"Laat uw
zoon geen
uitvinder
worden
MOP
DE
)UEPPEÏM>OÖJ
ZATERDAG 20 JANUARI 1979
EXTRA
PAGINA 31
VIERHOUTEN - Zelden zo'n vieve en kwieke grijs
aard van bij na tachtig gezien. Kaarsrecht van gestal
te, kraakhelder van geest. Een gedistingeerd snor
retje, een donkerblauwe blazer van eigentijdse snit.
Alleen het gezichtsvermogen laat het de laatste tijd
enigszins afweten: het optisch hulpmiddel dat hem
van de nadelen van deze ouderdomskwaal pleegt te
vrijwaren, is al enige uren zoek en de vervangende
bril die hij deze middag draagt, vormt een constante
bron van ergernis doordat hij steeds van de neus
afglijdt.
Maar een onwillige bril vermag
het humeur van Marius den
Outer niet kapot te krijgen. Net
zomin de hangerige boxer in de
huiskamer, de loopse teef in de
keuken en de jankende hond
van de vakantievierende buren
in de gang de oude man uit zijn
hum kunnen brengen. Het
meest storend van de omstan
digheden waaronder ons ge
sprek plaatsvindt, vindt hij de
enorme wanorde in de huiska
mer en de andere vertrekken
van de Oude Schaapskooi die
hij al sedert 1970 bewoont en
die hij van de gemeentelijke
overheid maar niet mag ver
bouwen en uitbreiden. Voor
een systematische geest als die
van de heer Den Outer is het
een ware marteling te moeten
leven temidden van kisten
waarin het resultaat van meer
dan zestig jaar denkwerk op-
geboren zit. „Het is voor een
uitvinder vreselijk hinderlijk
als hij zijn vlerken niet kan uit
slaan", zegt hij er zelf van.
Toch weet hij uitstekend de weg
in de chaos te vinden. Uit een
der kisten diept hij een flinter
dun boekwerkje op dat de titel
„Typo-leerboek Nederlands"
draagt en waarop zijn naam als
auteur vermeld staat en dat
voorts met zijn handtekening
gewaarmerkt is. Het van 1961
daterende boekje bevat de
grondbeginselen van een - voor
die dagen - nieuw stenogra
fisch stelsel waarvan de auteur
tevens de ontwerper is. En dat -
voor die dagen - nieuwe stelsel
was weer een verbetering van
het systeem dat dezelfde Ma
rius den Outer veertig jaar eer
der, dus in 1921, toen hij 21 jaar
oud was, wereldkundig maakte
en de naam „Mondo" mee
gaf.
Stenografisch
„Mondo" is esperanto voor „we
reld", en de naam „Mondo"
geeft dus al de wereldwijde
strekking van Den Outers eer
ste uitvinding aan: het ging om
een internationaal stenogra
fisch systeem, dat moeiteloos
door de stenografen aller lan
den gehanteerd kon worden,
maar waarvan slechts een hon
derdtal beroepsbeoefenaren de
draagwijdte overzien heeft -
zulks ondanks de lovende, door
een Tilburgse frater en een
Fransman geschreven adhe
siebetuigingen die Den Outer
uit een andere kist te voor
schijn tovert.
„De ellende is", zegt de heer Den
Outer, „dat ik wel een uitvinder
ben, maar geen handelsman.
Het Mondo-systcem en de ver
beterde versie hadden eigenlijk
via een instituut verbreid moe
ten worden. U zult zien: dat zal
na mijn verscheiden nog wel
gaan gebeuren".
Uit deze woorden blijkt reeds dat
de bejaarde Vierhoutenaar, die
zich al vanaf 1926 zelfstandig
uitvinder mag noemen, de
moed erin houdt. Eèns zal de
wereld, zo gelooft hij diep in
zijn hart, versteld staan van de
fabuleuze vindingen waarop
Marius den Outer zijn hele lan
ge leven gebroed heeft. „Vroeg
of laat zal mijn Outer-type de
wereld veroveren", voorspelt
hij.
- Zijn Outer-type?
Met een geheimzinnig lachje
rond de lippen staat hij op en
begeeft zich naar de berg dozen
in de hoek van de kamer.
Rommelt wat, verwenst zijn te
grote bril en komt na enige mi
nuten terug met een aantal gro
te kartonnen plakkaten vol
hiërogliefen.
Trots
„Ziehier de Outer-type", zegt hij
met nauwverholen trots in zijn
stem. De voor een leek schier
onbegrijpelijke lettertekens op
de plakkaten vormen de (ei
genlijk nog strikt geheime) ge
gevens van een elektronische
lettergreepschrijfmachine die
voor elke op deze aardkloot ge
bezigde taahbruikbaar is. „De
Outer-type betekent niet min
der dan een revolutie op het
gebied van de schrijfmachi
nes", zo luidt de stellige over
tuiging van de uitvinder en
naamgever van deze machine,
die echter voorlopig alleen nog
op papier (karton) bestaat.
„Een gewone schrijfmachine is
een onverantwoord onding, het
jaar een grote ramp boven het
hoofd hing. en om daaraan te
onkomen namen zij de wijk
naar Portugal waar zij de loop
der gebeurtenissen gedurende
anderhalve maand op het
strand afwachtten. Er gebeur
de echter niets.
Den Outer: „Mag ik me ook 's
vergissen? Ik heb het ook vaak
genoeg bij het rechte eind ge
had. Zoals bijvoorbeeld met
mijn vrouw. Voordat ik met
haar in zee ging, heb ik eerst
bekeken of onze sterrebeelden
bij elkaar pasten. Dat bleek het
geval te zijn. en we hebben het
ook prima samen. Maar als haar
Saturnus bijvoorbeeld op mijn
Zon had gestaan, had ik er niet
over gepeinsd om met haar te
trouwen".
De ramp waaraan hij in '66 dacht,
had te maken met Rusland,
volgens Den Outer „het groot
ste gevaar van deze tijd". Er
valt van diezelfde kant binnen
kort wéér onheil te verwachten,
weet Den Outer, maar geen
haar op z'n grijze hoofd dat er
aan denkt om meer details over
deze nieuwe, ophanden zijnde
rampspoed te verschaffen.
Den Outer: „In beperkte kring is
bekend wat er gaat gebeuren,
maar wij weigeren pertinent de
mensen weer wakker te maken.
Het enige wat ik tot de mensen
zou willen zeggen, is: zet u
schrap".
We stappen, terwijl zijn vrouw
ons zeer attent een brandewijn-
tje met zelf geplukte bosbessen
tegen de verkoudheid serveert,
van dit netelige onderwerp af
en keuvelen nog een wijle over
koetjes en kalfjes. (Over zijn
door bos omgeven huis, dat het
laatste is tussen het op ander
halve kilometer afstand lig
gende Vierhouten en het op een
afstand van dertien kilometer
gelegen Tongeren; over zijn
grootvader die kapitein was op
een driemaster; over zijn aan
passie grenzende interesse in
het leven van plant en dier).
Maar het duurt niet lang of we
hebben het weer over de Outer-
type en Den Outers uitvinder
schap. dat hem niet de erken
ning heeft gebracht waarop hij
eigenlijk meent recht te heb
ben.
Zijn slotopmerking: „Als ik, in
alle kalmte, terugblik op mijn
leven, dan kan ik alleen maar
zeggen dat ik een sufferd ben
geweest. Ik had veel beter op
het Scheveningse strand kun
nen gaan liggen dan beroeps-
uitvinder te worden. Als ik je
vertel van alle uitvindersellen
de die ik gehad heb.,. Heb je een
zoon? Dan mag je hem alles la
ten worden, maar géén uitvin
der. Een zéker geen uitvinder
van grote ideeën...".
dl©fi) ©yfep Clbop®
is belachelijk woorden in let
ters te splitsen, terwijl je met
lettergrepen zou kunnen wer
ken".
Voorgangers van de Outer-type
waren de eveneens door Den
Outer ontwikkelde „Tacho-tv-
pe" en „Velo-type" die in de tijd
dat ze den volke gepresenteerd
werden (respectievelijk in 1934
en in 19?9)veel opzien baarden,
zoals blijkt uit de vergeelde
kranteknipsels waarmee de
uitvinder komt aandragen.
Beide lettergreep-schrijfma
chines stellen de gebruikers in
staat een véél hoger aantal aan
slagen per minuut te halen dan
met een geëikte schrijfmachine
haalbaar is, waardoor het ste-
nografisten mogelijk werd ge
maakt sprekers machinaal bij
te houden. Bijzonderheid is
verder nog dat uit de machines
geen stenoschrift tevoorschijn
komt, maar echte leesbare zin-
„Kijk maar", zegt Den Outer, en
hij snelt weg om even later te
rug te komen met een klein kof
fertje waarin zo'n Velo-type
blijkt te zitten. Het apparaat
heeft iets weg van een ouder
wetse telegraaf. „Waar komt u
vandaan?", vraagt Den Outer,
en hij begint de toetsen twee
aan twee in te drukken, terwijl
hij mompelt: „Naar aanleiding
van het bezoek van een journa
list uit Amersfoort". Hierna
ritst hij een kassarol uit het
binnenste van het toestel, en
inderdaad: daar staat duidelijk
leesbaar de zin die hij zoéven
uitsprak.
Stilte
De Outer-type biedt, daar het een
elektronisch apparaat betreft,
nog veel meer mogelijkheden
dan de gedemonstreerde Velo-
type, zo zegt Den Outer. „Ik heb
er werkelijk mijn hele leven
aan gewerkt, ik heb alle steno
systemen en alle buitenlandse
patenten helemaal ontleed en
bestudeerd, en dit - hij wijst
naar de kartonnen plakkaten -
is het resultaat. Ik heb alleen
nog steeds geen bedrijf of in
stantie in dit land bereid ge
vonden om het apparaat te
ontwikkelen: dat kost tonnen,
en waar moet ik die vandaan
halen?"
Er valt een korte stilte, maar dan
neemt de strijdbare oude man
opnieuw het woord: „De maat
schappij zit verkeerd in elkaar,
ik stoor mij aan een hele hoop
achterlijke dingen. Als een Ne
derlander een grote uitvinding
doet terwille van het Neder
landse volk, wat zou het dan
toch niet prachtig zijn als de
ontwikkeling van die uitvin
ding financieel mogelijk ge
maakt zou worden!"
Weer is het even stil. Dan: „Ik
ben, helaas, een pionier, met
alle gevolgen van dien. In dit
land is men bang voor nieuwe
ideeën. Maar ik durf één ding te
voorspellen: nog vóór mijn
dood zal de Outer-type ontwik
keld worden en in het jaar 2000
zal het apparaat over de hele
wereld gebruikt worden. Wel
iswaar maak ik dat laatste zelf
niet meer mee, maar de gedach
te daaraan stemt mij toch wel
prettig".
De voorspelling klinkt uitermate
pertinent. Zijn er ontwikkelin
gen gaande die zijn optimisme
rechtvaardigen? Hij knikt van
ja.
- Wat zijn dan die ontwikkelin
gen?
Hij wijst naar boven: „De loop
van de sterren".
- Deze uitspraak eist enige toe
lichting.
Den Outer: „Ik bestudeer de
astrologische concepties, net
zoals indertijd de priesters van
Babylon. Want er bestaat ver
band tussen de loop van de
sterren en de gebeurtenissen
op aarde".
- Dus overdags vindt hij uit, en 's
nachts tuurt hij naar de ster-
Den Outer, lachend: „Daarvoor is
mijn nachtrust mij veel te dier
baar. Neen, ik bestudeer ster
rentabellen en horoscopen.
Noem maar 's iemand; van wie
wilt u iets weten? Stalin? Mo
zart? Mariene Dietrich? Ko
ningin Wilhelmina?".
- Van Marius den Outer
graag.
Den Outer „Wat mijzelf betreft
valt uit de stand van de sterren
op te maken dat ik beroepsuit
vinder moest worden. Ik heb na
mijn middelbare-schooltijd op
de tuinbouwschool gezeten, ik
heb een paar jaar op kantoor
gewerkt, ik ben stenograaf ge
weest, maar uiteindelijk kon
het toch niets anders worden
dan beroepsuitvinder. Ik zit
namelijk hoofdzakelijk in het
economisch getij - zo noem ik
het althans. Een getij vol ups en
downs, en met name die downs
heb ik aan den lijve ervaren. Ik
heb héél vaak vivisectie op me
zelf gepleegd, ik begrijp nu
waarom de tijd zo slecht voor
me is. Dat komt alleen door de
sterren, maar het tijdstip waar
op het getij keert, is niet ver
meer verwijderd".
Rotterdam
De in Vlaardingen geboren en in
Rotterdam getogen uitvinder
die meer dan honderd patenten
op het gebied van „kantoorbe
hoeften" op zijn naam heeft
staan, heeft zich ook enige tijd
onledig gehouden met het doen
van voorspellingen, maar hij
heeft daar een punt achter ge
zet na een foutieve profetie die
hem veel negatieve publiciteit
opleverde. Dat was in 1966. Den
Outer en enige gelijkgezinden
meenden dat Nederland in dat
Willy kan geen kleuren onthouden. In de klas probeert de onder
wijzer daar verandering in te brengen. "Hoe ziet dit krijtje eruit?",
vraagt hij. "Wit". "En dat bord?" "Zwart". "Goed zo! En mijn das?"
"Vuil!"
Carola van Delft, jaar)
De Waal 22, Rijnsburg
LWIMKINH\(lk.K.IUt!LUin lUÏHf V f'-k
Dennis v.d. Wiel (7 jaar) Watertje 17, Zoeterwoude
Rodion Spierenburg (10 jaar) Poelruit 15, Reeuwijk.
Eric Keur (9 jaar) Opaalstraat 165, Leiden.
Dennis Keur (6 jaar) Opaalstraat 165, Leiden.
Redactie:
Astrid Guns
en
Henk de Kat
Monique v.d. Holst jaar)
Wielewaallaan 31, Leiderdorp
We willen jullie allemaal nog
heel hartelijk bedanken voor de
mooie kerstverhalen die we
hebben ontvangen. Helaas was
één pagina veel te weinig om
alle verhalen een plaatsje te ge
ven. Sommige stukjes werden
ons ook wat te laat toegestuurd,
bijvoorbeeld ook de verhalen
die wij kregen van de leerlingen
van de Karei Doormanschool in
Leiden, jammer hoor, want daar
waren hele fraaie bij.
We hopen dat jullie dit nieuwe
jaar net zo veel zullen tekenen
en (vooral) schrijven als het vo
rige.
Henk en Astrid.
