Ook machinisten
gaan in staking
EG moet strijden
tegen werkloosheid
Regenten nemen
taak Sjah over
Frankrijk weigert te
praten over kernwapens
Toestand Groot-Brittannië kritiek
zo Nutsspaarbank!
LEIDSE SPAARBANK
Y
Israël zoekt
toenadering
tot China
Vietnamese bommen
op steden Cambodja
Spaanse
politie
mannen
stappen op
ZATERDAG 13 JANUARI 19/9
LONDEN (REUTER, UPI, GPD/ANP) - De Britse machinisten hebben besloten dat ze
volgende week dinsdag en donderdag een staking houden om loonsverhoging af te
dwingen. Onderhandeling over het loonconfiict zijn gisteren mislukt.
De staking zal de toch al chaotische
toestanden in het Britse vervoer
nog verergeren. Er zijn al 100.000
vrachtwagenchauffeurs in sta
king, waardoor de bevoorrading
van fabrieken stagneert en som
mige fabrieken de produktie
moeten staken, terwijl hier en
daar ook al voedseltekorten ont
staan.
Hoewel de Britse regering nog geen
noodtoestand heeft afgekondigd,
behalve voor Noord-Ierland, zijn
er ruim 300.000 arbeiders werk
loos na de eerste stakingsdag van
de vrachtwagenchauffeurs.
Wanneer de staking de komende
week wordt voortgezet, kan het
aantal werklozen stijgen tot drie
miljoen.
Premier James Callaghan heeft
blijkbaar besloten alleen in het
uiterste geval gebruik te maken
van militairen om de staking te
breken teneinde een crisissfeer in
kabinetskringen te vermijden en
om de dialoog met de vakbonden
zo lang mogelijk open te houden.
In Noord-Ierland zijn wel 300
soldaten ingezet omdat een aan
tal ziekenhuizen en scholen zon
der brandstof dreigde te raken.
De chauffeurs eisen een loonsver
hoging van 25 procent. Zij heb
ben een aanbod van 15 procent
van hun werkgevers afgeslagen.
Behalve deze negatieve reactie
hebben de vakbonden nog geen
tegenvoorstellen gedaan. Hoewel
er in het dagelijks leven nog wei
nig te merken valt van tekorten,
is de verwachting dat de huidige
voorraad levensmiddelen in de
winkels hooguit voor nog een
week voldoende is. In sommige
supermarkten is men overgegaan
tot een systeem van rantsoene
ring, vooral waar het boter, meel
en suiker betreft.
De Brits Vakbond voor het Weg
vervoer (TGWU) zal met de rege
ring meewerken aan het trans
port van goederen die strikt
noodzakelijk zijn, zo deelt het
Britse ministerie van verkeer gis
teren mee. Er is een lijst opge
steld van vijf categorieën van
produkten waaraan dringend
behoefte is ontstaan als gevolg
van de staking die het transport
wezen in Groot-Brittannië volle
dig heeft lamgelegd.
TEHERAN (Reuter, UPI, AFP)
Vandaag of morgen zal in Tehe
ran een regentschapsraad wor
den gevormd, zo is van goedin-
gelichte zijde in de Iraanse
hoofdstad vernomen. Een derge
lijke raad moet volgens de
grondwet de taak van het staats
hoofd overnemen wanneer deze
buitenslands vertoeft.
Ook gisteren deden zich in de in het
zuiden van Iran gelegen stad Shi-
raz weer ongeregeldheden voor.
Enkele duizenden mensen koel
den hun woede op de verkoolde
resten van het hoofdkwartier van
de geheime politie, dat donder
dag in brand was gestoken. Zij
hadden het hierbij speciaal ge
munt op de martelkamer en de
cellen.
De betogers, naar schatting meer
dan twaalfduizend, trokken ver
volgens door de stad, vernielin
gen aanrichtend en branden
stichtend.
Ondanks een waarschuwing van
premier Baktiar, die donderdag
zei dat tegen voortdurend geweld
scherp zal worden opgetreden,
waren gisteren praktisch geen
militairen of politieagenten in
Shiraz op straat. In diplomatieke
kringen houdt men rekening met
de mogelijkheid van een greep
naar de macht door generaals die
de sjah trouw zijn gebleven, ten
zij de nieuwe regering erin slaagt
de rust in het land te herstellen.
Stakingen tegen de regering bleven
ook gisteren de evacuatie van
Iranezen en buitenlanders be
moeilijken en ernstige tekorten
ADVERTENTIE
)a. alle ch ic denken ze er 't zelfde over: een
eigen bankrekening voor zoonlief! Daarom ook
start de Nulsspaarbank een nieuwe dienstverlening:
een eigen bank-/spaarrckening voor iedereen van
11 tot 18 jaar.
Oftewel: de eigen Pick-Fijn-rckcning.
Met extra hoge rente.
Op alle Nutsspaarbankkantorcn ligt daar een dui
delijke folder over klaar: „Nieuwerwets: JE EIGEN
PIEK FIJN-REKENING bij de Nutsspaarbank'
Gewoon even afhalen op "t dichtstbijzijnde kantoor.
Zijn uen uw zoonlief weer Piek-Fijn op de hoogte!
(deeluitmakend van de Nutsspaarbank)
De produktie, verkoop en distribu
tie van voedsel en diervoeder zal
niet worden gehinderd door de
staking van het wegvervoer,
evenals verkeersbewegingen die
noodzakelijk zijn in de sectoren
farmaceutische en medische
produkten, zo deelde het minis
terie mee.
In de havens staan grote voorraden
op transport te wachten. Volgens
berichten zou Denemarken al
maatregelen hebben getroffen
om minder varkens te slachten
omdat de export van het Deense
spek in het gedrang komt. Niet
temin hebben de twee grote
transportvakbonden een garan-
tie gegeven dat een aantal pro
dukten niet door de staking zal
worden getroffen.
Dit betreft voornamelijk vee, vee
voer, medicijnen en de chemi
sche stoffen die voor de produk
tie nodig zijn, brandstof voor
scholen, woningen en ziekenhui
zen en zout en zand voor de be
strooiing van bevroren wegen.
Geen uitzondering is gemaakt
voor papier voor de dagbladen
veroorzaken aan benzine en
huisbrandolie.
Uit andere Iraanse steden zijn
vreedzame betogingen gemeld.
Alleen in Teheran traden militai
ren met traangas op tegen
groepjes betogers die door het
centrum trokken en „dood aan de
sjah" riepen.
De stakende bankbedienden zou
den het werk met ingang van
vandaag beperkt hervatten. Zij
hebben laten weten dat zij zullen
weigeren financiële transacties
met Israël en Zuid-Afrika te be
handelen. De bankbedienden
waren al twee maanden in sta
king. Staking als gevolg van een
oproep van de Ajatollah Chomei-
ny, de voornaamste religieuze te
genstander van de sjah, en uit
sympathie met de stakende ar
beiders in de olieindustrie.
Stakende douanebeambten zeiden
gisteren dat zij goederen van es
sentiële en humanitaire aard
zullen doorlaten, maar dat zij
geen goederen inklaren die wor
den ingevoerd door de diploma
tieke vertegenwoordigingen in
Iran van de Verenigde Staten,
Engeland, Israël of elk ander land
dat niet sympathiek staat tegen
over de „revolutionaire bewe
ging" in Iran.
De Verenigde Staten treffen „voor
zorgsmaatregelen" in verschei
dene streken in Iran om te ver
hinderen dat zeer geheim militair
materieel in vijandelijke handen
valt, zo heeft Brzezinski, presi
dent Carters adviseur voor natio
nale veiligheid, gisteren gezegd.
ÖLYMPIQIE
Politieke
opschudding
om Goofy
PARIJS (ANP) - In het Franse
parlement is gisteren een lui
druchtige politieke storm ont
staan over het besluit van het
Franse Olympische Comité
om voor de komende Spelen in
Moskóu. de striphond „Goofy"
(van Walt Disney) als symbool
te kiezen. Een Kamerlid ka
rakteriseerde Goofy als het
symbool voor „belachelijk
heid,blunders en stommiteit"
Minister voor sportzaken
Soissondie de hond ook ,,be-'
spottelijk" vindt, advisserde
het Comité om een meer na
tionaal figuur als symbool te
kiezen
die dan ook in steeds dunnere
edities verschijnen.
Verder werden gisteren 500 korte-
afstandsvluchten vanaf het
vliegveld Heathrow afgelast om
dat de bemanning van de daar
voor normaal gebruikte toestel
len protesteerde tegen de inzet
van lange-afstandsvliegtuigen op
"hun" routes.
Ten slotte zijn een miljoen huizen
in het graafschap Lancashire be
dreigd door een tekort aan water
en vervuiling door een niet offi
ciële staking van arbeiders bij de
waterleiding en vuilnisophaal
diensten.
JERUZALEM (GPD) - Israël wil
diplomatieke betrekkingen aan
knopen met China en legt daartoe
binnenkort de eerste recht
streekse contacten. Dat heeft de
voorzitter van de Knesset (het Is
raëlische parlement), Jitzchak
Shamir, gezegd in een interview
met het dagblad Maariv. Shamir
is net terug van een reis door
Zuidoost-Azië. Maar hij heeft
naar hij zegt geen Chinese func
tionarissen ontmoet.
Het afgelopen jaar zijn er enige on
officiële contacten geweest tus
sen Israël en China. Zo heeft naar
het schijnt in juli minister van de
fensie Weizman in Zürich de
Chinese minister van buiten
landse zaken gesproken en ook
bij de Verenigde Naties lopen Is
raëlische diplomaten wel eens
Chinezen tegen het lijf.
Dat China, tot voor kort ideologisch
één van Israëls felste tegenstan
ders, betrekkingen met Israël zou
willen aanknopen is gebaseerd
op het uitgangspunt: de vijanden
van mijn vijanden zijn mijn
vrienden. Sinds Egypte zich van
de Sowjet-Unie heeft afgekeerd,
onderhoudt het zeer warme be
trekkingen met China. En aange
zien Israël eveneens in het anti-
Russische kamp zit, ligt het voor
de hand dat na het sluiten van een
Israëlisch-Egyptisch vredesver
drag Chinees-Israëlische be
trekkingen mogelijk zijn, temeer
omdat Israël pro-Amerikaanse
politiek niet langer een obstakel
is sinds de betrekkingen tussen
de VS en China zijn genormali
seerd.
China behoorde de afgelopen twin
tigjaar ideologisch tot Israëls fel
ste tegenstanders, maar heeft
zich in feite altijd verre gehouden
van het Midden-Oostenconflict.
Verder dan lippendienst, vooral
aan het Palestijnse volksfront
van George Habash, is het nooit
gekomen.
BANGKOK/PEKING, MOSKOU
(Reuter, UPI) - Vietnamese vlieg
tuigen hebben gisteren twee be
langrijke steden in het westen
van Cambodja, Battambang en
Siem Reap, gebombardeerd,
terwijl het door Vietnamezen
geleide offensief op de grond al
de grens met Thailand naders, zo
is gisteren vernomen uit diplo
matieke bron in Bangkok,
leng Sary, vice-premier en minister
van buitenlandse zaken in de ge
vallen regering van Pol Pot. is
gisteren via Hongkong in Peking
aangekomen. Hij is donderdag
door helicopters van de Thai-
landse luchtmacht opgepikt uit
de Cambodjaanse grensplaats
Poipet. Voor zover betekenis van
de Cambodjaanse top tot dusver
alleen leng Sary het land ont
vlucht. Volgens de premier van
Thailand, Chamanand, zijn zowel
premier Pol Pot als president
Samphan nog steeds in Cam
bodja. Pol Pot heeft bij het begin
van het offensief aangekondigd
dat hij een guerrilla tegen de in
vasiemacht zou gaan leiden.
De Sowjet-Unie houdt intussen vol
dat het bewind van Pol Pot niet
door Vietnamese troepen, maar
door Cambodjaanse rebellen
omver is geworpen. De Ameri
kaanse ambassadeur in Moskou,
Toon, had eerder deze week de
Amerikaanse bezorgheid over de
inval in Cambodja overgebracht
aan het Russische ministerie van
buitenlandse zaken. Toon drong
er bij de Russen op aan hun Viet
namese bondgenoten te bewegen
tot terugtrekking uit Cambodja,
zo is uit diplomatieke bron in
Moskou vernomen. Russische
functionarissen antwoordden
daarop dat er geen Vietnamezen
waren in Cambodja.
MADRID (GPD) - Drie hoge poli
tiefunctionarissen hebben giste
ren officieel hun ontslag inge
diend, omdat zij het niet eens zijn
met de manier waarop Rodolfo
Martin Villa, de minister van bin
nenlandse zaken, het terrorisme
bestrijdt en de openbare orde
handhaaft. De drie politie-officie-
ren eisten eerder deze week het
ontslag van de bewindsman we
gens zijn felle kritiek op de hou
ding van sommige politieagenten
en militairen tijdens de begrafe
nisvan generaal Constantin Ortin
Gil, die op 3 januari door een
commando van de ETA in Ma
drid werd vermoord. De begrafe
nis van de hoge militair liep uit op
een extreem-rechtse demonstra
tie.
Men verwacht dat in de komende
dagen tien tot vijftien hoge poli-
tie-officieren om dezelfde reden
hun ontslag zullen indienen.
Waarnemers zien hierin geen re
den tot verontrusting, want het
zijn allen politiefunctionarissen
op gevorderde leeftijd, die over
enkele maanden met pensioen
gaan of op de lijst staan om met
vervroegd pensioen gestuurd te
worden.
Welingelichte bronnet] van het mi
nisterie van binnenlandse zaken
menen dat de ontslagindiening
van deze politie-officieren een
poging is om op een demonstra-
tiefheldhaftige manier afscheid
te nemen, waarbij zij er de aan
dacht op willen vestigen niets
voor het democratische systeem
te voelen. „De politie-officieren,
die vervroegd ontslag nemen,
behouden hun pensioenrechten.
In wezen beseffen zij dat zij de
verantwoordelijkheden van de
democratie niet aankunnen", al
dus een woordvoerder van het
ministerie van binnenlandse za
ken.
EURO-SOCIALISTEN:
(Van onze correpondent)
BRUSSEL (GPD) - De eerste taak
van de Europese Gemeenschap is
de bestrijding van de werkloos
heid en het waarborgen van vol
ledige werkgelegenheid. Dit zeg
gen de twaalf socialistische par
tijen uit de negen landen van de
Europese Gemeenschap in hun
„oproep aan de Europese kie
zers". die gisteren aan het slot van
hun driedaags congres unaniem
werd aangenomen. De oproep is
een gemeenschappelijk pro
gramma van de socialisten bij de
verkiezingen voor het Europese
Parlement in juni van dit jaar.
De'oproep bestaat uit een verkla
ring van 35 punten, die een nogal
vlak karakter heeft. Dat kon
moeilijk anders: het gaat om een
compromis tussen de vaak sterk
uiteenlopende opvattingen en
standpunten van partijen, die zelf
erg nationaal van karakter zijn.
Over de oproep is zeer lang ge
praat tussen de vertegenwoordi
gers van de deelnemende partij
en. Het ontwerp dat dinsdag
nacht was opgesteld, werd on
danks drie dagen debatteren niet
meer gewijzigd.
Oud-premier Den Uyl, die een ster
ke PvdA-delegatie leidde, ver
klaarde zich desgevraagd tevre
den over de oproep. Het congres
bleef een vrijblijvende zaak om
dat, zo zei Den Uyl, nu eenmaal
was gekozen om de oproep van
tevoren „plat te walsen". In de
verklaring wijzen de partijen er
trouwens ook op dat ze „onder
ling verschillende ervaringen
hebben opgedaan". Ook wordt
vastgesteld dat „heftigheid van
sociale strijd, culturele tradities,
besef van sociale problemen en
de wisselwerking van interne
politieke allianties zeer verschil
lend zijn".
De oproep bevat nauwelijks nieu
we elementen vergeleken met de
„politieke verklaring" die de so
cialistische partijleiders uit de
Europese Negen in juni vorig jaar
opstelden. Het voornemen de op
roep wat puntiger en aanspreke-
lijker te formuleren, bleef gro
tendeels steken in de compro
missen, die moesten worden af
gesloten. Dat leidde tot formule
ringen als: „Wij streven naar een
behoorlijke en democratische
structuur van het economisch
bestel", waarvoor maar weinig
kiezers warm zullen lopen.
De oproep bevat echter ook duide
lijk uitspraken. De Duitse Be-
rufsverbote - het uitsluiten van
mensen uit overheidsfuncties op
grond van hun politieke overtui
ging - wordt veroordeeld en af
gewezen. Ook moet een einde
komen, aldus de oproep, aan dis
criminatie, vooral van vrouwen.
Elke vorm van discriminatie te
gen buitenlanders wordt even
zeer afgewezen. De socialisten
noemen zich „warme voorstan
ders" van de toetreding van
Griekenland, Portugal en Spanje
tot de EG.
Onzekerheid rond Engeland
(Van c
correspondent)
PARIJS - Frankrijk wil niet praten
over beperking van het gebruik
van kernwapens. Dit heeft presi
dent Giscard d'Estaing in de mi
nisterraad gezegd.
Geruchten over de Franse bereid
heid tot gesprek over afremming
van dc kernbewapeningswed
loop hadden de kop opgestoken
nadat gedeelten bekend waren
geworden uit de gesprekken bij
de top in Guadeloupe.
Aan deze conferentie deden, behal
ve de Franse president, zijn En
gelse, Westduitse en Amerikaan
se collega's mee. Als een succesje
voor de Amerikaanse president
Carter was beschouwd, dat de
drie Europese regeringsleiders
hun steun hadden gegeven aan
SALT-2.
Het SALT-verdrag houdt afspra
ken in tussen de Verenigde Sta
ten en de Sowjet-Unie met be
trekking lot hun nucleaire bewa
pening. In dc tekst van het ver
drag is de bereidheid van de twee
landen opgenomen in een vol
gende onderhandelingsronde,
SALT-3, ook de Britse en Franse
nucleaire afschrikkingsmacht
onder loep te nemen.
Algemeen werd uit de positieve
houding van Giscard en de Britse
premier Callaghan over SALT-2
afgeleid, dat zij wel voor een
SALT-3 te vinden zouden zijn,
waar het Frankrijk betreft, is deze
zienswijze onjuist.
Zowel in de communistische als
gaullistische kranten in Frank
rijk verschenen commentaren
waarin de vrees werd verwoord
dat bij een SALT-3 het Franse-
nucleaire wapenarsenaal ter
sprake zou worden gebracht.
De gaullistisch Lettre de la Nation
zei het bijvoorbeeld zo: „Guade
loupe houdt in dat dc Franse stra
tegische strijdmacht en zijn tak-
tische strijdmacht betrokken
zullen raken in het wereldwijde
tussen Sowjets en Amerikanen"
Giscard vond deze commentaren
belangrijk genoeg om in de mi
nisterraad uit de doeken te doen
hoe voor hem de zaken er voor
staan. Hij liet welen dat Frankrijk
hoopt op een spoedige afsluiting
van het SALT-2-akkoord.
Verder stelde hij dat Frankrijk niet
wil deelnemen aan onderhande
lingen over de grijze zone - het
gebied langs de grenzen tussen
Oost- en West-Europa waar de
nucleaire raketten van middel
grote draagwijdte staan opge
steld. Dat wil Frankrijk niet om
dat het de onafhankelijke positie
van zijn afschrikkingswapen wil
bewaren.
Met de Franse besluiten is de hou
ding van Engeland in deze inte
ressant geworden, maar Londen
heeft officieel nog geen enkel
commentaar op de Franse beslis
sing gegeven.
SALT-3 zouden uiteindelijk Sow-
jet-Amerikaanse onderhande
lingen naar analogie van het eer
ste en nog in de maak zijnde
tweede akkoord ter beperking
van de strategische bewaping
tussen de VS en Moskou moeten
worden, waarin de Sowjet-Unie
ook „rekening" gehouden wil
zien worden met de Franse en de-
Britse kernmachten.
Naar echter in doorgaans goed in
gelichte kringen in Londen werd
vernomen, zou Engeland wel aan
President Giscard d'Estaing: geen Salt-3
zulke eventuele onderhandelin
gen willen deelnemen op voor
waarde, dat de Sowjet-Unie daar
tegenover aanmerkelijke ver
minderingen aanbrengt in dc-
che en kcr
lapei
nid-
De „Financial Times" schreef don
derdag overigens, dat Engeland
zich ernstig met dit vraagstuk zal
moeten gaan bezighouden, te
meer daar het besluit over de
„verouderde" raketten van het
type Polaris binnen 13 maanden
zal moeten worden genomen.
