Bezwaren
tegen
eigen
bijdrage
UW I Hl li 1J illli'f
Actiebereidheid" is niet groot
ZATERDAG 3 FEBRUARI 1979
PAGINA 25
Door
Kees Cornelisse
Het is nog maar de vraag of mevrouw Veder-Smit haar "ziekenfonds-vijfje er door krijgt.
Bijna tegelijkertijd zijn
afgelopen dinsdag de'
besprekingen over een
nieuwe cao voor de me
taalindustrie en voor de
bouw afgebroken. In
Zoetermeer waar de
vakbonden op bezoek
waren bij de metaal
werkgeversorganisatie
FME was men het
snelst klaar. Nadat de
werknemersvertegen
woordigers het ant
woord van de werkge
vers hadden gehoord
op hun verlangens be
sloten zij unaniem het
gesprek voorlopig op te
schorten.
Ook in Woerden, waar de cao-
besprekingen werden ge
voerd in het gebouw van de
Bouwbonden FNV waren
beide partijen snel uitgepraat,
nadat in de ogen van de bon
den duidelijk was geworden
dat er met de werkgevers
nauwelijks te praten viel over
de vakbonseisen.
Voorlopig dus geen onderhan
delingen meer. Werkgevers
en werknemers beraden zich
nu met de respectievelijke
"achterbannen" wat hun nu
verder te doen staat. Vanzelf
sprekend wordt er gespecu
leerd op stakingsacties van de
vakbonden om de werkge
vers te dwingen alsnog te pra
len over de vakbondseisen.
Een woordvoerster van de
Bouwbonden FNV deelde
dinsdag na het afbreken van
het overleg mee dat acties van
de bouwvakkers niet moch
ten worden uitgesloten. „Do
actiebereidheid van de men
sen is groot. De meesten zijn
er door de langdurige vorst
periode qua inkomen toch al
duizend tot tweeduizend gul
den op achteruit gegaan" al
dus de woordvoerster.
Een redenering die net zo mak
kelijk is om te draaien; de
bouwvakkers zijn door het
lange nietsdoen al zodanig in
hun inkomen achteruitge
gaan dat ze geen dag langer
dan strikt noodzakelijk is,
thuis zullen blijven zitten.
Een stakingsuitkering is nu
eenmaal heel wat minder dan
het gewone loon.
Struikelblok
Daar komt nog bij dat het ge
sprek in de bouwnijverheid
best wel weer eens hervat zou
kunnen worden. Grootste
struikelblok tijdens de on
derhandelingen was de aan
vullende looneis van twintig
gulden van de Bouwbonden
FNV. Volgens de voorzitter
van de Bouwbond CNV, Van
Commenee, zou er wel weer
met de werkgevers te praten
zijn wanneer de FNV bonden
zouden af zien van die loon
eis. Nu zal dit nooit zomaar
gebeuren. De werkgevers
zullen daar wat tegenover
moeten stellen. Bijvoorbeeld
door enkele prestatietoesla
gen op te nemen in de basis
salarissen. Of door toch wat te
doen aan uitbreiding van de
vakantie. In de voorstellen
van de bonden zitten in ieder
geval nog wel wat ruilmoge-
lijkheden. Wisselgeld heet dat
in onderhandelingstermen.
Veel moeilijker lijkt vooralsnog
de situatie in de metaal. Daar
zijn de standpunten van
Op 11 januari was de staking in de Duitse metaalindustrie voorbijNa 44 dagen hadden de
werk hadden neergelegd: de 35 urige werkweek. Dit gegeven zal veel Nederlandse metaalarbeide
werknemers en werkgevers
veel meer verhard. Dat blijkt
ook wel uit de eensgezind
heid van de kant van de
werknemersvertegenwoor
digers. Industriebond FNV,
Industriebond CNV en de
verenigingen van hoger per
soneel waren het er dinsdag
allemaal roerend over eens
dat het antwoord van de me-,
taalwerkgevers op de verlan
gens van de vakbonden geen
basis was om verder te on
derhandelen.
Kort en duidelijk
Nu
dat antwoord van de
werkgevers kort en duidelijk:
voor 1979 en 1980 zou er rust
moeten zijn. Het enige wat de
werkgevers wilden toezeggen
was dat zij in 1981 willen
meewerken aan een regeling
die het mogelijk maakt dat
ook mensen van 62 jaar vrij
willig eerder met pensioen
kunnen gaan. Nu geldt deze
regeling al voor werknemers
van 63 en 64 jaar. De kosten
die hiermee gemoeid zyn
worden volledig opgebracht
door de werknemers in de
metaalindustrie. De overheid
stelde zich twee jaar geleden
garant het eventueel ontstane
tekort aan te vullen,
r is echter nooit overheidsgeld
gebruikt orndat de werkne
mersbijdrage van 0,4 procent
ruim voldoende bleek te zijn.
Door
Mark Kranenburg
Zestig procent van de werk
nemers in de metaal heeft
namelijk maar gebruik ge
maakt van de regeling. Vol
gens de Unie BLHP (hoger
personeel) heeft het eerder
met pensioen gaan van deze
werknemers de werkgevers
geen windeieren gelegd. Van
de 1400 arbeidsplaatsen die
zijn ontstaan door het eerder
met pensioen gaan van werk
nemers, zijn er maar 400 op
gevuld. "Een besparing van
een half procent in de loon
kosten" aldus de Unie BLHP.
e werkgevers daarentegen
zeggen dat arbeidstijdverkor
ting in deze bedrijfstak hele
maal geen zin heeft, omdat er
nu al niet genoeg mensen te
vinden zyn om alle vacatures
te kunnen vervullen. De vak
bonden erkennen dat wel,
maar zeggen dat dit tekort
voor een deel juist opgevuld
zou kunnen worden wanneer
de werkgevers er toe zouden
overgaan het "image" van de
metaalindustrie te verbete
ren, bijvoorbeeld dóór aan
trekkelijke arbeidsvoor
waarden. De bonden noemen
dit een sociaal-maatschappe
De
lijke benadering tegenover de
puur economische benade
ring van de werkgevers.
Actiebereidheid
Ook de bonden in de metaalin
dustrie gaan nu terug naar de
leden. Of de "actiebereid
heid" onder de leden groot is,
is nog maar de vraag. Ar
beidstijdverkorting zeker in
de vorm van een kortere
werkweek leeft nog niet echt
onder de achterban zolang
dat alleen nog maar kan door
inlevering van een deel van
het loon. De bereidheid om te
gaan staken zal dus in tegen
stelling tot twee jaar geleden,
toen de werkgevers een ver
worven recht, de prijscom
pensatie, wilden aantasten,
niet bijster groot zijn. Temeer
daar de metaalindustrie toch
nog een onzekere bedrijfstak
blijft ondanks de berichten
over een tekort aan arbeids
krachten. Nog een jaar gele
den immers was er nog spra
ke van een massa-ontslag van
maar liefst 6000 mensen in
deze bedrijfstak. Dat aantal is
later weliswaar wat terugge
draaid maar het beeld van een
onzekere bedrijfstak is blij
ven bestaan Ineen dergelijke
situatie zullen mensen niet
gauw tot een eveneens onze
kere staking overgaan.
Daar komt nog bij dat de mis
lukte staking van de West-
duitse vakbonden die ook de
kortere werkweek tot inzet
had, de actiebereidheid zeker
niet zal vergroten.
Geldbuidel
Ondertussen moeten de werk
gevers wel proberen hün ach
terban in de hand te houden.
Het valt niet te ontkennen
(ook de bonden doen dat niet)
dat een aantal bedrijven de
grootste moeite heeft met het
vinden van geschikt perso
neel. Als de enige manier om
personeel te krijgen het
zwaaien met de geldbuidel is
(om desnoods personeel bij
andere bedrijven weg te ko
pen) zullen enkele onderne
mingen zeker niet nalaten dit
te doen. Liever ontrouw aan
de richtlijnen van de werkge
versorganisatie FME, dan het
missen van een order omdat
er niet genoeg mensen te krij
gen zijn. Waarna FME voor
zitter Ter Hart zit opge
scheept met het feit dat hij
aan de ene kant moet verkla
ren dat de vakbondsverlan
gens niet te betalen zyn, ter
wijl aan de andere kant be
drijven juist grif betalen
Hetzelfde kan gaan spelen in de
bouw waar eveneens sprake
is van een krappe arbeids
markt. Voor de werknemers
organisaties zou dit wel eens
een onbedoelde steun uit on
verwachte hoek kunnen zijn.
DEN HAAG (GPD) - Er is een storm opgestoken tegen
het „ziekenfondsvijfje" (om het maar kortweg zo te
noemen) van mevrouw Veder-Smit, staatssecretaris
van volksgezondheid. De medische wereld wil er niet
aan, de ziekenfondsen zien alleen maar problemen
bij de uitvoering, in de Ziekenfondsraad breekt men
er zich het hoofd over, de vakbeweging en actiegroe
pen protesteren en in het parlement lijkt alleen de
VVD nog zonder meer akkoord te gaan met de invoe
ring van de „eigen bijdrage" per 1 april.
Het zou dus best kunnen dat dit deel van de „ombuigingen" in de
gezondheidszorg het kabinet lelijk gaat opbreken. Als de vijf
gulden eigen bijdrage per verpleegdag wel wordt aanvaard, blijft
erditjaareen opbrengst van f 80 miljoen. Datschat het ministerie
tenminste. Niemand weet of het waar is, er zijn twijfels genoeg
over. Er moet nog worden uitgerekend hoeveel de inning van de
bijdragen zou kosten en wie dat moet doen (de ziekenhuizen
willen niet!).
Honderd miljoen
Als er honderd miljoen op jaarbasis kan worden opgebracht, is dat
natuurlijk een klein deel van het eerst voorziene bedrag van f 600
(de reeds vervallen bijdrage van f 100 per gezin inbegrepen). Bo
vendien is het de vraag of al die moeite nog tegen de baten
opweegt. Wellicht zal de regering toch naar andere middelen
moeten zoeken om de kostenstijging in de gezondheidszorg (nog
meer) om te buigen.
Sociaal gezien zijn inderdaad de laagstbetaalden de dupe van deze
maatregel, die niet gaat gelden voor mensen met een particuliere
ziektekostenverzekering. Het besparingsargument is zwak,
daarnaast is al lang bekend dat juist bejaarden drie keer zo vaak
in het ziekenhuis worden opgenomen en daar dan twee keer zo
lang liggen als andere Nederlanders. Het ziet ernaar uit dat me
vrouw Veder haar plan (als het van haar is) maar beter kan laten
Pakketten
Over het begrip „eigen bijdrage" is trouwens grote verwarring
ontstaan. Er werd aanvankelijk van „eigen risico" gesproken,
maar toen die aanduiding ondeugdelijk bleek, werd de term „bij
drage" gekozen, die ook beter past. Risico is een verzekerings
term. Bij echte „verzekering" (assurantie) dekt de verzekeraar
een risico tegen een premie, die afhankelijk is van de op grond
van ervaring geschatte „schade".
De Ziekenfondswet „verzekert" niets, de Algemene Wet Bijzonde
re Ziektekosten evenmin en de ziekenfondsen dragen geen risi
co. Net als de loonbelasting, die naar draagkracht een percentage
van het loon heft, wordt van de lagere lonen (beneden de grens
van f38.150) nu „ziekenfondsbelasting" geheven. Ongeacht de
gezinssamenstelling, ongeacht leeftijd en .gezondheidstoestand.
Alles gaat in een grote pot, in een sociaal fonds. Het is als het ware
een bodemloze pot, als er tekorten dreigen, wordt de premie- of
belastingschroef aangedraaid.
Alle verstrekkingen samen vormen het „ziekenfondspakket". Het
verstrekkingenbesluit regelt de omvang van het pakket, die
steeds uitdijt. In beginsel heeft iedere „ziel recht op een pakket".
Een vrijgezel met een loon dat ju ist beneden de grens valt, heeft
recht op èèn pakket, terwijl hij belasting betaalt voor drie, bij een
pakketprijs die de f 1100 overschrijdt. In werkelijkheid betaalt
hij daardoor voor een ziekenhuisdag van, zeg maar, f300 een
slordige f 1000.
Het idee een „ziekenhuisdagtientje" (eerst ging het om f 10,-nu nog
om f 5,-) te gaan heffen, is niet van mervrouw Veder.
Vele jaren geleden al was het een „vondst" van de toenmalige
staatssecretaris Veldkamp (nu hoogleraar). Evenals mevrouw
Veder miste deze bewindsman verzekeringskundige kennis en
inzicht. Hij stuurde zijn idee aan de Sociaal-Economische Raad,
maar werd blijkbaar tijdig gewaar dat zijn „tientje" kansloos was.
Hij trok zijn lumineuze idee in, waarna het in de la met „afgeleg
de" stukken kwam. Kennelijk heeft mevrouw Veder het daar
opgediept.
En dan die „bespaarde kosten" door ziekenhuisopname? Die wer
den door de regering gesuggereerd en tijdens moeizame bespre
kingen in een Ziekenfondsraadscommissie cijfermatig als com
promis geopperd. Dat zou niet meer mogen zyn dan gemiddeld
f5,- voor „levensmiddelen". Maar ook toen werd al gesproken
van het bestaan van allerlei met ziekenhuisverblijf voor het gezin
of de familie waartoe de patiënt(e) behoort, meekomende kos
ten.
Lange lijsten
Van zulke kosten weten ziekenfondsen en Ziekenfondsraad niets,
omdat ze daarmee nooit te maken hebben. Niemand kwam ken
nelijk op het idee eens even bij ter zake deskundigen te informe
ren, die met „extra kosten" regelmatig wel te maken hebben. Zo
zijn er de „aansprakelijkheidsverzekeraars", die aan de lopende
band bij „verkeersletselschaden" en „medische letselschaden"
(gevolgen van zogenaamde medische kunstfouten en van zoge
naamde ziekenhuisongevallen) lange lijsten krijgen van de na
gelaten betrekkingen.
Daarop staan reis- en verblijfskosten van bezoekende gczins- en
familieleden, kosten van bloemen of een versnapering, verplich
te aanschaffingen van pyama's en ondergoed, extra huishoude
lijke hulp als de vrouw des huizes het slachtoffer is, begrafenis
kosten (tot en met de kosten van het „begrafenismaal" met alles
wat daarbij hoort), de advertentiekosten. rouw- en bedankkaar-
ten. Als man of kinderen door opname en bezoek van de moeder
loon (inkomsten dus)derven. staan die ook op de schadestaat. En
bijvoorbeeld ook de extra hulp die in een zaak of bedrijf nodig
kan zijn voor enige tijd.
Kleine bloemlezing
Dit is nog maar een kleine bloemlezing, er zijn meer schaden te
melden, afhankelijk van de persoonlijke en zakelijke omstandig
heden, waarin betrokkenen verkeren. Maar het zal duidelijk znn
dat die bijkomende kosten gemiddeld al veel groter zijn dan de
besparing aan „spijs en drank" (alcohol niet meegeteld), waar
door het „vijfje" per dag tot stand kwam. Men zou zo zeggen: Dat
1 april-vliegertje van mevrouw Veder gaat echt niet op...
Meningen op deze pagina
zijn voor rekening
van de auteurs
