Sowjetschaak
Kryptogram
Britten gaan voorjaar in
met fraaie natuurserie
Het reservepaar
applaudisseerde
H i
vorige
puzzel
ZATERDAG 24 MAART 1979
Zelden zal een internationaal
kampioenschap een span
nender slot hebben gekend
dan het laatste toernooi om de
Zuidamerikaanse titel, dat
pas door de allerlaatste uit
komst werd beslist.
Met nog één ronde te gaan ston
den Brazilië en Venezuela op
kop, met grote voorsprong op
de concurrentie. Beide riva
len ontmoetten elkaar in de
laatste ronde en de winnaar
zou zich behalve Zuidameri
kaans kampioen ook finalist
mogen noemen in de strijd
om het wereldkampioen
schap.
Brazilië, met geduchte spelers
als Chagas en Assumpcao,
bouwde aanvankelijk een
kleine voorsprong op, maar
toen kwam dit spel:
B 10 8 7
V 7 3
O geen
AHV873
9 52 AH 4
O HB 10 9 8 6 5 4
OH 10 O AV 76432
«f,4 B 5
V63
P A2
O B 9 8 5
10 9 62
Oostgever, niemand kwetsbaar.
Oost opende 1 Sch (korte
kleur eerst), zuid pas, west 2
Ha, noord 3 KI, oost 3 Ru,
zuid pas en west tenslotte 4
Ha. In dat contract lijken
slechts drie verliesslagen
aanwezig: twee in troef en KI
A (een schoppen kan weg op
een hoge ruiten). Toch ging
west één down, maar toen het
spel voor de view graph
kwam raadde niemand van de
talrijke toeschouwers het
antwoord op de vraag
"Waarmee is noord uitgeko
men?"
Dat bleek KI 3 te zijn! West die
er geen idee van had dat hij de
slag met KI B kon winnen,
speelde klein en zuid kwam
aan slag met de 9. Deze had er
niet zo veel moeite mee het
ruitennaspel te vinden, ge
troefd door noord. Zuid
kwam later aan slag met Ha A
en speelde nogmaals ruiten,
waarna west één down niet
kon voorkomen. Dat bete
kende forse winst voor Vene
zuela en met nog één spel te
gaan had Brazilië 148 match-
punten en Venezuela 154.
Dit was het laatste spel:
'VB 7 4 2
AV 8
O 10 6 5
85
H8 6 5 9
9 5 4 3 B 5
O H 9 7 AV 4
H6 *AVB 9 7 4 3
A 10 3
H 10 6 2
O B 8 3 2
*10 2
Oost gever, noord-zuid kwets
baar. Aan tafel 1 bereikte Bra
zilië als oost-west 3 SA via 1
RU bij oost (weer korte kleur
eerst), 1 Ha bij west, 3 KI bij
oost en west tenslotte 3 SA.
Noord moest uitkomen en
koos voor Sch 2, voor het aas.
Wie zou in zuid's positie nu
harten hebben gespeeld?
Zuid deed het niet, speelde
schoppen na en het contract
was gemaakt.
Aan tafel 2 werd ook 3 SA be
reikt, via oost 1 KI, west 1
Sch, oost 3 KI en west weer 3
SA. Eén van 's werelds beste
spelers zat noord, Gabriël
Chagas, en hij bewees zijn
klasse door na ampele over
weging Ha A op tafel te leg
gen, waarbij moet gezegd dat
hij het door de bieding iets
makkelijker had dan zijn
collega-noord.
Brazilië won 10 punten op dit
spel en daarmee de wedstrijd.
Even was het doodstil in de
met overwegend Venezo
laanse supporters gevulde
zaal. Toen begonnen twee
mensen als eersten te applau
disseren: het Venozolaanse
reservepaar!
TON SCHIPPERHEIN
Michail Tal heeft het record van Botwinnink geëve
naard. Beide grootmeesters wonnen zes maal het
kampioenschap van de Sowjet-Unie. Voor de statis
ticus nog wat opvallende gegevens. Botwinnik
scoorde in totaal van twaalf toernooien in eigen land
111 winstpartijen, 77 remises en verloor er 25.
Tal moest achttien maal aantreden, won 124 partijen,
maakte 156 remises en verloor er 45. De winnaar van
de landstitel ontvangt een gouden medaille. Beide
spelers hebben er dus zes aan de wand hangen. Een
record in groot-Rusland.
In de eerste ronde van het jong
ste toernooi verloor lands
kampioen Dorfman van Tal.
Het toeval wilde dat in de
laatste ronde Zeschkowski
tegenover Dorfman zat.
Zeschkowski moest winnen
om Tal in te halen en dat lukte
hem.
Dorfman moest winnen om zich
voor het volgend jaar in de
eerste "liga" te plaatsen, wat
dus mislukte. Een bittere pil
voor Dorfman, die in voor
gaande evenementen zoveel
sympathie had verworven.
Hij eindigde nu op de voor
laatste plaats. Het Sowjet
schaak staat op een hoog peil!
Wit: J. Dorfman
Zwart: V. Zeschkowski
Konings-Indisch
l.Pgl-f3 c7-c5 2.g2-g3 g7-g6
3.Lfl-g2 Lf8-g7 4.d2-d4 Dd8-
b6 5.e2-e3 Pg8-f6 6.0-0 0-0
7.d4-d5 e7-e6 8.c2-c4 e6xd5
9.c4xd5 d7-d6.
Na dit wat ongewoon begii.
heeft zwart gelijk spel be
reikt. Omdat beide spelers,
zoals gezegd, op winst moe
ten spelen kunnen we nog
veel plezier aan deze partij
beleven!
10.Pf3-d2 Lc8-g4 ll.Ddl-c2
Pb8-a6 12.Pbl-c3 Lg4-d7
13.Pd2-c4 Db6-c7 14.Dc2-b3
Pf6-g4 15.a2-a4
Verzwakt veld b4. 15 .Pg4-e5
16.Pc3-b5 Ld7xb5 17.a4xb5
Pa6-b4 18.Lcl-d2 Pe5xc4
19.Db3xc4 Dc7-b6.
Op 19...Lb2:? verliest zwart
een stuk. 20.Ld2-c3
Omdat Dorfman niets heeft aan
remise, vermijdt hij de remi
se-variant 20.Lb4: cb4:
21.Db4: a6 enz. 20.a7-a6
21.b5xa6 Ta8xa6 22.Lc3xg7
Kg8xg7 23.Dc4-c3;+ Kg7-g8
24.h2-h4 h7-h5 25.e3-e4 Pb4-
a2 26.Dc3-f6 Db6-d8 27.Df6-f4
Zo zijn de Russische schaak
meesters: geen remise, dan
alles of niks!
27 .Dd8-e7 28.Tfl-el Pa2-b4
29.Talxa6 b7xa6 30.Df4-d2
De7-e5 31.Tel-dl
Omdat zwart reeds in tijdnood
was (dat is hij overigens in el
ke partij!) speelt Dorfman
geen f2-f4, omdat hij na Dd4
niet verder komt. 31.a6-a5
32.f2-f4 De5-f6 33.b2-b3 Tf8-e8
34.Kgl-h2 Kg8-g7 35.e4-e5!?
Een pionoffer, in de hoop dat
zijn d-pion kan doorlopen.
35...d6xe5 36.f4xe5 Df6xe5
37.d5-d6 Te8-d8 38.d6-d7 De5-
f6 39.Dd2-e3 Pb4-c6 40.Tdl-fl
Pc6-e5! 41.De3xc5.
(Zie diagram)
m'
i mg
i mi I
m z
i
IolüÜ tó-iv j
Hier werd de partij afgebroken.
41.Df6-e6 42.Lg2-h3 f7-f5
43.Dc5xa5 Td8xd7 44.Da5-c5
Td7-d3! 45.Dc5-c7+ Pe5-f7
46.Lh3-g2 (De pion op b3 was
niet te houden) Td3xb3
47.Tfl-f4De6-e548.Dc7-a7
Hier kwam dameruil in aan
merking, volgens de meeste
analitici.
g6-g5! 49.h4xg5 h5-h4
50.g5-g6 Kg7xg6 51.Da7-a6+
Kg6-g5 52.g3xh4+ Kg5xf4
53.Da6-c4+ Kf4-e3+
(Schaak!) 54.Kh2-h3 Ke3-f2+!
55.Dc4xb3 Pf7-g5+ü en wit
gaf op.
Op 56.hg5: is 56.Dh8+ mat!
Een prachtig slot!
Toernooi-senior
Geiler (53) was de oudste deel
nemer in het toernooi. Hij
speelt nog als in zijn glorieda
gen, getuige onderstaande
partijen.
Geller-Kusmin
l.e4 c5 2.Pf3 d6 3.d4 cd4: 4.Pd4:
Pf6 5.Pc3 g6 6.Lc4 Pc6 7.Le3
Ld7 8.f3 Lg7 9.h4 0-0 10.Dd2
Tc8 ll.Lb3 Pe5 12.0-0-0 h5
13.Lg5! (Sterk, zoals weldra
blijkt) Ph7 14.Lh6 Lh6:
15.Dh6: Tc3: (Een oud motief,
maar in dit geval onvoldoen
de) 16.bc3: Da5 17.Kbl Dc3:
18.Pe2 Dc5 19.g4! Pf3: 20.Td5!
(Zeldzaam! Geiler neemt niet
op g6) 20...Df2 21.gh5: g5
22.hg5: De3 23.Thdl Lg4
24.Tld3 De2: 25.g6 P3g5
26.Tg5: Dfl+ 27.Kb2 Pg5:
28.Dg5: Df6+ 29.Df6: ef6:
30.h6! (1-0). Delicatesse!
Geller-Mihaltschischin
l.e4 c5 2.Pf3 d6 3.d4 cd4: 4.Pd4:
Pf6 5.Pc3 a6 6.Le2 e6 7.0-0 Le7
8.f4 0-0 9.Khl Dc7 10.a4 b6
ll.Lf3 Lb7 12.e5 Pe8 (Ruilen
op e5 en daarna Pfd7 is beter)
13.Le3 Pc6 14.De2 g6 lö.Tadl
de5: 16.fe5: Pg7 17.Pc6: Lc6:
18.Dc4 Tfc8 19.Dc6: Dc6
20.Lc6: Tc6: 21.Td7 Te8 22.g4
h5 23.4i3 hg4: 24.hg4: b5
25.ab5: ab5: 26.Pe4! Tc2:
27.Pf6+ Lf6: 28.ef6: Tb2:
29.fg7: f5 30.Tf3! fg4: 31.Tf4
Tc8 32.Lc5! (1-0).
Het blijft een wonderlijk spel!
BISHOP
DDR - Evenals voorgaande ja
ren is de DDR ook deze keer
met een serie zegels gekomen
gewijd aan beroemde perso
nen. De zegels, zes stuks, die
op 20 maart verschenen vra
gen achtereenvolgens aan
dacht voor 5 pf. (oplage 5
miljoen), de Nobelprijswin
naar (1944) voor chemie, Otto
Hahn (1879-1968); 10 pf. (op
lage 16 miljoen), de Nobel
prijswinnaar (1914) voor na
tuurkunde, Max von Laue
(1879-1960); 20 pf. (oplage 8
miljoen), de Nobelprijswin
naar (1951) Arthur Scheunert
(1879-1957); 25 pf. (oplage 4
miljoen), de chemicus Augus
Kekule (1829-1896); 35 pf.
(oplage 4,5 miljoen), de vol
kenkundige en ontdekkings
reiziger Georg Forster
(1754-1794) en 70 pf. (oplage 2
miljoen), de dichter, histori
cus en filoloog Gotthold Eph-
raim Lessing (1729-1781).
Einde loketverkoop 4 april.
10
IMCO, de Inter-Governmen-
tal Maritime Consultative Or
ganization, werd besloten in
het vervolg jaarlijks op de 17e
maart de wereld scheeps
vaartdag t^houden. De zegel
van 20 pf. (oplage 8 miljoen)
die de DDR op 20 maart heeft
uitgegeven staat in het teken
van deze dag. Afgebeeld wor
den een containerschip, een
sleepboot, het embleem van
de IMCO en scheepvaartrou
tes op het oostelijk halfrond.
Einde loketverkoop: 4 april.
FINLAND - Van 1 tot 4 sep
tember zullen in Finland de
achtste wereldkampioen
schappen oriënteringsloop
worden gehouden. Om deze
kampioenschappen te mar
keren heeft Finland, waar de
ze sport meer dan 100.000
aanhangers telt, op 7 februari
een vierkleurige zegel van
1,10 mark (oplage 4 miljoen)
uitgegeven waarop een loper
in de Finse bossen staat afge
beeld.
Tweehonderd jaar Finse offi
ciersopleiding is op 20 maart
herdacht met een zegel van
1,10 mark (zeskleurig, oplage
4 miljoen) waarop de militaire
academie in Hamina en de
vlag van de kadettenschool
worden getoond.
GROOT-BRITTANNIE - Met
een fraaie natuurserie is
Groot-Brittannië het voorjaar
ingegaan. Op de eerste lente
dag, 21 maart, kwamen de
Britse posterijen met vier ze
gels waarop voorjaarsbloe
men in hun natuurlijke om
geving. Op een zegel van 9
pence bloeit aan de voet van
een boomstronk een primula
(sleutelbloem). Narcissen sie
ren een zegel van 10'h pence
en scilla's een zegel van 11
pence. Op de vierde zegel in
de waarde van 13 pence staan
sneeuwklokjes. De lijn in de
motieven op de zegels is iden
tiek: een naar links oplopend
heuveltje aan de voet waar
van de bloemen bloeien.
JERSEY - Het Kanaaleiland
Jersey was dit jaar het eerst
met de Europazegels en ver
sloeg daarmee Liechtenstein
(8 maart), zoals we in de vori
ge rubriek reeds hebben op
gemerkt. Jersey liet op 1
maart reeds de CEPT-zegels
het licht zien, vier stuks, twee
zegels van 8 pence (in samen
hang) en twee van IOV2 pence
(ook in samenhang). De linker
zegel van 8 pence laat een
dame zien (1860) die een brief
post-en op de rechter zegel
van 8 pence wordt een bus
gelicht zoals die momenteel
op het eiland in gebruik is. De
afbeeldingen van de bussen
op de beide zegels lopen in el
kaar over. Dat overlopen van
de motieven is ook het geval
op de zegels van IOV2 pence.
Links zien we een dame in
een telefooncentrale uit 1900
en rechts een man die bezig is
in een modern telefoonsys
teem.
OOSTENRIJK - In april 1954
kwam men in Wenen overeen
dat er op gezette tijden da-
mes-modeweken zouden
worden georganiseerd. Van
10 tot 15 januari 1955 werd
voor het eerst een dergelijke
mode-week gerealiseerd. Nu
is men reeds aan de 50e week
toe en op deze 50e internatio
nale Wiener Damenmode-
Woche die in de loop van deze
maand wordt gehouden zul
len exposanten uit vijftien
landen hun collecties da
meskleding en accessoires
tonen. De Oostenrijkse post
heeft op 13 maart een zegel
van 2,5 schilling (op de af
beelding is de waarde nog 1,5
s.) aan deze modeweek ge
wijd. Op de zegel een modieus
geklede dame uit 1900. De ze
gel, waarvan 3,1 miljoen stuks
zijn aangemaakt, mag vanaf
26 maart voor frankering
worden gebruikt.
HERO WIT
In de damproblematiek blijft
één stelling jaren in de geest
voortleven. We bedoelen het
probleem "De Molen" van
E.J.B. van Vught (1815-1901),
die erin slaagde een stand te
fabriceren waarin vlak
de eindslag vief wieken op
het bord verschijnen. Van
daar dan dus ook de
"De Molen".
gaat wit een grote hoeveel
heid zwarte schijven slaan.
Voor de duidelijkheid en voor
de curiositeit spenderen we
aan de stelling vóór de eind-
'Kiap nog een diagrammetje
(zie diagram II).
hetzij aoor 39-34. Een fantas
tisch probleem. Niet geheel
volgens de scherpe regels,
maar vooruit, toch fantas
tisch.
Wie schetst mijn verbazing toen
in het decembernummer van
"De Brouwerij" een
probleem gepubliceerd werd
van de beroemde Zwitserse
componist Jules Bourquin
(die aan het begin van deze
eeuw in Le Locle uurwerken
maakte), en dat de naam 'Het
Erekruis' kreeg. Ook bij
Bourquin gold deze naam de
eindstand die in diagram III
te zien is: (Let op de dammen
op veld 3 en 32).
Wit voert hier de slag uit door
twaalf schijven te slaan via de
velden 12, 32, 40, 19, 7, 28, 29,
10, 18, 37, 39, 14, waarna een
eindspelstelling natuurlijk
gewonnen is door wit.
De beginstelling van Bourquins
compositie is echter een to
taal andere, dan die van Van
Vught (zie diagram IV).
In de diagramstand
apparaat staan. (Let op de
zwarte dam op 23 en de witte
op 37). De oplossing gaat als
volgt: 1. 32-27 21x32, 2.34-30
25x34, 3. 14-9 3x14, 4. 26-21
17x26, 5. 43-38 32x43, 6. 42-38
43x32, 7. 37x48 26x37 en nu
Het is duidelijk: vier wieken. De
witte dam op veld 48 gaat nu
twaalftal schijven slaan.
Achtereenvolgens: 37, 18, 10,
29,32,7,19,40,28,12,14 en 34.
De stand is nu: zwart heeft
een dam op veld 23 en een
schijf op 5 en wit heeft een
dam op 39 en schijven op 41,
46 en 45. Zwart staat nu verlo
ren. De dam wordt altijd af
gepakt. Hetzij door 41-37,
Wit bereikt diagram III door te
spelen: 1.35-3029x40,2.39-34
29x40, 3. 41-36 25x34, 4. 46^11
37x46, 5. 35-30 34-25, 6. 40-44
45x34, 7. 49-44 38x40, 8. 27x38
16x18, 9. 36-31 33x42, 10.
48x37 46x32, 11. 26-21 17x37,
12.6x83x12,13.14x3 25x14 en
de klap kan gaan beginnen.
Mijn verbazing betreft natuur
lijk de zo treffende gelijkenis
tussen de twee eindstellin-
gen. De Elsevier-damredac-
teur Philip de Schaap spreekt
van 'Sympathie des Geestes',
waarmee hij wil aangeven dat
er van plagiaat of van het ste-,
len van eikaars ideeën geen.
sprake zou zijn, maar dat bei
den gelijkertijd en onafhan
kelijk van elkaar op hetzelfde
idee zijn gekomen.
Opvallend is natuurlijk dat Van
Vught zijn probleem naar een
Nederlands fenomeen, de
molen, vernoemde, terwijl de
Zwitser Bourquin, die veel
Frans bloed in zijn aderen
had, het naar het Erekruis
verwees. Het Erekruis (het
probleem dan) droeg Bour
quin op aan de Franse presi
dent Emile Loubet
(1838-1929), die van 1899 tot
1906 regeerde.
Een Chinees, die zo'n probleem
zou maken, zou het misschien
vernoemen naar het einde
van de maaltijd, als de twee
stokjes gekruisd op het bord
liggen. En mij deed het op
onnavolgbare wijze denken
aan het poezie-album van
mijn geliefd
L ik t
■noeder: "Al
s door henen
moetin jouw
gaan, mijn na;
album staan
JOOP BURGERHOUT
HORIZONTAAL
1. Het is de poes, nietwaar?
Talm niet in de kerk.
6. Plaag P niet in de boom.
10. De geest van de straat.
11. Een voddig lied, El, en al
lemaal kleinigheden.
Oplossing
De prys van 25.- werd toege
kend aan de heer J.J.B.van
Zwieten, Lijsterlaan 66, 2406
GA Alphen a.d.Rijn.
De prijs wordt de winnaar toe
gezonden. Oplossingen met in
de linkerbovenhoek vermel
ding "Kruiswoordraadsel",
voor donderdag zenden aan
Redactie Leidseh Dagblad, Wit
te Singel 1, 2311 BG Leiden.
12. Afgericht instrument.
13. De grootse werken van
Kloos.
15. Een mannetjestapir op het
toilet.
17. Onderwijzeres van Lotje in
de Lindenlaan.
19. Wanneer in het ding ge
schreven wordt.
21. Het eten van een kleine mi
litair.
22. Waak er over Uw gram
schap.
24. Dat bespieden moet u afle
ren, O.
27. De cadeau gekregen stap
pen in practijk brengen.
28. Zingend graan.
29. Wie reed in de haven?
30. 's lands eer en de taal.
VERTICAAL
1. Welke prijs betaalt u voor
dit eten?
2. Klaagvrouw van het gewas.
3. Houdt u uit Engeland dan
4. Drink vlug uw drank op
voordat de cijfers bekend
zijn.
5. De versiering stelt een wa
teroorlog voor.
7. Vlug, El, pak het sieraad.
8. Pak op, wegnemen dié
groente.
9. Zo ver ik kan zien ligt het
terrein bezaaid met lege
busjes.
14. Hiermee blust de brand
weer, lekker!
16. Na een glaasje wil hij wel
praten.
18. Dit strekt A tot eer en het is
hem op de huid geschreven.
20. Je bent te laat, S, of mis
schien nog nèt niet.
21. Léon kon de file nog juist
23. Jongen, kijk uit, een vogel.
25. Geen waterdicht voedsel,
anders is 't een vrucht.
26. En een zoen tenslotte, ge
zellig, hè?
