Vastenactie dekenaat
Leiden voor Brazilië
'Peter Grimes' nieuw op de plaat gezet
Uitgetreden ds. Hegger voelt zich
bevrijd
Grond en gerechtigheid voor boeren
Tijdloze opera van Benjamin Britten
VRIJDAG 2 MAART 1979
Aumjiuuiim.'
(Van onze redactie geestelijk leven)
LEIDEN - De jaarlijkse Vastenaktie in het rooms-katho-
lieke dekenaat Leiden (Leiden, Leiderdorp, Oegstgeest,
Voorschoten, Wassenaar en Zoeterwoude - Hoge Rijn
dijk) is dit jaar gericht op het Braziliaanse steuncomité
"Pastoral da Terra". Ze begint het komende weekeinde en
duurt tot pasen.
De dekenale werkgroep voor mis-
sie, ontwikkelingssamenwerking
en vrede, die het project onlangs
aan het Leidse dekenaat presen
teerde, hoopt op een ten minste
gelijke opbrengst als vorig jaar.
Toen zamelden de parochies
140.000 in voor het basiswerk in
hetzelfde land.
In verband met de Vastenaktie doet
een Braziliaanse bisschop, die
onlangs aanwezig was op de La-
tijnsamerikaanse bisschoppen
conferentie in Puebla, morgen
Leiden aan. Het is Dom Moacyr
Grecchi, bisschop van Acre
(West-Braziliè). Hij maakt op het
ogenblik een toernee door Euro
pa en gaat morgenavond om 7 uur
voor in een eucharistieviering in
de kerk aan de Herensingel. Het
jongerenkoor van de parochie
Weinig menselijk
Wat is er aan de hand in Brazilië?
Daarover zijn kranten vol te
schrijven. Voor dit speciale pro
ject echter kunnen wij volstaan
met wat pater Piet Geurts - zelf
werkzaam onder kleine boeren
en landarbeiders in de staat Rio
de Janeiro - tijdens een vergade
ring van de dekenale werkgroep
vertelde.
Brazilië heeft een grondprobleem.
Dat heeft niet te maken met de
oppervlakte van het land, want
dit Zuidamerikaanse land is één
van de grootste ter wereld, maar
met de verdeling van de grond.
Er zijn grootgrondbezitters, vooral
ondernemingen, die vaak met
steun van de overheid enorme
stukken land in bezit nemen, bij
voorbeeld voor landbouw op gro
te schaal, mijnbouw en energie
voorziening. Op deze grond wo
nen echter al generaties lang ge
zinnen die het land bebouwen en
daarmee in hun levensonder
houd voorzien.
Pater Geurts: "Brazilië is geweldig
rijk aan grondstoffen. Als de
mensen daar arm zijn, dan ligt dat
meer aan ons. Waren er nooit Eu
ropeanen gekomen, dan zou er
nóg een prachtig samenlevings
patroon zijn.
In heel Brazilië is werkelijk geen
vierkante meter grond meer te
koop voor arme mensen. Alleen
de ondernemingen en de rege
ring kunnen kopen. Het doel van
de eerste is winst maken - en dat
liefst met zo min mogelijk men
sen - de grootste zorg van de
overheid is de betalingsbalans.
Het geluk van de bewoners gaat
hun minder ter harte".
Een voorbeeld daarvan is het stadje
Parati - daar werkt pater Geurts -
waar vissersfamilies het veld
Opkomen voor recht
De kerk ziet bij dit alles niet berus
tend toe. Vooral priesters en reli
gieuzen willen opkomen voor de
rechten der armen. Zij vinden
ook de bisschoppen aan hun
kant. Pater Geurts liet er geen
twijfel over bestaan, te geloven in
een kerk die zich zo opstelt.
In 1975 werd de commissie "Pasto
ral da Terra" opgericht. Haar eer
ste doel is, voor mensen aan de
basis - het gewone volk dus - mo
gelijkheden te vinden om zich te
gen onrecht en uitbuiting te ver
dedigen. Ook werkt zij aan de
bewustmaking en de eenmaking
van het volk, want als groot
grondbezitters en opkopers van
één ding handig gebruik maken,
dan is dat wel van de onenigheid
onder de mensen. De verdeel-en-
heers-taktiek slaat soms bressen
in groepen boeren en vissers
waardoor een aantal van hen be
zwijkt voor het verlokkelijke
aanbod en de zaak voor de ande
ren dan niet meer te redden is.
Zo zijn in Brazilië al vele kleine boeren en landarbeiders de weg opgegaan naar een onzekere bestemming .Inde
politiek van grondonteigening is voor het recht van de zwakken geen plaats.
"Pastoral da Terra" heeft een die
nende functie. Alléén begint de
arbeider niets. Daarom moeten
landarbeider en kleine boeren
worden geholpen, ook - en zeker
- door de kerk waartoe zij beho-
Het comité, dat de steun heeft ge
kregen van de Braziliaanse bis
schoppenconferentie, biedt hun
rechtsbijstand, kanaliseert de
invloed van de kerk ten bate van
de zwakken, helpt de mensen
zich te organiseren, leert hun
hoe zij zelf voor hun rechtmatige
belangen kunnen opkomen, legt
contacten met en tussen de
plaatselijke pastorale teams en
probeert naast dit alles ook de
openbare mening wakker te
schudden.
De opbrengst van de Vastenaktie
1979 wordt onder meer besteed
aan schriftelijke informatie aan
de landbouwers, aankoop van
grond en eigendomspapieren
voor kleine boeren en juridische
hulp in onteigeninsprocedures.
Kortom: "Pastoral da Terra" moet
doeltreffend kunnen functione-
Vorming - In haar voorjaarsver
gadering - volgende week in
Driebergen - zal de hervormde
synode een voorstel van de eigen
Raad voor de Catechese behan
delen om per 1 september een
cursus "theologische vorming
voor gemeenteleden" te laten be
ginnen. Die is bedoeld voor men
sen die meer theologisch inzicht
wensen maar aan een volledige
opleiding tot gediplomeerd cate
cheet geen behoefte hebben.
Hervormde Kerk: beroepen te
Ommen A. F. Troost Asperen;
bedankt voor Fijnaart (N.-Br.) G.
S. Alma Soest. Gereformeerde
Kerken Vrijgemaakt: beroepen
Intensief beraad bij verontruste gereformeerden
In de kring van verontruste
rechts-gereformeerden zul
len binnenkort "ingrijpende
besluiten" worden genomen.
Die betreffen de mogelijke
consequenties die de veront
rusten - verenigd in een aan
tal "noodgemeenten" en de
vereniging "Schrift en Ge
tuigenis" - zullen trekken uit
de recente ontwikkelingen
binnen de Gereformeerde
Kerken.
De heer J.J. Rippen, een voor
aanstaand man in de "Gere
formeerde noodgemeente
Groot-Utrecht", deelt dat
mee in het weekblad "Waar
heid en Eenheid", van deze
vereniging.
"Schrift en Getuigenis" heeft
haar beraad, gezien de ont
wikkelingen, geïntensi
veerd. De besprekingen in de
noodgemeenten afzonderlijk
(Leiden, Den Haag, Delft,
Utrecht en Ede) en gezamen
lijk en in het bestuur van
"Schrift en Getuigenis" vor
deren nog tijd. Maar binnen
kort vallen er toch belang
rijke beslissingen.
Bedankt
Inmiddels heeft ds. H.J. Hegger
(Velp), die zeer onlangs mee
deelde voor het lidmaat
schap van de Gereformeerde
Kerken te hebben bedankt,
zijn functie als secretaris
van "Schrift en Getuigenis"
ter beschikking gesteld. Hij
wenst ook als bestuurslid af
te treden.
"Men zal de vereniging erop
aanvallen als iemand die zo
openlijk met de Gerefor
meerde Kerken heeft gebro
ken, toch nog als bestuurslid
wordt gehandhaafd", zegt
ds. Hegger. "Dan zal men
proberen om ons op grond
daarvan op dood spoor te
zetten. Ik geloof niet dat wij
onze tegenstanders die wa
penen in de hand moeten ge-
Wel is de vertrokken predikant
bereid lid van de raad van
advies te blijven.
Instituut
Zoals wij onlangs meldden,
maakte ds. Hegger-gewezen
rooms-katholiek priester -
zijn besluit om de Gerefor
meerde Kerken wegens ge
constateerde leervrijheden
te verlaten bekend in de bro
chure "De nacht is ver
gevorderd". In een volgende
brochure zal hij meedelen
waar hij nu geestelijk on
derdak heeft gevonden. Tot
dat ogenblik zwijgt hij daar
over omdat hij zijn heengaan
op geen enkele wijze wil
aanwenden als propaganda
voor zijn beslissing.
Zonder een bepaalde kerk te
willen aanbevelen, heeft ir.
J. van der Graaf, secretaris
van de Gereformeerde Bond
in de Hervormde Kerk, in
2ijn blad "De Waarheids
vriend" ds. Hegger aangera
den, in elk geval niet de kerk
als "instituut" de rug toe te
keren. Immers, dit instituut
met zijn ambtelijke struc
tuur kan toch moeilijk als
een menselijke uitvinding
worden beschouwd. Boven
dien garandeert organisato
rische vrijheid nog niet dat
in het ongebonden klimaat
waar men dan terecht komt
het gezag van de Schrift en
de reformatorische belijde
nis wèl worden gerespec
teerd.
Verademing
Over zijn beslissing tot vertrek
schrijft ds. Hegger in "Waar
heid en Eenheid" dat er een
hele strijd aan vooraf is ge
gaan. Er is een gevoel van
bevrijding en verademing
over hem gekomen sinds dit
besluit is gevallen.
"Het valt niet mee om altijd
maar te moeten vechten, om
in de kerk waartoe je be
hoort geen rust meer te kun
nen vinden en geen echte
gemeenschap der heiligen -
van zondaren die zich in
Ds. H. J. Hegger
dankbare vreugde uit gena
de verlost weten - meer te
kunnen beleven".
Hegger (62 jaar) is blij niet
meer verantwoordelijk te
zijn voor een kerkverband
"dat predikanten toelaat die
de Christus der Schriften
verwerpen".
S.J. DE GROOT
te Voorburg M. H. Oosterhuis
Wageningen. Christelijk Gere
formeerde Kerken: beroepen te
Driebergen D. Slagboom Baren-
drecht. Gereformeerde Gemeen
ten: bedankt voor Ouddorp en
voor Nijkerk J. Karens Opheus-
den, voor Breda J. Mijnders Rid
derkerk, voor Melissant A. Hoo-
gerland Krabbendijke.
Kerkdiensten. Zondagmorgen
verleent het koor van de afdeling
Leiden van de RK Bond van Be
jaarden en Gepensioneerden
medewerking aan een eucharis
tieviering in de kerk aan de He
rensingel te Leiden die om 11 uur
begint.
Zondagmorgen om 12 uur werkt
het eigen jongerenkoor mee aan
een viering aan de parochie "De
Menswording" te Leiderdorp.
In een dienst die om half 11 begint
wordt zondagmorgen ds. L. H. C.
Friederich in de Lokhorstkerk te
Leiden (Pieterskerkstraat 1) be
vestigd tot predikant met bijzon
dere opdracht (pastoraat in En
degeest). Dr. E. P. Meijering, re
monstrants predikant, zal hem
tot dit werk inleiden. Een grote
groep bewoners van Endegeest
zal de dienst bijwonen.
Geen uittreding. De lutherse
bisschop van Hannover, Eduard
Lohse, heeft zich gekeerd tegen
de eis van het Europese Belijde
nisconvent in Frankfort dat de
Lutherse Kerk van West-Duits-
land het lidmaatschap van de We
reldraad van Kerken opzegt
In een brief aan alle predikanten in
de deelstaat Nedersaksen schrijft
de bisschop dat men elke moge
lijkheid van invloed op de inter
nationale samenwerking van
christenen verliest als men aan
die eis toegeeft.
Ontwapening. Tien leidende
kerkfunctionarissen uit de Ver
enigde Staten en de Sowjet-Unie
gaan eind maart in Bossey (bij
Genève) van gedachten wisselen
over ontwapening. Ze willen na
gaan of en zo ja hoe christelijke
argumenten kunnen bijdragen
tot internationale ontspanning.
LONDEN - "Er zijn maar weinig plaatopnamen die het recht hebben om voor altijd
opgenomen te worden in het Gouden Boek van de Grammofoonplaat. Maar ik aarzel
geen moment om te zeggen dat deze opname daar zeker bij hoort."
Aldus Ernst ban der Vossen, vice-president van Phonogram International, bij de overhan
diging van de eerste exemplaren van een nieuwe opname die Philips maakte van de
opera "Peter Grimes" van Benjamin Britten.
Het hoge artistieke niveau van deze
opname was voor de platenmaat
schappij aanleiding de officiële
presentatie en de uitreiking van
de eerste exemplaren met wat ex
tra luister te omgeven, maar het
was niet het enige opmerkelijke
feit aan deze "Peter Grimes". De
in december 1976 overleden
componist Benjamin Britten
heeft eeh vijftiental opera's ge
schreven waarvan er tot dusver
dertien compleet op de plaat
werden vastgelegd, alle op het
Engelse Decca-label. Op twee na
werden al deze opnamen boven
dien gedirigeerd door de compo
nist zelf en van de twee opnamen
die hij niet leidde kan men zeg
gen, dat ze in elk geval in nauwe
samenwerking met de componist
werden vastgelegd.
ADVERTENTIE
€anu*o uw
caravanhefhebber.
T.E. MODELLEN Kuig
Deze hegemonie van Decca, die in
feite door de dood van de compo
nist al op losse schroeven was
komen te staan, is nu door het
Nederlandse Philips-label voor
goed doorbroken met een opna
me van Britten's bekendste ope
ra, "Peter Grimes", een werk dat
meteen bij de première in 1945
een storm van enthousiasme te
weeg bracht. Niet alleen was dit
de eerste "echte" en volwassen
Engelse opera sinds "Dido and
Aeneas" van Purcell (1689), maar
bovendien bleek het de eerste
opera sinds Puccini's "Turandot"
(1926) te zijn die tot het interna
tionale standaardrepertoire zou
gaan behoren.
Voor Phonogram waren er derhal
ve voldoende redenen om bij
zondere aandacht aan deze nieu
we uitgave te besteden en de pre
sentatie een feestelijk karakter te
geven. In de Crush Bar van de
Covent Garden, het befaamde
Londense operatheater, was
daarom vorige week vrijwel de
volledige Engelse muziekpers
aanwezig.
De eerste drie exemplaren werden
daar uitgereikt aan de burge
meester van Aldeburgh, aan
John Tooley, intendant van Co-
vent Garden, en aan dirigent Co
lin Davis. In zijn dankwoord
schetste de Lord Mayor van Al
deburgh de grote betekenis die
Britten voor dit vissersplaatsje
heeft gehad, ten dele doordat het
verhaal van "Peter Grimes" zich
afspeelt in het Aldeburgh van
rond 1830 waardoor de belang
stelling voor het verleden van dit
dorp aan de Engelse Oostkust is
herleefd. Belangrijker is echter
dat Britten het huidige Alde
burgh eveneens tot middelpunt
van de belangstelling heeft ge
maakt, met name door de stich
ting in 1948 van het Aldeburgh
Festival, waar een aantal van zijn
werken voor het eerst werd uit
gevoerd, en dat zich nog steeds in
een groeiende belangstelling
mag verheugen.
De twee mensen om wie de hele
opname van "Peter Grimes" min
of meer draaide en zonder wie de
ze Philips-uitgave feitelijk on
mogelijk zou zijn geweest, zijn di
rigent Colin Davis en titelrolver
tolker Jon Vickers.
Twaalf jaar geleden hebben beiden
aan de Metropolitan Opera in
New York voor het eerst samen
aan deze opera gewerkt en sinds
dien zijn beider namen onver
brekelijk met "Peter Grimes"
verbonden geraakt. Gezamenlijk
hebben zij in de loop der jaren
opera-album aan de burge-
"Peter Grimes" in een groot aan
tal van de belangrijkste opera-
theaters ter wereld uitgevoerd,
daarbij steeds terugkerend naar
de Londense Covent Garden, het
theater dat na de wereldpremière
door het gezelschap van Sadlers
Wells de vertrouwde thuishaven
van deze tragische vissersge-
scheidenis is geworden. Een be
langrijk punt hierbij is dat Colin
Davis in 1971 benoemd werd tot
muzikaal leider van Covent Gar
den en daar een hecht ensemble
vormde dat helemaal met Brit
ten's opera vergroeid raakte. Al
dus is "Peter Grimes" tot een
hoeksteen van het Londense
operarepertoire geworden, een
van de visitikaartjes van het
Royal Opera House. Zo was de
Covent Garden produktie van
"Peter Grimes" met Jon Vickers
en Colin Davis in fébruari 1976 te
zien en te horen in de Scala van
Milaan en voor dit jaar staat er
onder meer een bezoek aan Japan
op het programma.
Het sprak derhalve vanzelf dat
Philips buiten Colin Davis en Jon
Vickers ook koor en orkest van
de Covent Garden bij dit project
zou betrekken en dat alle solisti
sche partijen naast de hoofdrol
zoveel mogelijk bezet zouden
worden door zangers en zange
ressen die tijdens voorstellingen
in Londen op elkaar ingespeeld
waren geraakt.
Toen het eind mei 1978 eindelijk
zover was dat het hele werk kon
worden vastgelegd, werden de
microfoons echter niet opgesteld
in de statige zaal van Covent Gar
den. Dit indrukwekkende en
schitterend geoutilleerde ge
bouw heeft namelijk het nadeel
van een vrij droge akoestiek die
een voor een plaatopname onge
schikte orkestklank oplevert. Als
"studio" werd een kerk gekozen
in de Londense buitenwijk Too
ting, een gebouw met een magni
fieke akoestiek, maar, zoals Colin
Davis verklaarde: "Dat is niet de
meest aantrekkelijke plaats, zo
als iedereen die er wel eens ge
weest is, wel zal weten. Het is een
ontzettend rumoerige omgeving
en er zijn in die kerk erg weinig
faciliteiten. Het lawaai was soms
zelfs zo oorverdovend dat de or
kestleden elkaar niet konden ho
ren en hét is werkelijk ongeloof
lijk dat dit resultaat uit de bus is
gekomen.
Op de een of andere manier moest
dat lawaai zo georganiseerd wor
den dat alleen "Peter Grimes" op
de band kwam te staan en niets
anders. Dat was zenuwslopend.
Daar kwam toen nog bij dat Jon
Vickers op de eerste dag van de
opname zich verre van fit voelde,
zodat we het hele schema moes
ten omgooien. De producer trok
helemaal bleek weg, maar ik zei
hem dat het allemaal best in orde
zou komen, al had ik er in de ver
ste verte geen idee van op welke
manier. Uiteindelijk bleek alles
nogal mee te vallen en kwam de
opname op tijd tot stand. Maar
eigenlijk gebeuren er altijd dit
soort dingen bij een opname, en
die zorgen juist voor een bepaal
de spanning in de uitvoering die
misschien juist vreselijk saai zou
worden als alles gladjes zou ver
lopen." Ter illustratie werden
vervolgens enkele fragmenten
ten gehore gebracht waaruit
bleek dat de opname, die is uit
gebracht op drie platen (Philips
6769 014) en musicassettes (7699
089) inderdaad schitterend klinkt
en niets laat vermoeden van alle
problemen tijdens de opname
sessies.
Veroordeling
Afwezig tijdens deze ontvangst was
tenor Jon Vickers, die contrac
tuele verplichtingen elders had,
maar via een op de band opge
nomen interview was hij in staat
een toelichting te geven op zijn
opvatting van de titelrol en het
werk als geheel: "Dat heeft alle
maal iets te maken met de filoso
fie van het leven, met het wezen
van kunst en in het bijzonder van
de uitvoerende kunsten. Als ope
ra geen morele draagkracht heeft,
is het voor mij niets waard, dan is
het onbenullig amusement. En ik
geloof dat er in "Peter Grimes"
een uitstekende gelegenheid ligt
voor de zangers, voor de regis
seur, voor de dekorontwerper en
voor iedereen die erbij betrokken
is, om tegen het publiek te zeg
gen: Stop! Kijk, luister en denk
na, want dit gaat over jullie, net zo
goed als over ons hier op het to
neel. Deze opera is een aaneenge
sloten veroordeling van vooroor
delen en sociaal onrecht, en het
wonder van alle grote kunstwer
ken is dat ze tijdloos en univer
seel zijn in hun boodschap, en dat
is precies wat mij van begin af aan
in "Grimes" aangetrokken
heeft."
PAUL KORENHOF
