Hoofdstad Cambodja gevallen
Spaanse koning eist
discipline leger
Nieuw kabinet van Iran
wekt veel weerstand op
Grote vierna top tevreden naar huis
Phnom Penh in handen van pro- Vietnamezen
Carel Hugo
eindelijk
Spanjaard
MAANDAG 8 JANUARI 1979
9?
GUADELOUPE (Reuter) - De 'gro
te vier' van het Westen hebben
zaterdag op Guadeloupe, waar zy
twee dagen byeen zijn geweest,
met nadruj verzekerd dat de
normalisering van de betrekkin
gen tussen de V.S. en China niet
tegen de Sowjet-Unie is gericht
en dat aan hun pogingen om tot
ontspanning in de wereld te ko
men door deze normalisering
geen afbreuk zal worden gedaan.
President Carter van de V.S., pre
mier Callaghan van Engeland,
president Giscard d'Estaing van
Frankrijk en bondskanselier
Schmidt van West-Duitsland ga
ven deze verzekering in een aan
de pers verstrekte verklaring na
afloop van hun topconferentie.
Callaghan en Schmidt zeiden tegen
Carter op een bijeenkomst in de
open lucht met verslaggevers te
hopen dat het zich al zo lang
voortslepende overleg met de
Sowjet-Unie over de beperking
van de strategische bewapening
(SALT) snel zal worden afgerond
en dat het akkoord zo spoedig
mogelijk zal worden geratifi
ceerd. Callaghan en Schmidt be
loofden alles te doen wat in hun
vermogen ligt om het proces te
versnellen. Het zou wel een heel
droevige dag zijn als het akkoord
niet werd geratificeerd, zo zei
Callaghan.
Hun gastheer op Guadeloupe, de
Franse president Giscard d'Es
taing zei dat er over de grote we-
reldpropblemen geen menings
verschillen bestonden tussen de
vier. Wel gewaagde hy van een
verschil in accent.
Een zonnig onderonsje op Guadeloupe, speciaal gearrangeerd voor de fotografen.
Alle vier waren het erover eens dat
zij op Guadeloupe een "nuttig,
rechtstreeks en persoonlijk con
tact" hadden gehad. President
Carter sprak in dit verband zelfs
van een "haast ongekende har
monie". "Ik heb nog nooit een
conferentie bijgewoond die voor
mij nuttiger is geweest of belang
rijker van karakter was", zo zei
hij.
De Amerikaanse president merkte
voorts op dat het aanknopen van
betrekkingen met China geen
hinderpaal voor de ontspanning
is en later mogelijk "een middel
tot verdieping van de vriend
schap met het Russische volk"
kan worden.
zullen Worden op de conferentie
in Wenen over de wederzijdse en
evenwichtige vermindering van
de troepensterkte in centraal Eu
ropa (MBFR). Schmidt zei voorts
dat voor de stabiliteit op de we
reld ook goede betrekkingen tus
sen de industrie- en de ontwik
kelingslanden nodig zijn. Men
had deze kwestie dan ook diep
gaand besproken.
'Op hun slotzitting spraken de grote
vier onder meer over Iran. het
Midden-Oosten, Turkije, Pakis
tan en Afrika. Callaghan en
Schmidt zeiden dat de toestand
in diverse onrustige gebieden re
den geeft tot ernstige zorg. Maar
zij meenden toch dat de algeme
ne toestand op de wereld in de
afgelopen twee jaar is verbeterd.
Carter zei in dit verband: "Voor
malige vijanden zijn vrienden
geworden, potentiële vijanden
trachten geweld te vermijden
door nauw overleg en onderhan
delingen en de bestaande vriend
schappen zijn versterkt."
Men heeft ook van gedachten ge
wisseld over het voorstel van
Giscard d'Estaing om een Euro
pese ontwapeningsconferentie
bijeen te roepen. De Franse pre
sident merkte zelf nog op dat
economische en monetaire
problemen niet uitvoerig aan de
orde zijn geweest.
Van goedingelichte zijde werd later
nog meegedeeld dat de vier
staatslieden langdurig gesproken
hebben over de toestand in Iran
speciaal uit het oogpunt van de
olieleveranties. Men was het er
verder over eens geworden dat
Turkije- "gepaste hulp" nodig
heeft in verband met de ernstige
situatie aldaar. Men was het ech
ter niet eens geworden over de
grootte van de financiële steun en
de verdeling hiervan over de
westelijke landen.
De politici besloten verder nog
hulp aan de vluchtelingen uit
Zuidoost-Azië te intensiveren.
(Door onze correspondent)
MADRID - De Spaanse koning
Juan Carlos heeft zaterdag in
Madrid op de jaarlijkse
nieuwjaarsreceptie voor de
legerleiding de militairen te
verstaan gegeven dat zij bo
ven alles de discipline moeten
handhaven. De Spaanse vorst
noemde in zijn rede het gebrek
aan discipline een groter ge
vaar dan een gemaakte fout.
pen fout kan men herstellen.
Militairen of een leger, die de
discipline kwijt zijn, kunnen
geen succes hebben. Dit zijn
niet langer militairendit is
niet langer een leger", aldus
de Spaanse monarch, die
eveneens de wens uitsprak
dat alle militairen in hun
streven naar de veiligheid
van Spanje hun persoonlijke
mening over politieke zaken
voor zich houden.
De rede van Juan Carlos, die bij
de strijdkrachten een diepe
indruk heeft achtergelaten,
werd voorafgegaan door een
toespraak van de minister
van defensie, luitenant-gene
raal Manuel Guttierrez Mel-
lado. De minister herdacht de
militairen en de politieagen
ten die gevallen waren in de
strijd tegen het terrorisme en
legde er de nadruk op dat in
het nieuwe Spanje het leger
geïntegreerd moet zijn in de
maatschappij. Als teken van
rouw voor de woensdag door
de ETA vermoorde generaal
Constantin Ortin Gil werd er
op de militaire nieuwjaarsre
ceptie geen drank geser
veerd.
Aanslag
De 24-jarige guardia civil An
tonio Ramirez Gallardo en
zijn 20-jarige verloofde, Hor
tensia Gonzalez Ruiz, zijn za
terdagochtend in Beasain
(Van onze correspondent)
JAKARTA - Radio Hanoi heeft in een in Bang
kok en Jakarta opgevangen uitzending de ver
overing bekend gemaakt van Phnom Penh door
pro-Vietnamese strijdkrachten. Ook de radio
van het Verenigd Front voor de Redding van
Cambodja maakte gewag van de val van de
hoofdstad.
in het geschil met Cambodja. Zijn
voorbeeld werd gevolgd door zijn
Cambodjaanse evenknie leng
Sary. In november volgde de
Chinese premier .Deng Xiaoping
dit voorbeeld. Hij reisde ook
langs de Asean-hoofdsteden om
de regeringen te waarschuwen
voor Hanois expansionistische
plannen. Tezelfder tijd sloten
Hanoi en Moskou een vriend
schapsverdrag.
Beide radiostations meldden dat
„bevrijdingstroepen de stad
hebben veroverd en de regering-
Pol Pot ten val hebben ge
bracht". In de buitenwijken zou
nog door regeringstroepen te
genstand worden geboden, maar
het centrum, aldus de opstande
lingenradio, is in stevige handen
van het Front.
De rode vlag van het Front zou op
de belangrijkste gebouwen in de
door de machthebbers verlaten
stad zijn gehesen. De bevrij
dingstroepen rukken op naar het
westen om de steden daar te ver-
De val van Phnom Penh komt na
een grootscheeps offensief van
de Vietnamezen, dat in december
werd ingezet. In korte tijd wisten
de goed getrainde Vietnamese
troepen de provinciale hoofdste
de^ in het noordoostelijk deel,
alle"strategische wegen inclusief
de belangrijke rijksweg vier, die
Phnom Penh verbindt met de
enige diepzeehaven Kompong
Som, waar de Chinese wapens
binnenkomente veroveren op de
regeringsgroepen, die nauwelijks
tegenstand boden.
In de bezette gebieden hebben de
Vietnamezen en de leden van het
Front, dat in december is opge
richt, een politiek programma
opgesteld dat voorziet in de op
richting van lokale raden, die
verantwoordelijk zijn voor het
bestuur inclusief de reorganisatie
van de voedselproduktie.
Veiligheidsraad
Kort voor de val van Phnom Penh
had een Chinees transportvlieg
tuig een aantal Cambodjaanse
leiders uit de belegerde stad
weggehaald en naar Peking
overgebracht. Een van de geëva
cueerd en was prins Norodom Si-
hanoek, die aan het hoofd van een
Cambodjaanse delegatie naar
New York zal reizen om de Cam
bodjaanse zaak bij de VN te be
pleiten. De Veiligheidsraad be
sloot vorige week in een speciale
zitting de klacht van Cambodja
tegen de „Vietnamagressie" in
behandeling te nemen.
De terugkeer van Sihanoek in de
politiek werd al enige tijd ver
wacht. Sihanoek, die in Peking
werd verwelkomd door vice-
premier Deng Xiaoping, werd al
enige tijd getipt als mogelijke
compromisfiguur, die acceptabel
zou zijn voor zowel Peking als
Hanoi in het Cambodjaans-Viet-
conflict.
Zomeroffensief
i de communisti-
Indochina, tussen 1° december ten slotte zette Hanoi
een grootscheeps zomeroffensief
in tegen Cambodja en werd in dit
land zelf een Front voor de Na
tionale Redding van Cambodja
gevormd onder leiding van Heng
Samrin, een voormalig politiek
commissaris en bevelhebber van
de vierde divisie van het Cam
bodjaanse leger. Het Front zegt in
een uit elf punten bestaand pro
gramma dat het zich onder ande
re tot taak stelt om het regime-
Pot-Sary ten val te brengen, een
nieuwe grondwet op te stellen,
algemene verkiezingen te hou
den, families te herenigen, en
vrijheid van beweging en gods
dienst toe te staan.
kwam Sihanoek weer
voetlicht.
Scheuring
De scheuring
sche partij i
die van Cambodj,
Vietnam, die bondgenoten waren
in de oorlog tegen de Amerika
nen, manifesteerde zich eind
1977. In een 46 minuten durende
radiorede beschuldigde presi
dent Khieu Sam-pan Vietnam
van agressie en van het voeren
van een onverklaarde oorlog te
gen buurland Cambodja. De be
schuldiging kwam na een nogal
gecompliceerde diplomatieke
manoeuvre, waarbij niet alleen
Hanoi, Phnom Penh en Vientiane
betrokken waren, maar ook Pe
king en Moskou. Volgens Khieu
Sam-pan was het motief van Ha
noi om Cambodja te annexeren
om zodoende gestalte te geven
aan een lang gekoesterde wens:
de vorming van een grote federa
tie van Indochina onder leiding
van Hanoi.
In januari 1978 maakte Phnom
Penh bekend dat het een belang
rijke zege had behaald. Phnom
Penh beweerde dat het de meeste
gebieden die de Vietnamezen in
eerdere oorlogen hadden bezet,
had teruggewonnen. In maart
van hetzelfde jaar begon Hanoi
een campagne tegen de in Ho
Tsji-min-stad, het vroegere Sai
gon wonende Chinezen. Al hun
bezittingen werden in beslag ge
nomen. De Chinezen werden ge
stuurd naar de „economische zo
ne", waar ze dwangarbeid moes
ten verrichten. Deze campagne
was het begin van een massale
exodus van Vietnamese Chine
zen. In mei uitte Peking zijn be
zorgdheid over het wegsturen
van deze Chinezen. In juni werd
Hanoi lid van de Comecon (de
Oosteuropese tegenhanger van
de EG), een stap die iedereen ver
raste. In juli verbrak Peking alle
economische betrekkingen met
Hanoi. De Vietnamese consula
ten in Kanton en Koenming wer
den gesloten.
zaak met de Vietnamezen uit te
praten. Maar tegelijkertijd waren
er aan de gezamenlijke grens tal
rijke incidenten. In september
ging de Vietnamese premier
Pham Van-dong op toernee langs
de Zuidoostaziatische hoofdste
den om sympathie te winnen
voor het Vietnamese standpunt
TEHERAN (AFP/Reuter) - De
nieuwe Iraanse premier Shapur
Baktiar heeft zijn nieuwe kabinet
aan de sjah voorgesteld. Bij deze
gelegenheid sprak de sjah op
nieuw van een "eventueel vertrek
wegens gezondheidsredenen".
Baktiar kondigde aan maatrege
len te nemen tegen de "beulen en
de corrupte mensen".
Het nieuwe Iraanse kabinet van de
63-jarige Baktiar telt veertien le
den. Minister van buitenlandse
zaken is Achmed-Mirfendereski,
voormalig ambassadeur in de
Sowjet-Unie en oud-onderminis
ter van buitenlandse zaken. Mi
nister van defensie wordt Ferei-
doun Djam, generaal en oud-am
bassadeur in Madrid. De journa
list Curis Amouzegar moet toe
zicht houden op de vrijheid van
pers.
Premier Baktiar zei tegenover
journalisten dat de sjah te kennen
heeft gegeven voor een rustpe
riode naar het buitenland te zul
len gaan. Na deze vakantie zal hij
terugkeren naar Iran. "De sjah
heeft ermee ingestemd dat hij
moet regeren volgens de grond
wet en dat de regering het land
feitelijk moet besturen". Baktiar
kondigde onder meer een her
vorming aan van de gevreesde
geheime politie Savak.
Baktiar verklaarde verder dat er in
de Iraanse grondwet een plaats is
voor een monarchie. Hij zei te
hopen dat de monarchie blijft be
staan en voegde er aan toe dat de
sjah graag een democratische re
gering in Iran ziet.
Premier Baktiar sprak van een
misverstand tussen de sjah en het
Iraanse volk. Hij hoopte dit mis
verstand uit de weg te ruimen.
De Vietnamese premier Pham Van-
dong heeft in oktober tijdens zijn
rondreis langs de Zuidoostazia-
tishe hoofdsteden herhaaldelijk
laten doorschemeren dat hij be
reid is met Sihanoek te praten
wanneer die weer op het politieke
toneel zou verschijnen. Sihanoek
leefde lange tijd in ballingschap
in China, maar keerde in 1978
naar Cambodja terug waar hem
door Pol Pot een spreek- en ver
schijningsverbod werd opgelegd.
Lange tijd dacht men dat de
prins, die nog erg populair is,
door het nieuwe bewind uit de
weg was geruimd. Maar op 27
september van het vorig jaar
Illegaal
De belangrijkste religieuze opposi
tieleider, ajatollah Khocmeini
heeft zaterdag in Parijs verklaard
dat het nieuwe kabinet van pre
mier Baktiar illegaal is. De 78-ja-
rige moslemleider riep de arbei
ders van Iran op te staken om de-
ze "illegale regering opzij te zet-
DEN HAAG (ANP) - In een telegram heeft de stichting Terre des Hommes ten"
Nederland de regering verzocht met spoed 500 Vietnamese vluchtelin- Khoemeini had felle kritiek op pre-
gen op te nemen. De stichting heeft daarbij aangeboden de organisatie
van de overtocht op zich te nemen.
Terre des Hommes is vooral bezorgd over de toestand van de vluchtelin
gen aan boord van het vrachtschip Tung An dat voor de Filippijnse kust
„Neem bootvluchtelingen op"
ligt.
Gisteren nam de Israëlische regering naar aanleiding van een gezamelijk
initiatief van Terre des Hommes Nederland en de vredesapostel Abi
Nathan het besluit om 100 Vietnamese vluchtelingen op te nemen.
Vorig jaar december liet de Nederlandse regering twee groepen Vietna
mese bootvluchtelingen toe. Zij werden ondergebracht in opvangcentra
in Drente.
sident Carter die hij brandmerkte
als een vijand van Iran. Maar ook
de Russen en de Chinezen moes
ten het ontgelden. De Sowjet-
Unie, zo zei hij, hoewel geen vij
and van hetzelfde niveau als de
V.S., heeft de sjah niet veroor
deeld en de Russen hebben de
"heilige" beweging van de Iraan
se islamieten in een verkeerd
daglicht gesteld.
Wat China betreft merkte Khoe
meini op dat "de Chinese premier
gelopen heeft over de lijken van
onze mensen en de maatregelen
van de sjah vóór de ontwikkeling
van het land bewonderd en ge
prezen heeft."
De moslemleider dreigde tenslotte
met nog hardere maatregelen als
de sjah niet voorgoed de benen
neemt.
Het Russische partijorgaan Pravda
heeft gisteren gewaarschuwd,
dat een eventuele "buitenlandse
militaire inmenging in Iran door
de Sowjet-Unie zal worden be
schouwd als een inbreuk op haar
veiligheidsbelangen.".
Het Sowjet-persbureau Tass, dat de
Pravda aanhaalt, meldt verder,
dat aanwijzingen tot pogingen tot
inmenging in de Iraanse aangele-
geheden, die voor alles door de
V.S. worden verstrekt in weerwil
van de tegenspraken van Was
hington, hevige ongerustheid
wekken zowel in Iran als in de
buurlanden. "Want", zo heet het
letterlijk, "hoe zou men de ver
plaatsingen in de Perzische Golf
van Amerikaanse marine-eenhe
den anders kunnen zien, alsook
de verschijning in de Zuidchine-
se Zee, bij de toegang tot de Indi
sche Oceaan van een nog belang
rijker Amerikaans eskader en de
aankomst in Teheran van Ameri
kaanse adviseurs?"
In vier wijken van de Iraanse
hoofdstad hebben troepen giste
ren het vuur geopend ter verdrij
ving van betogers, die demon
streerden tegen de regering van
premier Baktiar.
Het schieten begon vóór de mid
dag, nadat het zaterdag in Tehe
ran betrekkelijk rustig was toen
de sjah Baktiars regering ontving
en bekendmaakte, dat hij met
vakantie in het buitenland wen
ste te gaan.
De demonstranten riepen gisteren
"de sjah moet dood" en "wij wil
len geen machteloze premier". Er
werden ook branden gesticht in
straten. Deze werden door de mi
litairen gedoofd, die de betogers
achterna zaten in de verlaten stra
ten.
In Teheran is een algemene staking
uitgeroepen door het Nationale
Front. Deze staking is gericht te
gen Baktiar, die eerder als lid van
het front was geroyeerd.
Waklheim op Cuba
HAVANA (Reuter) - De secretaris
generaal van de Verenigde Na
ties, Kurt Waldheim, is gisteren
in Havana aangekomen voor een
tweedaags bezoek aan Cuba. Het
is de eerste maal sinds de crisis
van 1962 dat een secretaris gene
raal van de VN voet op Cubaanse
bodem heeft gezet.
Waldheim zal met de Cubaanse
president Fidel Castro onder
meer van gedachten wisselen
over internationale economische
vraagstukken zoals de betrek
kingen tussen de industrielanden
en de Derde Wereld.
door een aanslag om het leven
gekomen. Het paar werd in de
auto op een kruispunt in het
dorp beschoten door twee
mannen. Direct na de aanslag
vluchtten de daders in een ge
reedstaande auto. Op de
plaats van de aanslag heeft
men een aantal kogelhulzen
gevonden van het type Para
bellum, de munitiesoort, die
ETA-Militar gewoonlijk bij
aanslagen gebruikt.
Inmiddels is gebleken dat de
politie niet efficiënt werkt in
haar speurtocht naar het
commando, dat woensdag de
militaire gouverneur van
Madrid, generaal Constantin
Ortin Gil, vermoordde. Tot op
heden hebben de ruim 4000
politie-agenten, die in een
ring om de Spaanse hoofdstad
liggen en al het in- en uit
gaande verkeer minitieus
controleren, geen resultaten
geboekt. De auto van de da
ders is zaterdag gevonden in
de garage van de gemeente,
waar alle auto's, die in de
stad fout geparkeerd staan,
naar toe worden gesleept.
De afgelopen week heeft de poli
tie, op zoek naar de bewuste
auto, diverse malen het ver
keer in de binnenstad van
Madrid rigoreus gecontro
leerd, waar door het verkeer in
het centrum van Madrid to
taal ontwricht raakte. De au
to werd zaterdag per toeval
door een politie-agent in de
garage ontdekt. Men had
woensdagmiddag - even na
de aanslag - de wagen wegge
sleept omdat deze in een
straat dubbel geparkeerd
stond.
In de jacht op de daders van de
moord op de militaire gou
verneur van Madrid heeft de
Guardia Civil zaterdag per
ongeluk de 15-jarige scholier
José Luiz Munoz Perez dood
geschoten. De jongen zat met
zijn ouders en grootmoeder in
de auto. Volgens de officiële
versie van de Guardia Civil
zou vader Munoz het stopte
ken van de politie genegeerd
hebben. Vlak voor het moment
dat de chauffeur begon te
remmen voor de politiecon
trole werd zijn zoon door een
kogel getroffen.
Op hoop van zegen" moet de Iraanse premier Baktiar zaterdag hebben gedacht toen hij zijn nieuwe
regering aan de sjah voorstelde. Die zegen heeft hij ook wel nodig, want de rust in de voornaamste Iraanse
steden is nog lang niet teruggekeerd.
(Door onze correspondent)
MADRID - Carel Hugo de Bourbon
Parma, echtgenoot van prinses
Irene, heeft de Spaanse nationali
teit gekregen. De ministerraad
keurde vrijdag onder leiding van
premier Suarez een decreet goed,
waarin de Spaanse nationaliteit
aan Carel Hugo wordt toegekend
en waarin al zijn titels in Spanje
worden erkend.
Carel Hugo had tot nu toe de Franse
nationaliteit, omdat hij in Parijs
is geboren. Hij is jarenlang bezig
geweest om de Spaanse nationa
liteit te verkrijgen. Generaal
Franco Wilde hem nooit de
Spaanse nationaliteit toekennen,
omdat Carel Hugo het niet met de
politiek van de dictator eens was.
Franco, die terdege wist dat Carel
Hugo van Spaanse afkomst was -
de dictator verbande de vader
van Carel Hugo in 1937 - gebruik
te altijd de smoes dat de huidige
voorzitter van de Carlistische
partij een geboren Fransman was
en daardoor onmogelijk Span
jaard kon worden.
Verkiezingen
De Carlistische partij heeft gisteren
onder leiding van Carel Hugo be
sloten om in alle 52 kiesdistricten
aan de algemene verkiezingen
deel te nemen. Voor de verkie
zingen van de Tweede-Kamerle
den stort de partij zich alleen in
de verkiezingsstrijd; voor de Se
naat gaat de Carlistische partij
coalities aan met andere politieke
partijen, waarbij het accent ligt
op de regionale politiek.
Volgens José Maria de Zavala, se
cretaris-generaal van de Carlisti
sche partij, mikt men bij deze
verkiezingen, die op 1 maart ge
houden worden, op 14 zetels in
het Spaanse parlement. De partij
zal deze week de lijsten met kan
didaten publiceren. Op het
ogenblik bestudeert de partij in
welk kiesdistrict Carel Hugo als
kandidaat voor de Tweede Ka
mer aan de algemene verkiezin
gen gaat deelnemen. De keuze
gaat om Navarra of Madrid.
Waarschijnlijk zal de Carlistische
partij Carel Hugo kandidaat voor
Navarra stellen, omdat de party
in deze streek veel invloed
heeft.
BOETE - Niet alleen walvisvaar
ders, maar ook natuurvrienden
bedreigen het voortbestaan van
de walvis. Een nieuwe mode,
'walviskijken', maakt opgang
langs de kusten van de Stille
Oceaan en Hawaii. Milieuclubs
organiseren uitstapjes met snelle
boten, om Aaivissen te zien pa
ren, of hun jongen te zien voeden.
Daardoor dreigt de vermenigvuldi
ging van de verstoorde walvissen
in gevaar te komen. Wie wordt
betrapt op het begluren van wal
vissen, met name in de paartijd,
kan voortaan rekenen op een
boete van 10.000 dollar.
