Zeven jaar touwtrekken
om eenLeidskunstwerk
'Miro in binnenstad kan'
Leiden wil in
1979 Valkbrag-
plan uitvoeren
Opdracht
lijdens
weg voor
Frans
de Wit
Onderzoek Kamer van Koophandel:
&.en -
ZATERDAG 20 JANUARI 1979
LEIDEN
Deze fotomontage laat zien
hoe de boog over het Valken
pad in de Slaaghwijk (Me
renwijk) er uit gaat zien.
Kunstenaar Frans de Wit
noemt heteen luchtig gebaar
tegenover al die grote dingen
in de Merenwijk".
LEIDEN - Na bijna zeven jaar
touwtrekken is het dan zover: de
Leidse kunstenaar Frans de Wit
heeft van burgemeester en wet
houders opdracht gekregen om
in de Slaaghwijk (Merenwijk) een
geel geverfde boogconstructie te
bouwen. De tiendelige stalen
boog, die 95.000 gulden kost, zal
een verbinding vormen tussen de
lagere scholen aan de ene kant
van het Valkenpad, en het
gymnastieklokaal en het buurt
en wijkcentrum "Op Eigen Wie
ken" aan de andere kant.
Als het college de knoop nu niet
had doorgehakt, had Frans de Wit
beslist geweigerd om de boog
nog te bouwen. Want de geschie
denis van de boog is voor hem
een regelrechte lijdensweg. Al
sinds 1972 wordt er gepraat over
het opfleuren van de gebouwen
rond het Valkenpad door middel
van "kunstobjecten".
In 1972 kreeg De Wit zoals gezegd
voor het eerst een opdracht om
een versiering te ontwerpen. Het
ging toen om een "verfraaiings
object" voor het plein van de drie
lagere scholen. Van een boog
over het Valkenpad was nog geen
sprake, en het wijkcentrum stond
er nog niet. De Wit ging aan het
werk, en kwam in 1973 voor de
dag met eèn ontwerp voor een
drietal "objecten" op het school
plein. Ze werden afgewezen. De
reden: er konden kinderen op
klimmen, en dat zou te gevaarlijk
worden.
De Wit ging akkoord met de aan
passing, en kwam met een twee
de ontwerp waar géén kinderen
meer op konden klimmen. Het
wérd weer afgewezen. Waarom?
De Wit "De samenstelling van de
adviescommissie was intussen
veranderd, de ideeën van de
commissie ook. Daar kon ik na
tuurlijk niets aan doen. Een te-
leurstelli ng? Ja."
Jaar
Een jaar ging voorbij, we schrijven
intussen 1974. Er kwam een
nieuw idee bovendrijven, dit
maal voor een boog tussen de la
gere scholen en het gymlokaal
aan de overkant. Daarmee ver
fraai je ook nog eens twee ge
bouwen in één klap. De Wit ging
weer aan het werk. De Leidenaar
kwam in maart 1974 met een
ontwerp voor de boog. Alle auto-
riteiten waren het er nu over eens,
behalve de dienst gemeentewer
ken. Deze dienst stelde hoge ei
sen aan de fundering van het ge
heel, want als zo'n zeven meter
hoog gevaarte omvalt, zijn de ge
volgen natuurlijk niet te over
zien. Nieuw gereken, nieuwe
problemen, de boog werd steeds
duurder, de tijd verstreek.
De Wit kreeg inmiddels het advies
om voor zijn bouwsel een bouw
vergunning aan te vragen. De
vergunning werd in 1976 ver
strekt. Maar nog kwam de boog er
niet, hoewel er intussen al wel
geld beschikbaar was gekomen
uit een speciale pot om de Me
renwijk met kunst op te frissen.
Ditmaal was het de architekt van
het buurtcentrum "Op Eigen
Wieken" die roet in het eten gooi
de. Deze architekt, Polak uit Hil-
legom, had grote bezwaren tegen
de boog, die hij op zichzelf al "om
te gillen" vond, maar die hij bo
vendien niet op het terrein van
het buurtcentrum duldde, omdat
zoiets de ruimte van het plein
nogal zou breken. Hij stelde dan
ook voor om de boog maar naar
achteren te verplaatsen, tegen het
gymlokaal aan.
Dit geschil kostte weer heel wat
tijd, zodat de gemeente vorig jaar
aan De Wit vroeg om opnieuw uit
te rekenen wat de boog moest
gaan kosten. Het plan kwam nu
uit op 95.000 gulden, en hoewel
de architekt nog steeds tegen
was, werd het plan nu voorgelegd
aan burgemeester en wethou
ders. Die organiseerden een "in
spraak-procedure" voor de
Slaaghwijk, zodat een maquette
van de boog een tijdlang te be
wonderen was in het centrum
"Op Eigen Wieken". Er kwamen
geen overwegende bezwaren
binnen, zodat het college niets
anders kon doen dan het plan
goedkeuren en de Wit de op
dracht geven waar hij al zeven
jaar mee bezig was.
Zomer
Aan het eind van deze zomer hoopt
De Wit zijn boog klaar te hebben.
Hij noemt het "een groot en luch
tig gebaar tegenover al die grote
dingen in de Merenwijk". De
stalen constructie zal in drie ge
deelten naar de Merenwijk wor
den vervoerd om daar opge
bouwd te worden.
HENK VEGTER
LEIDEN-Leiden is weereen zeètal
monumenten rijker. Op de foto
boven drie panden die op de mo
numentenlijst zijn geplaatst. Zo
rustiek als op de foto lijkt staan
de panden er niet bij want deze
woningen zijn gelegen aan de
drukke Haagweg.
Twee andere panden waarvan het
behoud in de toekomst gewaar
borgd is staan aan de Kuiper-
steeg. Dat is het steegje tussen de
Oude Rijn en de Haarlemmer
straat waar de Leidenaars zich
vooral op de drukke zaterdag wel
door heen begeven wanneer de
Donkersteeg overvol is met win
kelende mensen. De twee panden
die om de monumentenlijst zijn
geplaatst zijn die van "de melk
boer in het steegje".
Verder is het gerestaureerde pand
Oude Vest 79 op de hoek van de
Mirakelsteeg een Leids monu
ment geworden.
LEIDEN - De gemeente Leiden wil
in de tweede helft van dit jaar het
wegenbeloop rondom molen De
Valk aanpakken en de Valkbrug
door de aanleg van aparte brug
gen voor fietsers en voetgangers
geschikt maken voor tweerich
tingsverkeer. Hiervoor is overi
gens eerst nog toestemming van
de gemeenteraad nodig.
De plannen voor de Valkbrug en
omgeving spelen al enkele jaren
en zijn politiek sterk omstreden.
Tweerichtingsverkeer van de
Valkbrug geeft de Leidse bin
nenstad vanuit de noordelijke
kant een nieuwe invalsroute voor
autoverkeer.
Uitvoering van deze plannen is
steeds vertraagd doordat subsi
die en toestemming van hogere
overheden uitbleef. Bij de ge
meente verwacht men in de loop
van dit jaar de benodigde subsi
die van het ministerie van ver
keer en waterstaat te krijgen. De
gemeenteraad moet dan eerst een.
oude beslissing om de Valkbrug
niet geschikt te maken voor
LEIDEN - Vestiging van een Miro
(zelfbedieningswarenhuis Albert
Heijn San de rand vah Leiden is
voor het winkelcentrum in de
binnenstad ongewenst. Vesti
ging van een Miro in het centrum
van Leiden is mogelijk als aan
een aantal voorwaarden wordt
voldaan. Deze conclusies worden
getrokken in het gisteren ver
schenen slotdeel van het winkel-
onderzoek (zogenaamd distribu
tie-planologisch onderzoek) van
de Kamer van Koophandel en
Fabrieken voor Rijnland.
In twee afzonderlijke rapporten
zijn door het Centraal Instituut
voor het Midden- en Kleinbedrijf
(CIMK) de gevolgen onderzocht
van een Mirovestiging buiten de
stad (bij Holiday Inn) en in de
Leidse binnenstad (aan de Lan
gegracht).
Beide rapporten vormen het laatste
deel van het winkelonderzoek
van de Kamer van Koophandel.
Het onderzoek naar de gevolgen
van een miro-vestiging buiten het
centrum is overigens theoretisch.
De Leidse gemeenteraad wees
vestiging van een Miro aan de
rand van Leiden eind 1977 af.
Vestiging van een Miro in de bin
nenstad is op dit moment ook
niet direct aan de orde. Het AH-
concern heeft bij de gemeente
nog geen direct verzoek gedaan
om zich in de binnenstad te vesti
gen. Eerder kwam wel naar voren
dat bij de gemeente vestiging van
een Miro in het centrum niet per
sé onmogelijk werd geacht.
Voor de gemeente Leiden 'en de
ondernemers in de binnenstad
levert het onderzoek naar een
mogelijk Miro-vestiging wel eni
ge inzicht op naar de gevolgen
van een koopcentrum. Op dit
moment bestaat nog altijd de
kans dat aan de Langegracht een
koopcentrum (Mijnders/Digros)
wordt gevestigd. De invloed van
een dergelijk koopcentrum is
enigszins vergelijkbaar met een
Miro-zaak.
De afwijzing van een Miro-vesti
ging aan de rand van de stad (als
een zogenaamde 'weidewinkel')
wordt gebaseerd op de negatieve
invloed op het winkelgebeuren in
de binnenstad en de winkelvoor
zieningen in de nabijgelegen
Morskwartier.
In het onderzoek wordt becijferd
dat een Miro-vestiging veel con
sumenten uit de binnenstad weg
trekt, waardoor het winkelcen
trum in de binnenstad sterk
wordt aangetast en winkelslui
tingen het gevolg zijn.
De vestiging van een Miro in de
binnenstad (aan de Langegracht)
zou volgens het onderzoek 'een
gematigd positief effect' hebben
op het winkelcentrum in de bin
nenstad. Daar tegenover zou de
aantrekkingskracht van de klei
ne winkelgebieden in de binnen
stad en het winkelbestand in
Leiden-Noord sterk afnemen.
Volgens het onderzoek is vestiging
van een Miro in de binnenstad
echter 'onaanvaardbaar' als niet
tegelijk een aantal maatregelen
worden genomen, het gaat dan
vooral om verbetering van de be
reikbaarheid en parkeermoge-
lijkheden in de binnenstad, ter
wijl de winkelvoorzieningen in
de binnenstad en in Leiden-
Noord beperkt moeten worden.
In de regio zou men daarnaast be
reid moeten zijn rekening te hou
den met de vestiging van een Mi-
ro-zaak in Leiden.
ADVERTENTIE
terug-
De uitvoering van het werk voor de
Valkbrug en omgeving is opge
nomen in een gisteren versche
nen planninglijst van openbare
werken (werk aan straten en
bruggen). De gemeente Leiden
heeft voor het eerst een totaal
overzicht gemaakt van werken
die men in één jaar wil uitvoeren.
De planning geeft aan wanneer
de verschillende werken aange
pakt worden en hoe lang de uit
voering duurt.
Door deze planning heeft de ge
meente zelf een duidelijk inzicht
en kan men voorkomen dat ver
schillende werken, die vooral van
invloed zijn op het verkeer, ge
lijktijdig worden uitgevoerd. Het
afgelopen jaar ontstonden op
verschillende plaatsen in de stad
problemen doordat de gemeente
in de binnenstad een aantal stra
ten tegelijk openbrak en afsloot.
Bij de presentatie van deze plan
ning gaf wethouder Waal (stads
ontwikkeling) aan dat deze opzet
in de gemeentelijke organisatie
een 'stap vooruit' is. Overigens
waarschuwde hij voor voorzich
tig te zijn met de tijdstippen. De
planning is altijd nog sterk af
hankelijk van subsidies, goed
keuringen en wijzigingen.
Zo heeft het college van B en W zelf
de planning van de dienst ge
meentewerken nog gewijzigd
door te beslissen dat het open
graven van de Waardgracht (He
rengracht/Zijlsingel) nog dit jaar
gebeurt. Aanvankelijk stond dit
werk genoteerd voor volgend
jaar. De gemeente wil echter de
overlast voor de bewoners in de
omgeving niet te lang laten du-
Uit de planningslijst blijkt verder
dat de gemeente in de loop van de
zomer het Stationsplein wil aan
passen voor een betere door
stroming van het busverkeer: te
gen dezelfde tijd ook een vaste
Huigbrug (over de Maresingel)
wil aanleggen.
Aanpassing van de Hooigracht
voor een veiliger fietsverkeer
staat voor juni aangegeven, aan
passing van de Hogewoerd voor
het fietsverkeer volgt enkele
maanden later. De aanpak van
nieuwe parkeervoorzieningen
wil de gemeente vanaf halverwe
ge het jaar aanpakken.
Plannen
Deze week las ik dat er weer eens
een nieuw plan is gemaakt
voor de bebouwing van het
braakliggende terrein op de
hoek van de Stationsweg en de
Morssingel. Ik heb het niet al
lemaal van dag tot dag bijge
houden, maar sinds de slo
pershamer werd gezet in het
café-restaurant "De Valk" en
de kantoren van het "Motor-
huis" ligt het hoekje er een
beetje troosteloos bij.
Hoe anders was het in de tijd
dat er nog een gezellig zitje
was bij het café, bereikbaar
via een luid knisperende laag
kiezelstenen. En dat bij het
"Motorhuis" de T-Fords voor
reden voor hun geregelde on
derhoudsbeurt of een volle
tank benzine. Knisperen doen
alleen nog zoutjes en T-Fords
zijn museumstukken.
De plaats van café "De Valk"
werd ingenomen door een
houten keet. Een verplaats
baar geval dat aanvankelijk
dienst deed als een weinig flo
rerende handel in oerholland-
se souvenirs als kleurige
klompjes en ansichtkaarten
vol bolbloemen. Daarna zijn
er ook nog een tijdje op onge
regelde openigsuren speel
goed en bladen in verhandeld,
maar de eigenaar van die ne
gotie heeft het kennelijk ook
niet kunnen bolwerken.
Een paar jaar geleden doken er
plotseling nieuwe ideeën op.
Het bioscoopconcern Jochems
had het oog laten vallen op het
terrein. Er werd diverse ma
len met de Leidse ambtenaren
gesproken over plannen, die
met één klap het Leidse bio
scoopareaal zoudem hebben
verdubbeld. Want Jochems
liep met plannen rond om op
die plek in één klap vijf, zes
nieuwe filmtheaters neer te
zetten.
Het had wat leven kunnen
brengen in het wereldje van
de Leidse cinematografie.
Maar even plotseling als het
plan opdook is het ook weer
verdwenen. De gemeente ging
vervolgens driftig aan de
gang met een nieuw bestem
mingsplan voor het gebied.
Een plan dat nogal wat voe
ten in aarde heeft gehad. Zo
keek een deel van de Leidse
raad destijds verwonderd op
dat voor het hoekje mogelijk
heden open werden gehouden
voor de vestiging van een
bowling. Niemand wist waar
dat plotseling vandaan
kwam en waarom. Achteraf
lijkt het allemaal vergeefse
moeite te zijn geweest. Want
de kelder zal nu gaan dienen
voor het onderbrengen van
auto's. Stallingsruimte voor
Leidenaars die straks op de
hoger gelegen verdiepingen
komen wonen. Want de laat
steplannen van de Inter
nationale Gewapendbeton
Bouw BV (je zult er maar tele
foniste zijn) omvatten de
bouw van winkels, kantoren
en woningen. Ik geloof niet
eerder dat het gebeurt dan,
nadat aan de eerste bewoner
de sleutel is overhandigd.
Commercie
De commercie is bikkelhard, ook
in Leiden. Zo u dat nog altijd
niet wist, is dat deze week
weer eens overduidelijk
gebleken. Ditmaal was niet de
consument het haasje, maar
werden de winkeliers het
'slachtoffer' van hun eigen
collega's- of liever concurren
ten- in de middenstands-bu-
Want wat was het geval: Eind
vorig jaar klaagde het Leids
City Centrum, de club van
winkeliers in de binnenstad
luid en erbarmelijk bij de ge
meente dat de parkeermeters
voor hun zakendeuren mis
bruikt werden. Teveel auto
mobilisten zouden zonder te
betalen- dus gratis- parkeren.
En dat bracht maar minder
klanten, aldus de winkeliers.
Wie nu denkt dat alom medelij
den en begrip ontsond voor de
door parkeernood geplaagde
winkeliers in de binnenstad
heeft het mis. De klaagzang
werd handig opgepikt door
winkeliers van het winkelcen
trum 'De Kopermolen'. Want
wat las ik deze week in hun
huisblad 'De Kopermolen':
Een. keurig (uit het Leidsch
Dagblad overgenomen) be
richtje over de klaagzang van
de binnenstads-winkeliers
met daaronder een wervende
en schreeuwerige tekst dat er
bij het winkelcentrum 'De
Kopermolen' 'altijd volop
parkeerruimte is', er 'geen
parkeermeters zijn' en 'u er zo
lang kunt parkeren als u
maar wilt'.
Ja, denk ik dan: Business is bu
siness ofwel de één z'n par-
keermeter is de ander z'n
brood.
Energieverspilling
(1)
De zorg voor onze energievoor
ziening blijft de gemoederen
bezig houden. Vorige week
schreef ik nog over het Stads-
bouwhuis en nu blijkt die be
zuinigingskoorts inmiddels
ook in het eigen krantebedrijf
te woeden. De ondernemings
raad besloot onlangs om het
personeel te activeren om mee
te denken over electriciteit- en
aardgasbesparende metho
den. Om de stroom suggesties
te kanaliseren zullen in het
bedrijf vijf ideeënbussen
worden opgehangen. Maar nu
schijnen het zulke kostbare
kastjes te worden dat ernstig
gevreesd moet worden of de
investering ooit kan worden
teruggewonnen via een lagere
gas- en lichtrekening
Energieverspilling
(2)
Nu we het toch over bezuinigin
gen op energie hebben: als ik 's
avonds zo eens naar de voor-
en achterlichten van de fiet
sen kijk dan is duidelijk dat
er door de gemiddelde Leidse
wielrijder al krachtig op
energie wordt bespaard.
Wateroverlast
Bewoners uit de Van Hoogen-
dorpstraat en de Willem de
Zwijgerlaan maakten deze
week in de gemeentelijke
volkshuisvestings-commissie
op verbale wijze duidelijk dat
het water de bewoners tot aan
de lippen is gestegen. Figuur
lijk gesproken dan, maar bij
na ook letterlijk.
Bij aanhoudende regen- en in
ons kikkerlandje komt dat
volgens het KNMI nogal eens
voor- staat er zeker een halve
meter water onder de vloeren
van hun enkele jaren geleden
gerenoveerde woningen.
Klachten over wateroverlast
waren er overigens al voor de
renovatie uit de startblokken
ging. Nadrukkelijk werd des
tijds beloofd dat de hoge
grondwaterstand na de op
knapbeurt van de woningen
tot het verleden zou behoren.
Helaas: de huizen zijn nog
steeds vochtig en het is ondui
delijk wanneer de gemeente
iets gaat ondernemen. In het
stadhuis meent men een oplos
sing te kunneh vinden via de
plaatsing van een pompin-
stallatie die het overtollige
water moet afvoeren. Kosten:
150.000 gulden. Die kosten
worden gedekt uit het potje
voor de stadsvernieuwing.
Belangstellend informeerde
een bewoner deze week bij
wethouder Waal waar hij het
bedrag kan declareren dat is
uitgegeven aan een anker, om
te voorkomen dat het huis
wegdrijft.
Op het ogenblik is het water on
der de huizen nog bevroren.
Maar straks als het voorjaar
aanbreekt en de buien losbar
sten kan er weer een flink
plassengebied ontstaan. Dat
inspireerde een van de bewo
ners tot het maken van onder
staande tekening. Vispret a la
maison. Een stekkie dichter
bij huis is moeilijk denkbaar.
L. GLIBBER
vispret bij de kachel.^.
