Tijdelijke
regering
in België?
Verband tussen moorden Brussel en Den Haag?
„Vorster moet
nu aftreden
Moordenaars Letelier
krijgen levenslang
nva
Start van Muldergate
ligt in Nederland
Onderwijs Palestijnen
in grote moeilijkheden
ZATERDAG 24 MAART 1979
PAGINA 9
André Michaux
DEN HAAG - Twee Haagse recher
cheurs zijn naar Brussel vertrok
ken om na te gaan of er een ver
band bestaat tussen een moord
aanslag daar, en de moord op de
Britse ambassadeur Sykes, don
derdag in Den Haag. In de Brus
selse hoofdstad werd donder
dagavond een functionaris van
de Belgische Nationale Bank
door twee mannen voor zijn huis
doodgeschoten.
De politie in Brussel heeft „een
ernstig vermoeden" dat de da
ders van de moord in België zich
bij de keuze van hun slachtoffer
hebben vergist. Zij zouden het
hebben gemunt op de Britse am
bassadeur bij de NAVO, Sir John
Killiek.
Dat vermoeden wordt gevoed door
de wetenschap dat enkele dagen
geleden een aanslag op deze am
bassadeur is beraamd. Gezien de
zware bewaking rond het huis
van Sir John Killiek zou daar van
af zijn gezien.
De man die werd doodgeschoten,
heet Andrè Michaux en is ad
junct-chef van de discontodienst
van de Belgische Nationale
Bank. Hij werd gedood in een
voorstadje van Brussel toen hij
achter het stuur van zijn stil
staande auto zat. Twee mannen
kwamen van twee kanten op zijn
auto af, en losten hun dodende
schoten.
De overeenkomst tussen de moor
den in Brussel en Den Haag heeft
de gerechtelijke politie in Brussel
doen vermoeden dat de twee
moordenaars van Den Haag naar
Brussel zijn gereisd, in een po
ging de Britse ambassadeur bij
de NAVO ook tot hun slachtoffer
te maken.
De politie in Den Haag heeft giste
ren een uitgebreid buurtonder
zoek gehouden rond de woning
van de Britse ambassadeur aan
het Westeinde. Tot meer dan een
bevestiging van het reeds beken
de signalement heeft dat niet ge
leid, zo zei politiewoordvoerder
Laterveer gisteravond.
Nog steeds heeft men geen idee in
welke richting de daders moeten
worden gezocht. De claims die bij
enkele kranten en persbureaus
zijn ontvangen, wil de politie
vooralsnog niet
Het Algemeen Dagblad in Rotter
dam en het ANP in Amsterdam
kregen telefoontjes waarin een
Nederlands sprekende man de
verantwoordelijkheid voor de
moord op Sykes, waarbij ook
diens huisknecht Karei Straub
het leven liet, opeiste. Hij zei te
spreken namens de „Rode Bri
gades" die de aanslag zouden
hebben gepleegd in opdracht van
het verboden Ierse Republikein
se Leger, de IRA.
Een ander dagblad, de Telegraaf,
kreeg donderdag een Engels
sprekende man aan de telefoon
die namens de IRA de verant
woordelijkheid voor de twee
voudige moord opeiste. De man
zei verder, dat ook de Britse am
bassadeurs in Frankrijk, België
en West-Duitsland gevaar lopen.
Volgens de anonieme opbeller
was het telefoontje bedoeld als
laatste waarschuwing voor de
Britse ambassadeur in Bel
gië.
Een woordvoerder van de IRA in
Dublin heeft inmiddels - na een
reeks aanslagen in Noord-Ierland
- laten weten dat Engeland bin
nenkort een nieuwe campagne
van aanslagen te wachten staat.
„Ook Britse doelen op het Euro
pese vasteland zullen worden
aangevallen", zo voegde hij aan
zijn woorden toe.
Sir Richard Sykes krijgt geen
staatsbegrafenis, zo is bekend
gemaakt. Hij zal in alle stilte wor
den gecremeerd, aldus een
woordvoerder van de Britse am
bassade. Waar en wanneer deze
crematie zal plaatsvinden, is niet
openbaar gemaakt.
Alle afdelingen op de Britse am
bassade werken dit weekeinde
als gold het een normale werk
dag. Dit is gedaan om op alle
eventualiteiten voorbereid te
zijn. Om de veiligheid van de me
dewerkers van de ambassade
verder te verhogen, heeft de
Haagse politie een aantal maatre
gelen getroffen.
Voorstel formateur
BRUSSEL (GPD) - De Belgische kabinetsforma
teur en demissionair premier Paul vanden
Boeynants streeft naar een „tijdelijke regering
van dringende zaken".
JOHANNESBURG (GPD) - De
beide oppositiepartijen in Zuid-
Afrika - de Progressieve Federale
Partij (PFP) en de New Republic
Party (NRP) - hebben vrijdag het
aftreden geëist van president
John Balthazar Vorster.
Colin Eglin, de leider van de pro
gressieven, zei dat Vorster Zuid-
Afrika in een grondwettelijke cri
sis heeft gedreven en dat hij de
commissie-Erasmus - die het
schandaal rond het voormalige
ministerie van voorlichting on
derzoekt - in verlegenheid heeft
gebracht. Vauce Raw van de
NRP eiste dat de president on
middellijk zijn ontslag zou aan
bieden omdat hij zich bemoeid
heeft met een politieke con
troverse.
Hij heeft de zes partijen, die drie
maanden tevergeefs hebben on
derhandeld over een nieuw kabi
net, gisteren gevraagd of ze een
tijdelijke regering willen steu
nen. Na de Europese verkiezin
gen op 10 juni zou dan een „ge
wone" regering kunnen worden
gevormd.
Het formatieoverleg was donder
dag al voor de zoveelste keer
muurvast geraakt. De Vlaamse
en Waalse partijen (christen-de
mocraten en socialisten uit beide
landsdelen, alsmede de Vlaamse
Volksunie en het Brusselse FDF)
bleken opnieuw diepgaand ver
deeld over de aanpak van de Bel
gische staatshervorming, die on
der andere moet leiden tot meer
zelfstandigheid voor Vlaanderen
en Wallonië.
Paul vanden Boeynants, sinds ok
tober vorig jaar leider van een
demissionaire regering, vindt dat
het land dringend een regering
nodig heeft. Sociaal-economisch,
financieel en budgettair zijn er
problemen waarvoor nu drin
gend oplossingen moeten ko
men, zei hij vrijdag na zijn vraag
aan de zes coalitiepartners of ze
willen meewerken aan een tijde
lijk kabinet, vanavond wil hij
antwoord hebben.
Vanden Boeynants zei dat de ver
kiezingen voor het Europese
parlement, die in België op 10 ju
ni plaatsvinden, „op voor mij on
begrijpelijke wijze" zwaar door
wegen bij sommige politici aan
de onderhandelingstafel. Het
gaat hierbij vooral om de positie
van oud-premier Leo Tindemans,
stemmentrekker van de Vlaamse
christen-democraten (CVP). Tin
demans, die lijstaanvoerder is
van de Europese christendemo
craten, zal op 10 juni allicht op
nieuw als populaire leider beves
tigd worden.
De huidige politieke crisis in Belgie
ontstond toen Tindemans er in
oktober vorig jaar tamelijk on
verwacht de brui aan gaf en het
ontslag van zijn regering indien
de. De verkiezingen van half de
cember gaven geen uitweg aan.
De Vlaamse christen-democra
ten zijn verdeeld over de staats
hervorming. Die wordt nog ver
groot door de onduidelijkheid
over de vraag of Tindemans defi
nitief zal kiezen voor het Europe
se parlement.
De staatshervorming kan door de
CVP-senatoren in de Nederland
se taalgroep van de Senaat wor
den afgestemd. De Franstalige
partijen, vooral de Waalse socia
listen, willen absolute zekerheid
dat de CVP-senatoren loyaal
zullen meewerken. Daarom eisen
ze dat de coalitiepartijen zich
binden aan een gedetailleerd po
litiek akkoord. Over onderdelen
van dit akkoord, zoals een rege
ling met betrekking tot Brussel,
bleken Vlamingen en Franstali-
gen het de afgelopen weken fun
damenteel
Het streven naar een aanvaardbaar
compromis is de afgelopen drie
maanden stukgelopen op het
diepe wantrouwen tussen de
Vlaamse en Franstalige partijen.
Na alle manoeuvres van forma
teur Vanden Boeynants, een ou
de rot in het politieke vak, die
zelfs de liberale oppositie nog bij
het formatieberaad betrok, lijkt
de vorming van een tijdelijke re
gering de enige mogelijke uitweg
op korte termijn, zo menen Brus
selse politieke waarnemers.
JERUZALEM - Vlakbij een
drukke taxi-standplaats in
het centrum van Jeruzalem is
gisteren een bom ontploft.
De bom die in een vuilnisbak
was verborgen richtte een
grote ravage aan.
Tal van gebouwen en winkels
werden beschadigd; ruim
tien personen raakten bij de
explosie gewond.
De Palestijnse Bevrijdingsor
ganisatie (PLO) eiste later de
verantwoordelijkheid voor de
bomexplosie op. Een woord
voerder van de organisatie in
Beiroet zei dat "de aanslag
valt binnen het kader van de
uitbreiding van ons gewa
pend verzet tegen de zionisti
sche bezetting van ons va
derland".
YN-fonds uitgeput
WENEN (GPD) - Aan de voor
avond van de ondertekening van
het vredesverdrag tussen Egypte
en Israël staat een crisis voor de
deur in het onderwijs aan een
derde van 306.000 kinderen van
Palestijnse vluchtelingen, die
onder de zorg van de Palestijnse
vluchtelingenhulporganisatie
van de Verenigde Naties, de
UNWRA, vallen.
De UNWRA is financieel afhanke
lijk van vrijwillige bijdragen van
de lidstaten van de Vèrenigde
Naties. Het budget voor dit jaar
bedraagt 163 miljoen dollar,
waarvan maar 126 miljoen dollar
gedekt is door toezeggingen van
lidstaten. Als niet heel snel het
tekort althans voor een deel
wordt aangevuld, moet de
UNWRA 3500 onderwijzers, die
werken op de lagere en middel
bare scholen in de Palestijnse
vluchtelingengebieden, ont
slaan. Voor 90.000 Palestijnse
vluchtelingenkinderen, voor wie
geen alternatieve scholen be
staan, betekent dat het onmid
dellijke einde van hun middelba-
re-schoolopleiding.
De UNWRA, die zijn hoofdkwartier
in Wenen heeft, maar waarvan
het grootste deel van het perso
neel onder de 1.700.000 geregi
streerde vluchtelingen werkt,
heeft het maandelijkse rantsoen
meel per noodlijdende vluchte
ling wegens geldgebrek al moe
ten terugbrengen van 4,5 tot 2,25
kilo. Het tekort aan scholen is zó
groot dat er moet worden ge
werkt met dubbele schooltijden.
De ene school gebruikt het ge
bouw 's morgens en de andere 's
middags. Intussen wordt over
wogen het gebruik van de ge
bouwen over drie scholen te ver
delen.
De laatste twee jaar heeft de UNW
RA, als gevolg van de extra belas
ting door de oorlog in Libanon,
haar toch al niet indrukwekken
de noodreserves volledig uitge
geven en heeft de leiding der lid
staten van de VN herhaaldelijk
gevraagd hun bijdrage te verho
gen. Van alle lidstaten zijn er in
feite maar tien die met meer dan
een miljoen dollar bijdragen in
het UNWRA-budget, waartoe
ook Nederland behoort.
De commissaris-generaal van de
UNWRA, Thomas W. McElhiney,
heeft eind vorig jaar een verkla
ring uitgegeven, waarin hij felle
kritiek levert op de bij de VN
aangesloten landen „die in de al
gemene assemblees stemmen
voor resoluties om andere landen
die niet bijdragen tot bijdragen te
dwingen, en landen die al een
bijdrage leveren hun bijdrage te
verhogen, maar die zelf niet doen
waartoe zij anderen dwin
gen".
WASHINGTON (AFP/DPA) - Een
rechtbank in Washington heeft
gisteren twee Cubaanse ballin
gen veroordeeld tot levenslange
gevangenisstraf wegens moord
op de voormalige Chileense mi
nister van buitenlandse zaken
Orlando Letelier. De rechtbank
achtte bewezen dat Guillermo
Novo Sampol en Alvin Ross Diaz
in 1976 een bom legden onder de
auto van Letelier en diens mede
werkster Ronni Moffitt. Een der
de Cubaan, Ignacio Novo heeft
acht jaar gevangenisstraf gekre
gen wegens medeplichtigheid.
Letelier was tijdens het bewind van
de socialistische president Al-
lende minister van buitenlandse
zaken. Na de bloedige militaire
coup in september 1973 werd hij
gevangen gezet. Naderhand werd
hij vanwege buitenlandse druk
op de junta van generaal Pino
chet vrijgelaten. In het buiten
land ontpopte hij zich als een
krachtig tegenstander van het
bewind in Santiago.
Het proces in Washington heeft
veel beroering gewekt omdat de
vroegere Chileense geheime
dienst Dina, de Amerikaanse in
lichtingendienst CIA en Pino
chet
met de aanslag. Kroongetuige
Townley verklaarde dat het
toenmalige hoofd van de Dina,
Contreras, opdracht had gegeven
tot de moord. De rol van de Dina
werd op het proces echter niet
duidelijk belicht.
De Verenigde Staten hebben de
uitlevering gevraagd van Contre
ras en twee van zijn medewer
kers. Zij worden in Santiago
vastgehouden in afwachting van
een uitspraak van een Chileens
hof over het Amerikaanse ver
zoek. De Amerikaanse procureur
Earl Silbert verklaarde gisteren
tegenover rechter Barrington
Parker dat Amerika alles zal doen
om de uitlevering te bewerkstel
ligen.
De drie Cubaanse beklaagden heb
ben allen ontkend schuldig te zijn
en zij hebben te kennen gegeven
in beroep te zullen gaanVolgens
hen wil de Amerikaanse regering
hen tot zondebokken maken.
Hoewel de Zuidafrikaanse presi
dent volgens de grondwet boven
de partijen staat en zich niet met
politieke gebeurtenissen mag
bemoeien, heeft Vorster donder
dag de ongebruikelijke stap ge
daan journalisten te vragen naar
een verklaring van hem te komen
luisteren, die met het voorlich
tingsschandaal samenhangt. De
Zuidafrikaanse president was
minister-president toen het
schandaal ontstond. Zonder de
huidige minister-president Pie-
ter Wilhelm Botha daarover te in
formeren heeft Vorster de bij
zonder ongewone stap gedaan
beweringen van dr. Eschel
Rhoodie - de voortvluchtige ex-
staatssecretaris van voorlichting
te ontkennen. Rhoodie beschul
digt Vorster en Botha ervan op de
hoogte te zijn geweest van ge
heime pogingen om de media in
en buiten Zuid-Afrika om te ko
pen.
De vroegere premier sprak van „de
talrijke leugens van dr. Rhoodie"
De beide Zuidafrikaanse opposi
tiepartijen staan nu op het stand
punt dat de president gebroken
heeft met een fundamenteel
grondwettelijk principe, name
lijk dat hij zich alleen maar over
politiek mag uitlaten, indien hij
daartoe door het kabinet wordt
gemachtigd. Colin Eglin meent
ook dat Vorster door zijn verkla
ring de commissie-Erasmus in
grote verlegenheid gebracht
heeft. Deze commissie werd door
Vorster zelf benoemd om te on
derzoeken of bepaalde ministers
bij onregelmatigheden van het
ministerie van voorlichting wa
ren betrokken.
ADVERTENTIE
Zeker is, dat échte zekerheid meer vraagt dan
een stapeltje polissen,
verband werden gebracht Assurantiekantoren, die lid zijn van de NVA,
maken daarom eerst een risico-analyse en
passen dan in hun advies
de verzekeringen aan bij andere
regelingen en voorzieningen.
Dat is een nieuwe kijk
op zekerheid!
Britse bankiers
zouden
vermoord zijn
SAN SALVADOR - De twee Britse
gijzelaars van de nationalistische
strijdkrachten van het verzet
(Farn), de bankiers Ian Massie en
Michael Shaterton, zouden zijn
geëxecuteerd. Dit verklaarde de
Farn gisteren via de telefoon aan
een Frans persbureau. De precie
ze plek waar de lijken kunnen
worden gevonden, zou later wor
den genoemd, aldus de Farn, die
zich eerder verantwoordelijk
heeft gesteld voor de executie
van de honorair
consul van Israël, m. Ernesto Lie-
bes, wiens lijk donderdag i
auto werd gevonden.
Liebes werd op 17 januari van het
vorig jaar ontvoerd.
Vakkennis, ervaring en een onafhankelijke
opstelling vormen de garantie voor een ver
trouwensrelatie met een NVA-assurantie-
adviseur. En wat belangrijk is: hij blijft letten op
uw belangen, ook later bij schade en
uitkeringen. Het enige waar op hoeft te
letten is, of uw adviseur lid is van de NVA.
U herkent hem aan hetNVA-vignet.
een nieuwe kijk
op zekerheid... 0^
n organisatie van makelaars in
fhankelijke assurantie-tussenf
Secretariaat: Ulrechtseweg 135, Amersfoort.
(Door Karl Breyer)
JOHANNESBURG - De start van
het Zuidafrikaanse informatie
schandaal, „Muldergate" zoals
het in Pretoria wordt genoemd,
ligt waarschijnlijk in Nederland,
ergens tussen Amsterdam en
Den Haag. Eind 1970, begin 1971
hield dr. Eschel Rhoodie, toen
perssecretaris van de Zuidafri
kaanse ambassade in Den Haag,
een serie gesprekken met twee
van zijn vrienden, de toenmalige
directeur van Elsevier's Magazi
ne, Hubert G. Jussen, en de
hoofdredacteur van dat blad,
Martin G. Duyzings. Samen be
sloten zij een Zuidafrikaans
nieuwsmagazine op te richten,
mikkend op de internationale
markt van geïnteresseerden in
Afrikaanse zaken. „To the Point"
werd uiteindelijk de naam van
dat blad. De Limburgers Jussen
en Duyzings werden uitgever en
hoofdredacteur van To the Point,
dr. Rhoodie plaatsvervanger van
de hoofdredacteur.
Het was het eerste project in de se
rie activiteiten van Rhoodie en
zijn politieke bazen, in het kader
van het streven naar verbetering
van Zuid-Afrika's „image" in het
buitenland. In d£ loop van 1978
werd steeds duidelijker dat
Rhoodie en de zijnen in hun ijver
zo ongeveer alle financiële en
budgetair-politieke regels had
den overtreden die in Zuid-Afri
ka en andere landen bestaan, om
nog maar te zwijgen van - volgens
sommigen geslaagde - pogingen
tot corruptie.
Naast de Engelstalige pers in Zuid-
Afrika ziet men in Pretoria vooral
een viertal juristen als drijvende
krachten achter de onthullingen
over de ongeoorloofde praktijken
van het ministerie van informa
tie. Dat zijn rechter Anton Mos-
tert, die vorig jaar weigerde in te
gaan op ee verzoek van minister
president Pieter Willem Botha
zijn onderzoek naar misbruik van
staatsgelden stop te zetten, de
advocaten Van Rooijen en Louis
Nel en de vroegere advocaat - nu
minister van buitenlandse zaken
- Roelof („Pik") Botha. Zoals ge
zegd, de oprichting van „To the
Point" was, zover bekend, de eer
ste activiteit.
Het schandaal begon vorig jaar
maart met publikaties in de Sun
day Express over „uitstapjes"
van dr. Rhoodie met vrouwen en
vrienden naar de droomeilanden
van de Seychellen, waarvoor en
kele duizenden rand uit de
staatskas waren gebruikt. Daarna
volgde het ontslag van dr.
Rhoodies broer, Denys, die en
kele weken na de eerste onthul
lingen pornografische lectuur het
land binnensmokkelde en daar
bij door de douane werd be
trapt.
Het schandaal leek eerst te eindi
gen met het ontslag van dr.
Eschel Rhoodie zelf en met het
aftreden van dr. Connie Mulder
als minister van informatie en als
leider van de Nationale Partij in
de provincie Transvaal. In de
redactiekantoren van de „Rand
Daily Mail", de „Sunday Ex
press" en „The Sunday Times"
werd de eerste overwinning met
een champagneparty tot in de
vroege ochtend gevierd.
Maar blijkbaar waren ook „de ver-
ligten" in de Nationale Partij,
waartoe de genoemde advocaten
behóren, niet ontevreden met de
gang van zaken. De man, die nog
enkele maanden geleden als de
„kroonprins" en opvolger van
premier Vorster en als de reus
onder de politici in de partij werd
beschouwd, Mulder, was uit de
weg geruimd.
Reeds enkele weken na de eerste
uitgave van „To the Point"
schreef het Franse tijdschrift
„Jeune Afrique" - dat notabene
bij dezelfde drukker „Smeets
Offset" in Weert werd gedrukt -
dat „To the Point Pretoria's pro-
pagandapublikatie is". Een van
de beste druktechnici van
Smeets, Will Th. Kohl, werd naar
Johannesburg gehaald om daar
voor de nieuwe uitgeversmaat
schappij „African Publishing
Company" te werken.
Dr. Rhoodie had echter grotere
plannen. Enkele maanden later
werd hij secretaris van informatie
in het ministerie onder dr. Connie
Mulder. In „To the Point" zelf -
alhoewel herhaaldelijk door de
uitgever Hubert Jussen ontkend
- wordt nog steeds beweerd dat
dit blad eveneens werd betaald
door het ministerie van informa
tie.
Pik Botha, die na het aftreden van
dr. Connie Mulder, ook het de
partement van informatie over
nam, zei enkele weken geleden
dat hij noch kon bevestigen noch
kon ontkennen dat het blad
staatsgeld had ontvangen. Des
ondanks staat vast dat dr.
Rhoodie, die inmiddels een boek
had geschreven dat de naam had
„The Paper Curtain", tijdens zijn
werk bij dit blad zijn eerste plan
nen uitwerkte om de strijd tegen
de vijanden van Zuid-Afrika op te
nemen.
