RAADSELS ROND MOORD Reputatie van ambassadeur was vlekkeloos Gissingen in Londen over aanslag Geen draaiboek beveiligdiplomaten 'AANDACHT NODIG VOOR VROUWENMISHANDELING' Politie: „We tasten volledig in het duister Klachten chauffeurs worden onderzocht VRIJDAG 23 MAART 197!) BINNENLAND PAGINA 7 DEN HAAG (GPD) - De moord aanslag op de Britse ambassa deur Sir Richard Sykes en diens Nederlandse bediende, gister ochtend in Den Haag, heeft er niet toe geleid dat andere ambas sadeurs in de residentie zich nu nog uitsluitend in kogelvrije ves ten en gepantserde auto's, om ringd door lijfwachten, verplaat sen. „Geen paniek", was het commentaar van de persattaché van de Spaanse ambassade op de gebeurtenis. De Spaanse ambassadeur - hij is deken van het corps diplomati que - heeft volgens deze woord voerder geen extra veiligheids maatregelen genomen. De per sattaché van de Westduitse am bassade wilde op de vragen over de veiligheid van zijn hoogste chef niet ingaan. „Wij kunnen om veiligheidsredenen hier niets over zeggen", aldus de woord voerder, die eveneens weigerde iets bekend te maken over inter- Wie hebben de dodelijke schoten gelost? En waarom? Dat zijn de vragen waarmee een speciaal ge vormd team van 25 Haagse poli tiemensen worstelt. Een woord voerder van de politie gister avond: "Niemand heeft tot dus ver iets geclaimd. We tasten vol ledig in het duister". Zeker is, dat twee mannen van om streeks 35 jaar acht schoten los ten op het moment dat Sykes in zijn auto wilde stappen. Deze stond geparkeerd voor zijn ambtswoning aan het Haagse Westeinde, teneinde hem naar de ambassade aan het nabijgelegen Lange Voorhout te brengen. Zes kogels troffen doel. Sykes werd door vier kogels geraakt, waar van er één in zijn hoofd terecht kwam. Zijn huisknecht, die het portier van de auto voor hem openhield, kreeg twee kogels in zijn hoofd. Een onderzoek in het gerechtelijk laboratorium bracht later op de dag aan het licht, dat de twee mannen waren overleden als ge volg van hersenletsel. Het onder zoek heeft verder duidelijk ge maakt, dat de dodende kogels af komstig waren uit twee wapens. Het gaat om een pistool van licht LONDEN (GPD) - Ook de Britse regering tast in het duister om trent de identiteit en de motieven van de twee mannen die ambas sadeur Sir Richard Sykes en zijn huisknecht Karei Straub dood schoten. Hoewel werd gedacht aan een aanslag door het illegale Ierse Republikeinse Leger (IRA), had de IRA gisteravond laat nog steeds niet bekend gemaakt dat de aanslag het werk van een van zijn commando-eenheden was. Er wordt rekening gehouden met de mogelijkheid dat een dergelij ke bekendmaking is uitgesteld om de twee daders de kans te ge ven te ontsnappen en het Kanaal per schip of vliegtuig over te ste ken. In dat geval zou de IRA pas een dezer dagen met een verkla ring komen, waarin de moord op de Britse ambassadeur als wa penfeit wordt vermeld. Bronnen binnen het Britse minis terie van buitenlandse zaken zeggen dat ambassadeur Sykes een onderzoek heeft ingesteld naar de omstandigheden van de moord op de Britse ambassadeur in Dublin, Biggs, in 1976 en aan de hand daarvan een rapport heeft opgesteld over de bescher ming en beveiliging van Britse diplomaten in het buitenland. Een andere reden waarom de linkse militante vleugel van de IRA het op Sykes gemunt zou kunnen hebben, is dat hij in de Verenigde Staten een aantal toespraken heeft gehouden waarin hij Ame rikanen van Ierse afkomst aan raadde zich "wel twee keer" te bedenken voordat ze geld stuur den naar Noordierse organisa ties, omdat daarmee wapens werden aangeschaft. Ambassadeur Sykes was gevol machtigd minister in Washington toen, in 1972, tijdens de afwezig heid van de ambassadeur, een bombrief op de ambassade werd bezorgd, die een medewerker van de militaire attaché een hand kostte. Dat was nadat Sykes zijn toespraken had gehouden waarin hij tegen de IRA waarschuwde. ne maatregelen bij deze ambas sade, zoals lijfwachten, alarmsys temen en tegen kogelregens be stand zijnde auto's. Hij vertelde wel dat tijdens het hoogtepunt van de activiteiten van de Westduitse terroristenor ganisatie Rote Armee Fraktion (RAF) de Westduitse ambassa deur niet zonder politiebegelei ding de straat op ging. „Maar die maatregel is niet meer van kracht". Gastland Volgens internationaal geldende regels is het gastland verant woordelijk voor de veiligheid van de diplomaten. Bij het ministerie van buitenlandse zaken wijst men er echter op dat de persoon lijke bewaking van ambassa deurs alleen op diens verzoek ge beurt. „De Engelse ambassadeur had hier niet om gevraagd", aldus een woordvoerder van het depar tement. kaliber, en een revolver van een wat zwaarder kaliber. IRA Over de daders is zogoed als niets bekend, noch over de motieven van hun daad. De meest gehoor de theorie luidt, dat provisionals van het verboden Ierse Republi keinse Leger (IRA) de aanslag hebben gepleegd. Van deze zijde wil men overigens geen commen taar geven op de gebeurtenissen in Den Haag. In Londen wordt erop gewezen dat de provisionals goede relaties hebben met ultra-linkse kringen in ons land. De provo's, zoals ze worden genoemd, kunnen hier te lande beschikken over zoge naamde "safe-houses", veilige huizen waar ze zich kunnen ver bergen. Verder wordt in Londen gezegd dat de IRA veel van zijn handwapens hoopt op de zwarte markt in Am sterdam. Men herinnert er voorts aan, dat kort geleden voor de Britse ambassade in Den Haag een demonstratie is gehouden door Ierse nationalistische vrou wen. Ten slotte wordt niet uitgesloten geacht, dat de aanslag niet op de ambassadeur was gericht, maar op Edmund Dell, een van de drie "wijze mannen" die moeten na gaan hoe de werking van de EG kan worden verbeterd. Dell heeft woensdag in Den Haag besprekingen gevoerd, en heeft bij Sykes overnacht. Op de och tend van de moord had Dell de ambassadeurswoning al om half zeven verlaten, richting Schip hol. Na de aanslag in Den Haag ging de Amsterdamse politie over tot bewaking van het Britse consu laat in de hoofdstad. In Rotter dam voerde de politie een ver scherpte surveillance uit bij het Britse consulaat. Koningin Koningin Juliana en prins Bern- hard hebben gistermiddag een telegram van deelneming ge stuurd aan de echtgenote van de vermoorde ambassadeur. Lady Sykes, en aan koningin Elizabeth van Groot-Brittanniê. Aan het begin van de middagver gadering van de Tweede Kamer werden de Britse ambassadeur en zijn personeelslid met enkele ogenblikken stilte herdacht. Waarnemend Tweede-Kamer voorzitter Joekes sprak namens de Kamer zijn "afschuw uit over deze misdaad". Joekes zei dat de herinnering zal blijven voortle ven aan sir Richard Sykes als een bekwaam en hoffelijk diplomaat, die zich een goede vriend van ons volk heeft getoond. Hij sprak zijn deernis uit aan het adres van La dy Sykes en de andere nabe staanden van beide slachtoffers. Na Joekes kwam vice-premier Wiegel aan het woord, die zei dat de regering "met afschuw is ver vuld over deze gewelddadige laf fe aanslag". Volgens Wiegel heeft ambassadeur Sykes zich in de twee jaar dat hij ambassadeur is veel achting en vriendschap ver worven. Zijn optreden heeft een belangrijke bijdrage geleverd aan de goede betrekkingen tussen Nederland en het Verenigd Ko ninkrijk. "Wij zijn hem daarvoor grote dank verschuldigd", zei Wiegel, die daarop eveneens zijn medeleven met de nabestaanden van de beide slachtoffers betuig de. Tijdens een persconferentie in de Britse ambassade aan het Lange Voorhout in Den Haag maakte de Britse zaakgelastigde Roger Har vey, die tot de aanstelling van een nieuwe ambassadeur diens taken zal waarnemen, het overlijden Verder kon de woordvoerder niets zinnigs zeggen over de interne veiligheidsvoorschriften voor de daar wonende en werkende di plomaten. Voor de Nederlandse ambtenaren in buitenlandse dienst geldt dat zij niet worden ingewijd in veiligheidszaken. „Daarvoor is in de opleiding geen tijd", zo meent een woordvoerder van deze dienst. Uit gesprekken met de woordvoer ders van verschillende ambassa des blijkt, dat er geen draaiboek bestaat waarin precies wordt aangegeven hoe gehandeld dient te worden om zich tegen derge lijke aanslagen te beschermen. Over het algemeen zijn de am bassadeurs van oordeel dat tegen terroristische activiteiten toch niets te doen valt. „Je kunt toch niet van het gastgevende land verwachten dat ze bij elke stap die ambassadeurs en het abassa- depersoneel zetten een zwaar gewapende politieman meestu- van Sir Richard Sykes officieel bekend. Hij sprak tevens zijn leedwezen uit over de "even tra gische dood" van de 19-jarige huisknecht van de ambassadeur, Karei Straub. Volgens Harvey was er geen enkele aanwijzing dat de ambassadeur zich tijdens zijn lange carrière bij de Britse diplomatieke dienst ooit vijanden zou hebben ge maakt. De ambassade, noch de Haagse politie had aanleiding ge zien over te gaan tot bewaking van de ambassade of de ambts woning van de ambassadeur aan het Westeinde. De schietpartij vond plaats kort na negen uur. Volgens politie woordvoerder Nico Laterveer was de toedracht als volgt: Om negen uur verscheenzoals elke dag, de zilvergrijze Rolls Royce van de ambassadeur op het We steinde. Chauffeur Jack Wilson draaide de auto door het poortje naar de binnenplaats waaraan de residentie ligt, draaide op de bin nenplaats de auto en stopte onder de poort, waar de ingang van de residentie ligt. De monumentale deur van de resi dentie werd geopend door huis knecht ("footman") Karei Straub, een 19-jarige Haagse jongeman, die bij na een jaar bij de ambassa deur in dienst was. Behalve de ambassadeur kwam ook Alison Bailes naar buiten, de assistente van Edmund Dell, die eveneens in de residentie had overnacht, maar 's morgens vroeg niet met Dell was meegegaan naar Schip hol. Schoten Miss Bailes stapte als eerste in, door het linker achterportier. Vervol- ren", zei de persattaché van de Spaanse ambassade. Ook hem was niets bekend over onderlinge contacten die de di plomaten over hun veiligheid hebben en of zij afspraken in het verleden hebben gemaakt om het risico zoveel mogelijk te beper ken het slachtoffer van politieke moordaanslagen te worden. Het is echter in diplomatieke kringen geen geheim dat de geheime diensten van verschillende am bassades, met name de Ameri kaanse en Franse, de interne vei ligheid voor hun rekening ne men. Bekend is ook dat sinds de gijzeling van de Franse ambassa deur, vijf jaar geleden door Ja panse terroristen, de toegangen van alle ambassades scherp wor den bewaakt. Protocol Het Haagse corps diplomatique heeft het tot nu niet nodig gevon- gens hield Straub de deur open voor Sir Richard. Terwijl deze in stapte klonken de schoten, vier of vijf volgens getuigen. De ambas sadeur viel zwaar gewond in de auto, Straub bleef op straat lig gen. Chauffeur Wilson reed onmiddel lijk met grote snelheid weg, met de bedoeling de ambassadeur naar het (juist deze week in ge bruik genomen) ziekenhuis We steinde te brengen. In de opwin ding nam de chauffeur echter een verkeerde zijstraat, waardoor hij terechtkwam op de binnenplaats van het bureau van de verkeers politie. Daar vroeg hij de toege snelde agenten een ambulance te alarmeren voor de zwaargewon de Straub, en hemzelf te leiden naar het ziekenhuis. In het ziekenhuis werden onmid dellijk röntgenfoto's genomen van de schedels van de beide slachtoffers. Kort na twaalf uur kwam de officiële mededeling dat beiden waren gestorven. De huisknecht vlak voor de ambas sadeur. Mevrouw Sykes was ge waarschuwd terwijl ze bij haar kapper zat. Verklaring Tijdens de persconferentie in de Britse ambassade legde Alison Bailes een verklaring af over de gebeurtenissen, waarin zij' onder meer zei: "We waren juist inge stapt in de auto van de ambassa deur, ik zat naast hem op de ach terbank, toen de aanval plaats vond. Instinctief hield ik mijn handtas omhoog voor mijn hoofd, als bescherming tegen rondvliegend glas, daarom zag ik helemaal niets van wat er ge beurde". den gezamenlijk over de veilig heidsaspecten en de eventueel collectief te nemen maatregelen te praten. Wel hebben leden van het corps gisteren met elkaar contact gehad over het te volgen protocol nadat bekend was ge worden dat hun Britse collega - zelf een deskundige op het ge bied van veiligheidsmaatregelen voor diplomaten - door vier ko gels in zijn Rolls Royce was ge veld. De ambassadeurs hielden zich bezig met de vraag of de na tionale vlaggen van hun thuis landen al dan niet halfstok aan de ambassades moesten wapperen en hoe de tekst van het telegram moest luiden waarin zij hun me deleven betuigden. De vlaggen, die in verband met de verjaardag van prins Pieter Christiaan toch al uithingen, gingen inderdaad in de loop van gistermiddag half stok. 1 "Pas toen de chauffeur wegreed, de straat in, besefte ik dat de ambas sadeur geraakt was en bewuste loos. Ik was zelf niet gewond. De chauffeur reed ons toen zo snel mogelijk naar het ziekenhuis. Tot het moment van de aanval was mij niets ongewoons opgevallen en ik kan geen licht werpen op de gebeurtenissen". Volgens politiewoordvoerder La terveer moeten de beide mannen op het pleintje hebben gestaan, waaraan behalve de residentie ook de RK kerk Sint Teresa van Avila is gelegen. Zij zouden langs de kerk, via een smalle steeg, het plein hebben kunnen bereiken vanaf de Laan een straatje dat achter het Westeinde loopt. De schoten zouden zijn gelost vanaf een afstand van acht tot vijftien meter. In de auto van de ambassadeur zijn vijf kogelgaten aangetroffen, wat overigens nog niet wil zeggen dat er niet meer schoten zouden zijn gelost. Onmiddellijk nadat het nieuws van de aanslag bekend werd nam de politie de gebruike lijke maatregelen. De bewaking aan de grenzen werd verscherpt en in Den Haag werd een groot scheepse speurtocht op touw ge zet. Uit getuigenverklaringen van de chauffeur en van een onbekende getuige die op het pleintje voor de residentie aan het werk zou zijn geweest werden de volgende sig nalementen samengesteld: beide mannen waren 35 tot 40 jaar oud, Noordeuropees uiterlijk. Een van de twee droeg een Zwart pak, zwarte schoenen en een wit over hemd. Dat was de man die schoot met een pistool met lange loop. De tweede droeg een bruin pak en had, volgens de getuigen, bruin krullend haar. DEN HAAG/LONDEN (GPD) - De vermoorde Britse ambas sadeur, sir Richard Sykes (58), kende ons land al voor dat hij in juni 1977 zijn post in Den Haag innam. Met het Britse leger rukte hij in 1944 naar Arnhem op, om te proberen de brug over de Rijn in te nemen en de ingesloten parachutisten aan de andere oever te ontzetten. Het onderdeel van Sykes kwam niet verder dan Eist, en trok zich later terug op Sittard en Geleen. Over deze mislukte operatie, die was opgezet om Arnhem te bevrijden, zei hij later eens dat zij „het risico waard" was geweest. In de winter van 1944-'45 raakte Sykes door een mortiergra naat in Duitsland gewond. Via een ziekenhuis in Den Bosch werd hij naar Enge land geëvacueerd. Zijn activi teiten in de oorlog brachten hem hoge Britse en Franse onderscheidingen. Twee jaar na de oorlog, in 1947, startte Sykes zijn buitenland se carrière. Zijn eerste post was Nanking, waar bij een goede kennis werd van de Nederlandse diplomaat Van Aerssen. Daarna volgden Pe king, Brussel, Santiago en Athene. Zijn eerste post als ambassa deur was Havana, waarna drie jaar volgden als gevolmach tigd minister in Washington. Een kleine twee jaar geleden werd hij overgeplaatst naar Den Haag, Sykes' tweede ambassadeurspost. In zijn tijd in Den Haag heeft de Britse ambassadeur zich doen kennen als een expert op het gebied van NAVO- en EG-zaken. Op het gebied van landbouw en Noordzeevisse rij bezat hij een zeer gedetail leerde kennis. Sykes over de EG, tijdens een gesprek kort voor zijn be noeming in Den Haag: „En geland is zeker geen wereld macht meer, en het toetreden tot de EG betekende voor sommigen van ons dat we een grotere rol in dat verband konden spelen dan wanneer we onze eigen weg zouden gaan. Europa, als geheel, kan wel degelijk invloed uitoefe nen op internationale kwes ties". De totstandkoming van een Eu ropese politieke eenheid zag Sykes als een langzaam pro ces. Hij vond dat er eerder een „Westeuropees regionaal ge voel" tot stand moest komen. „Een politieke federatie moet niet geforceerd worden, het moet als het ware organisch groeien", zo heeft hij eens ge zegd. Een ander terrein waarop Sykes zich had gespecialiseerd, was de bewaking en beveiliging van ambassades. In 1976 leid- DEN HAAG (GPD) - Het ministerie van buitenlandse zaken stelt momenteel in Duitsland een on derzoek in naar de klachten van Nederlandse vrachtwagenchauf feurs, dat zij door Duitse politie en douanemensen onheus wor den behandeld, gediscrimineerd en zelfs mishandeld. Minister Van der Klaauw (buitenlandse zaken) zei dat donderdag in de Tweede Kamer. De klachten zijn ingediend door de Vervoersbond CNV. Een rapport van het CNV wordt momenteel onderzocht, terwijl ook de Ne derlandse ambassadeur in Bonn de klachten natrekt. Van der Klaauw zei dat van de klachten overigens geen aangifte is gedaan bij ambassade of consulaten. Indien de klachten gegrond blijken te zijn, zal ik contact opnemen met de Duitse regering om her haling in de toekomst te voorko men, zei Van der Klaauw. Hij zal over de klachten in elk geval ook nog spreken met zijn collega Genscher, die hij in mei zal ont moeten. Van der Klaauw zei „geen zinnig woord" te kunnen zeggen over de veronderstellin gen van het CNV dat de tv-serie De vermoorde Britse ambas sadeur Sykes op een archieffoto (1975) met zijn echtgenote. de hij een onderzoek naar de bomaanslag op de Britse am bassadeur in Dublin, Christopher Ewart-Briggs. Diens auto werd door de IRA opgeblazen tijdens een rit van de ambtswoning naar de am bassade in Dublin. Sykes' onderzoek mondde uit in een aantal aanbevelingen voor de beveiliging van am bassades en ambtswoningen van ambassadeurs. Bij de op dracht die hij in '76 had ge kregen speelde ook mee dat hij tot kort voor de aanslag Briggs' tweede man was ge weest. De doodgeschoten diplomaat mocht zich sinds 1977 „sir" noemen. Even voordat hij naar ons land kwam, werd Hij door de Britse koningin ge ridderd. Bij het Britse minis terie van buitenlandse zaken is hij „deputy undersecretary of state" geweest, een zeer hoge functie. In Den Haag stond Sykes be kend als een rustig, bekwaam diplomaat. In een eerste reac tie kenmerkte minister Van der Klaauw gistermiddag de overleden ambassadeur als een „bijzonder geliefde am bassadeur met wie je de zaken helder kon bespreken". Zijn reputatie in Groot-Brittan- nië was vlekkeloos. Minister Owen noemde hem enige tijd geleden „een van de beste di plomaten waar Engeland over beschikt". Sir Richard Sykes laat een vrouw en drie kinderen (twee zonen en een dochter) ach ter. „Holocaust" over het Duitse oorlogsverleden aanleiding tot d e incidenten kan zijn geweest. Van der Klaauw liet de Kamer we ten bereid te zijn uitvoerig voor lichtingsmateriaal op te stellen voor Nederlandse chauffeurs over de rechtsgang in het bui tenland en hoe ze bij moeilijkhe den het beste kunnen handelen. Hij zal daarover overleg voeren met staatssecretaris Kroes (ver keer en waterstaat). Opnieuw Caransa- duizendjes gevonden BERGEN OP ZOOM (GPD) - In Bergen op Zoom zijn onlangs vijftien briefjes van duizend gul den in beslag genomen die be hoorden tot het losgeld dat voor de destijds ontvoerde Amster damse miljonair Caransa werd betaald. De 15.000 gulden werden op het postkantoor in Bergen op Zoom aangeboden door een vrouw. Zij deed dit in opdracht van een Ber gens bedrijf. AMSTERDAM (GPD) - In drie maanden tijd registreerden 81 Amsterdamse hulp verleningsinstellingen 712 gevallen van mishandeling en bedreiging bij vrouwen. Dat betekent dat elke dag acht vrouwen om deze reden contact zoeken met deze 81 instellingen. Dit blijkt uit een onderzoek dat de Stichting Blijf van m'n Lijf in Am sterdam heeft gedaan. De stichting Blijf van m'n Lijf biedt opvang aan mishandel de vrouwen en aan eventuele kinderen. Aan dit onderzoek deden twintig instellin gen van hulpverlening mee, zoals de poli tie. huisartsen, ziekenhuizen, telefonische hulpdiensten en dergelijke. Elke werk soort bleek met vrouwenmishandeling geconfronteerd te worden. Een belangrijke reden van Blijf van m'n Lijf om dit onderzoek uit te voeren, is de noodzaak die de stichting ziet om hulp verleners te attenderen op de problema tiek van mishandelde en bedreigde vrou wen. Blijf van m'n Lijf wijst erop dat vrouwenmishandeling (die overigens al tijd door de vaste partner, man of vriend, wordt gepleegd) nog steeds niet voorkomt in het wetboek van strafrecht. Bij de poli tie valt vrouwenmishandeling onder ca- tegoriën van "huisvredebreuk" tot "bu rengerucht" en van "gezinsmoeilijkhe den" tot "moord". Bij de gezondheidszorg valt dit feit onder de categorie "ongeval en bij andere instellingen spreekt men veelal van "huwelijks- en relatieproble- Blijf van m'n lijf constateert dat vrouwen mishandeling niet wordt gezien als een misdaad, als iets wat. hoe dan ook, niet te excuseren valt. Een klacht wordt al gauw gezien als gezeur, eigen schuld, neurose, leugen of overdrijving. Door middel van het onderzoek hoopt Blijf van m'n Lijf hulpverleners meer opmerkzaam op het probleem te maken, waardoor zij een ge val van mishandeling sneller kunnen sig naleren en beter hulp kunnen bieden. Bo vendien wil de slichting om dezelfde re den tot een registratieplicht van vrou wenmishandeling komen. DEN HAAG (GPD) - Raadsels omgeven de moord op de Britse ambassadeur in ons land, sir Richard Sykes (58), en zijn Nederlandse huisknecht K. Straub (19). Minister Van der Klaauw van buitenlandse zaken betuigtbij het verlaten van het ziekenhuis Westeinde in Den Haag, zijn deelneming aan de tweede man van de Britse ambassade, zaakgelastigde Roger Harvey.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1979 | | pagina 7