Commissie: "Er wordt veel te snel gestrooid KMnsQm MILITAIR TEHUIS "BRONBEEK" GAAT DICHT Rode dominee op gereformeerde kansel Na ongeval in Joegoslavische gevangenis DONDERDAG 11 JANUARI 1979 PAGINA 7 ARNHEM ,/aNP) - "Bronbeek" was een aflopende zaak. We heb ben gedaan wat we konden: reclame in militaire bladen, ver spreiden van folders etc., maar we kregen niemand meer. Een tehuis voor louter bejaarde man nen is trouwens uit de tijd. Dat zegt commandant J. van der Leer naar aanleiding van de be schikking van minister Scholten van defensie om Bronbeek in Arnhem, Nederlands laatste huis voor oud-militairen, binnen twee jaar te sluiten. Van der Leer en drie vertegenwoordigers van het ministerie van defensie uit Den Haag hebben de overgebleven 42 bewoners en 35 personeelsleden van Bronbeek gistermorgen het ministeriële besluit meegedeeld. "Het was een klap voor ze. Alleen ik en mijn administrateur wisten, dat al vanaf 1975 wordt overwo gen Bronbeek voorgoed te slui ten", aldus Van der Leer. Het in 1859 door koning Willem de Derde aan de Nederlandse staat geschonken Bronbeek heeft jaarlijks een tekort van ruim twee miljoen gulden. Het tehuis zelf biedt plaats aan 100 oud-militai ren, het later gebouwde hospitaal kan 30 mensen herbergen. "Mijn grootste zorg is", vertelt com mandant Van der Leer, "mijn personeel elders onder te bren gen. Sommigen gaan binnenkort met pensioen. De overigen, voor al burgerpersoneel in dienst van defensie, hoop ik onder te kun nen brengen bij andere legeron derdelen hier in de omgeving". Van der Leer (64) noemt als oorzaak van het teruglopende aantal Bronbeekbewoners "de goede sociale voorzieningen van te genwoordig". Met de huidige pensioenen in het leger of zelfs met een bijstandsuitkering kun nen gewezen militairen tegen woordig in gewone verzorgings tehuizen terecht. Bronbeekbe woners (hun gemiddelde leeftijd is 80 jaar en 3 maanden) betalen voor hun verblijf op het schitte rend gelegen landgoed 60 pro cent van hun huidige inkomsten (pensioen of andere uitkeringen). Bronbeeks oudste inwoner is 95 jaar. De jongste werd kortgele den 68. De laatste bewoner kwam in november, een teken dat het opheffingsbesluit inderdaad overwacht kwam. Waar de Bronbeekbewoners heen gaan is onbekend. Van der Leer. "Ik heb twee jaar om dat uit te zoeken. Ik kan me voorstellen, dat sommige bewoners het liefst intrekken bij familieleden elders in het land. Voor anderen zullen we een verzorgingshuis zoeken. Alle kosten daaraan verbonden zijn voor rekening van defensie", zegt de Bronbeekcommandant, die zelf ook zal moeten verhuizen. Het op Bronbeek gevestigde mu seum, dat jaarlijks 14 a 15.000 be zoekers trekt, sluit reeds over een of twee maanden. We geven be langstellenden zo nog een kans het museum nog eens te bezich tigen, aldus Van der Leer, De hoofdmoot van het museum, de Knil-collectie, verhuist dan naar het Legermuseum in Leiden. Wat met onze etnografische collectie, de bibliotheek en de beelden in de tuin gebeurt, is mij nog niet bekend, zegt Van der Leer. Evenmin weet ik, vervolgt hij, wat na de sluiting van Bronbeek als verzorgingstehuis, zal gebeuren met het landgoed (ruim 8 hectare) en de daarop staande gebouwen. Officieel valt alles tóe aan konin gin Juliana, als erfgename van koning Willem de Derde. Deze schonk Bronbeek namelijk aan de staat zolang er een tehuis voor oud-militairen gevestigd zou zijn. Dat de koningin gebruik maakt van haar "recht" om Bronbeek "op te eisen", is onwaarschijnlijk. Van der Leer „Ik meen begrepen te hebben, dat zij het landgoed weer heeft vrijgegeven aan de staat. Wat die er verder mee doet, weet ik niet". Van der Leer is nu tien jaar Bron beekcommandant en loopt in uniform, hoewel hij behoort tot het burgerpersoneel van defen sie. Dat is zo afgesproken, ver klaart hij: enkele burgerperso neelsleden van Bronbeek zijn geüniformeerd. Het langs rijks weg 12 gelegen landgoed lag er gisteren winters bij. Sneeuw be dekte de commandants woning, hoofdgebouw met keuken, de nu als bloemenkwekerij dienst doende boerderij en de in 1916 opgerichte gebouwen van het hospitaal. Het standbeeld van Van Heutz in de tuin aan de straatkant is 's winters onzicht baar. Er zitten houten planken omheen, niet met het oog op een aanstaande verhuizing, maar om het beeld te beschermen tegen vorst en neerslag. Gemeenten in problemen door tekort aan strooizout DEN HAAG (GPD)- Sneeuwval en rukwinden hebben het verkeer gisteren overdag voor problemen gesteld. Gro te schade bleef evenwel uit omdat de automobilisten zich goed aan de weersomstandigheden aanpasten. Volgens een woordvoerder van de verkeersdienst rijkspolitie in Driebergen was het vooral in het westen van het land en op de Ve- luwe oppassen geblazen, 's Avonds kwam nog gladheid voor op de Afsluitdijk, in de IJssel- meerpolders en op op-en afritten van de doorgaande wegen. Overdag slaagden sneeuwruimers er over het algemeen goed in de grote wegen berijdbaar te hou den. Ook strooiwagens hadden het druk. Wat dat laatste betreft dreigt vooral de provincie Utrecht het moeilijk te krijgen. Daar is men door de voorraad strooizout bijna heen. De wagens die in Utrecht gisteren op pad gingen, hadden de laatste tonnen zout in hun bakken. Ook in ande re delen van het land is het strooi zout vrijwel op. Sommige ge meenten hebben helemaal niets In Leiden is de voorziening van strooizout op dit moment nog bij zonder goed. Nog steeds wordt het aangevoerd. Dinsdagavond, en gisteren was de buitendienst van de gemeentereiniging met man en macht aan het strooien. Daarbij is men maar incidenteel buiten de belangrijkste (bus) rou tes gekomen. De verwachting in Leiden is dat wannee van zout nu zou stoppen, weer blijft zodanig dat er 2 Prof. Ponsioen overleden DEN HAAG (ANP) - Prof. dr. J. A. Ponsioen, oud-hoogleraar aan het Instituut voor sociale studies in Den Haag, is dinsdagavond op 67-jarige leeftijd in Boskoop overleden. Professor Ponsioen studeerde filo sofische en theologische studies in Straatsburg en Nijmegen en promoveerde in 1952 cum laude aan de Katholieke Hogeschool te Tilburg tot doctor in de economi sche wetenschappen op het proefschrift "Symboliek in de samenleving". Hij heeft in zijn functie bij het Insti tuut voor sociale studies deelge nomen aan vele internationale bijeenkomsten op zijn vakge bied. Verder nam hij deel in di verse organen op dit terrein en verschenen tal van publicaties van zijn hand. Overheidsbaan voor burgemeesters UTRECHT (GPD) - Burgemeesters zouden na twee of drie ambtspe rioden kans moeten hebben op een andere passende baan bij de overheid. Vice-voorzitter Faber van het CDA heeft dat gisteren gezegd bij een vergadering van de kring van burgemeesters van de Nederlandse Christelijke Bond van Overheidspersoneel (NCBO). Faber wees erop, dat veel burge meesters na de vervulling van een paar ambtsperioden, die zes jaar duren, uitgekeken raken op hun baan. De mogelijkheid om van functie te veranderen, is voor deze groep evenwel niet groot. DEN HAAG - Bij zeer slechte v standigheden zullen gewijzigde rij tijden en uitgevallen verbindingen van treinen en bussen van de Neder landse Spoorwegen geregeld via ra dio en televisie bekend gemaakt moeten worden. Dit heeft de fractie-voorzitter van de VVD in de Eerste Kamer, mevrouw van Someren-Downer, gisteren in een serie schriftelijke vragen aan de minister van verkeer cn waterstaat en van erm kenbaar gemaakt Het mag, in haar ogen, niet meer voor komen dat reizigers lange tijd in on zekerheid moeten verkeren over ver trektijden van treinen en bussen en over het uitvallen van verbindingen. tensief gestrooid moet worden, het zout binnen drie dagen toch op zou zijn. Een woordvoerder van de landelij ke Commissie Gladheidsbestrij- ding heeft gezegd, dat de laatste weken veel meer zout is gebruikt dan kon worden aangevoerd. Vooral de gemeenten die onvol doende voorraad hadden, zaten al snel in de problemen, zo zei hij. „Men moet zuiniger aan doen. Er wordt veel te snel gestrooid. Als er sneeuw valt moet men niet ge lijk gaan strooien, maar s 1 vond hij. Het zout wordt geleverd door Akzo Zout Chemie in Hengelo. Daar is men overgegaan tot distributie van het goedje. Er gaat een dikke 8000 ton zout per dag uit, en nog is er een wachttijd van twee weken. Al dat zout dat op de wegen is te rechtgekomen, heeft daar - sa men met de vorst - vrij grote schade aangericht. Vooral op de oudere rijkswegen is het wegdek getooid met talrijke scheuren en kuilen. De kosten van herstel worden op 1000 gulden per kilo meter provinciale weg geschat. De wegen waar het om gaat, aldus een woordvoerder van het minis terie van verkeer en waterstaat, doorgaans toch al aan vernieu wing toe. Het komt nogal eens voor dat plotseling gaten in dit soort wegen vallen. Reparatie worden aangevangen zordra er geen kans op vorst meer is. De sneeuwval van gisteren heeft er toe bijgedragen, dat de veerboten naar Terschelling en Vlieland in de haven van Harlingen bleven. Als het weer het toelaat zou van daag deze vaardienst worden hersteld. De NS hadden het niet moeilijk met de gestaag neervallende sneeuw. Daar reed men volgens de nor male dienstregeling. „Er waren geen vertragingen of andere problemen", aldus een woord voerder van de Spoorwegen. Op Schiphol moeten de sneeuw ploegen weer in actie komen. De sneeuwstorm die over de natio nale luchthaven trok, was goed voor een sneeuwlaag van een centimeter dikte. Als gevolg van het boze weer buiten ons land moesten zeven vluchten naar Schiphol worden geannuleerd. Het luchtverkeer vanuit Schip hol had slechts met kleine vertra gingen te maken. Doordat de temperaturen in ons land rond de nul graad zweven, neemt de hoeveelheid ijs op de vaarwegen maar nauwelijks af. Op het IJsselmeer en het Mar kermeer komt zwaar vast ijs voor met plaatselijke ijsruggen. Scheepvaart is daar alleen moge lijk voor schepen met een groot motorvermogen, geholpen door ijsbrekers. .......ML 's-HERTOGEN BOSCH -Smeltende sneeuw op de daken kan flinke lekkage veroorzakenDat ondervonc het Noordbrabantse museum in 's-Hertogenbosch, waar men voorlopig de deuren heeft gesloten om de collectie te kunnen beschermen tegen het binnenkomende water. Daartoe moesten vele voorwerpen worden afgedekt met plastic. UIT IN DE RANDSTAD DEN HAAG Koninklijke Schouwburg: 12en 13jan.,20.15uur.HaagseComedie met "Pijlers van de samenleving"; 14 jan., 14.00 uur. Haagse Comedie met "Coriolanus" van Shakespeare: 14 jan., 20.15 uur, Haagse Comedie met "De voorpagina" van Hecht en McArthur; 15 en 16 jan., Paul Steenbergen en Ellen Vogel in "Lieve leuge naar"; 17 jan., 20.15 uur, "Mara, Fern, Has en Pink" van Pam Gems. HOT-Theater: 12,13,16. 17 en 18 jan 20.30 uur. Nieuwe Komedie met "De vroedvrouw"; 14 jan., 14.00 uur, Kindertheater Pssstt met "De droomsoezer". Congresgebouw: 12 jan.,20.00 uur, jeugdconcert door het Residen tie-Orkest o.l.v. Hans Vonk; 12,13 en 14 jan., 20.15 uur, Theater van de Lach met "Nee schat, nu niet"; 18 jan., 20.15 uur, Roe meens Panfluitensemble Benone Damian. Circustheater: 14 en 15 jan., 20.15 uur, Nationaal Ballet van Cuba. Diligentia: 13 jan., 20.15 uur, Tob de Bordes „De gelukkige prins" en "De kleine prins", van Óscar Wilde en Antoine de Saint-Exu- pery; 14 jan., 11.30 uur, Bernard Kruysen, bariton, Gerard van Blerk piano, Wendela Bronsgeest, sopraan en Thom Bollen, pia no; 14 jan., 14.30 uur, Helene Wickett, piano; 16 jan., 20.15 uur, Guarneri Trio; 18 jan., 20.15 uur, cabaret Don Quishocking met "Trappen op". Theater aan de Haven: 12 en 13 jan., 20.30 uur, Studio Laren met "Tuin der allegorieën; 18 jan., 20.30 uur. Festival Geïmproviseer de Moderne muziek. Theater/Studio De Appel: 12,13,16,17 en 18 jan., 20.30 uur, toneel groep De Appel met "De Feeks" (theater); 12,13 en 18 jan., 20.30 uur. toneelgroep De Appel met "Netvlies" van Peter van der Linden (studio). Theater in de Steeg: 12 en 13 jan., 20.30 uur, Frans Mulder met "Wat ik zoal tegenkom"; 14 jan., 14.30 uur, Haags Sprookjes Toneel met "Dag dromer". Theater Pepijn: 17 jan., 14.30 uur, kindertejater NJT met "Profes sor Zekerheid"; 18 jan., 20.30 uur, Poëzie Hardop gezongen. Houtrustkerk: 12jan.. 20.15 uur Hommage aan César Franck, m.m.v. Albert de Klerk, orgel en George van Renesse, piano. Theater De Tobbe, Voorburg: 12 jan., 20.30 uur, theater de Nar met "Met de Franselach"; 13jan., 21.00 uur, jazzconcert; 14 jan., 11.30, Polo de Haas, piano en Harry Sparnaay, basklarinet. LEIDEN Leidse Schouwburg: 13 jan., 20.15 uur, one-man-show Frans Hal- sema; 16 jan., 20.15 uur, toneelgroep Baal met "Bekende gezich ten, gemengde gevoelens" van Botha Strauss; 18 jan., 20.15 uur, "De trap" van Gerard Lemmens. Stadsgehoorzaal: 12 jan., 20.15 uur, concert door de groep Flairck; 13 jan., 20.00 uur, Residentie Orkest o.l.v. Hans Vonk; 14 jan., 11.30 uur, koffieconcert door het Erasmus Trio. Kapelzaal K&O-gebouw: 12 jan., 20.15 uur, Amsterdams Kernen semble; 17 jan., 20.15 uur, Daniël Kwartet. (Van één onzer verslaggevers) HEERHUGOWAARD - De hervormde predi kant Gerrit A. de Groot (43) van Heerhugo- waard en Venhuizen (Noord-Holland) mag niet meer in de plaatse lijke gereformeerde kerk preken omdat hij sympathie heeft voor het marxisme. De gere formeerde kerkeraad is van oordeel dat chris tendom en marxisme niet kunnen samen gaan. Ds. De Groot preekte daar af en toe in het kader van de oecu menische samenwerking. In zijn eigen (hervormde) ge meente heeft hij geen last, al is het gesprek daar over de verhouding tussen kerk en maatschappij, geloof en poli tiek in volle gang. De uitsluiting van ds. De Groot van de gereformeerde kansel heeft de hervormde gemeente er niet toe gebracht, de inter kerkelijke samenwerking te beëindigen. De bezwaren tegen ds. de Groot zullen ongetwijfeld nog zijn versterkt door het feit dat mevrouw De Groot, zijn echt genote, zich vorig jaar bij de gemeenteraadsverkiezingen in Heerhugowaard tot lijst trekker voor de Communisti sche Partij Nederland liet aanwijzen. Ds. De Groot, die zijn keuze voor een op marxistische principes gebaseerde inrich ting van de samenleving, uit sluitend om economische re denen, volmondig toegeeft, heeft wel begrip voor het standpunt van de gerefor meerde kerkeraad. Hij hoopt echter dat de gesprekken die hij met deze kerkeraad over de zaak wil gaan voeren, de nodige opheldering zullen brengen en uiteindelijk tot opheffing van het preekver bod zullen leiden. "Ik begrijp echt wel dat de weerstanden tegen een marxistische opstelling mede voortkomen uit de anti godsdienstige tendenzen in het communisme, maar waar het mij om gaat is dit, dat in de menselijke samenleving nu eenmaal een aantal funda mentele praktische zaken ge regeld moet worden en dat dit naar mijn mening het best kan gebeuren door de eco nomische grondwet van het marxisme daarin te betrek ken. Ik hoor vanuit het evangelie geluiden die ik in het socia lisme terugvind. Het komt mij voor dat je op die manier de tafel van de samenleving het best kunt dekken. En wat het a-theïsme van het com munisme betreft, in zekere zin ben ik ook a-theïstisch. Ik geloof namelijk niet dat er een god boven de wolken is die daar naar eigen believen aan de touwtjes van de wereld samenleving zit te trekken. Hij heeft zich geopenbaard in de mens Jezus Christus en het geloof in Jezus verplicht ons met elkaar om te gaan zoals Hij bedoelt. In mensen wil Hij, zij het op een verborgen manier, aanwezig zijn. Dat heeft ook politieke conse quenties. Die komen naar mijn mening in het kapitalis tische systeem niet tot hun recht". Ds. De Groot vindt de dialoog tussen christendom en marxisme, die hij graag ver taalt met de woorden "uitwis seling" en "communicatie" uiterst zinnig. "In Italië, Spanje, Frankrijk en Latijns-Amerika bijvoor beeld is die al volop aan de gang. Wat dat betreft leven we in Nederland, zoals ook in West-Duitsland en België, op een eilandje. De politieke im plicaties van onze theologie in déze tijd zijn hier nog nauwe lijks aan de orde". De predikant beschrijft zichzelf als een figuur die met ieder een over alles en nog wat graag wil praten. "Ik ben niet gesloten en rechtlijnig, sta met beide benen in de oecu mene en trek me niet terug op een eigen ideologisch ei landje. Maar als dat dan je in stelling is, werkt dat ook door in je manier van theologise ren en verkondigen". Overigens realiseert ds. De Groot zich wel dat het hier om een ongebruikelijke combi natie gaat. "Ik heb hier zeker spanningen van zien komen. Als je je echter open opstelt, ga je ook die spanningen niet uit de weg. Je verdisconteert ze gewoon in je keuze". In de hervormde gemeente is lang niet ieder het met de predikant eens, maar er is wel respect voor zijn keuze. "Ik moet zeggen dat er een voor treffelijke harmonie is. De kerkeraad gaat ervan uit dat ieder recht heeft op een vrije meningsuiting, ook de predi kant. Maar er is wel een voortdurende dialoog over de betrokkenheid van het geloof op de politiek". Ds. De Groot plaatst zijn preek verbod tegen een andere ach tergrond als hij zegt dat vrij zinnigen en hervormde bon ders ook niet op gerefor meerde kansels komen. Er zijn zelfs kansels gesloten voor eigen mensen, zoals de hoogleraar Kuitert en de Leidse studentendominee Wiersinga. Maar hier spelen theologische motieven een rol. In het geval Heerhugowaard is dan de po litiek erbij gekomen. Niet zo verwonderlijk als men weet dat er ook gereformeer de kerkeraden zijn die een dominee niet beroepen om- dat hij lid is van de Partij van de Arbeid. DEURNE/DEN HAAG (ANP) - De 29-jarige Theo Frerichs uit Deur- ne (N.Br.) is op Tweede Kerstdag in Skopje (Joegoslavië) veroor deeld tot drie jaar gevangenis straf. Frerichs was op 11 november j.l. be trokken bij een ongeval waarbij een man werd gedood en diens broer zwaar werd gewond. Tegen de uitspraak is inmiddels hoger beroep aangetekend, zowel door de Joegoslavische advocaat van Frerichs als door de familie van beide slachtoffers. Een woordvoerder van het ministe rie van buitenlandse zaken in Den Haag zei gistermiddag mo menteel weinig te kunnen doen. "We kunnen tenslotte niet treden in de rechtsgang van een ander land". Frerichs was in opdracht van het transportbedrijf Chr. van den Berg uit Vinkei (N.Br.) op weg naar Bagdad. Het ongeluk deed zich 's nachts voor op de beruchte autoput, een gevaarlijke weg dwars door Joegoslavië. Volgens mevrouw Frerichs liepen de bei de mannen midden op de weg. Zij wilden kennelijk hulp bieden aan een automobilist die met pech kampte. Die auto was volgens mevr. Frerichs niet verlicht, ter wijl er evenmin een gevarendrie hoek was opgesteld. Mevr. Frerichs heeft op eigen initia tief kort na het ongeluk haar man in de gevangenis van Skopje op gezocht. Zij hoopt eind deze maand opnieuw naar Joegoslavië te kunnen gaan. Op 1 februari is Frerichs namelijk jarig. Het mi nisterie van buitenlandse zaken heeft inmiddels al bemiddeld. zodat mevr. Frerichs er zeker van is dat zij dan ook haar man te spreken krijgt. Het ministerie heeft ook al in een vroegtijdig stadium het NOB- wegtransport in kennis gesteld. Een advocaat van doze vervoer dersorganisatie heeft het proces in Skopje bijgewoond. Mevrouw Frerichs zegt inmiddels in financiële moeilijkheden te komen. Het bedrijf waar haar man werkt is niet bereid door te betalen. "Theo Frerichs werkte pas een maand bij ons. We zijn wettelijk niet verplicht hem door te betalen. We zijn geen liefda digheidsinstelling. Driejaar sala ris is tenslotte een hoop geld". Aldus een woordvoerster van het transportbedrijf. Mevrouw Frerichs heeft inmiddels enkele uitkeringen van de bij standswet gehad, maar ook daar is volgens haar een einde aan ge komen. "Omdat wij een eigen huis hebben, heeft de gemeente gezegd, dat ik daar maar een ex tra hypotheek op moet nemen om zo de eerste tijd door te komen". Het gezin heeft twee kinderen van negen en zes jaar.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1979 | | pagina 7