'Holocaust9 schokt de
Duitsers
„Ik had de Palestijnen
niets te vertellen
toegeljcht
[[M^MQ9Carnma\
PLATINA
EN DIAMANT
VOOR
Vrijgelaten cameraman Wil Rutten:
QUEEN
De Ford Fiesta als hoofdprijs
NCRV stopt met
'Een nur natnnr'
WOENSDAG 31 JANUARI 1979
RADIO - TV - KUNST
PAGINA 5
BONN (GPD) - In vele Duitse kranten stond maandag een
pagina-grote advertentie. Opdrachtgever: het weekblad
Der Spiegel. Reden: het titelverhaal van hetzelfde
weekblad. De omslagfoto van Der Spiegel vertoont het
hoofd van SS-Sturmbahnfuhrer Erik Dorf. Daarnaast de
joodse arts Josef Weiss, op transport van Berlijn naar het
Warschau-getto. De covertekst: Holocaust. De joden
moord brengt de Duitsers in beroering.
Achttien pagina's lang weidt Der
Spiegel over de Amerikaanse tv-
serie Holocaust uit, die vorige
week - dat kan zonder overdrij
ving worden gezegd - de gehele
Bondsrepubliek beheerste. Het is
bijna onwaarschijnlijk. Een in de
Verenigde Staten geproduceerd
televisiedrama, gemaakt met het
eenvoudige en ongegeneerde
doel geld te verdienen, heeft op
Duitse bodem een niet te geloven
echo bereikt.
Dat meer dan 15 miljoen Westduit
sers de film hebben gezien en
tienduizenden schriftelijk en te
lefonisch hebben gereageerd, is
niet alles. Wat niemand ver
wachtte is veeleer het feit dat dit
televisiespel ervoor heeft ge
zorgd dat het Duitse volk kenne
lijk toch bereid is zich op een zeer
ernstig te nemen wijze met zijn
gruwelijk Nazi-verleden bezig te
houden. Dat kan worden ge
concludeerd uit de vragen die
naar aanleiding van Holocaust
zijn gesteld.
Voordat de serie op het derde Duit
se net werd uitgezonden was er
ook in de Bondsrepubliek al veel
over gepraat en geschreven. De
grote vraag was toen: Wat is ei
genlijk waar in deze film en wat is
misschien bewust gelogen? Tij
dens de uitzending en daarna
ging het om heel iets anders. Na
melijk om vragen als: Hoe kon
dat gebeuren? Wie heeft daarvan
geweten, wie had het kunnen we
ten? Wat had men ertegen kun
nen doen? Wat valt eruit te leren
voor de toekomst?
Je bent geneigd het niet te willen
geloven, maar het is kennelijk
waar. Wat honderden boeken,
theaterstukken, films, tv-docu-
mentaires en tv-films, duizenden
documenten en alle Nazi-proces
sen in meer dan dertig jaar na
oorlogse geschiedschrijving niet
is gelukt, daar is Holocaust in ge
slaagd. Vijfendertig jaar na het
einde van de Nazi-heerschappij
zijn de Duitsers zodanig met de in
hun naam gebeurde massale jo-
denvernietiging geconfronteerd,
dat miljoenen ernstig zijn ge
schokt.
Discussie
Dat is de niet te overschatten wer
king van Holocaust. Zeker, er
moet nog veel gebeuren, voordat
het grootste deel van het Duitse
volk ook werkelijk in staat is te
treuren om het verleden in plaats
van dit verleden te verdringen,
maar de massale aanzet daartoe
schijnt te zijn geleverd. Holo
caust heeft gezorgd voor een
„volksdiscussie", waar met goed
fatsoen geen leraar m<
voorbij kan. Dat moet, voor zover
nu valt te overzien, leiden tot
meer kennis van en over het Der
de Rijk (die kennis is heden ten
dage met name bij de Duitse
jeugd bedroevend). Samen met
de door Holocaust opgewekte
emoties moet deze extra kennis
een heilzame loutering kunnen
bewerkstelligen.
Achteraf kun je zeggen dat velen
zich hebben vergist. Holocaust is
na uitzending in Amerika door de
meeste commentatoren afge
kraakt. Er werd gepraat en ge
schreven over een „kitscherige
Hollywood-film", een „zeep-ope-
ra", een „mislukte poging om aan
de hand van het lot van twee fa
milies alle verschrikkingen van
de jodenmoord in beeld te bren
gen". Ook Der Spiegel, die nu
Holocaust per advertentie te gel
de maakt, schreef vorige week
nog over „volkerenmoord op Bo-
nanza-niveau". De algemene in
druk was dat het Duitse volk daar
niet „in zou trappen".
Invloed
Het tegendeel is inmiddels geble
ken, wat de meeste Duitse media
ook zelf „met voldoening" schrij
ven. Holocaust, zo is de indruk
hier, zal zeker een rol spelen bij
het verjaringsdebat dat voor 31
december 1979 in de Bondsdag
moet worden gevoerd. Het West-
duitse parlement moet een be
slissing nemen of Nazi-moorden
met ingang van 1980 zijn verjaard
of niet. In die zin heeft het televi
siedrama - waarvan overigens
grote kringen vinden dat het bin
nenkort op het eerste net moet
worden herhaald - dus wellicht
een directe politieke invloed.
BEIROET (GPD) - De Palestijnse
guerrilla-organisatie Al Fatah
heeft gisteren TROS-Aktua-ca-
meraman Wil Rutten vrijgela
ten. De zes dagen onvrijwillige
detentie door de Palestijnen
hebben Rutten zichtbaar aange
grepen. Hij zat gistermiddag
zwaar geëmotioneerd in de bar
van het journalistenhotel
Commodore in West-Beiroet bij
te komen van zijn ervaringen in
een Palestijnse gevangenis (vei
ligheidsbureau van de Pale
stijnse bevrijdingsorganisatie
PLO).
Vorige week woensdag werd Rut
ten door Al Fatah gearresteerd
toen hij, zonder daar toestem
ming voor gekregen te hebben,
de begrafenis van de Palestijnse
leider Abu Hassan filmde. Rut
ten: „Ze hebben me constant ge
volgd in die Palestijnse wijk.
Achteraf konden ze me precies
vertellen wat ik daar gefilmd had.
Toen ik een filmcassette i
AMSTERDAM - Freddy Mercury,
Brian May, Roger Taylor en John
Deacon, samen beter bekend als
"Queen" kregen gisteravond hun
platina lp's uitgereikt voor de
verkoop in Nederland van meer
dan 100.000 exemplaren van
"Jazz". Voor de verkoop van
meer dan 200.000 exemplaren in
ons land van "Night at the opera"
ontvingen ze platina lp's ingezet
met diamanten.
De Nederlandse cameraman Wil Rutten, die vorige week door de PLO
gevangen werd genomen toen hij voor de TROS aan het filmen was bij
de begrafenis van de vermoorde Palestijnse leider Abu Hassan in Bei
roet, is gisteren vrijgelaten. Op de foto poseert Wil Rutten met een
onbekende Libanees, die zich kennelijk verheugde in de vrijlating van
de cameraman.
ADVERTENTIE
De Ford Fiesta L(met 957 cm3 motor) is één van de hoofdprijzen. Niet alleen
in déze aktie, maar ook wanneer het gaat om de keuze van een betrouwbare,
zuinige, kompakte gezinsauto.
De Fiesta is een auto die veel biedt. O.m. gelaagde voorruit, automatisch
oprolbare 3-punts veiligheidsgordels,
voorwielaandrijving.
De Ford Fiesta:
altijd een geweldige
Ugj;
hoofdprij
tb.v. Nat. Puzzelactie „Het Gehandicapte Kind1
verwisselen was, werd ik meteen
omsingeld. Ik riep nog: M'n
vriend (TROS Aktua's Marcel
Bruins) staat daar tussen het
publiek. De Palestijnen hebben
toen nog geprobeerd Bruins te
pakken te krijgen. Maar dat is hen
niet gelukt en zodoende kon
Marcel iedereen (ambassade, be
vriende journalisten, enz.) waar
schuwen dat ik door Al Fatah
gearresteerd was".
Bij Rutten's fouillering vonden de
Palestijnen twee Israëlische
perskaarten. Rutten: „Dat deed
de deur dicht. Ze beschouwden
het al een regelrechte belediging.
De Palestijnen hebben dagen
lang gedacht dat ik echte Israëli
sche „contacten" had. En toen
Radio Israël later mijn arrestatie
meldde - de Palestijnen luisteren
elk uur naar Radio Israël - toen
meenden ze dat, al ik zo belang
rijk was om in het Israëlische
nieuws genoemd te worden, ik
daar ook wel vrienden zou heb
ben zitten".
De PLO beschuldigde de Israëli
sche geheime dienst ervan de
hand te hebben gehad in de
moordaanslag op Abu Hassan.
Hierbij waren buitenlanders met
valse paspoorten betrokken, en
sindsdien wantrouwt de PLO ie:
dere buitenlander met aanwijs
bare contacten met Israël. Op dit
punt hebben de Palestijnen Rut
ten eindeloos verhoord. Hij werd
daarbij niet mishandeld, maar
wel werd grote psychologische
druk op Rutten uitgeoefend om
zijn zogenaamde „Israëlische
contacten" prijs te geven: uren
lange verhoren, soms het afpak
ken van voedsel, het midden in
de nacht wakker maken en het
uitdoen van het kleine potkachel
tje in zijn steenkoude kamer.
„Het was hun tactiek je kapot te
krijgen, in de hoop datje iets zou
vertellen, maar ik had niets te
vertellen, ik had niets te verber
gen", zegt Rutten.
Pas toen afgelopen zondag een on
bekende Nederlander bij de ver
horen van Rutten mocht vertalen
(Rutten spreekt slecht Engels),
raakten de Palestijnen langza
merhand van zijn onschuld over
tuigd. Rutten: „Die Nederlander
z'n gezicht kon ik niet zien. Hij
vertaalde in gebroken Arabisch
en goed Engels. Hij was erg
vriendelijk. Naderhand zei deze
man dat hij alles wat ik verteld
had geloofde en dat ik me ner
gens meer ongerust over hoefde
HILVERSUM (GPD) - In natuur-
en milieukringen wordt met eni
ge verontwaardiging gereageerd
op het besluit van de NCRV het
programma „Een uur natuur" te
beëindigen. Het vormde het eni
ge overgebleven radio-natuur
programma na het wegvallen van
„Weer of geen weer" van de VA
RA, gepresenteerd door Bert
Garthoff.
De NCRV stopt met het program
ma in het kader van het inleveren
van zendtijd met het oog op de
zendtijdverruiming voor de VOO
en de zenderkleuring. In kringen
van het landelijk milieu-overleg,
waarbij alle grote natuurbe
schermingsorganisaties als Na
tuurmonumenten, Wereld Na
tuur Fonds, Behoud Waddenzee
en Stichting Natuur en Milieu
zijn aangesloten, overweegt men
een vorm van protest te laten ho-
„Een uur natuur" zal in maart,
wanneer de NCRV-omroepster
Kirsten Klijnsma en presentator
Sietzo Dijkhuizen de 275e uit
zending voor hun rekening ne
men, worden beëindigd. De laat
ste is ook de producer en eindre
dacteur van het programma.
te maken en dat ik spoedig zou
vrij komen. Ik zou mijn camera en
al mijn films terugkrijgen. Alleen
mijn Israëlische perskaarten
zouden ze houden. Toen ik zei dat
ik die dingen helemaal niet terug
wilde hebben, begon iedereen te
lachen".
Toch moest Rutten nog tot dinsdag
wachten voordat hij in vrijheid
werd gesteld. Tijdens zijn hele
detentie is er druk uitgeoefend
om hem vrij te krijgen: van de zij
de van de Verenigde Naties - die
door de Nederlandse ambassade
in Beiroet was ingeschakeld - en
van de zijde van privé-personen
die goede contacten onderhou
den met de PLO.
„Dinsdag werd ik ineens opgehaald
door een auto en ik werd naar het
„politiek bureau" van de PLO
gebracht. Daar was het hoofd
Abu Jaafar. Iedereen was erg
vriendelijk. Ik kreeg koffie en er
werd mij gevraagd of ik mij goed
voelde. Toen werd ik weer naar
buiten gebracht en daar stond
een auto van de Nederlandse am
bassade met de eerste ambassa
desecretaris erin. Die diplomaat
heeft geen contact gehad met
Abu Jaafar. Op de Nederlandse
ambassade kreeg ik van ambas
sadeur Croin sherry en een siga
ret", vertelt Rutten.
Heeft hij nu, na al zijn ervaringen,
een hekel gekregen aan de Pale
stijnen? Rutten: „Nee, ik begrijp
hun situatie. Toen die Neder
landse vertaler erbij was, zeiden
ze dat ik niet boos op hen moest
zijn. We strijden voor een goede
zaak en Israël doet het Palestijnse
volk erg veel kwaad. Iedereen
waar we maar enigszins van den
ken dat hij met Israël samen
werkt, pakken we en zullen we in
geval van spionage desnoods do
den, zeiden ze".
Dit dreigement, dat niet tegen Rut
ten persoonlijk was bedoeld,
heeft hem desondanks erg aan
gegrepen. Een aanleiding voor
Rutten o.n niet meer in Libanon
te komen? „Dat weet ik niet. Als
ik hier nog eens terugkom, dan
wil ik wel precies van tevoren we
ten wat ik moet filmen, of dat toe
gestaan is en ik zal zorgen alle
goede passen bij me te hebben. Ik
zie zelf nu heel goed in dat het erg
link was om die Israëlische pers
kaarten op zo'n gevoelig moment
en op zo'n gevoelige plaats bij me
te dragen. Ik adviseer echt ieder
een die maar een muntje of een
kettinkje uit Israël bij zich heeft
of een Israëlisch stempel in zijn
paspoort heeft staan, weg te blij
ven uit Libanon. Je gaat onher
roepelijk voor de bijl", aldus een
nog wat nerveuze en aangeslagen
Wil Rutten, genietend van zyn
eerste whisky in vrijheid.
Rutten zal vandaag, een zeer zure
journalistieke ervaring rijker, in
Nederland terugkeren.
ADVERTENTIE
NEDERLAND 1
18.30 - Sesamstraat (NOS)
18.45 - Toeristische tips (NOS)
18.55 - Journaal (NOS)
18.59 - Van gewest tot gewest (NOS)
19.50 - Uitzending van de CDA (POL. PARTIJEN)
20.00 - Marie Curie (NOS)
20.55 - Cabaret. Doe. (NOS)
21.37 - Den Haag vandaag (NOS)
22.10 - Panoramiek (NOS)
22.50 - Studio Sport (NOS)
23.35 - Journaal (NOS)
NEDERLAND 2
18.10 - Russisch (TELEAC)
18.55 - Journaal (NOS)
18.59 - Kinderen van de Sowjetunie (IKON)
19.25 - Kenmerk (IKON)
20.00 - Journaal (NOS)
20.27 - Film van de Memisa (SOCUTERA)
20.32 - 'De cyclus', Iraanse speelfilm (VARA)
21.20 - Horowitz in het Witte Huis (VARA)
22.30 - Journaal (NOS)
DUITSE TV
WOENSDAG 31 JANUARI
duitsland i
Fliegerei. 18.30 Informatief pro
gramma. 18.40 Die Grashupfer -
Pioniere der Fliegerei. 19.15 Aktuali-
teiten. 19.45 Licht muz. progr. 20.00
Journaal. 20.15 Das Veifchen. 21.30
Sport. 22.30 Aktualiteiten.
duitsland ii
18.20 Sho
naai. 19.30
20.15 Aktueel
19.00 Jour-
Manhattan.
Hutch)
22.05 Tage der Hoffnung. 23.25
Journaal.
duitsland iii wdr
18.00 Kleuterprogramma. 18.30 tv-
eursus Engels. 19.00 Natuurserie.
19.45 Journaal. 20.00 Journaal. 20.15
Amusementsprogramma. 22.00
Verkeerstips. 22.05 Ich folgte einem
Zombie. 2j.10 Journaal.
BELGISCHE TV
belgië vlaams
18.1 Kinderfilmserie. 18.20 Jonger
dan ie denkt 18.50 Jeugdfeuilleton.
19.3d Mededelingen en Morgen.
19.45 Journaal. 20.10 Weerman, f
De eerste aflevering van de Duitse politieserie Lauenstadt.die de
VARA vanavond zou uitzenden, wordt uitgesteld. Dat komt omdat
deze avond de Iraanse speelfilm ,f)e Cyclus" van Darius Johannes
Mehrjui te zien zal zijn.
,X>e Cyclus" geeft een idee van de verrotting en corruptie van de
Iraanse samenleving, maar is daarnaast ook nog een film die het
aanzien meer dan waard is.
Mehrjui maakte "De Cyclus" in 1974, maar buiten de kantoren van
de censor is hij in Iran nooit te zien geweest. Het tevoren al op
politieke ongerechtigheden doorzochte scenario bleek, eenmaal ver
filmd, een hoogst onthullend document te zijn.
En dan gaat het allemaal nog maar over de handel in bloed. Een
jongeman, Ali, is met zijn oude zieke vader op weg gegaan naar
Teheran. Hun hoop is het ziekenhuis in de grote stad en Ali denkt
bovendien werk te kunnen vinden. Maar eenmaal bij het ziekenhuis
gearriveerd, worden ze weggejaagd als bedelaars. Ze ontdekken
echter dat 's nachts bedelaars en zwervers met vrachtauto's worden
opgepikt om in een buitenwijk van de stad een liter bloed armer en
een handvol geld rijker te worden.
Met behulp van dat geld slagen Ali en zijn vader er toch nog in in het
ziekenhuis terecht te komen, waar de jongen zich blijkt te kunnen
verheugen in de interesse van een verpleegster. Via haar krijgt hij
werk in de keuken van het ziekenhuis, maar hij verliest het contact
met de bloeddonor dienst niet. Ali werkt zich bewonderenswaardig
snel in in het sysem. Overdag verkoopt hij in het ziekenhuis gestolen
rijst aan de armen en 's avonds rijdt hij zijn klanten van overdag
naar de bloedbank. Zijn kennis van de interne verhoudingen bin
nen het ziekenhuis komen hem van pas bij het in stand houden van
zijn dubbele werkkring.
Tegen het eind van de film is het wachten op een nieuwe Ali, die
eveneens te veel tijd zal gaan besteden aan het verdienen aan de
corruptie, om de begrafenis van zijn vader - op een vuilnisbelt - bij
te kunnen wonen.
Hoewel de film in Iran nooit vertoond is, heeft hij volgens Mehrjui
wel enig effect gehad. De overheidsfunctionarissen vonden de
bloedhandel en de daaraan gekoppelde sterfgevallen in en buiten
de ziekenhuizen bij nader inzien toch wat al te navrant. Mehrjui
mocht driejaar niet werken, maar in de ziekenhuispraktijk kwam
een lichte verbeteringEen jaar geleden werd toestemming verleend
de film in het buitenland te vertonen. (Ned. 2 2032 uur).
In Kenmerk' (IKON) wordt vanavond een reportage uitgezon
den over het bezoek van de paus aan de Latijnsamerikaanse bis
schoppenconferentie in Puebla. Kenmerk heeft voorts een korte re
portage over het doodschieten van een priester en drie jonaeren in
El Salvador (Ned. 2,1924 uur).
WOENSDAG 31 JANUARI
hilversum i
pk 18.19 Uitzending van het CDA.
TOOS. 18.30 Nws. 18.41 (S) De Ver-
JeTifyvanVirgjlius van TuU. 18.45
(S) Michel en Louis. 19.05 (S) Zo-
ir midden in de week, platenpro-
^.".Tima. 22.00 (S) Een mondje
Frans 22 30 Nws. 22.40 Aktua 4.
l f™!.naar nu1, hoorspel.
ziek 2^J>5 Nws Sramm0fl>o"m"-
hilversum ii
18.00 Nws. 18.11 Dingen van de dag.
18.25 Tussen start en finish, sport
programma. 19.30 (SiVriie tijd, blije
tijd radioportret 20.00 Nws. 20.05
(S) Rotterdams Philharmonisch Or
kest met piano. 21.35 (S) Het zout in
Muziek11 van*1" ftTSTerf
22.15 Open School. 23.00 (S) Met het
oog od morgen. 23.55 Nws.
hilversum iii
IEDER HEEL UUR NIEUWS. NOS.
18.03 De vacaturebank. 18.10 (S)
Avondspits. 19.30 (S) Langs de lijn
sport en muziek. NCRV. 22.30 (S)
WitïiSfc3&?)U,e Dale'
DONDERDAG 1 FEBRUARI
hilversum i
NCRV 7.00 Nws. 7.02 Het levende
woord. 7.10 (S) Te Deum Laudamus.
7.30 Nws. 7.41 Hier en nu. 8.30 Nws.
8.36 Gymnastiek voor de vrouw. 8.45
(S) Wie weet waar Willem Wever
woont. 9.45 (S) Onder de hoogtezon.
10.30 Nws. 10.33 (S) In 't zilver. 12.15
(S) Boer en tuinder. 12.26 Medede
lingen voor land-en tuinbouw. 12.30
Nws. 12.41 Hier en nu. 12.55 (S)Mid-
dagpauzedienst. 13.15 (S) NCRV-
Globaal. (15.30 Nws.) 17.30 Nws.
hilversum ii
AVRO 7 00 Nws. 7.11 Ochtend
gymnastiek. 7.20 AVRO: Muziek en
verkeersinformatie. (8.00 Nws. 8.11
AVRO's Radiojournaal.). 8.45 De
groenteman. 8.50 Morgenwijding.
NOS 9.00 Chaos in Iran, doe. 9.35
Waterstanden. AVRO 9.40 School
radio. 10.00 Radio Lawaaipapegaai.
10.10 Arbeidsvitaminen, verzoek
platen (11.00 Nws. 11.03 AVRO's
Radiojournaal.) 11.30 Rondom
twaalf. 12.15 AVRO's Sportpanora-
ma. 13.00 Nws. 13.11 AVRO's Ra
diojournaal. 13.25 Beursplein 5.
13.30 'n Middagje AVRO. (16.00 Nws.
16.03 AVRO's Radiojournaal) 17 00
De slag bij Nieuwspoort. 17.55 Me-
hilversum in
IEDER HEEL UUR NWS. TROS
7.02 (S) Vaak 's ochtends. 9.03 (S) De
Hugo van Gelderen Show. 11.03 (S)
Gerard de Vries draait op verzoek.
12.03 (S) Boter, Klaas en prijzen.
14.03 (S) Adjes Gouden van Dagen
Club. 15.03 (S) TROS Ton 50
hilversum iv
KRO 7.00 Nws. 7.02 (S) Thee met
troetelschijven. 9.00 Nws. 9 02 (S)
Aan woorden voorbij... 9.10 (S) Lau-
date. 10.00 Klassieke Kamermuziek.
11.15 (S) In memonam Alexander
Tsjerepnin. 12.00 (S) Rondom...lite
rair programma. 14.00 Nws. 14.02 (S)
Spektakel magazine. 14.30 (S) Voor
God en Doden. 15.00 (S) Kollage van
alledaags en zeldzaam. 16.00 (S) By
voorkeur-verzoeken.
