Glasfabricage
in Tiel: 300
ton per dag
jf\
Nieuwe vlakglasfabriek in Tiel
Maken van
dubbele
ramen nog
handwerk
DE
KAEPPEMHXtf
HVC: Hazen Voetbal Club
nmfrnrrkotBc
I
ZATERDAG 13 JANUARI 1979
TIEL - Als stroop aan een lepel, zo trekt een witgloeiende
dik-vloeibare glasmassa omhoog. Vijftien meter hoger is
de glasstroop gestold en snijdt een machine stukken ven
sterglas van het eindeloze lint, dat dag en nacht gemaakt
wordt. Al jaren borrelt onder in de glasfabriek het vloei
bare glas en al even véél jaren wordt het bovenaan in stuk
ken gesneden om tot ruiten verwerkt te worden
Onder in de fabriek vormt de glas
massa een witgloeiende, koken
de hel in een vele tienduizenden
liters bevattende bak. Op acht
plaatsen tegelijk wordt die massa
omhoog getrokken en tot ruiten
verwerkt. Elke dag komen er via
die acht „machines" 300 ton glas
uit de oven. Glas, dat bestemd is
voor de bouw, tuinbouwbedrij
ven en - hoe langer hoe meer -
voor de veredelingsbedrijven, als
fabrieken voor dubbele begla
zing. Het overgrote deel van het
glas blijft in Nederland.
De vensterglasproduktie begon in
Nederland eigenlijk pas goed,
toen vlak na de Eerste Wereld
oorlog in Maassluis de glac*a-
briek De Maas werd opgericht.
Het was een Belgisch bedrijf, dat
hiermee de activiteiten in Ne
derland begon. Langzamerhand
werden de in Nederland be
staande vlakglasfabriekjes door
Belgen overgenomen. Zo tegen
de Tweede Wereldoorlog was de
hele Nederlandse vlakglasindus-
trie in èèn, Belgische, hand.
Na de Tweede Wereldoorlog - de
wederopbouw van Nederland
moest met kracht ter hand geno
men worden - had de Nederland
se regering alle belang bij een
„eigen" Nederlandse glasindus
trie Met de Belgen werd een
overeenkomst gemaakt dat er
gedurende tien jaar in Nederland
glas geproduceerd zou worden
Met (financiële) steun van de Ne
derlandse overheid werd de oude
maatschappij De Maas nieuw le
ven ingeblazen en werd in Tiel
een fabriek onder die naam ge
bouwd
In 1963 werd de Tielse fabriek he
lemaal vernieuwd. Er kwam een -
nu nog in gebruik zijnde - nieuwe
oven. op dat moment de modern
ste in Europa. Geschikt voor het
maken van venster- en spie
gelglas. Thans is deze oven ei
genlijk verouderd. Niet omdat hij
niet goed of niet economisch zou
werken, maar omdat er een ande
re vervaardigingswijze opgang
gemaakt heeft
Een aantal jaren geleden kwam in
Engeland de produktie van
„float"-glas op Dit glas heeft
twee voordelen: het is optisch net
zo zuiver als spiegelglas en kan
veel gemakkelijker in grote hoe
veelheden geproduceerd wor
den Met acht glasmachines pro
duceert men m Tiel momenteel
300 ton glas per dag. Eèn float-
glasmachine produceert per dag
600 tot 700 ton.
Binnen het Europese concern
waartoe De Maas behoort, zijn
momenteel zeven float-glasfa-
brieken in bedrijf. Het staat vast.
dat de achtste in Nederland
komt. Hoewel nog niet te bezien
is op welke termijn - berichten
als zou dat op zeer korte termijn
gebeuren, zijn niet juist- staat het
voor directeur Bergstein van De
Maas vast dat de glasfabricage in
Nederland nog heel wat jaren
doorgaat. Voorlopig nog op de
oude beproefde wijze, later vol
gens het lieuwere float-sys-
teem
i isolerende beglazing komt nog heel wat handwerk l
ur karweitjedat me de nodige zorgvuldigheid
Industrieel zal het wel een nood
zaak zijn dat er op een andere
manier van glasfabricage wordt
overgeschakeld. Maar ook met
deze vernieuwing zal een brokje
romantiek verdwijnen. In de
huidige oven is het proces rede
lijk te volgen. Bij de nieuwe ma
chine zal dat niet het geval
zijn
Zand en soda
De enige Nederlandse vlakglasfabriek. De Maas in Tiel. was enige tijd geleden in het nieuws, toen de
vakbonden aankondigden dat er een nieuwe glasfabriek gebouwd zou worden. De werkgelegenheid in
die nieuwe fabriek zou. volgens dezelfde bron. 800 man bedragen Het bericht was niet geheel juist
Mderdaad wordt binnen enkele jaren de huidige vlakglasfabriek vervangen door een glasfabriek die
volgens een ander procédé werkt het zgn float-glassysteem
Momenteel werken in het Tielse bedrijf ongeveer 700 mensen De kans dat dat aantal na de bouw van de
nieuwe fabriek wordt uitgebreid, is inderdaad aanwezig, maar dat hangt voor een belangrijk deel
van de Europese markt af
Glasfabriek De Maas is een volledige dochter van de Franse multinational BSN Gervais Danone Dat
i heef t vier polen glasfabricage dranken verse produkten(Danonemelkprodukten) en conser-
smolten zilverzand en soda en
nog een paar andere stoffen die
aan èèn zijde in poedervorm, op
een bed van glasscherven, de
oven worden ingevoerd.
Elke glassoort is vloeibaar te ma
ken en opnieuw te gebruiken.
Alleen is dat niet zonder meer het
geval in een vensterglasfabriek:
„Wij moeten de samenstelling
jan het glas volkomen in de hand
kunnen houden. Daarom gebrui
ken we uitsluitend onze eigen
scherven. Als de kwaliteit er niet
zo op aan zou komen, dan zouden
ook wij rustig oude flessen kun-
•ien omsmelten", zo vertelt direc
teur Bergstein.
Overigens is er latuurlijk aan
scherven geen gebrek. Als het
oude spreekwoord dat scherven
geluk brengen waar is. dan be
hoort de glasindustrie tot de ge
lukkigste industrieën op aarde.
Er sneuvelen in Tiel jaarlijks vele
vierkante kilometers ruit.
De grondstof komt in een enorme
bak, waarin het met een laaiend
vuur uit een aantal vlampijpen
«•rhit wordt tot het er kolkend
kokend bij ligt. Die vlampijpen
komen nu eens van rechts, dan
weer van links de oven in. Een
handig systeem. Hierdoor kan
men namelijk warmte „herge
bruiken" De warmte wordt afge
voerd door een filter van bak
steen. onder de grote schoor
steen. Na twintig minuten zijn die
stenen vrijwel net zo heet als het
vloeibare glas in de oven. Op dat
moment wordt van vlampijpen
gewisseld. Tegen de tijd dat het
filter aan de andere kant ..op
temperatuur" is, is het eerste
weer afgekoeld en kan de lucht-
warmte-uitwisseling aan de an
dere kant weer beginnen.
Via duikers staat de mengbak,
waarin de grondstoffen tot vloei
baar glas gemaakt worden, in
verbinding met een andere bak,
waaruit de glasplaten omhoogge
trokken worden. Langs een pun
tig muurtje worden twee glasba-
nen omhooggetrokken, die tegen
elkaar aan tot èèn normale „ruit"
worden. Hoe sneller men de baan
omhoogtrekt, hoe dunner de
glasplaat wordt
Afzet
Een groot deel van het glas wordt
direct naar de afnemers getrans
porteerd.
Hardmaas, een in 1975 gestichte
dochter van De Maas, neemt ook
een deel af. Hier gaat het glas in
enorme ovens en wordt door ver
hitting omgezet in hardglas. Voor
een belangrijk deel wordt dit glas
gebruikt in de (Duitse) auto-in
dustrie. Het is het glas, dat bij
breuk in talloze kleine, niet
scherpe, stukjes uiteenvalt. An
dere steeds meer in zwang ko
mende toepassingen van
hardglas zijn deuren en ramen
zonder kozijnen.
Een derde deel gaat naar de in 1977
gestichte fabriek voor isolerende
Er is in ons land een groot aan
tal merken isolerende begla
zing op de markt. Een be
langrijk deel daarvan wordt
in eigen land vervaardigd,
een ander deel geimpor-
teerd. De kwaliteit van die
beglazing kan sterk uiteen
lopen. Vooral de goedkopere,
uit Duitsland ingevoerde,
ramen kunnen van twijfel
achtige kwaliteit zijn.
Het maken van „dubbele" ra
men is nog voornamelijk
handwerk, dat met grote
zorgvuldigheid moet gebeu
ren. Belangrijk bij het ver
vaardigen van de dubbele
ruit is het volstoppen van de
sponning met het vochtont-
trekkende silicagel, een sili
cium verbinding.
Hoewel het nauwelijks te zien
is of een isolerende beglazing
het in de praktijk goed zal
doen, is het toch vrij een
voudig vast te stellen of men
met een goed merk van doen
heeft.
Fabrikanten van dergelijke
beglazing kunnen namelijk
een „Komo-keur" (afgegeven
door de stichting voor on
derzoek, beoordeling en keu
ring van materialen en con
structies KOMO) aanvragen.
Dit keurmerk garandeert
een goede kwaliteit. Van
Komo-keur voorziene dub
bele beglazing wordt tien
jaar gegarandeerd.
Degenen die aan het isoleren
van hun woning denken,
kunnen daarvoor subsidie
van de overheid krijgen.
Sinds kort is het om voor die
subsidie in aanmerking te
kunnen komen, verplicht om
daarbij isolerende begla
zing, voorzien van het Komo-
merk, te gebruiken.
beglazing. Dat is een markt in
opkomst. „In het buitenland -
Duitsland bijvoorbeeld - is men
al veel verder op de weg naar iso
latie. In Nederland zijn we eigen
lijk nog maar aan het begin. Er zal
de komende jaren een steeds gro
tere vraag zijn naar goede dub
bele beglazing", meent de heer
Bergstein.
Hij rekent er bovendien op. dat als
Nederland helemaal van dubbel
glas is voorzien, er dan een ont
wikkeling op gang komt die nu al
in Scandinavië begonnen is: de
weg naar vierdubbele begla
zing.
Redactie:
Astrid Guns
en
Henk de Kat
Voor kinderen van 4-12 |aar.
elke zaterdag in deze krant
Inzendingen (met vermelding
van naam. adres, leeftijd) naar
Kinderrubriek
"De Klepperdoos"
Witte Singel 1
Leiden
Giacomo Landino (10 jaar)
Magdalena Moonsstraat 38a, Leiden
Anita van Eijgen (9 jaar)
Lusthoflaan 42, Leiden
Mirjam van Zoest (7 jaar) Saffierstraat 235, Alphen aan den Rijn
Anja Tuijnder (8 jaar)
Titus Brandsmalaan 38, Leiden
_uoh <r
V/^ r VL/f' L'
Menno Borst (7 jaar»
Kastanjestraat 25, Alphen a/d Rijn
