Nieuw bewind Cambodja
protesteert tegen VN
BEZORGDHEID OM CAMBODJA
Olievervoer altijd een riskante zaak
m
Bloedige onrust
eist weer
in Iran
slachtoffers
Wilfried Martens
rië's formateur
Belgi
Egyptisch
standpunt
verzacht
PAGINA 13
PARIJS (Reuter/UPI) - Frank
rijk heeft inmiddels de Viet
namese inmenging in Cam
bodja veroordeeld, maar het
kritiseerde tegelijkertijd het
optreden van het Pot-bewind
in de voormalige Franse k
lonie. Het ministerie van bui
tenlandse zaken in Parijs
deelde mee dat Frankrijk
stappen van de Verenigde
Naties om de souvereiniteit
van Cambodja te herstellen
zal steunen. Tussen Parijs en
Phnom Penh bestonden geen
diplomatieke betrekkingen
sinds de Rhode Khmers in
1975 de Cambodjaanse
hoofdstad veroverden.
De regeringen in Washington
en Londen lieten zich be
zorgd, doch niet gelijk over de
toestand in Cambodja uit.
Terwijl de Verenigde Staten
zich voor terugtrekking van
de Vietnamese troepen uit
spraken, wilde Engeland de
Vietnamese invasie niet uit
drukkelijk veroordelen. In
vele delen van de wereld was
het bewind van Pol Pot we
gens zijn kennelijke minach
ting voor de rechten van de
mens al geruime tijd in dis
krediet geraakt. De mach
thebbers zouden zich aan uit
gebreide moordpartijen op de
eigen bevolking hebben be
zondigd.
Den Haag is bezorgd dat de val
van Phnom Penh zal leiden
tot ernstiger conflicten tussen
China en Vietnam. Een
woordvoerder van het minis
terie van buitenlandse zaken
zei gisteren dat de Neder
landse regering "de ontwik
kelingen in Cambodja met
zorg blijft volgen. Zij vreest
met name dat het conflict
verder zal escaleren in die zin,
dat derde partijen erbij be
trokken raken".
Thailand
Thailand maakt er geen geheim
van dat het over de ontwik
keling ongerust is. Kranten
daar vragen zich af of de Viet
namese bataljons nu niet
spoedig een of ander front
voor de bevrijding van Thai
land zullen gaan steunen. De
Thailandse regering belegde
een spoedbijeenkomst met de
leiders van de strijdkrachten
om zich te beraden over voor
zorgsmaatregelen.
Ook in Indonesië, Maleisië,
Singapore en de Filippijnen,
die samen met Thailand het
bondgenootschap van Zuid-
oostaziatische landen (Asean)
vormen, luidt de alarmklok.
Het bondgenootschap heeft
vorig jaar getracht een neu
trale koers te sturen in het ge
schil tussen het Cambodja
van Pol Pot en Hanoi.
Hoge functionarissen van
Asean kwamen gisteren in
Jakarta bijeen om een voor
stel te overwegen voor een
Asean-topconferentie, waar
ongetwijfeld de gebeurtenis
sen in Cambodja het belang
rijkste punt van bespreking
zullen zijn. De premier van
Thailand, generaal Kriangsak
Chamanand, heeft echter ge
zegd dat het uitgesloten is dat
Asean enige vorm van militai
re actie zou ondernemen. Hij
Filippijnse functionarissen zei
den de gebeurtenissen in
Cambodja met grote be
zorgdheid te volgen. Eerder
verklaarde president Ferdi
nand Marcos te vrezen dat het
conflict zich zal uitbreiden
over de rest van Zuidoost-
Azië.
Japan
Japan heeft te kennen gegeven
dat het misschien zijn eco
nomisch hulpprogramma
voor Vietnam zal herzien in
het licht van meldingen dat
Phnom Penh met hulp van
Vietnamese troepen was in
genomen.
Eén van de grootste problemen
waarvoor de Asean-landen
zich geplaatst zien is die van
de erkenning. De meeste lan
den in dit gebied vrezen Chi
na voor het hoofd te stoten,
als zij ertoe over zouden gaan
het door Vietnam gesteunde,
sommigen zeggen in het zadel
geholpen, nieuwe bewind van
Cambodja te erkennen. Men
voelt er niets voor verwikkeld
te geraken in de ideologische
strijd tussen Peking en Mos
kou.
Het in Singapore verschijnende
blad Straits Times, dat dik
wijls de mëning van de rege
ring weergeeft, schreef in een
hoofdartikel dat de vrienden
van Amerika 'een vertrou
wenscrisis' doormaken.
"Tenzij de Verenigde Staten
bereid zijn een^eloofwaardig
gebaar te maken tegenover
hun bondgenoten, zullen die
landen, die thans Amerika als
een vriend beschouwen, ge
dwongen worden hun poli
tiek te herzien en dienover
eenkomstig aan te passen",
aldus het blad.
Over de val van het Cambod
jaanse bewind schreef het
Franse dagblad Le Monde:
"De gebeurtenissen van zon
dag hebben het evenwicht in
Azië diepgaand veranderd.
Met het inzetten van tanks te
gen Phnom Penh heeft Hanoi
het masker laten vallen. Dit
gebeurde echter op een
ogenblik dat het diplomatie
ke klimaat voor China gun
stig is. Enige dagen voor de
reis van Deng Xiaoping naar
Washington kan Peking op
steun van Amerika en de on
der invloed van Washington
staande landen rekenen".
BANGKOK, THAILAND (AP/Reuter) - De pro-Vietname
se voorlopige Cambodjaanse regering heeft gisteren ver
klaard dat het voormalige regime van Phnom Penh heeft
"opgehouden te bestaan" en de ontmoeting van de Vei
ligheidsraad over het Cambodjaanse vraagstuk ,,een
schandelijke interventie" in de binnenlandse aangele
genheden van Cambodja genoemd. De Veiligheidsraad
zal vermoedelijk donderdag bijeenkomen.
De revolutionaire raad in Phnom
Penh onder voorzitterschap van
Heng Samrin zond de voorzitter
van de Veiligheidsraad een tele
gram, terwijl het voormalige
Cambodjaanse staatshoofd Si
hanouk van Peking naar New
York onderweg is om de zaak van
de gevallen regering voor de Ver
enigde Naties te bepleiten.
Sihanouk werd vier dagen geleden
door het regime van premier Pol
Pot in vrijheid gesteld nadat hij
drie jaar onder huisarrest had ge
staan.
Het door Heng Samrin onderte
kende telegram zei dat, met de
inname van Phnom Penh afgelo
pen zondag de regering van pre
mier Pol Pot aan haar einde was
gekomen. "De revolutionaire
raad van het volk heeft het
grondgebied van Cambodja to
taal in handen," aldus de bood
schap. Ondanks de bewering van
Heng Samrin dat de overwinning
van de pro-Vietnamese revolu
tionaire raad compleet is, zijn
militaire deskundigen in Bang
kok er zeker van dat de gevechten
in enkele gebieden nog voortdu-
Front
Thaise en Westerse deskundigen
meldden gisteren Cambodjaanse
troepen-bewegingen in het
noordwesten en aangenomen
wordt dat premier Pol Pot en de
topfunctionarissen uit zijn regi
me pogingen in het werk stellen
om nabij Siem Reap, ongeveer
200 kilometer ten noordwesten
van Phnom Penh, een front tegen
de troepen van de revolutionaire
raad te
Thailand heeft bekend gemaakt dat
het zijn grenzen sluit voor alle
Cambodjanen die politiek asiel in
het land zoeken. Het Thaise mi
nisterie van binnenlandse zaken
meldde dat een Chinese Boeing
707 bezig is ruim 600 Chinese ad
viseurs van een voormalige Ame
rikaanse luchtmachtbasis in
Thailand naar China te vervoe
ren. Tevens wordt een groep van
ongeveer 50 Noordkoreanen geë
vacueerd.
Chinezen en andere functionaris
sen verbonden aan diplomatieke
missies in Phnom Penh konden
ongehinderd, onder begeleiding
van Cambodjaanse regerings
troepen, door het noordwesten
van Cambodja trekken. Dit laat
duidelijk zien dat de "complete
overwinning" van de revolutio
naire raad niet volledig is.
(Door c
correspondent)
BRUSSEL - Wilfried Martens,
voorzitter van de Vlaamse chris
ten-democratische CVP, is door
koning Boudewijn gevraagd een
nieuwe regering te vormen. Drie
weken na de algemene verkie
zingen, die slechts geringe ver
schuivingen tot gevolg hadden, is
de Belgische politieke crisis
hiermee in een beslissend sta
dium gekomen. Martens vroeg
gisteren overigens een etmaal
bedenktijd voor het aannemen
van de formatieopdracht.
Na ruim twee weken van eindeloze
gesprekken met alle Belgische
politieke leiders maakte Willy
Claes, Vlaams socialist en minis
ter van economische zaken in de
huidige en de vorige regering,
gisteren een einde aan zijn carriè
re als informateur. In het ko
ninklijk paleis in Laken bracht
hij het Belgische staatshoofd on
getwijfeld een tamelijk somber
verslag uit over de politieke si
tuatie in het land.
Als leider van de grootste politieke
formatie in België is Martens ver
volgens door de koning verzocht
verantwoordelijkheid te nemen
als formateur, zoals men dit in
België pleegt te zeggen. Het wek
te geen verwondering dat de
CVP-leider aarzelde: een uur
voordat minister Claes naar La
ken ging, bepleitte de Waalse so
cialistische leider André Cools
voortzetting van de huidige
„overgangsregering", die geleid
wordt door minister-president
Paul Vanden Boeynants, een
Brusselse christen-demo
craat.
De suggestie van Cools is een klap
in het gezicht van de Vlaamse
christen-democraten. De CVP
wil graag alleen met de socialis
ten uit Vlaanderen, alsmede ui
teraard de Waalse cfr'ster de
mocraten, gaan regeren. Maar
Cools houdt vast aan zijn voor de
verkiezingen plechtig gesmeed
verbond met het Brusselde FDF,
de grootste partij in het hoofd
stedelijk gewest. De FDF moet in
de regering blijven, zegt
Cools.
Als het FDF blijft, dan zal ook de
Vlaamse Volksunie - de laatste
partner in de coalitie van premier
Leo Tindemans, die in oktober
ten val kwam - weer mee moeten
doen. Maar de Volksunie, de gro
te verliezer van de verkiezingen
van half december, voelt meer
voor een verfrissende oppositie-
kuur. Ook is de CVP de Volksu
nie en vooral het FDF liever kwijt
als er een nieuwe regering moet
worden gevormd. CVP-voorzit-
Voorzitter
Radio-Hanoi meldde gisteren dat
opstandelingenleider Heng Sam
rin, een 44-jarige vroegere officier
van de Rode Khmer, een dagor
der had uitgevaardigd waarin hij
zichzelf benoemde tot voorzitter
van het revolutionaire volksco
mité. Hij benoemde verder een
uit zeven leden bestaand kabinet,
dat onder zijn leiding staat.
Tot vice-voorzitter is benoemd
Hem Sovana. Hij beheert de post
ter Martens mag de politieke De
knoop nu gaan ontwarren.
Chea Sim, vice-voorzitter van het
verenigd front, is belast met bin
nenlandse en Mun Sen met bui
tenlandse zaken.
overige leden van de raad zijn ij
het buitenland niet bekend.
CAIRO (Reuter) - Egypte heeft zijn
standpunt inzake de belangrijk
ste geschilpunten met Israël be
treffende een vredesverdrag ver
zacht, maar het houdt nog vast
aan een tijdschema voor Pale
stijns zelfbestuur.
De Egyptische opvattingen over
een hervatting van de vastgelo
pen vredesbesprekingen zijn
vervat in een brief die premier
Moestafa Chalil dit weekeinde
aan de Amerikaanse minister van
buitenlandse zaken, Cyrus Van
ce, zond.
"Egypte, dat in het verleden soe
pelheid betoonde, heeft nieuwe
flexibele denkbeelden voor een
hervatting van de onderhande
lingen aangeboden". Het is be
reid het overleg op elk gewenst
tijdstip en op elke gewenste
plaats te hervatten. Maar Egypte
had niet zijn standpunt gewijzigd
inzake de noodzaak tot het bin
den van een verdrag aan een tijd
schema voor verkiezingen op de
westelijke Jordaan-oever en in de
Strook van Gaza.
De afwezigheid van zo'n tijdsche
ma zou het vredesverdrag maken
tot een afzonderlijk akkoord en
dat was als zodanig voor Egypte
onaanvaardbaar.
Genoemde kring zei voorts dat
premier Chalil in zijn brief aan
minister Vance duidelijk maakte
dat Egypte de Amerikaanse in
terpretatie zou aanvaarden van
artikel 6 van het ontwerp-ver-
drag. Die interpretatie bevestigt
Egypte's recht om te voldoen aan
zijn verplichtingen volgens het
collectieve Arabische defensie
verdrag van 1951 ingeval van
agressie tegen een Arabische
staat. Het huidige ontwerp stelt
het bilaterale pact tussen Egypte
en Israël boven een ander ver
drag dat Egypte eventueel gete
kend heeft.
an Phnom Penh verwelkomen de door Vietnam gesteunde Cambodjaanse rebellendie z
i Cambodja i
Tijdens nationale rouwdag
TEHERAN (DPA/AFP) - De bloedige onrust in Iran duur
de ook gisteren voort. Ondanks de installatie van de
nieuwe regeringsleider Baktiar eisten gevechten tussen
de sjah vijandig gezinde demonstranten en militairen gis
teren in Teheran opnieuw minstens zes mensenlevens.
Volgens ooggetuigen schoot op de
ze tweede achtereenvolgende na
tionale rouwdag een legerofficier
een ongeveer tienjarige jongen
dood.
Radio-Teheran meldde onlusten in
Tabris, waar scholen en biblio
theken in brand gestoken zouden
zijn. Over slachtoffers zei de radio
niets.
Terwijl een datum voor het vertrek
van de sjah naar het buitenland
ook gisteren nog in de lucht hing,
stelde de Kamer van Afgevaar
digden van het Iraanse parlement
een vergadering van vandaag uit
tot donderdag. De radio meldde
voorts dat het hogerhuis zaterdag
bijeen zal komen. Premier Bak
tiar zal voor beide Kamers een re
geringsverklaring afleggen en
zijn regering voorstellen.
Baktiar hief gisteren na vier maan
den de staat van beleg op voor de
stad Schiras. De staat van beleg
werd destijds voor twaalf steden
ingesteld, waaronder Teheran.
In Qarchak, ten zuiden van Tehe
ran, hingen demonstranten giste
ren twee Afghanen op die be
schuldigd werden van diefstal.
Volgens latere meldingen staan
in Tabris zes van de acht biosco
pen in brand, evenals tientallen
huizen, bankgebouwen en fa
brieken.
In Sari, aan de Kaspische Zee, zou
den gisteren twee mensen zijn
gedood en tien gewond. In Rey,
ten zuiden van Teheran, zijn drie
mensen gedood en acht gewond
en in Mobarakeh viel een dode en
liepen zes mensen verwondingen
op.
In Yazd, in het zuiden, sloegen mili
tairen een aanval van betogers af
op het hoofdkwartier van de ge
heime politie, de Savak.
Wapengebrek
terroristen?
ROME (UPI) - De terroristen in
Italië hebben mogelijk ge
brek aan wapens. Dit is een
veronderstelling die is geop
perd nadat gisteren een drie
tal van hen een overval deed
op het infanterie-museum in
Rome en wapens opeiste van
een soldaat en dienstdoend
personeel. Zij kregen echter
te horen dat alle wapens, zoals
oude donderbussen, voorla
ders en andere oude vuurwa
pens onbruikbaar waren ge
maakt.
Na zelf de zaak te hebben ge
controleerd, vertrokken de
overvallers met de porte
feuilles van de soldaat en een
personeelslid.
LONDEN (Reuter) - Het vervoer van olie over de we
reldzeeën is altijd een riskante aangelegenheid ge
weest en met het nieuwe jaar nog nauwelijks een
week oud zijn er al drie aanzienlijke ongelukken ge
beurd.
Geheimzinnige explosies die enorme branden veroor
zaakten leidden tot het verlies van meer dan 100
mensenlevens.
Negenenveertig bemanningsleden en havenarbeiders
vonden gisteren de dood nadat de 62.776 ton meten
de Franse tanker Betelgeuse in een zee van vuur
explodeerde tijdens het lossen van 120.000 ton olie in
de opslagplaats in de baai van Bantry in Zuidwest-
Ierland. Een woordvoerder van Gulf Oil, de eigenaar
van de opslagplaats, zei dat er nog geen aanwijzing
was voor de oorzaak van de explosie die het schip in
tweeën brak en wrakstukken en olie over een groot
gebied verspreidde.
Lloyds Shipping zei dat er per jaar ca. 1,7 miljard ton
olie over de wereld vervoerd worden in ca. 3.500
diepzeetankers van meer dan 10.000 ton.
In de periode van oktober 1977 tot oktober 1978 deden
zich 18 ernstige ongelukken voor waarbij 14 tank
schepen totaal verloren gingen.
Zes dagen geleden vloog een Amerikaanse tanker na
een explosie in de Caribische Zee in brand. Het schip
zonk. Ruim 30 mensen verloren het leven. Overle
venden zeiden dat veel bemanningsleden in zee
sprongen nadat op onverklaarbare wijze brand was
uitgebroken bij de achtersteven van de 3.339 ton me
tende Master Michael die dieselolie van Venezuela
naar Haïti vervoerde.
Op oudejaarsavond brak voor de kust van Noordwest- De regering in Dublin had gewaarschuwd dat i
vervoerde. Zevenentwintig bemanningsleden, plus
de kapitein, zijn vrouw en kind, lieten het leven.
Het ernstigste ongeluk in zijn soort van 1978 gebeurde
volgens Lloyds Shipping in oktober toen 43 mensen
omkwamen en zeker 70 gewonden vielen nadat een
ontploffing de machinekamer van een in Liberia ge
registreerde tanker in de haven van Singapore uit
eenreet.
Een woordvoerder van Lloyds zei dat het zeer moeilijk
was de oorzaken van een explosie te achterhalen,
vooral wanneer een schip volkomen in tweeën brak.
Het gevaarlijkste was het lossen of het schoonmaken
van de tanks.
Als een tankschip volgeladen is, zijn de omstandighe
den het veiligst omdat het gas bovenaan te rijk is om
te exploderen. Maar bij het leegpompen van de tanks
zou er lucht kunnen binnenstromen waardoor er een
potentieel gevaarlijk mengsel van zuurstof en olie-
gassen kan ontstaan.
Hij zei dat veel oliemaatschappijen nu een edelgassys
teem gebruiken om gasdampen uit de tanks te ver
drijven en zolang dit systeem werkt is er weinig ge
vaar voor explosie.
Maar veel explosies hadden zich voorgedaan nadat het
systeem kapot was gegaan hetgeen niemand van de
bemanning zich gerealiseerd had, aldus de woord
voerder.
Het ongeluk met de "Betelgeuse" heeft geleid tot een
sluiting van de oliehaven waar zich al 24 incidenten
voordeden waarbij de omgeving door olie werd be
vuild. De baai is een van de mooiste in Zuid-Ierland
met een plantengroei die aan de Rivièra doet denken.
In de Ierse haven Bantry explodeerde gisteren de tanker BetelgeuseNegenenveertig mensen vonden de dood.
definitieve
