"Endegeest" heeft erg
veel boeiende mensen
Het "tweede huis" en het geloof
KERKDIENSTEN
Vrijwilligers halen verpleegden
uit hun isolement
LEIDEN/OEGSTGEEST - Toen pastor Boshouwers en
dominee Friederich in mei vorig jaar hun werk in het
psychiatrisch ziekenhuis Endegeest begonnen', hadden
zij, net zoals vele anderen, ook schrikbeelden. Endegeest
heeft nu eenmaal een bepaalde klank. Alleen de naam kan
al griezelige voorstellingen oproepen. Het verbaast de
pastores echter steeds meer hoe normaal de patiënten er
zijn. Met verreweg de meesten kunnen zij een goed con
tact onderhouden.
vrijwilligers die al enige tijd in
Endegeest komen in de naaste
toekomst enige versterking van
hun team kunnen verwachten.
Dominee Friederich - tot aan zijn
vertrek naar Endegeest remon
strants predikant in Hilversum -
vermoedt, dat velen daar zitten
omdat er voor hen, gezien hun si
tuatie, in de maatschappij geen
plaats is. Die kan hun niet de
aandacht en verzorging geven
waartoe een instelling als deze
wel in staat is. Daarom is zo'n zie
kenhuis ook nodig.
Wel gaan de twee pastores er wat
aan doen om de afstand met de
samenleving te verminderen. Zy
vinden die nu te groot Endegeest
hoeft geen streng besloten we
reldje achter hoge hekken te zijn.
Veel bewoners hebben behoefte
aan persoonlijk contact met
mensen daarbuiten. En dat kan.
Als het maar zorgvuldig wordt
voorbereid en begeleid.
Pastor Boshouwers en dominee
Friederich hebben, met volledige
instemming van de directie van
Endegeest, een bescheiden begin
gemaakt met een project van
vrijwilligerswerk. In een goed
bezochte bijeenkomst van de
Raad van Kerken te Oegstgeest
vertelden zij daar vorige week al
over. Uit de belangstelling van de
aanwezigen voor hun verhaal
mag worden afgeleid dat de paar
Warmte geven
Ds. Friederich: "De bedoeling van
ons project is, contact niet de ver
pleegden te leggen. Hun wat men
selijke belangstelling te tonen.
Warmte te bieden. Uit het isole
ment te halen waarin velen zitten
Proberen hen nog wat te laten
meedraaien. Actief te laten zijn.
Hen als volwaardige mensen te
gemoet te treden. En tegelijk al
lerlei taboes over Endegéest en
psychiatrische patiënten te door
breken."
Het gaat hier om een geregelde rela
tie met één of twee mensen. Met
de nadruk op geregeld. Een ver
pleegde moet niet het gevoel
hebben dat hij na enkele be
zoekjes toch weer in de steek
wordt gelaten.
Ds. Friederich: "Het kan heel een
voudig beginnen met een bezoek
eens in de twee weken. Later kan
het contact wat intensiever wor
den. De vrijwilliger zou de pa
tiënt dan eens thuis kunnen vra
gen of een dagje naar het strand
kunnen meenemen.
De relatie kan pas echt goed wor
den als er een wisselwerking ont
staat tussen verpleegde en vrij
williger. Menselijk contact komt
van twee kanten. Dan ook is de
kans het grootst dat de vrijwilli
ger het volhoudt. Je moet het niet
doen uit een gevoel van liefda
digheid, maar omdat het gewoon
boeiend is. En Endegeest hééft
erg veel boeiende
Langzaam groeien
Is ieder die zoiets op zich wil ne
men wel geschikt om met een
willekeurige patiënt om te
gaan?
Pastor Boshouwers (laatstelijk
werkzaam op het secretariaat van
de franciscaner orde te Utrecht):
"De vrijwilliger kan beginnen
met een algemene kennismaking
en oriëntatie via de kerkdienst op
zondagmorgen - voor ieder vrij
toegankelijk - of via een ge
spreksgroep van bewoners. Elk
contact naar buiten komt pas tot
stand na overleg met de verant
woordelijke mensen van de afde
ling. Zy weten precies of het
kan."
Zijn collega Friederich: "De vrij
williger moet inderdaad serieus
bij zichzelf - en eventueel zijn
(naar) gezin - te rade gaan of hij
(zij) op dit vlak voor een ander
iets kan betekenen. Het contact
zal altijd langzaam groeien. Het
vraagt ook tyd om eraan te wen
nen. In alle gevallen zal de ver-
pleging het goed moeten vinden
dat een bewoner bij iemand in de
maatschappij op bezoek gaat."
Een vrijwilligster vertelde op de
voorlichtingsavond van de
Oegstgeester Raad van Kerken
dat tientallen bewoners van En
degeest niet één keer per jaar be
zoek krijgen. Dus zelden of nooit.
"Het is niet voor te stellen hoe een
zaam mensen hier kunnen zijn.
Contact met mede-patiënten kan
dat niet opheffen. Voorzover het
ziektebeeld het toelaat zou ieder
een in Endegeest iemand moeten
hebben bij wie hij terecht kan. En
dan niet alleen tijdens bezoekjes
aan de paviljoens maar ook
thuis."
Deze vrouw was heel positief over
haar ervaringen met verpleeg
den. "Natuurlijk, ze kunnen wel
eens boos zijn, maar in het alge
meen zijn ze erg dankbaar. Dat
wil ik heel nadrukkelijk onder
strepen."
Veel vertrouwen
De pastores stellen zich voor, met de
vrijwilligers persoonlijk geregeld
over hun contacten te praten. Zij Jn dö Staf
vinden het ook belangrijk dat de
vrijwilligers elkaar hun ervarin
gen vertellen. Op voorwaarde ui
teraard dat de privacy van de
verpleegde gewaarborgd blijft.
trouwen waar dokters en perso
neel en ook de pastores niet bij
komen.
Wie voor dit vrijwilligersproject
belangstelling heeft en er meer
over wil weten, kan Endegeest
bellen en naar de pastorale dienst
vragen.
De dominee en de pater - hun be
noeming kwam destijds in nauwe
samenwerking met de Oegst
geester Raad van Kerken tot
stand - hopen van harte dat zij op
deze manier een kring van men
sen kunnen vormen die het ge
voel hebben in deze richting iets
voor de verpleegden van Ende
geest te kunnen doen.
Dat "iets" kan in hun leven van gro
te betekenis zijn. Vrijwilligers
krijgen soms een mate van ver-
Wat dominee Friederich en pastor
Boshouwers eerst hebben ge
daan, is kennismaken met alle
bewoners, de verplegers en het
medisch team. En verder moes
ten ze zelf maar zien hoe zij hun
dienst gingen organiseren. Dat
gaf hun volledige vrijheid van
handelen.
Ze zijn ingeschakeld in de medi
sche staf en zijn dus op de hoogte
van de behandeling der patiën
ten. Naast hun persoonlijke con
tacten hebben zij nu in de meeste
paviljoens elke week een ge
spreksgroep. Dit mede met het
oog op de eventuele oprichting
van een "patiëntenraad".
Elke morgen houden de pastores
spreekuur. Druk is het daar nog
niet, maar dat is begrijpelijk als er
ook nog andere mogelijkheden
tot gesprek zijn. Soms worden
patiënten naar het pastorale
spreekuur doorverwezen.
De zondagmorgendienst, die altijd
om half 10 begint, is sinds de
komst van deze pastores ge
meenschappelijk. Met koffie na
afloop. Ook de zwakzinnigen van
Voorgeest nemen daaraan deel.
Vroeger waren er afzonderlijke
diensten voor rooms-katholieken
en protestanten. Het lukte het
nieuwe pastorale duo daar spoe
dig een eind aan te maken. Ds.
Friederich: "Mensen die de hele
week met elkaar zijn moetje zon
dags niet gescheiden houden."
Dat gaf wel even onrust onder de
bewoners, maar veel minder dan
de pastores hadden gedacht. Ds.
F.: ."De oecumene floreerde zo
goed dat sommigen mij na een
paar maanden voor de pater hiel
den en - gelukkig voor mij - col
lega Boshouwers voor de domi
nee. Toch gaan er nog wel katho
lieke bewoners alleen naar de
dienst van de pater. Anderzijds j
zijn er protestanten die wat dit j
betreft de voorkeur zouden ge-
ven aan de protestantse stichting
in Vogelenzang."
Leerschool
Overigens zoeken de pastores nog
naar de beste vorm voor hun j
diensten. Ds. F.: "Het is een
moeilijke zaak. Je hebt met zo-
veel verschillende achtergron
den en gevoelens te maken."
De bezoekers volgen de dienst met
grote aandacht. Maar het kan niet
simpel genoeg zijn.
De pastores zelf - die voordat zij op
Endegeest kwamen een speciale
scholing van drie maanden kre
gen - ervaren dat niet als een ver-
arming. Integendeel.
"Het is een uiterst nuttige leer
school," zegt ds. Friederich. Zijn
college is het daar helemaal mee
eens.
S. J. DE GROOT
Het streng-protestantse volksdeel in ons godsdienstig
zo veelkleurige land, dat zich ter onderscheiding van
minder precieze zustergroeperingen het predikaat
reformatorischheeft aangemeten, krijgt binnen
kort de beschikking over eigen recreatie-buitenhuis
jes.
Uit de bloei van allerlei refor
matorische initiatieven, zoals
bladen en scholen, heeft de
Uddelse makelaar A. Buij-
tenhuis - zijn principe en
naam eer aandoende - moed
geput om een poging in die
richting te wagen. Hij zou
echter de koopmansgeest der
vaderen wel verloochend
hebben als ie niet eerst heel
zorgvuldig de markt had afge
tast. Dat deed hij dan ook, en
zijn conclusie was dat er ge
noeg kapitaalkrachtige broe-
ders-in-het-geloof moeten
zyn die gretig op zijn plannen
willen inhiappen.
Voorlopig worden in dat afge
paalde bosrijke gebied aan de
rand van de gemeente Har
derwijk twintig van zulke
principiële bungalows ge
bouwd. Omdat er nu al, kort
na de bekenépnaking, veel
belangstelling voor is, ver
wacht de makelaar dat er later
nog eens twintig bij komen.
Behaaglijk
Om de huisjes aan de^degelijk-
orthodoxe man te brengen
heeft de Uddelse taxateur in
onroerende goederen een
aanlokkelijk tekstje samen
gesteld, waarin de profane
geneugten van het plan
breeduit worden geëtaleerd.
Zelfs de rijksweg 28, op 1 kilo
meter waarvan het gebied
ligt, wordt aangeprezen als
"een van de mooiste van Ne
derland". Bij Ermelo verlaat
hij "de oorspronkelijke Zui
derzee" - sinds jaar en dag
simpelweg IJsselmeer, redac
tie - om zijn berijders vervol
gens te voeren door een heu
velachtig terrein dat pas bij 't
Harde eindigt. De weg naar
het park is een stille landweg.
In de nabijheid bos en hei en
het Veluwe-randmeer. Het
park zelf kenmerkt zich door
behaaglijke rust. Stukken bos
omsluiten het. Er is maar één
soort verkeer bestemming
park. En in de buurt de vol
gende bezienswaardigheden:
een oude kerk en een kasteel
(niet te bezoeken - red.) met
witte pauwen.
De bungalows - van steen en
hout en met dakpannen -
worden centraal verwarmd,
maar krijgen in de kamer ook
een open haard. Prijs van zo'n
huisje: vanaf 125.000. Dat
"vanaf' duidt op voorlopig,
wantje weet nooit hoe de kos
ten zich ontwikkelen. De
bouw komt nog dit jaar in
volle gang.
Reglement
Tot zover blijft de religie buiten
spel. Die komt pas in de staart
van de reclame in alle duide
lijkheid aan bod. In kader.
Met dikke, golvende lijnen.
En alsof dat nog niet duidelijk
genoeg was met het woord
"BELANGRIJK" in kapitale
letters erboven.
De buitenhuisjes van makelaar Buijtenhuis. Uniek voor de
reformatorische gezindte.
Daar staat dan, dat van iedere
koper wordt geëist dat hij de
zondag in ere houdt. Hoe dat
moet is weliswaar een kwes
tie van persoonlijk aanvoelen,
maar ook van gemeen over
leg. Niemand mag een ander
hinderen. Televisie zal in dit
park niet worden toegestaan.
Er is een reglement in de
maak waarin onder andere
die bepalingen worden opge-
Dat reglement zal geen enkele
afwijking van de gekozen ge
dragslijn toestaan. Het is dan
ook niet de bedoeling dat de
kopers in een later stadium
nog eens een vereniging van
eigenaars of iets dergelijks
oprichten teneinde bepaalde
vervuld te krijgen.
Daar komen alleen maar ein
deloze discussies van, zegt de
makelaar met vooruitziende
blik. Trouwens, "onze" men
sen hebben daar toch geen
behoefte aan.
Kerken
Om de bewoners een handrei-
king voor hun zondagsheili
ging te doen, geeft de be
schrijving een opsomming
van de kerken in de directe
omgeving: hervormd,
christelijk-gereformeerd, ge
reformeerde gemeente en
oud-gereformeerde gemeen
te. Wie tot de gereformeerde
gemeente in Nederland - een
afsplitsing van de genoemde
gereformeerde gemeente -
behoort, kan ook gerust zijn,
want voor hen is op het
ogenblik een kerk in Harder
wijk in aanbouw.
Over gewone gereformeerden
wordt niet gerept. Die zijn al
te ver van het voorvaderlijke
pad dat hier voor de recrean
ten wordt uitgestippeld afge
raakt. Zekerheidshalve wor
den de hervormden - waar
immers van alles tussen kan
zitten - nader omschreven
met "op gereformeerde
grondslag".
"Uniek in de reformatorische
gezindte", staat er boven de
advertentie in het bloedeigen
blad.
Buijtenhuis is al te bescheiden.
Het is heel goed mogelijk dat hij
met dit park van riante refor
matorische buitenhuisjes een
wereldprimeur op zijn naam
heeft gebracht.
Wie praat er nog over "geeste
lijke vervlakking" in dit
land?
Zelfs aan het "tweede huis" kan
men straks iemands geloof
herkennen.
Wereldsgezind...
Hoewel...
De predikant Wijnmaalen uit
het Utrechtse Maartensdijk
"(hervormd, maar allerzuiverst
op de gereformeerde graat
(politiek: SGP) - zal in elk ge
val niet tot de kopers beho-
Op een vergadering van de Ver
eniging voor Zondagsheili
ging klaagde hij onlangs luid
over de toenemende wereld
sgezindheid,ook in christe
lijke kring.
En in zijn rijtje van voorbeelden
stond ook.... het tweede huis,
waaraan in deze tijd van
brood en spelen zovelen hun
ziel en zaligheid verkoDen.
De weg ten leven is'nog smaller
dan die uitgekookte heer
Buijtenhuis, met zijn stille
landweg naar de tv-loze weel
de, zijn medegelovigen voor
spiegelt. De Gr.
LEIDEN-Herv. Gem.: Hoogl. kerk 10 dr
Lamping, 11.45 oec. studentendienst;
Marekerk 10 dr Meijers, 5 dr Bezemer
Scheveningen; Mar. kerk L. Morsw. 10
ds v. Achterberg; Merenwijk 10 pastor
Van Well en ds Van Leeuwen; 5 IKON-
vesperdienst, ds v. LeeuwenBethl. kerk
Driftstr. 10 ds Pannekoek; Bevr.kerk
ZW 10.30 ds Boogert; Vredeskerk 10
mevr ds De Mey; Waalse k. 10.30 ds Ribs;
Acad. Z. 10.15 ds Bovenberg; Diac. huis
10.30 ds Van 't Hof; jeugdkapel Vrpdesk.
10; jeugdkapel G. Herder (O. Vest) 10.30;
Petrakerk Sur.str. 10.30 hr Storm, do-
vendienst; Endegeest 9.30 ds Friederich.
Geref. Kerk: Zuiderkerk 10 ds Sijtsma, 5
ds Koolstra; Petrakerk 10 ds Vegter
O.geest, 5 ds Haverkamp Den Haag; O.
Vest 10 ds Haverkamp, 5 ds Sijtsma;
Mar.kerk L. Morsw. 10 ds v. Achterberg,
5 ds Versluys H.woude; Bevr. kerk ZW 9
ds Gesink Sassenheim; 5 ds Bovenberg;
Groenh. 10 ds Koolstra; De Mirt 10 hr
Huigen; Mierennest 10 hr Wielinga; Re
genboog (Merenwijk) zie herv.; Petra
kerk 10.30 hr Storm, dovendienst Dole
rende Noodgemeente Groot Leiden
(Pieterskerkstraat 1): 9 hrOosting, Leer-
sum, 5 ds Krol Gorinchem. Geref. Kerk
vrijg. (Herengracht 70): 10 eh 5 ds
Gootjes. Chr. Geref. Kerk (Steenschuur
9): 10 en 5 ds Brandsma Ermelo. Geref.
Gem. (N. Rijn): 10 en 4.30 ds Boogaard.
Geref. Gem. in Ned. (Bethl.kerk Driit-
straat): 11.30 en 5.30. Evang. Luth. Gem.
(Hoogl. Kerkgracht): 10.15 dsv.d. Horst,
DelfL Remonstr. Doopsgez. Gem. (Pie
terskerkstraat 1Y 10.30 dr Meijering.
Baptistengemeente (O. Rijn 3): 10
Evang. Christengemeenschap (Middel
stegracht 3): 10 hr. Dikkes. Zendings
werk Middernachtsroep (Zoeterw. sin
gel 21Y 5 nam. hr. De Leeuw. Evangelie
centrum Zijlsingel 2: 10 en di. 8 hr. Zijl
stra. Pinkstergemeente (O. Rijn 3): 3
nam. evang. Tan. Leger des Heils (Hooin
gracht): 10 en 7.30 Nieuw Apost Kerk (H.
Rijndijk 24): 9.30 en 4, wo. 8. Christian
Science (Steenschuur 6): 10.30. Kerk van
J. Chr. v.d. Heiligen der L. Dagen
(Steenschuur 6): 10.15. Zevendedagsad
ventisten (Lokhorstkerk): elke zat. 9.45
bijbelstudie, 11 prediking. Oud Kath.
.Kerk (Zoeterw. singel): 10. Vrij Kath.
Rcrk (Vreewijkstraat): Rooms Kath.
Kerken: Merenwijk zie herv. en geref.;
Haagweg zat. 7, zond. 9, 10.45, 12 en 6;
Steenschuur zat. 10 en 7, zond. 8.30, 10,
11.30, 6 en 7; Lammenschansweg zat 7,
•zond. 9, 10.30, 12 en 6; Haarl.str. zat. 7,
zond. 9.30,10.45,12.15 en 6; Rijndijk 281
zat. 7, zond. 9.30 en 11.30; Boshuizerlaan
zat 7, zond. 9.30,11 en 12.15; Herensingel
zat 7, zond. 8.30, 9.30 en 11.
ABBENES - Herv. Gem.: 9.30 ds
iGoverts.
AARLANDERVEEN - Herv. Gem.: 10
ds Wolthaus, 7 ds Bógers Alphen. Geref.
Kerk: 10 ds Los, 6.30 ds Fernhout. Chr.
Geref. Kerk: 9.30 en 5 ds Maris De Bilt.
R.K. Kerk: zat. 7, zond. 7.30 en 10.30.
ALPHEN AAN DEN RIJN - Herv.
Gem.: Adv. kerk 10 ds Hanemaayer, 5 hr
v.d. Steen Baarn, opendeurdienst;
Kruiskerk 10 ds v.d. Heiden; Opst. kerk
10 ds Vlok Gouderak, 6.30 ds v.d. Hei
den; Naby 10 jeugdkapel; G.H. Kerk
10.30 dr v Santen, 6.30 ds Boogert Lei
den, zangdienst; De Bron 9 dr v. Santen,
6.30 ds Verheul; Ashram 9.30 ds Verheul;
Oudsh. kerk 10 ds Kuipers Leiden;
Sionskerk 9.30 kand. Van Daalen, 6.30 ds
Verploeg. Geref. Kerk: Mar. kerk 10 ds
Fernhout, 6.30 ds Stolk; Salv. kerk 10 ds
Stolk, 6.30 hr Tenyerihuis; Adv. kerk 5
zie herv.; G.H. kerk 9 ds Mulder; De Bron
10 ds v.d. Ree, 10.30 ds Mulder. Zie ook
herv. Geref. K. Vrijg.: 8.45 dienst, 6.30 ds
Borgdorff. Chr. Geref. Kerk: 9.30 en 4.30
ds Hamstra. Oud Geref. Gemeente: 9.30
en 4. Baptistengemeente: 10 evang.
Smit, 6.30 ds Koekkoek; Noord (Sportl.)
10 hr Jongejan. Volle Evang. Gem.,
(school Preludeweg): 10 hr Bulthuis.
Pinkstergemeente (Anna van Burenlaan
24X 10 dienst. Pinkstergemeente Bethel
(A. van Buurenlaan 24): 6 nam. hr. v.
Kempen. Leger des Heils: 10 en 6.30 uur
Corn, de Vlamingstr. Remonstr. Kring:
10 ds Hooykaas. R.K. Kerken: Bon. kerk
zat 7, zond. 8.30, 10 en 11.30; Piuskerk
zat. 7, zond. 9,10.30 en 11.45; De Bron zat.
7, zond. 9 en 11.30.
BENTHUIZEN - Herv. Gem.: 9.30 en 6
ds Exalto. Geref. Gem.: 9.30 en 6 ds Ver-
weij.
BODEGRAVEN - Herv. Gem.: Dorps
kerk 10 ds Cirkel Woudenberg, 6.30 ds
Quartel Gouda; Salv. kerk 10 ds Richter,
6.30 ds De Vreugd; Bethl. kerk 10 ds
Kalkman Ameide, 6.30 kand. v. Daalen.
Geref. Kerk: 10 en 6.30 ds 't Hart. Geref.
Kerk Vrijg.: 9.30 en 4 ds Borgdorff.
BOSKOOP - Herv. Gem.: 9.30 dr Haits-
ma, 6.30 ds Heymans; De Stek 9.30 ds
Dijkstra. Geref. Kerk: 9.30 en 5 ds Omta.
Chr. Geref. Kerk: 9.30 en 5. Geref. Gem.:
9.30 en 6. Opwekkingsgemeente (Con
cordia): ö.30. Verg. v. Gelovigen (Nieuw-
straatX 9.30 en 5. R.K. Kerken: kerk zat.
7, zond. 9.30 en 11; De Stek zat. 5.30.
HAZERSWOUDE - Herv. Gem.: 9.30 en
6.30 ds Geertsema. Geref. Kerk: 10 ds
Versluys, 5 ds Nierop. R.K. Kerk: Anker
zat 7, zond. 8.45 en 11.15; Bern. Zond. 10;
dorp zat. 7, zond. 8,10 en 11.30.
HILLEGOM - Herv. Gem.: 10 ds Roth-
fusz, 5 oec. gebedsdienst. Geref. Kerk: 10
hr Brouwer Katwijk. 5 zie herv. Chr. Ge
ref. Kerk: 9 ds v. Dijken, 5 zie herv. R.K.
Kerk: Mart. kerk zat 7, zond. 8.30, 10,
11.30 en 12.45; Jozefkerk zat. 7, zond.
8.30, 10 en 11.30.
HOOG MADE - Herv. Gem.: 10 ds De
Vree, Leimuiden, R.K. Kerk: zat. 7, zond.
10.
DE KAAG - Herv. Gem.: 10 ds Carstens.
R.K. Kerk: zat. 7, zond. 8 en 10.
KATWIJK AAN DEN RIJN - Herv.
Gem.: Dorpskerk 10 en 6 ds De Vos,
avondmaal; Ontm. kerk 10 en 6.30 ds
Gebraad, avondmaal. Geref. Kerk: 10 ds
v.d. Horst, 5 ds Vrolijk. R.K. Kerk: zat. 7,
zond. 9.30 en 11.15.
KATWIJK AAN ZEE - Herv. Gem.: N.
Kerk 10 ds Boer, ha, 6 ds Vroegindewey,
ha; O. Kerk 10 ds Arkeraats, ha, 6 ds
Vink, ha; Ichthuskerk 10 ds De Jong, ha,
5 ds Nicolai Zevenhoven; Pniëlkerk 9.30
ds Van Roon, ha, 6 ds Arkeraats; Gr. v.
Pr.school 10 ds Hovius; Overduin 2 ds
Baas. Geref. K.: Vr. kerk 10 mr. Reuge-
brink Leiderdorp, 5 ds v.d. Horst; Tr.
kerk 10 ds Vrolijk, 5 ds v.d. Zwan, open
deurdienst. Geref. Kerk Vrijg.: 10.15
dienst, 3.30 ds Hoff. Geref. Kerk Vrijg.
Buiten V.: 8.45 ds Veldhuizen, 7 ds Rou-
kema. Chr. Geref. Kerk: 10 en 5. Geref.
Gem.: 10 en 5. Volle Evang. Gem. (Voor
straat 100): 9.45.
KOUDEKERK AAN DEN RIJN - Herv.
Gem.: 10 ds v.d. Linden. 7 ds Overgaauw
Valkenburg. Geref. Kerk: 10 ds Nierop, 7
ds Versluys.
LEIDERDORP - Herv. Gem. en Geref.
Kerk: Dorpskerk 10 en 6.30 ds Geursen;
Hoofdstr. 10 ds Doesburg; Schepp. kerk
9 en 10.30 mevr. Jacobi. Baptistenge
meente: lObr. De Vries. R.K. Kerk: zat. 7,
zond. 9, 10.30 en 12.
LEIMUIDEN - Herv. Gem.: 9.30 ds Bos
Badhoevedorp, 5 zie geref. Geref. Kerk:
9.30 hr Tenyenhuis, 5 ds Los, gez. jeugd
dienst R.K. Kerk: zat 7, zond. 7.30, 9.30
en 11.15.
LISSE - Herv. Gem.: Dorpskerk 10 en 7
ds 't Hooft; Pauluskerk 10 ds De Gelder,
ha. Geref. Kerk: 10 en 7 ds De Wit. Geref.
Kerk Vrijg.: 10 leesdienst, 3 ds Gootjes.
Geref. Kerk Vrijg. Buiten V.: 9 en 5 ds
Schuurman. Chr. Geref. Kerk: 's mor
gens en 4.30 ds v. Dijken, 7 ds v. Dijken,
evangelisatiedienst. Geref. Gem.: 10 en 4
en wo. 7.30 ds Hakkenberg. Oud Geref.
Gem.: 9.30 en 3. R.K. Kerken: Agatha zat.
7, zond. 8.30,10 en 11.30; Poelhuys zat 7,
zond. 9 en 11.30; Mariakerk zat. 7, zond.
8.10,10 en 11.45; Engelbew. zat. 7, zond.
8, 9.30, 11 en 5.45.
NIEUWKOOP - Herv. Gem.: 9.30 en 6.30
ds Bronsgeest, ha, Geref. Kerk: 9.30 hr
Nathanael Amstelveen, 6.30 ds Van de
Ree. Chr. Geref. Kerk: 9.30 dienst, 2.15 ds
Hamstra. R.K. Kerk: zat. 7, zond. 9,10.45
en 7.
NÏEUWVEEN - Herv. Gem.: 9.30 ds
Molenaar, 6.30 ds Klusener, Breukelen.
Geref. Kerk: 9.30 ds Wouters A.dam, 7 ds
v. Houten Aalsmeer. R.K. Kerk: zat. 7,
zond. 9 en 11.
NIEUW-VENNEP - Herv. Gem.: 9.30 ds
Schram Abcoude, 7 ds Goverts. Geref.
Kerk: 9.30 ds Wijngaarden, 4.30 ds Rang.
Chr. Geref. Kerk: 9.30 ds Visser, 3 ds Re
bel. R.K. Kerk: zat. 7, zond. 9.30 en 11.
NOORDEN - Herv. Gem.: 9.30 ds Zou
tendijk, 7 ds Molenaar Groot-Ammers.
Geref. Kerk (Woerdense Verlaat): 10 en 7
ds Nooteboom. R.K. Kerk: zat. 7, zond. 9
en 10.30.
NOORDWIJK-Herv. Gem.: Voorstr. 10
ds Keuning, 7 ds Van Dok Rotterdam;
Hoofdstr. 9 hr. Bakker Katwijk, 10.30 ds
Wamink, 5 ds Elgersma; Sole Mio 9 ds
Keuning; De Rank 10 kand. Jongkind, 5
ds Hovius; Vierboet Boercnburg 10
jeugdkapel. Geref. Kerk: Vinkenlaan
9.30 dx Elgersma, 5 ds Warnink; St. Kerk
11 ds Bosman. R.K. Kerken: Zee 9.30 en
11; Binnen 8, 10'en 11.30.
NOORDWIJKERHOUT - Herv. Gem.:
10 ds Kalkman. R.K. Kerk: Jozefkerk
zat. 7, zond. 10 en 11.30; Viktorkerk zat. 7,
zond. 9.30 en 11.
OEGSTGEEST - Herv. Gem.: Gr. Kerk
10 ds Ter Linden; Pauluskerk 10 ds
Mackaay, Leiden; Gem. centr. 10.30 ds
Wagenvoorde, 7 ds Brokerhof Voorhout;*
Gem. centr. 10.30 jeugdkerk, hr Rob
bers; Van Wyckerslooth 4.30 dr Jansen
Schoonhoven. Geref. Kerk: 10 ds
Heemskerk. Geref. Kerk Vrijg.: 9.30
dienst, 2.30 ds Smit. Geref. Kerk Vrijg.
Buiten V.: 8.45 en 4 ds v.d. Berg. R.K.
Kerk: Will, kerk zat. 7, zond. 9,10.30 en
12; Bon.kapel zat. 6.30, zond. 9 en 11.
Volle Evangeliegem. (gem.centr.): 4 hr.
v.d. Brugge.
OUD-ADE - R.K. Kerk: zat. 7, zond. 8.30
en 10.30.
OUDE EN NIEUWE WETERING -
Herv. Gem.: 9.30 ds Lalleman. Geref.
Kerk: 9.30 ds Boer Hoofddorp, 5 ds Meij
er Uithoorn. R.K. Kerk: zat. 7, zond. 9.30.
ROELOFARENDSVEEN - R.K. ker
ken: P. Banden zat. 7, zond. 9.30, 11 en
12.15; M. Pres. zat 7, zond. 9 en 11.
RIJNSATERWOUDE-Herv. Gem.: 9.30
ds De Kruijf, 7 ds Muis, Oudenbosch.
Chr. Geref. Kerk: 9.30 dienst, 2.15 ds
RIJNSBURG - Herv. Gem.: Gr. Kerk
9.30 ds v. Niel, ha, 5 ds v.d. Bogerd, ha;
Bethelkerk 9.30 ds v.d. Bogerd, 5 ds v.
Niel. Geref. Kerk: Petrakerk 9 dr v. Oe-
veren, 5 ds Huisman; Mar.kerk 9 ds
Baayen, 5 dr v. Oeveren, 5 ds Huisman;
Mar. kerk 9 ds Baayen, 5 dr. v. Oeveren;
Imm. kerk 9 en 10.30 ds Huisman, 5 ds v.
Wijk A.dam. Geref. Kerk Vrijg.: 10 en
5.15 ds v. Nieuwkoop. Chr. Geref. Kerk:
9.30 en 5 ds De Joode. Evang. Christen
gemeente (aula mavo;: 10 ds Visser
A.dam, 7.30 evangelisatiedienst br.
Kloostera Hilversum. R.K. gemeen
schap (aula tuinb.school): zat. 7, zond.
10.30.
RIJPWETERING - R.K. kerk: zat. 7,
zond. 7.30, 9 en 10.30.
SASSENHEIM - Herv. Gem.: 9 en 10.30
ds v.d. Meer, 6.30 ds Boer Katwijk aan
Zee. Geref. Kerk: 10 dr Vlijm Leiden, 5
ds Baas. R.K. Kerk: zat 7, zond. 9.30 en
11.
TER AAR - Herv. Gem.: 10 ds Quak Via-
nen, 6.30 ds Lindenburg, Geref. Kerk 10
en 6.30 ds Bezemer. R.K. Kerk: dorp 9 en
12; Langeraar zat. 7, zond. 8.30, 10 en
11.30.
VALKENBURG - Herv. Gem.: 10 ds
Veldkamp te Den Haag, 6.30 hr. Bakker
Katwijk, jeugddienst. Geref. Kerk: 9.30
en 6.30 kand. Wind. Geref. Kerk Vrijg.:
9.30 ds Hoff, 2.45 ds Joosse.
VOORHOUT - Herv. Gem.: 10 ds Bro
kerhof. R.K. Kerk: zat. 7, zond. 9,10.30 en
11.45.
VOORSCHOTEN - Herv. Gem.: Dorps-
kerk 10 ds Batelaan, 7 jeugddienst in ge
ref. kerk; aula NH 9.30 ds Meijering; H.'
en Heil 10 ds Verheule; De Ark 10 jonge-
rendienst Geref. Kerk: 10 ds De Zeeuw, j
7 ds Mackaay te Leiden, jeugddienst. j
Geref. Kerk Vrijg.: 10.15 en 4.30 ds Box- 1
man. R.K. Kerken: Laur.kerk zat 7,
zond. 10 en 11.30; aula NH 11; M.G. Kerk
zat 7, zond. 8.30 en 10.30.
WADDINXVEEN - Herv. Gem.: Hoek-
steen 9.30 ds Roetman, 6.30 ds Zouten
dijk Noorden; Bethelkerk 9 ds Verboom,
10.30 ds Tigchelaar Putten, 5 ds Roet- i
man, 6.30 ds Verboom; Imm.kerk 10 en 5
ds Hulst. Geref. Kerk: Kr.kerk 10 ds
Krijger Wierden, 5 ds v.d. Berg; Ontm.
kerk 10 ds v.d. Berg, 5 ds Krijger. Oud
Geref. Gem.: 10 en 6.30. Chr. Afgesch.
Gem.: 9.30 en 5. Volle Evang. Gem. (Lin- J
dengaarde 17a): 9.30. R.K. Kerk: Ontm.
kerk zat. 7, zond. 8.45,11.45 en 7; Viktor
kerk zat 7, zond. 10.
WARMOND - Herv. Gem.: 10 en 5 ds
Den Tonkelaar. R.K. Kerk: zat. 7, zond. I
8.30, 10 en 11.30.
WASSENAAR-Herv. Gem.: Dorpskerk
10 ds Steenstra, 4.30 ds De Groot te i
O.geest, 7 orgelconcert; Kievietkerk 10
ds Wiersma; Messiaskerk 10 ds v. Zan
ten; Dorpscentrum 8.30 ds Talsma Den
Haag. Geref. Kerk: 10 en 5 ds v.d. Meu-
len;Zuid 10 en 5 dsv.d. Kamp. Ned. Prot.
Bond: 10.30 ds Werner.
WOUBRUGGE - Herv. Gem.: 9.30 ds
Oort Alphen, 6.30 dr Meijers Leiden. Ge- i
ref. Kerk: 9.30 kand. Visser, 6.30 ds Hart
kamp. R.K. Kerk: zat. 7, zond. 10.
ZEVENHOVEN - Herv. Gem.: 9.30 ds v. j
Doorn Doorwerth, 7 ds Nicolai in geref.
kerk. Geref. Kerk: 9.30 hr. Goedhart 7 ds
Nicolai. R.K. Kerk: zat. 7, zond. 9 en
10.45.
ZOETERWOUDE - Herv. Gem.: 10 ds
Hemmes. R.K. Kerken: Janskerk zat.
7.30, zond. 10.30; Chr. D. Kerk zat 7,
zond. 9.15; Rijndijk zat 7, zond. 10,12 en
6.
ZWAMMERDAM - Herv. Gem.: 10 ds
Haakman, 6.15 zang. 6.30 ds Steinhart
Alphen, jeugddienst in geref. Kerk. Ge
ref. Kerk: 10 ds v.d. Heiden, 6.30 ds
Steinhart Alphen, jeugddienst.
