Gerard Bakker en
de toverballen
van de Chinezen..
Vtf®tyJW w®[
■Km
ZATERDAG '21 APRIL 1979
PAPENDAL/LEIDEN - Het
gebeurde dit jaar tijdens de
open Engelse kampioen
schappen in Brighton. In zijn
partij tegen de Europese ti
telhouder Gergely zorgde de
Chinees Kuo Jao Hua voor de
zoveelste tafeltennis-sensatie
van de Aziaten, met de intro
ductie van een service met
"boemerang-effect". Hua, die
voor de sterkste speler van
zijn land doorgaat, sloeg de
bal zodanig dat die na een uit
stapje over het net automa
tisch naar zijn bat terugkeer
de, zonder dat de man aan de
andere kant het voorwerp had
kunnen raken.
Gergely was volslagen verbij
sterd toen de Chinees hem
eenmaal op die manier voor
schut had gezet. Dat zou hém,
de Europese kampioen die
toch ook heel wat uurtjes af
had moeten trainen om zover
te komen, geen tweede keer
meer overkomen. "Dus" per
ste hij zich zo dicht mogelijk
tegen de tafel bij de volgende
Hua-service, die op exact de
zelfde manier geslagen leek,
om zover mogelijk te kunnen
reiken.
Het bleek een volslagen foutie
ve taxatie. In plaats van terug
te keren naar de verzender,
schoot de bal dit keer door
naar zijn reukorgaan, als om
te benadrukken dat Gergely
andermaal bij de neus was
genomen.
Hoewel de partij nog in een be
ginstadium verkeerde, stapte
de Hongaar toen al op zijn te
genstander af om hem alvast
te feliciteren met de overwin
ning.
Ontzag.
"Gergely is in staat de bal wel
duizend keer te spelen, maar
ook hij kan de eerste twee niet
houden", merkt Gerard Bak
ker. vol ontzag op. "Zoals
niemand de eerste klappen
van de Chinezen kan bespe
len. Dat is ook hun grote
kracht. In Europa wordt de
service alleen gezien als het in
het spel brengen van de bal,
moet er tijdens een rallie ge
scoord worden. De Chinezen
laten het nooit tot zo'n langere
krachtmeting komen. Ze
hebben van hun service zo'n
sport gemaakt dat ze in staat
zijn pure toverballen te pro
duceren. En als je de bal na de
eerste l^ap al terug kunt
brengen, dan volgt er direct
een onnavolgbare zoever
overheen. Niemand kan daar
tegenop. Zelfs de Hongaren
weten dat ze in Noord-Korea
kansloos zijn".
Zekerheid
De bondscoach van het Neder
lands damesteam kan het dan
ook met 100 procent zeker
heid voorspellen. Het WK ta
feltennis in Pjong Jang (van
25 april tot 5 mei) zal nog na
drukkelijker dan de laatste
jaren net wereldkampioen
schap van de Chinezen wor
den.
"Ze worden sowieso wereld
kampioen bij de landen
teams, omdat die collectieve
eer altijd al belangrijk voor ze
is geweest. En als ze willen
komen er ook bij de enkel
spelen vier mensen uit hun
land bij de laatste, vier. Willen
ze dat niet, om politieke rede
nen bijvoorbeeld, dan zullen
zij bepalen wie de titels wel
krijgen.
Door de vriendschapsbanden
tussen China en Noord-Korea
zullen dat waarschijnlijk
Noordkoreanen zijn. In elk
geval zullen opnieuw de
sterksten niet winnen. Zodra
de Chinezen vriendelijk zul
len glimlachen tegen een te
genstander, weten we wie het
kampioenschap krijgt. Euro
pa mag daarbij toekijken, zo
wel bij de heren als bij de da-
Gelatenheid
Van de gelatenheid die uit die
woorden spreekt, is niets te
merken op het moment dat
het aantal trainingsuren in de
laatste tien dagen voor het
vertrek nog even fors wordt
opgeschroefd. Juist in de pe
riode dat Nederland de studie
voor noordpool tijdelijk heeft
afgesloten en een geslaagd
voorjaarstentamen lijkt af te
leggen, beulen de leden van
de Oranje tafeltennisteams
zich af in één van de zalen van
sportcentrum Papendal. Tij
dens een trainingskamp, voor
het eerst in die aaneengeslo
ten vorm, worden daar gaan
deweg meer uren gemaakt
achter de tafels, waar het
zweet overvloedig drupt. Het
uiterlijke bewijs voor de stel
ling van Gerard Bakker dat in
elk geval zijn "meiden" er
echt alles voor willen doen
om zich straks in de A-groep
te handhaven. "Hoe kansloos
ze ook zijn, ze zullen zich de
pukkels vechten".
Z7
- "-.ït-
Het damestafeltennisteam lopend op Papendal. Sandra de Kruiff voert het veld aan, naast Vriesekoop. Daarachter Kooter,
coach Bakker, v.d. Vliet en reserve Noordarn.
In volgorde
Zijn "meiden" in volgorde van
sterkte: Bettine Vriesekoop
(17) Sandra de Kruiff (20),
Marjan v.d. Vliet (23) en Bri
gitte Kooter (19) Een viertal
dat, op Vriesekoop na, zonder
illusies deel zal nemen aan het
WK. De op het hoogste inter
nationale niveau debuteren
de Scylla-speelster De Kruyff
en Avanti's Kooter kunnen in
de landenwedstrijden héél
misschien voor een stuntje
zorgen, om op die manier
Vriesekoop te ontlasten van
de zware taak zoveel mogelijk
te moeten winnen. Verder
zijn ze voornamelijk al blij dat
ze meedoen en "nu ook die
Aziaten eens kunnen zien
spelen".
Haagse Marjan van der Vliet,
gewoonlijk spelend bij Tem
po Team. heeft de meeste er
varing. Pjong Jang is haar
derde wereldtoernooi. Eerder
was ze ondermeer in Calcutta,
"waar de mensen op straat la
gen te sterven, terwijl jij als
een VIP werd behandeld,
omdat je toevallig een batje
kon vasthouden".
De menselijke armoede heeft
diepe indruk op haar ge
maakt. Ze relativeert dan ook
sterk voor Pjong Jang, waar
ze wellicht alleen zal worden
ingezet in de dubbels. Indivi
dueel zal ze kansloos zijn, zo
geeft ze grif toe. Thuis is ze
echter wel de beste praatster,
stelt ze dat de sfeer in het
team erg goed is. nu het kwar
tet de laatste zeven weken
constant met elkaar trainde.
Eerst bij het Leidse Scylla. la
ter op Papendal.
"En een goede sfeer is erg be
langrijk tijdens zo'n lang
toernooi. Zo'n WK geeft men
taal een enorme zware belas
ting. wantje bent van 's mor
gens vroeg tot 's avonds laat
met tafeltennis bezig. Daar
om moetje goed weten watje
aan elkaar hebt, zodat je el
kaar op kunt vangen. Anders
lig je na een paar dagen echt
op één oor".
Randgebeuren
Maijan v.d. Vliet ook typeert
hoe het randgebeuren ver
loopt tijdens zo'n WK; hoe
sommigen zich afreageren op
andere zaken. "Tijdens het
toernooi blijft het alleen bij
kijken. Jongetje van het ene
land, kijkt naar meisje van het
andere land. Contact wordt er
dan nog niet gezocht, want
dat kan natuurlijk niet. Op het
afscheidsfeest valt daarna alle
spanning weg, dan zie je alles
gebeuren. Dat lijkt soms net
een orgie."
Gerard Bakker is er niet bang
voor dat zijn viertal zich
daarin zal mengen. "Daar zijn
ze veel te serieus voor. Deze
meiden hebben een andere
instelling; die gaan alleen
voor de sport. Die willen de
plaats voor Nederland veilig
stellen. Gezien de poule
waarin we spelen (met China,
Japan, Hong Kong, Roeme
nië, Zweden. Polen, Honga
rije en Frankrijk), zal dat
waarschijnlijk wel een utopie
zijn," moet ook hij bekennen.
"maar al zijn we nog zo kans
loos, ze zullen ervoor vechten
als duivels. Anders dan bij de
heren, is dat de mentaliteit
van die meisjes nou eenmaal.
Zonder morren of piepen zijn
ze bereid dagelijks zeven uur
of langer achter de tafel te
kruipen, als ze daar de kans
voor krijgen. Gewoon, omdat
ze zien dat de sterkste dat ook
doet."
Gewichten
De sterkste. Bettine Vriese
koop. uiteraard. Een meisje
dat verreweg het hoogste ge
middelde aan trainingsuren
haalt (4 per dag). Dat bij de
krachtsportvereniging De
Spartaan met gewichten
trainde om in totaliteit sterker
te worden. Dat, hoe nuchter
ze ook is, tot haar beste pres
taties komt als ze het op een
Europees jeugdkampioen
schap gewonnen horloge
omheeft ("maar nu is het
bandje stuk"). Kortom, een
meisje met alle eigenschap
pen van de topsporster, maar
zonder de voorrechten.
Het zal voor een goed deel van
haar vorm afhangen of het
team in de landenwedstrijden
behoed zal blijven voor de
gradatie, dus is het zaak dat
het horlogebandje dan ge
maakt is.
Verder zal ze voorlopig al blij
zijn als ze de laatste 64 haalt in
het enkelsDel. In de tweede
ronde ontmoet ze de
reaanse Pak Yong OK en als
ze die partij al wint treft ze
Yang Ying. de nummer twee
van China. "En dan praatje al
niet meer over echte kansen,"
zegt Gerard Bakker. Wél acht
hij haar in de toekomst, met
Jill Hammersley, in staat om
ooit het Chinese tafeltennis-
mysterie te doorgronden.
"Maar dan moet ze wel eerst
een jaar in China kunnen
trainen," aldus Bakker.
"En eigenlijk zou dat ook moe
ten kunnen. Dankzij haar op
offeringen en haar successen,
heeft de tafeltennisbond een
enorme aanwas van leden ge
kregen. Waarom dan niet ge
zegd: Bettine: je hebt al zo
veel voor ons betekend; je
krijgt nu eens deze facilitei
ten. De tragiek is alleen dat
zo'n arm bondje dat niet al
leen kan zeggen. Zoiets moet
eerst hogerop z'n beslag krij
gen. Bij de overheid, die nou
eens wat meer geld voor de
sport beschikbaar zou moe
ten stellen. Dan zou bijvoor
beeld zo'n tafeltennisbond er
eens wat gerichter aan kun
nen gaan werken dat er een
tweede dame van het niveau
Vriesekoop bijkomt.
Die loopt rond, dat is zeker,
maar op het ogenblik kan die
niet ontdekt worden. Daarom
moet er nog altijd een zware
wissel op Bettine getrokken
worden. Zal het voornamelijk
van haar afhangen of de
plaats bewaard blijft. Want
we hebben al moeite genoeg
om zes meisjes bij elkaar te
krijgen. In China hebben ze
het alleen moeilijk om de zes
juiste te selecteren..."
Topper
Het gebeurde niet lang na de
culturele revolutie, waarin de
Chinezen volledig van het in
ternationale sporttoneel ver
dwenen waren. De Duitse ta-
feltennistopper Schöler,
maakte toen eens een reis
door het land van Mao. Nu
was die Schöler bepaald geen
kleine jongen op ping-pong
gebied, want voordien had hij
al eens in een WK-finale ge
staan. Weliswaar had hij die
eindstrijd verloren van een
Japanner, maar tijdens dat
toernooi had hij zijn naam als
"defensie-specialist" toch
stevig gevestigd.
Niets aan de hand dus, toen de
Duitser in China in een sta
tionsrestauratie geïnviteerd
werd even een vriendschap
pelijk partijtje te spelen.
Schöler nam de uitnodiging
minzaam aan en zag vervol
gens alle hoeken van het
etablissement. "Al laten die
jongens hun kok spelen, dan
nog zou hij voor iedereen te
sterk zijn," beseft Gerard
Bakker.
"Nu China is toegelaten tot de
Olympische Spelen zal de
sportwereld ook op allerlei
andere gebieden nog raar
staan te kijken," poneert
Bakker. "Want ten eerste is
het arsenaal aan mensen
enorm groot, ten tweede
heerst er een ijzeren discipli
ne en ten derde krijgen ze alle
faciliteiten. Zij kunnen bij
voorbeeld rustig twee uur al
leen op serveren gaan oefe
nen, als ze toch acht uur ach
ter de tafel staan. Wij zijn al
blij als we drie, vier uur per
dag kunnen spelen. Als- je
daarvan nog eens zo'n tijd op
de service moet gaan oefenen,
kom je aan de rest niet meer
toe.
Brigit Kooter heeft èr veel tijd
aan besteed, het is onmidde-
lijk te merken aan haar ande
re slagen. Daarom zou eigen
lijk elke maand moeten kun
nen, wat we nu op Papendal
doen. Dan zouden Neder
landse sporters eindelijk niet
langer als toerist naar interna
tionale evenementen hoeven
afreizen."
Rot schop
"In de huidige situatie kun je
het de sporters zelf niet eens
kwalijk nemen, dat ze in die
hoedanigheid deelnemen.
Dat is gewoon een gevolg van
de maatschappij instelling.
Want we leven in één van de
meest welvarende landen van
de wereld, maar het enkele
individu dat wat in de sport
wil bereiken, moet op de koop
toenemen dat hij maatschap
pelijk enorm veel moet inle
veren.
Juist de mensen die op sport
gebied wat voor Nederland
willen bereiken, kunnen een
rotschop toe krijgen. De be
geleiding is ongelooflijk
slecht. Topsporters zijn de
mensen die we in Nederland
voor gek verslijten. Een hele
dag vissen, dat hoort; aan top
sport doen maakt je tot een
dwaas. Tot op het moment na
tuurlijk dat die dwaas wat
presteert. Dan lijkt het op
eens alsof we allemaal ons
steentje daaraan hebben bij
gedragen. Dan vereenzelvi
gen we ons met de Verkerken,
de Schenken, de Geesinks.
Maar als die prestatie uitblijft,
kan de topsporter alleen maar
doffe ellende verwachten van
de staat.
De Tweede Kamer zou eens
moeten beseffen dat het so
ciale gebeuren niet alleen
plaatsvindt op het GAK en de
Sociale Dienst, maar ook in
de sport. Er worden steeds
minder uren gewerkt. Dan
kun je twee dingen doen. Of
de mensen laten dicht
groeien, of ze activeren. En
topsport activeert mensen om
zelf aan sport te gaan doen.
Steek er dan wat meer geld in,
zodat die topsporter niet bang
hoeft te zijn voor zijn maat
schappelijke positie. Richt
dan een goede trainersoplei
ding op en laat die mensen
full time aan de gang gaan. Nu
moeten ze voor een apefooi op
part-time basis werken en
worden ze nog bij de belas
ting geroepen ook. Omdat ze
wat bijverdienen."
Video
Het gebeurde niet lang na het
wereldkampioenschap in
Birmingham. Om het Chinese
service mysterie eindelijk
eens te ontrafelen, besloten
Gerard Bakker en zijn broer
Theo (de Scylla trainer) een
avondje video-materiaal te
bestuderen. Tijdens het toer
nooi waren serverende Chi
nezen van achteren gefilmd,
dus zouden er op z'n minst
toch aanwijzingen uit de
beelden gedestilleerd kunnen
worden. Althans, dat dachten
de Bakkers. Samen bekeken
ze tweeëneenhalf uur lang de
opslag in vele varianten.
Steeds weer zagen ze de bal
na de opgooi hoog in de lucht
suizen, gevolgd door een flit
sende slingerbeweging van
de arm. Op dat moment raak
ten ze steevast het zicht op de
bal kwijt. Aan het eind van de
avond kregen de Bakkers een
stevig verschil van mening
over de vraag welk effect er
nou eigenlijk was gebruikt.
"De penhoudergreep leent zich
ontzaglijk goed voor het ca
moufleren van de slagen",
zegt Gerard Bakker. "Maar ik
weet nu wel hoe ze serveren.
Alleen de bewegingen ervoor
en erna zijn nog altijd niet te
volgen, dus op het moment
dat ze de bal raken, weet je
nog niet welk soort effect ze
gebruiken. Je wordt voortdu
rend misleid. Soms maken ze
wel de beweging, maar ge
bruiken ze helemaal geen ef
fect. Dan denk je datje de bal
naar rechts terug kunt sturen
en blijkt die volledig de ande
re kant op te gaan.
Op het moment dat je dat drie
keer hebt meegemaakt, moet
je wel van staal zijn om er de
brui niet aan te geven. Je
komt niet één keer tot een
werkelijke krachtmeting. Die
zouden ze ook wel winnen,
maar dan zou het verschil
lang zo groot niet zijn als nu.
Momenteel liggen ze een zee,
nee, een oceaan voor.
Alles is op die service gericht. Ik
heb de Chinese coach eens
gevraagd op welke manier zij
op hun voetenwerk oefenen.
Voetenwerk doen we tien mi
nuten, antwoordde hij. In eer
ste instantie dacht ik dat hij
de geheimen niet prijs wilde
geven, maar later begreep ik
wat hij bedoelde. Na tien mi
nuten moeten ze helemaal
kapot zijn, omdat hun games
en hun wedstrijden nooit lan
ger duren dan tien minuten.
In die tijd moeten ze optimaal
kunnen functioneren was zijn
theorie. Daarna komen er af
wijkingen en tragere bewe
gingen. Die willen ze voor
komen. We hebben het later
zelf ook ingevoerd".
Veel resultaten zal dat voorals
nog niet op gaan leveren, be
seft Bakker op Papendal.
"Het is voorlopig nog vechten
tegen de bierkaai". Deson
danks werken zijn dames zich
stevig in het zweet.
"Je kunt natuurlijk ook niks
doen", zegt Bakker. "Dan heb
je inplaats van een beetje,
helemaal geen tegenstand.
Maar ik vind dat je je optimaal
moet voorbereiden, dat je je te
pletter moet vechten want
dan heb je je als sportman
tenminste geweerd. Dan kun
je inplaats van tien, misschien
eens veertien punten tegen
gaan scoren, daarna mis
schien achttien en dan wel
licht ooit een 21. Als je niks
doet blijf je op tien, dan heb je
helemaal geen bevrediging."
Onaantastbaar
Voorlopig blijven de Chinese
heren èn de dames onaan
tastbaar, waarbij het de
grootste kunst voor de keu
zeheren blijft om erachter te;
komen welke mensen het
sterkst zijn, in het land waar
drie jaar moet worden gestu
deerd voor het diploma tafel-
tennistrainer. TNvee voor
beeldjes: de laatste drie jaar
wonnen de Chinezen met
constant andere teams alles
wat los en vast zat en Li Sjoe
Wei die individueel "alles" in
Europa van de tafel aftim
merde, werd nog geen drie
maanden later tijdens het
toernooi om de Chinese titel
uitgeschakeld in zijn district.
"Met dat ongelooflijke arsenaal
aan spelers, liggen ze tech
nisch en tactisch ook nog
eens ver voor", stelt ditmaal
Theo Bakker. "Ze beheersen
alle slagen en hebben heel
goed nagedacht over het
spelletje. Buiten China speelt
iedereen stereotiep; zij alleen
zorgen voor de verrassingen.
Normaal gesproken worden
Kuo Jao Hua en Liang Ko
Liang nummer één en twee en
pakt Chang Li bij de dames de
titel. Die had ze al drie keer
kunnen hebben, maar ze
heeft het steeds weg moeten
geven. Omdat individuele eer
en roem niet telden. Ik heb
het idee dat dat een beetje aan
het veranderen is, al kan het
ook in Noord Korea best weer
zo zijn dat er aan ping-pong
diplomatie wordt gedaan. Dat
zou toch wel jammer zijn,
want ze spelen gewoon het
meest efficiënt en het best."
Rubber
"Bovendien zijn het ook de bes
te "materiaalspelers", vult
broer Gerard aan. "Ieder
toernooi verschijnen ze met
een ander soort rubber,
waarmee ze dan weer com
pleet andere ballen slaan. Ze
waren de eerste met anti-top
spin en met de lange noppen
en nu hebben ze die weer
schuin afgeknipt. En dan aan
twee kanten op een andere
manier. Aan de ene kant
wordt daarmee dan alle effect
uit de bal weggenomen; aan
de andere kant rammen ze die
bal met vreselijk effect terug,
met exact dezelfde beweging.
Omdat ze op weg naar de tafel
constant met dat batje lopen
te draaien, is er geen touw
meer aan vast te knopen wat
er zal volgen. Vooral niet om
dat zelfs de onderlaag op de
boven- en onderkant van hun
batjes verschillen. Natuurlijk,
zulke batjes zouden wij ook
kunnen maken, maar om dat
materiaal te leren beheersen,
zou je ontzettend veel moeten
trainen. Daar heb je Chinees
geduld voor nodig".
In Papendal zwoegen de Ne
derlandse dames intussen
voort. Fanatiek, bereidwillig.
Gerard Bakker kan zich maar
moeilijk van de training los
maken, zegt tegen de voor
bijlopende reserve Yolanda
Noordarn. "Ga maar door,
behalve als je helemaal kapot
zit".
Later droomt hij: "Ik zou willen
dat Fred Kaps een vrouw was.
Dan had ik Kaps absoluut
meegenomen naar het WK.
Hij tovert de ballen óók overal
vandaan".
