'Winter Cruise': te
weinig diepgang
Trijfel
Lieuwe Visser gul in
'restauratie' concert
DË KLEINE PROFESSOR
m
MAANDAG 29 JANUARI 1979
VARIA
„Heb je Kees van Kooten in de
Haagse Post gelezen?", vroeg
H. me. „Nee, nog niet, hoe dat
zo?". H. zei dat het zo'n mooi
stuk was. „Waar gaat het
over?", vroeg ik. ,JDat kun je
beter zelf lezen" zei hij.
Het stuk besloeg twee pagina's
en toonde weer eens aan dat
de literaire prijzen niet altijd
bij de besten terechtkomen.
Waar ging het over?, wilt u nu
natuurlijk weten, maar dat
zeg ik niet, omdat de opbouw
van het „verhaal", de „repor
tage", de „vertelling" (u mag
zelf kiezenerom vraagt dat
het van het begin tot het einde
wordt gelezen, zonder vooraf
gaande kennis van de inhoud.
Niet dat er een pointe of ont
knoping in de gebruikelijke
zin is, maar de opbouw van
deze navertelling is zodanig,
dat je iets van de emotie mist
als je haar niet onbevangen
van het begin tot het einde
leest.
Dolkstoot
Dit geldt natuurlijk voor veel
verhalen, romans, voetbal
wedstrijden (wie kijkt nog
met animo als hij de uitslag al
kent?) en vooral thrillers, als
toneelstuk, in boekvorm of als
film.Woordspel"de wat tri
viale vertaling van het Engel
se ,$leuth", wat detective
speurhond betekent, is daar
een klassiek voorbeeld van.
Als u het stuk gisteravond
hebt gezien, zult u het met mij
eens zijn, dat er weinig thril
lers zijn geschreven met een
even ingenieus plot,dat echter
staat of valt met de onwe
tendheid van de toeschouwer
dat voor de vijf op het affiche
aangekondigde acteurs maar
twee acteurs hoefden op te
treden: Guus Hermus en Je
roen Krabbé.
Overal ter wereld werd aan alle
toeschouwers, maar ook aan
de toneelrecensenten ge
vraagd dit gegeven niet ver
der te vertellen, omdat de
klassieke onthulling: ,JDe
butler heeft het gedaan!" te
Door
\ico
Scheepmaker
W.J&
gen iemand die halverwege
een detectiveverhaal is, de
dodelijkste dolkstoot in de rug
is voor iemand die onbevan
gen en van niets wetend wil
gaan kijken of lezen.
Boos
In Nederland hebben niet alle
critici deze samenzwering te
gen de schouwburgbezoekers
ten bate van diens kijkgenot
even loyaal meegespeeld.
Sommigen schreven over „de
twee acteurs" Hermus en
Krabbé, zonder ook maar iets
te laten doorschemeren over
die andere drie acteurs die in
,Moordspel"zogenaamd
meespeelden. Dat waren na
tuurlijk de critici die hun vak
zo serieus namen, dat zij het
verdomden om „onder een
hoedje" te spelen met de uitba
ters van deze kermisattractie
'en terwille van het publiek de
hand te lichten met de waar
heid, niets dan de waar
heid.
Zulke mensen moeten weinig
aardigheid in hun vak heb
ben. De omroepbladen hebben
zich, voor zover ik ze heb ge
zien, overigens van harte so
lidair verklaard met de ac
teurs en de kijkers. De NCRV-
gids schreef: ,JJaast Guus
Hermus en Jeroen Krabbé
wordt een (kleinere rol) ge
speeld door de hier nog onbe
kende acteur Pierre Verbeeke.
Hij is een Belg, die in eigen
land al een toneelprijs won".
En Studio, van de KRO,
schreef: ,Jn een van de kleine
re bijrollen speelt de succes
volle Vlaamse acteur Pierre
Verbeeke, die in België werd
onderscheiden met de Staats
prijs voor de beste bijrol
Alleen Televizier van de AVRO
kon niet meer opbrengen dan
de mededeling dat Hermus en
Krabbé „de hoofdrollen" spe
len, terwijl de AVRO .Moord-
verhaal" toch uitzond. Guus
Hermus en Jeroen Krabbé
hebben de mystificatie ook
tijdens hun tournee door het
land steeds zoveel mogelijk in
stand gehouden. Als hun van
de zijde van de schouwburg
directie werd gevraagd waar
de andere drie heren bleven,
zeiden ze, dat die pas na de
pauze hoefden op te treden en
daarom ook later zouden ko
men. En wat willen die heren
dan drinken?, werd dan ge
vraagd. .JBrengt u maar wat
Spa'tjes en een koffie", zeiden
Guus Hermus en Jeroen
Krabbé dan.
Bloemen
Toen ze een keer na afloop op
toneel bloemen kregen aange
boden, zei de mevrouw die dat
deed spinnig, dat ze die drie
bossen bloemen die zij nu te
veel had gekocht niet kregen,
en dat ze, als ze tevoren had
den gemeld dat ze maar met
hun tweeën zouden komen,
hun een grammofoonplaten-
bon had kunnen geven. Er is
zelfs een schouwburgdirec
teur in het oosten des land ge
weest die zich „grotelijk bela
zerd" voelde. Bloedserieus en
erg kwaad belde hij Joop van
den Ende Productions op, dat
er vijf acteurs waren aange
kondigd, dat er maar twee
waren gekomen, dat hij zich
daardoor opgelicht voelde en
een deel van de uitkoopsom
teruggestort wilde hebben!
Geen groot licht, kennelijk.
Men heeft hem toen het script
maar toegestuurd...
pê zwbep ezovee. 31201
IK ZAL JULLIE LANP EK VOLK
K£l MS UIT PÊ SOM0E<?HBP
HALESI
Eerste opera van Hans Henkemans
SCHEVENINGEN - In een matig
bezet Circustheater bracht de
Nederlandse operastichting za
terdagavond de wereldpremière
van "Winter Cruise", de eerste
opera van de componist Hans
Heukemans. Voor het tekstboek
heeft de componist gebruik ge
maakt van een korte novelle
Somerset Maugham die hij heeft
uitgewerkt tot een in het Engels
gesteld geheel van drie akten en
taferelen. De twee taferelen
waaruit elke akte bestaat, worden
met elkaar verbonden door een
orkestraal intermezzo dat zorgt
voor een ononderbroken muzi
kaal geheel.
Het verhaal is niet meer dan een
anekdote: In het begin van de ja
ren dertig is een ongetrouwde
Engelse dame van middelbare
leeftijd de enige passagier op een
Duitse vrachtboot. Met haar on
stuitbare gekwebbel drijft zij alle
mannen tot wanhoop tot men op
het idee komt haar een minnaar
te bezorgen. De hst heeft succes
en de reis wordt voor Miss Reid
een onvergetelijke ervaring,
maar de officieren houden er een
lichte kater aan over, omdat zij
zich te laat bewust worden van de
consequenties van hun practical
joke.
Het evidente gebrek aan handeling
maakt dit verhaaltje in eerste in
stantie tot een vrij mager conver
satiestuk. Omwerking tot een
avondvullende opera is echter
niet onmogelijk op voorwaarde
dat er de nodige aandacht wordt
besteed aan de psychologische
achtergronden en de gevoelens
van degenen die het meest direct
bij het gebeuren betrokken zijn.
Op dit punt is Henkemans echter
tekort geschoten. Het compone
ren voor het theater vraagt op
zichzelf al een andere instelling
dan het componeren voor de
concertzaal, maar de noodzaak
van een grote portie dramatisch
gevoel wordt nog veel dwingen-
Een
der als een componist zijn eigen
libretto gaat schrijven, temeer
daar de dramatische kracht van
de muziek altijd in grote mate af
hankelijk is van de mogelijkhe
den die het tekstboek biedt. Het
zuiver anekdotische karakter
wordt door Henkemans echter
niet overstegen. Het al dan niet
aanvaardbaar worden van Miss
Reid is daardoor geheel en al af
hankelijk geworden van het ac-
teervermogen van de betreffende
zangeres, terwijl haar minnaar
voor één nacht, de jonge radiote
legrafist, zelfs totaal geen kansen
krijgt om zich te ontworstelen
aan de status van kleurloze bijfi
guur.
Muzikaal blijft "Winter Cruise" al
evenzeer aan de oppervlakte. Met
kwistige hand zijn de obligate
sfeerschilderingen, van kabbe
lende golfjes tot stormachtig
weer, over de drie akten verdeeld
met daarnaast een bonte afwis-
LEIDEN - Jan Schmitz had de bas
Lieuwe Visser bereid gevonden
om de orgelrestauratiethermo
meter van de Hartebrugkerk een
streepje hoger te dwingen. Een
goede daad, de veelvoudige as
pecten en de hoogbetrouwbare
zangcapaciteit van Visser bleven
niet onopgemerkt. Hij was gul,
zeven nummers: Viadana, Peri,
Schütz, N. Hasse, Carissimi, Ro-
setti. Zang (wat vibrato betreft op
wat brede basis) die welluidend
de ruimte vult. De stemmiddelen
zijn in evenwicht, merkbare
technische weerstanden zijn er
niet. De stem leent zich bijzonder
voor mededeelzame expressivi
teit (Schütz bijv.) en de stemlijn
verheldert aantrekkelijk in een
hoge ligging (Peri, Rosetti). Ro-
setti's Ad festa fidelis (1725) was
berekend op beweeglijkheid en
verrijking van de stemkleur. Een
prachtstuk voor een kerstpro
gramma.
Daar paste de opvolgende orgelsolo
- Pastorale van Franck uitne
mend bij, die overigens meer met
pastels werkt en waarin het
Maarschalkerweerdt-instrument
precies de toonkleuren etaleert,
die Franck wenst. In de realisatie
wat versleten, tot op de rand van
valsen zelfs zo, ongerestaureerd,
om toch nog van te houden! Op
merkelijk in de Pastorale die ge
dempte schokkende staccati in
het middendeel! Andriessens 2de
Choral is een enting op Franck,
maar door o.m. progressievere
akkoordiek ook erg persoonlijk
door de zelfbeleving van de cul
tus.
Programmavulling waren koraal
bewerkingen'van de Bach-jonge-
ren Krebs en Peter Kallner, maar
de grote worp van Schmitz bleek
de gladde rappe geïnspireerde
virtuose vingervaardigheid voor
Bach's Fuga (met de Prelude) in e
klein. Het programma meldde E
groot, maar dat houd ik voor on
juist.
KEES VERHOEF
seling van muziekdramatische
trucjes, waaronder met i
bekende orkestrale climaxen als
er iets belangrijks gezegd gaat
worden of één van de hoofdper
sonen het toneel zal betreden.
Daarbij was vooral de eerste akte
keurig op maat gesneden met het
orkest als bescheiden begeleider
van de zangstemmen met een
pastelpalet vol traditionele klan
ken.
Alles verloopt gladjes en soepel
volgens algemeen aanvaarde
normen. De tweede akte was op
ditzelfde stramien gebouwd,
maar hier werd al wel een grotere
mate van homogeniteit bereikt
tussen dat wat op het toneel en
wat in de bak gebeurde. Pas in de
derde akte kon men echter spre
ken van enige durf van de kant
van de componist, die hier bij
vlagen het orkest een dragende
en prominente functie gaf, een
plaats die het orkest wel moet in
nemen wil een werk met zo wei
nig dramatische ruggegraat in
het theater kunnen overtuigen.
Het was toen echter te laat om de
opera nog te redden. Het techni
sche kunnen van Henkemans,
dat zich in de loop van de avond
meer dan eens geuit had in o.a.
een aantal staaltjes van knappe
instrumentatie, was niet in staat
gebleken "Winter Cruise" vol
doende dramatische diepgang te
geven. Het vurige pleidooi dat
Anton Kersjes en het Amster
dams Philharmonisch Orkest
voor deze partituur hielden, ver
anderde daar weinig aan; het wa
ren de solistische prestaties, met
name de subtiel gekarakteriseer
de Miss Reid van Enid Hartle, die
voor het zout in de pap zorgden.
De uitgekiende regie van Elijah
Moshinsky kon over het alge
meen weinig aan het statische ka
rakter van het werk veranderen
en liet bovendien Henk Smit de
rol van de kapitein teveel in het
karikaturale trekken. Bijzonder
veel waardering moet men daar
entegen hebben voor het inge
nieuze draaidekor en de stemmi
ge diaprojecties tijdens de voor-
en tussenspelen.
"Winter Cruise" is nog te zien en
horen in'Amsterdam op 30 janua
ri, 5 en 7 februari en in Utrecht op
1 februari.
PAUL KORENHOF
ner HUtO Pe&£OOA)L.W^ HOSTIE*,
V'A PE TOCHTJE OHVZPKAAIC EAJ
/A) PE 1 tj&oeEGKUKGT
ACT5GM WAT tTAOfTj
v/A .T t-fAAZz.
PAT PZJfcAj^rtiS (cf/rfAAl
qeGTVPBBfZP y
A<£VA_
De avonturen van Jommeke
De schelmen
Ze gieten mijn
uitvinding in
7 de afloop
Hu kan ik mij
niet meer
groot drinken.
If
S,
Verdorie, nu kan ik
straks opnieuw
vergrotingsdrank
gaan brouwen
KIP A LA JAPONNAI
SE
Snijd 2 kipfilets (te za-
men ongeveer 400 gr) ir
dobbelstenen van 2 cm
evenals 200 gr geschilde
komkommer. Snijd 200
gr champignons verti
caal in schijfjes. Breng 1
dl water met 6 eetlepels
sherry, 2 eetlepels soja-
1 1 theelepel suiker,
snufje zout en 2 ragfijn
gesnipperde jonge, nog
bijna groene uitjes
de kook en laat dit 10
minuten zachtjes door
koken, met een deksel
op de pan. Voeg eerst de
komkommer toe en na 5
minuten kip en cham
pignons. Laat het geheel
boven laag vuur nog
hoogstens 6 minuten
zachtjes koken. Klop 2
n los met 1 eetlepel
citroensap en enkele le
pels van het kookvocht
oer dit door het
kipmengsel. Blijf onaf
gebroken roeren, nu
boven uiterst laag vuur,
s saus heel licht be
gint in te dikken. Vooral
aan de kook laten
komen! Geef er gekook-
rijst bij.
WINA BORN
Ongevaïlendienst
ziekenhuizen Leiden
Leidse bioscopen
LUXOR: "Even en oneven", da. 2.30,
7.00 en 9.15 uur, zo. 2.15.4.30,7.00 en 9.15
CAMERA "Zondige begeerten", da.
7.00 en 9.15 uur, 16 jr. Nachtvoorstelling:
Love and death", vr. en za. 11.30 uur, 16
jr. Kindermatinee: "Sjors en Sjimmie en
de rebellen", woe. en za. 2.30 uur, zo. 2 00
en 4.15 uur.
Ongevaïlendienst elke dag Academisch
Ziekenhuis behalve van dinsdag 13.00
uur tot woensdag 13.00 uur. (Diacones-
senhuis) en van vrijdag 13.00 uur tot za
terdag 13.00 uur Elisabeth-ziekenhuis.)
Bezoekuren
ziekenhuizen
LIDO 3: "An unmarried woman", da.
7.00 en 9.15 uur, do., vr., ma. en di. ook
2.30 uur, 16 jr. Kindermatinee: "Bambi",
Avondbezoekuur 18.30-19.30
Kraamafdeling: vaders extra van
18.00-18.30 uur. Kinderafdeling dage-
Sint Elisabeth-ziekenhuis:
Volwassenen, dagelijks van 14.00-14.45
uur en van 18.30-19.30 uur.
Kraamafdeling: dag. van 11.15-12.00uur
(alleen voor echtgenoot) van 15.00-16.00
wir en van 18.30-19.30 uur Babyshow
Kinderafdeling: dag.
Academisch Ziekenhuis
Voor alle patiënten (behalve kinderen)
zijn de bezoekuren als volgt:
Elke dag:
14.15-15.00 uur
18.30-19.30 uur
Voor de prematurenafdeling gelden de
volgende bezoekuren (alleen voor ou
ders en grootouders).
Dag. van 14.30-14.45 uur
en van 18.30-18.45 uur.
Bezoek aan ernstige patiënten:
voor ernstige patiënten doorlopend be
zoek wordt toegestaan kan de hoofdver
pleegkundige hiervoor speciale kaarten
verstrekken.
Bezoektijden Kinderkliniek:
Dagelijks:
15.00-15.45 uur
18.30-19.00 uur.
Bezoektijden kinderafdeling:
Elke dag
14.15-15.00 uur
18.30-19.00 uur
Alphen aan den Rijn
Rijnoord: le en 2e klas 11-11.30;
13.30-14.15 en 18.30-19.30 uur 3e klas
13.30-14.15 en 18.30-19.30 uur Kraamaf
deling 13.30-14.45 alleen voor echtgeno
ten 19-20 uur. Kinderafdeling voor ou
ders 18.-18.30 uur.
Geluidshinder
Schiphol
Klachten over geluidshinder van vlieg
verkeer van en naar Schiphol kunnen
dag en nacht worden gemeld bij het in
formatiecentrum Geluidshinder Schip
hol (020-175000).
REX: "De reis der vleselijke geneug
ten", da. 2.30,7.00 en 9.15 uur, woe. en za.
niet om 2.30 uur, 16 jr. Kindermatinee:
"Lucky Luke", woe. en za. 2.30 uur.
Nachtvoorstelling. "Meisjes voor het
grote werk", vr. en za. 11.30 uur, 16 jr.
Bioscopen Alphen
EURO 1: "De wraak van de roze panter",
da. 1.30,6.30 en 9 00 uur, zo. ook 4.00 uur,
al. Nachtvoorstelling "Fighting Mack",
za. 12.15 uur, 16 jr.
EURO 2: "Jaws 2", da. 1.45, 6.45 en 9.15
uur, zo. 4.15, 6.45 en 9.15 uur, za. en woe.
niet om 1.45 uur, 12 jr. Kindermatinee:
"Dik Trom knapt het op", za., zo. en woe.
2.00 uur. Nachtvoorstelling: "Comman
do's vallen aan", za. 12.15 uur, 16 jr.
EURO 3: "Grease", da. 2.00, 7.00 en 9.30
uur, zo. ook 4.30 uur, al. Nachtvoorstel
ling "The Greek tycoon", za. 12.15 uur,
16 jr.
EURO 4: "Waterschapsheuvel", da. 2.15,
7.15 en 9.45 uur, zo. ook 4.45 uur, al.
Nachtvoorstelling "Het pornoparadijs",
za. 12.15 uur, 16 jr.
Bioscopen Voorschoten
GREENWAY: "Samen uit samen thuis",
vr. en woe. 7.00 uur, za. 4.00 en 7.00 uur,
zo. 4.00 en 6.15 uur, al. "The Deep", vr. en
za. 9.15 uur, zo. 8.30, di. 8.00 uur, 16 jr.
"Lang leve Sneeuwwitje", za. 2.15, zo
2.00 uur, woe. 2.30 uur, al.
^ud^Ueai^Ê
Honderd jaar geleden stond in
de krant:
In Mexico is een ongewone
spoorwegroof gepleegd. Een
gewone passagierstrein, uit
Puebla naar Vera Cruz ver
trokken, voerde eene som van
28.000 pond sterling mee, door
verschillende kooplieden voor
betalingen in Europa verzon
den. Te Apizaco zou de trein
aan een anderen uit Mexico
aangesloten worden. Intusschen
hadden dertien mannen plaats
genomen in een derde-klasrij
tuig, onmiddellijk volgde op
den goederenwagen, waarin
zich het geld bevond. Na een half
uur sporens wisten deze lieden
hun wagen van de overige rij
tuigen, waarin de passagiers en
het gewapend geleide zatem.Los
te maken en den machinist te
dwingen uit volle kracht door te
stoomen. Acht kilometer verder
stond eene bende van 25 man te
paard en tot de tanden toe ge-
viapend aan weerszijden van
den weg te wachten, die met
eene roode lantaren den bandie
ten op de locomotief het sein tot
stilhouden gaven. Nu werd de
goederenwagen opengebroken,
werden de kistjes met geld op
gereed gehouden muilezels ge
laden, waarna de roovers een
goed heenkomen zochten. Een
conducteur, die zich met den in
specteur der lijn moedig verzet
te, werd doodgeschoten de in
specteur zwaar gewond.
Vijftig jaar geleden: In Parijs
blijkt een gewiekste jonge
vrouw, die telkens onder een
anderen naam, diefstallen
pleegde, wel voor een miïlioen te
hebben geroofd. Daar zij vlot
vreemde talen sprak en een uit
stekende verkoopster was, kon
zij gemakkelijk een aanstelling
in winkels krijgen, waar zij uit
stekend voldeed. Tot zij plotse
ling verdween en er na haar
vertrek allerlei voorwerpen van
waarde werden vermist: leer
werk, juweelen kostbare stoffen
enz. Er werden tal van aan
klachten ingediend, maar de
handige dievegge liet zich niet
vangen. Nu is zij dan eindelijk
tegen de lamp geloopen en ge
pakt. Zij heeft de diefstallen be
kend en nu blijkt, dat de juf
frouw, die dertig jaar oud is, m
het bezit is van een diploma van
de universitiet van Oxford. In
haar elegante kamers is wel
voor vijftigduizend frank ge
stolen goed gevonden, dat zij
nog niet naar helers had kunnen
brengen.
