbeeld door
volop de publiciteit te zoeken.
Het verschijnsel UFO meer
onder de aandacht van het
grote publiek brengen. Gega
randeerd dat het dan storm
gaat lopen. Maar dan wordt
het percentage oninteressan-
Foto links: Een General
Dynamics B-57 van de Ame
rikaanse Luchtmacht werd
in september 1957 gevolgd
door een UFO. De foto werd
genomen door een testpiloot
vanuit een begeleidend
vliegtuig. Op de foto links
onder een door Nederlanders
in 1975 boven het Zwitserse
Saas Fee waargenomen ver
schijnsel. Op de foto rechts
onder een karakteristiek
voorbeeld van een UFO-af-
druk. De foto werd genomen
in het moerasgebied bij Tul-
ly, Queensland Australië
en werd waargenomen in
januari 1966.
-> - 'v v'
1 -
v fiX, i" l.
