Raad van Europa is tegen
verjaring oorlogsmisdaden
i
Japanners in uiterste verwarring door D-day
AMERIKAANS LEGER VERTOONT GEBREKEN
Chomeini wil nog steeds
niet praten met Baktiar
Voorstel Nederlands kamerlid aangenomen
Zo doet u het goed als afzender.
Egypte wil
Israël wel
olie leveren
ZATERDAG 3 FEBRUARI 1979
PAGINA 9
Vrijgegeven Amerikaanse documenten tonen aan:
WASHINGTON (AP) - Zelfs jp het mo
ment dat in 1944 op D-day de geallieer
de troepen in Normandië aan land
stormden, deelde de Japanse ambas
sadeur in Berlijn het bewind in Tokio
mee dat de invasie in Euopa nog wel
enige tijd zou uitblijven. Dit blijkt uit
documenten die in Washington open
baar zijn gemaakt.
Het Amerikaanse nationale archief heeft
meer dan 4000 pagina's van voorheen
geheim materiaal vrijgegeven, voor
namelijk betrekking hebbend op de
projecten waarmee de geallieerde des
kundigen de geheime codes van de
Duitsers en de Japanners doorbraken.
Schriftelijk materiaal over onderschepte
Japanse radioboodschappen geeft aan
dat Hitier zijn Japanse bondgenoten
had geïnformeerd dat de invasie, die
inmiddels onderweg was, voorlopig
nog niet plaats zou vinden. Ook zou uit
de documenten blijken dat Hitier een
mobiele defensie aan het opbouwen
was tegen de Amerikaanse en Britse
strijdkrachten in Italië en een nieuwe
aanval op de Sowjet-Unie aan het
voorbereiden zou zijn.
De dag na D-dag 7 juni 1944, veranderde
de toon van de berichten van de Japan
se gezant in Berlijn aan Tokio ziende
rogen. Hij maakte melding van de gra-
naataanvallen op Normandië en de
landing van mariniers. Het duurde een
peer dagen voordat de slag van de in
vasie verwerkt was.
De gepubliceerde documenten vertonen
hier en daar enkele grote blanke plek
ken. Dat zijn die gedeeltes die door de
Amerikaanse veiligheidsdienst gecen
sureerd zijn.
Een pakket van Japanse diplomatieke
berichten onthulde dat er met de
Sowjet-Unie besprekingen gaande wa
ren over het sluiten van een niet-aan-
valsverdrag. De Russen deden dit aan
bod in ruil voor het zuidelijke deel van
het eiland Sachalin dat toen door de
beide landen bezet was. Een ander
voorstel zou zijn dat de Russen zich
neutraal zouden opstellen wanneer de
Japanners hun vermeende rechten op
het noordelijke deel van het eiland
zouden laten varen.
Zoals het gelopen is, verklaarde de Sow
jet-Unie Japan de oorlog tegen het ein
de van de oorlog zodat Rusland nu ge
heel Sachalin bezet. Uit andere berich
ten van de Japanners in Berlijn blijkt
dat de Russen pogingen in het werk
hebben gesteld om Zweden, dat neu
traal bleef in de oorlog, toestemming te
doen verlenen om Russische troepen
Zweeds grondgebied te laten betreden
voor een invasie samen met een Britse
marine-aanval op Noorwegen. Het re
sultaat zou dan geweest zijn dat de in
gang tot de Baltische Zee beheerst zou
worden door Engeland, Zweden en de
Sowjet-Unie.
Eerder had Zweden Duitse troepen toe
gestaan om in verzegelde treinen
Zweeds grondgebied_te doorkruisen.
maar van het verzoek van de Russen is
later nog weinig gehoord.
Het vrijgegeven materiaal onthult ook
dat het Amerikaanse zevende leger dat
in augustus 1944 een invasie pleegde in
Zuid Frankrijk, in hoge mate de infor
matie uit de afgeluisterde berichten tot
steun had. Kort na de landing stond het
leger voor de keuze hoe snel op te ruk
ken. Men vreesde voor een Duitse te
genaanval. Op grond van de onder
schepte informatie besloot men de zich
terugtrekkende Duitsers te achtervol
gen.
Later, na het grote Duitse offensief van
december 1944, ontvingen de geal
lieerden informatie dat er
aanval op stapel lag. Dankzij het
derscheppen van de berichten was 1
mogelijk de exacte plaats van de aan
val te lokaliseren, namelijk ten westen
van het Harz gebergte. Op basis van
deze informatie werd het gebied ver
sterkt en toen op 1 januari 1945 de
voorgenomen klap viel, stortten de
Duitse inspanningen totaal in.
Uit weer ander materiaal valt op te ma
ken dat de Verenigde Staten zoge
naamde informatie doorgegeven had
den aan Duitse spionnen die werkzaam
waren in New York en Baltimore.
Een van de onverklaarbare raadsels in de
documenten was bijvoorbeeld ook het
feit dat enkele Duitse spionnen in de
V.S. doorgingen met het Verzenden
van berichten tot aan 2 juni 1945 toe,
bijna een maand nadat Duitsland defi
nitief verslagen was.
ADVERTENTIE
Motobccane.
Fietsen op z'n Frans.
-;rV< :C:.rVv.-v'" -;-v?
Lb.v. Nat. Puzzelactie
,,Het Gehandicapte Kind"
STRAATSBURG (ANP) - De assemblee van de Raad van
Europa heeft gisteren in Straatsburg de 21 bij de raad
aangesloten landen gevraagd oorlogsmisdaden niet te la
ten verjaren, en de minstens 3.000 tot 10.000 zware oor
logsmisdadigers die nog vrij rond lopen op te sporen en te
bestraffen.
Het verzoek was in het bijzonder gericht aan West-Duits-
land, waar de verjaringstermijn 31 december a.s. afloopt.
De Bondsrepubliek werd niet met name genoemd in de
op initiatief van het Nederlandse PvdA kamerlid Piet
Stoffelen gedane uitspraak.
Tot nu toe heeft slechts één land,
Frankrijk, de conventie getekend
waarin staat dat oorlogsmisda
den niet mogen verjaren. De Ne
derlandse regering stelde zich tot
voor kort op het standpunt dat zij
de conventie niet behoefde te te
kenen omdat in Nederland oor
logsmisdaden niet verjaren. In
Straatsburg werd gezegd dat Ne
derland tot nu toe niet heeft wil
len tekenen omdat de regering
over aanwijzingen beschikte dat
West-Duitsland een dergelijk be
sluit niet zou toejuichen. Thans
zou Nederland, mede onder druk
van de Tweede Kamer, tot de
overtuiging zijn gekomen dat van
ondertekening een zekere voor
beeldwerking zou uitgaan.
In West-Duitsland overweegt de
socialistische SPD een initiatief
wetsontwerp in te dienen om het
zij veijaripg onmogelijk te ma
ken, hetzij de termijn waarbin
nen oorlogsmisdadigers kunnen
worden vervolgd opnieuw te
verlengen (zoals al in 1965 en 1969
is gebeurd).
Het is echter zeer de vraag of een
dergelijk wetsontwerp de vereis
te meerderheid krijgt. In de as
semblee van de Raad van Europa
behoorden de Westduitse Chris
ten-Democraten tot de minstens
acht afgevaardigden die tegen de
oproep stemden om de conventie
te tekenen, en bleek een West
duitse socialist 'tot de stemont-
houders te behoren.
Speciale lijst
De assemblee vroeg de regeringen
van de Raad van Europa ook, een
speciale lijst van wegens misda
den tegen de menselijkheid ge
zochte personen op te stellen, na
te gaan of in elk land een speciale
officier van justitie voor het ver
volgen en bestraffen van oor
logsmisdadigers kan worden be
noemd, en in het algemeen con
tacten tussen opsporingsautori
teiten, en de snelle uitwisseling
van gegevens, zo veel mogelijk te
vergemakkelij ken.
Stoffelen had er sterk de nadruk op
gelegd dat het niet gaat om
wraak, dat de kwestie van verja
ring niet alleen West-Duitsland,
maar ook andere landen, als Ne
derland, aangaat, maar dat het
zulke afschuwelijke misdaden
betreft dat zij eenvoudig niet on
gestraft mogen blijven. Oorlogs
misdaden zijn niet alleen tijdens
de Tweede Wereldoorlog, maar in
bijna elke oorlog begaan.
Van het niet laten verjaren van
misdaden tegen de menselijk
heid gaat een preventieve wer
king uit, aldus Stoffelen. Fascis
me en neo-fascisme vormen een
constante bedreiging en steken
in diverse Westeuropese landen
de kop weer op. "De situatie is
niet dramatisch, maar wij moeten
ons het gevaar bewust zijn en in
elk geval nazimisdadigers ver
hinderen deze fascistische of neo-
fascistische activiteit aan te moe
digen".
Mengele
Het Tweede Kamerlid Joop Voogd
(PvdA), een van de weinigen die
met zoveel woorden zei dat er in
kampen als Auschwitz, Treblin-
ka, Sobibor etc. meer dan ander
half miljoen oorlogsmisdadigers
zijn geweest "van wie minder dan
12.000 zijn bestraft", noemde het
"een onverdraaglijke gedachte
dat een misdadiger als kamparts
Mengele, als vrij man naar zijn
land zou kunnen terugkeren en
beweren dat Auschwitz nooit
heeft bestaan".
JAKARTA (GPD) - De Australi
sche regering zal geen toestem
ming geven aan de KLM om
goedkope tarieven in te voeren
op de lijn Amsterdam-Sydney
zolang er nog geen overeenkomst
is bereikt over de andere geschil
punten zoals het maximale aantal
van 195 passagiers dat de KLM
per vlucht mag vervoeren. Dit is
door de Australische minister
van transport, Nixon, bekend
gemaakt in Canberra.
ADVERTENTIE
TEHERAN - Een complete chaos was het gisteren op de luchthaven van Teheran waar talloze
buitenland trachtten te vluchten uit vrees voor mogelijke gewelddadigheden rond de machtsstrijd tussen
Chomeini en Baktiar.
COC
IA1.'.i
pttpost
(Van onze speciale verslaggever)
TEHERAN - De Iraanse regering
en oppositieleider Chomeini zijn
gisteren geen stap dichter bij el
kaar gekomen. Premier Baktiar
nodigde via Radio Teheran de
ayatollah uit voor een gesprek om
tot een oplossing van de politieke
en economische crisis in Iran te
komen. Een woordvoerder van
Chomeini herhaalde het oude
standpunt van de ayatollah: er
komt geen ontmoeting tussen
Baktiar en Chomeini zolang de
premier weigert af te treden.
Baktiars kabinet kwam gisteren
nog geisoleerder te staan doordat
de ayatollah de meningsver
schillen met het Nationaal Front,
waarin de burgerlijke oppositie
partijen zijn verenigd, uitpraatte.
Na een gesprek van enkele uren
tussen Chomeini en Nationaal
Front-voorzitter Sanjabi ver
klaarde Sanjabi dat er geen ver
schillende standpunten meer be
staan over de toekomstige
staatsinrichting van Iran.
In Teheran verluidt dat de regering-
Baktiar van plan is ieder lid van
de door Chomeini te
volutionaire Raad te arresteren
zodra de namen bekend zijn.
Baktiar zei gisteren in een door
Radio Monte Carlo uitgezonden
interview dat hij de „tegenrege
ring" van Chomeini zoveel mo
gelijk zal negeren. „Er komt ech
ter een tijd waarop iemand „nee"
moet zeggen". De door de sjah
aangestelde premier dreigde op
nieuw met harde acties van het
leger wanneer politieke tegen
standers zouden doorgaan met
het werpen van bommen naar
banken en openbare gebouwen.
Volgens Baktiar heeft de rege
ring voldoende controle op het
leger om een militaire staats
greep tegen te gaan.
De positie van Baktiar lijkt boven
dien verder verzwakt nu opnieuw
veertig leden van de Majlis, het
door de sjah benoemde parle
ment, hebben gezegd bereid te
zijn af te treden om plaats te ma
ken voor democratisch gekozen
afgevaardigden. Gisteravond zou
een tiental leden daadwerkelijk
ontslag hebben aangeboden, on
danks dreigementen van een
rechtse terreurorganisatie dat ie
der aftredend parlementslid en
toekomstige leden van Chomei-
ni's Revolutionaire Raad zullen
worden vermoord.
Volgens vele geruchten zou ook
opnieuw een lid van de Regent-
schapsraad, de raad die de sjah
als staatshoofd „tijdelijk" ver
vangt, zijn afgetreden. In de stra
ten van Teheran was het gisteren
vrij rustig, voornamelijk omdat
de regering voor drie dagen, tot
en met vandaag een versoepeling
van de noodtoestand heeft afge
kondigd, waardoor demonstra
ties en samenscholingen niet
verboden zijn. Alle overige bepa
lingen blijven echter wel van
kracht. Voor morgen zijn op
nieuw demonstraties aangekon
digd, zowel van aanhangers als
tegenstanders van de regering.
Veel zal daarom afhangen van de
drie dagen die Chomeini in Tehe
ran denkt door te brengen en hoe
de besprekingen met de ver
schillende politieke krachten
zullen verlopen.
CAIRO (AFP) - President Sadat
van Egypte heeft bekendge
maakt dat zijn land olie zal leve
ren aan Iraël tegen de internatio
nale marktprijs.
In zijn geboortedorp Mit Aboel
kom zei Sadat dat hij goedgun
stig had gereageerd op een ver
zoek van Israël olie uit Sinai te
mogen blijven betrekken, nadat
het schiereiland aan Egypte is te
ruggegeven.
Ondervraagd over het effect van de
gebeurtenissen in Iran op het
olievraagstuk tussen Egypte en
Israël, zei president Sadat: „Ten
aanzien van dit onderwerp be
staat er tussen ons geen verschil
van mening, het belangrijkste is
de volgende stap in de vredesbe
sprekingen".
Iran was tot nu toe een belangrijk
olieleverancier van Israel, maar
de Ajatollah Chomeini heeft ge
zegd dat hij Israel (en Zuid-Afri-
ka)van de lijst van klantenlanden
zal afvoeren.
Vrachtwagens
aan Iraanse
grens kunnen
weer rijden
DEN HAAG (ANP/DPA/Reuter) -
De al weken lang wachtende
vrachtwagenchauffeurs aan de
grens van Turkije en Iran rijden
sinds gisteren weer. De Turkse
autoriteiten hebben een aantal
formaliteiten overboord gezet om
de ongeveer 1000 vrachtwagens
zo snel mogelijk de grens over te
krijgen.
Aan de Turks-Iraanse grens stond
een konvooi van naar schatting
duizend vrachtwagens met een
totale lengte van ongeveer 60 ki
lometer. In verband met de span
ningen in Iran zelf en stakingen
van Iraanse douaniers konden de
wagens niet verder. Onder de
chauffeurs bevonden zich ook
Nederlanders, van wie het juiste
aantal niet bekend is.
Woensdag sloeg de internationale
transport organisatie alarm toen
bleek dat een aantal chauffeurs in
moeilijkheden dreigde te komen
- sommigen stonden al weken
aan de grens - door gebrek aan
voedsel. Volgens de organisatie
waren de chauffeurs ook bang
aangevallen te worden door de
monstrerende Iranezen.
In Iran zelf ziften ook nog chauf
feurs vast, onder wie een aantal
Nederlanders. Nog niet bekend is
of zij ook op korte termijn het
land kunnen verlaten.
Stiptheidsactie
SCHIPHOL (ANP) - De Neder
landse luchtvaartmaatschappij
en ondervinden sinds enige tijd
weer hinder van stiptheidsacties
van Spaanse verkeersleiders.
Met name Martinair heeft van deze
acties nogal wat hinder onder
vonden. Tot twee maal toe moes
ten vliegtuigen, die onderweg
waren naar de Canarische Eilan
den, uitwijken.
(Van t
correspondent)
WASHINGTON - Het debat over
de Amerikaanse defensiebegro
ting - dat zich voorlopig nog af
speelt voor de Senaatscommissie
voor de strijdkrachten - heeft een
interessant en nogal onthutsend
feit aan het licht gebracht: be
langrijke onderdelen van het
Amerikaanse oorlogsapparaat
zijn niet opgewassen tegen de ei
sen van een conventionele strijd
van enigszins langere duur. Een
dergelijk conflict zou zich vol
gens de algemene krijgskundige
veronderstellingen met name in
Europa kunnen voordoen.
De schrikbarende tekortkomingen
zijn aan de dag getreden tijdens
een geheime oefening, waarbij
zowel militair personeel als bur-
gerlijke instanties waren betrok
ken onder de codenameij "Nifty
Nuggef'.fn "Rex-78", begin ok
tober. De oefening zou, op schaal
wel te verstaan, de meest om
vangrijke mobilisering beproe
ven van Amerika's oorlogsma
chinerie sinds de Tweede We
reldoorlog.
De conclusies waren allerminst
bemoedigend. Afgezien van alle
wapens die een uiterst gevorder
de technologie vergen, zoals de
"slimme bommen" en de strate-
gische wapens, werden ernstige
twijfels opgeworpen over de tij
dige bevoorrading met eenvou
diger explosieven, zoals kogels,
bommen en granaten. Amerika
zou niet langer de industriële ca
paciteit hebben om op grote
schaal het kruit te produceren dat
in kogels en bommen wordt ge
bruikt, aangezien er nauwelijks
meer bedrijven zijn die deze "ou
derwetse" grondstoffen vervaar
digen, sinds de bewapeningsin
dustrie zich heeft toegespitst op
andere technieken die profijtelij
ker zijn.
Het Amerikaanse vrijwilligers le
ger vertoont enorme tekortko
mingen in reserves. Hoewel er
geen grootscheepse mobilisatie
van troepen plaatsvond, maar
slechts vertegenwoordigers van
eenheden werden opgeroepen
om de paraatheid te bepalen,
kwam het Pentagon tot de
conclusie dat vele reserveëenhe-
den te laat zouden aankomen,
met een tekort aan manschappen
en zonder duidelijke voorstelling
van hun oorlogstaak. Met het oog
daarop hebben de chefs van sta
ven recentelijk opgeroepen tot al
thans een gedeeltelijke invoering
van de dienstplicht. De registra
tie van dienstplichtigen was een
belangrijk knelpunt, omdat dit
het reservoir aan mankracht
moet vastleggen. Zolang de
adressen niet eens bekend zijn,
kunnen plannen nauwelijks
worden gemaakt.
De minister van defensie, Harold
Brown, voorziet nu een combina
tie van een vrijwilligersleger en
registratie van dienstplichtigen,
maar hij is geen voorstander van
de herinvoering van de dienst
plicht, een maatregel die bijzon
der onpopulair zou zijn na het
Amerikaanse falen in Vietnam,
waar omstreeks 45.000 Amerika
nen zonder enig resultaat van be
tekenis het leven hebben gelaten,
terwille van een mislukt politiek
machtsspel.
De civiele kant van de oefening had
ten doel aan te tonen hoe bijvoor
beeld de ministeries van handel,
vervoer en energie alsmede
privéondernemingen zich tegen
over een langdurige mobilisatie
zouden opstellen. Wat het ver
voer betreft was dit een teleur
stelling: het bleek bijzonder
moeilijk het burgertransport in te
passen in het militaire transport.
De tekortkomingen die "Nifty
Nugget" en "Rex-78" aan het
licht hebben gebracht hebben al
geleid tot wijzigingen in de bud
get-voorstellen en zullen nog tot
andere maatregelen leiden, zodra
de resultaten van de oefening
volledig zijn bestudeerd. Het is
waarschijnlijk dat de Verenigde
Staten uiteindelijk zullen beslui
ten dat een vrijwilligersleger niet
toereikend is om de behoeften
van de westelijke verdediging te
dekken.
Dit alles kan gemakkelijk worden
ondergebracht in de filosofie van
Carter en Brown dat de Verenig
de Staten momenteel vooral be
hoefte hebben aan aantallen, in
plaats van kwaliteitsoverwicht,
wat betreft oppervlakteschepen,
onderzeeërs en vliegtuigen. Deze
visie wordt door veel militaire
leiders niet gedeeld. Ook in het
Congres bestaan tegen deze op-
De defensiebegroting wordt een
van de belangrijkste wrijvings
punten in het Congres, mede
omdat senator Edward Kennedy,
een man met wie Carter met het
oog op een eventuele herverkie
zing in 1980 duchtig rekening
moet houden, de administratie
ervan heeft beschuldigd dat de
defensiebegroting niet met 3,1
reële procenten stijgt zoals de re
gering zegt, maar met meer dan 4
procent. Kennedy vindt daarom
dat meer geld aan sociale pro
gramma's kan worden besteed en
dat de 3 procent verhoging van de
defensiebegroting die Carter zijn
NAVO-partners in het vooruit
zicht heeft gesteld, dan toch nog
haalbaar is. De Amerikaanse de
fensiebegroting beslaat zo onge
veer een kwart van de totale be
groting.
4
t Edward Kennedy
- beschuldiging -
