Kerkorganist reageert op "grof
geschut" van studentenpredikant
Apolloschool korfbalkampioen
VAN DER WIEL
Dorpen
hangen
aan de
grote
klok
Vlug! U kunt nog net meemaken
hoe de Rookworst van een
goed jaar smaakt.
Vreselijk lekker!
In de Friese dorpen Katlijk en
Oudehorne wordt nog elk
jaar, van 21 december tot
nieuwjaarsdag, van 's mor
gens tot 's avonds aan één
stuk door, de klok geluid.
Het is een pover overblijfsel
van een volksgebruik dat
vroeger in een groot deel van
de Friese zuidoosthoek in ere
werd gehouden.
Van de oeroude tradities rond
christelijke hoogtijdagen is
in ons geïndustrialiseerde
land niet zo veel meer over
gebleven. Maar sommige ge
bruiken houden, vooral in
afgelegen streken, nog hard
nekkig stand. Zoals ook het
blazen op de midwinter
hoorn in Twente.
In Katlijk - waarvan hier een
foto - en Oudehorne wonen
nog voldoende potige man
nen om de klokkestoel
twaalf dagen lang in bedrijf
te houden. Moet iemand, aan
het eind van zijn krachten
gekomen, het touw loslaten,
dan staat er onmiddellijk
een ander klaar om het kar
wei over te nemen.
De beide dorpen doen er veel
aan om de schamele restan
ten van het gebruik te be
schermen. Voor de man die
het mooist luidt - zonder ha
peringen in de cadans -
wordt elk jaar een zilveren
klokkestoel uitgeloofd.
Boze geesten
Het klokluiden dateert van
zeer oude tijden. Het moet
zijn wortels hebben in het
voor-christelijke geloof dat
door het produceren van la
waai boze geesten konden
worden weggejaagd. De
lucht werd erdoor gezuiverd.
Met het christelijke kerst
feest heeft het gelui dan ook
niets te maken.
In de zuidoosthoek van Fries
land - eeuwenlang een geïso
leerd gebied - heeft het
volksgeloof het langer vol
gehouden dan elders. Toen
dat eenmaal was overwon
nen, bleef de traditie be
waard.
Men vindt daar ook bij de vele
oude kerkjes de klokkestoe-
len die bij dit gebruik horen.
De dorpen waren te arm om
bij de kerk nog een stenen to
ren te bouwen, en dus hing
men de klokken gewoon tus
sen balken naast de kerk,
midden op het kerkhof, met
een klein afdakje als klank
bord erboven. En dat juist
maakt het werk aan de klok
nog zwaarder dan het al is.
De luider staat daar, geheel
onbeschut, in weer en wind.
Maar dat nemen ze in Katlijk
en Oudehorne op de koop toe.
Voor een langzamerhand
uniek geworden traditie
hebben ze graag wat over.
Naar aanleiding van een artikel in
uw krant van 22 december waar
in u stelt, dat de Leidse studen
tenpastor Bouhuys zich be
klaagt over de onbruikbaarheid
van het Liedboek voor kerken in
de diensten van de Leidse Stu-
dentenecclesia, wilde ik gaarne
enkele opmerkingen maken. En
dan vooral over een drietal uit
spraken van ds. Bouhuys.
a. Hij daagt de lezers van het infor
matieblad van de Ecclesia uit
hem 25 liederen te noemen, die in
de dienst gebruikt kunnen wor
den. "Wie helpt ons onze ergernis
en verlegenheid te overwinnen?"
b. Ds. Bouhuys vraagt zich af hoe
het mogelijk is dat een heden
daagse gemeente in de religieuze
baroktaal van het Liedboek zich
zelf herkent.
c. Hoe heeft het kunnen gebeuren,
dat vaak schitterende melodieën
voorzien werden van zulke bijna
lachwekkende rijmelarij?
Welnu, ruim 20 jaar is gewerkt aan
de totstandkoming van dit boek
door theologen, dichters en mu
sici. Hieruit moge blijken, dat
men niet over één nacht ijs is ge
gaan. Wie bovendien de namen
leest van hen die meegewerkt
hebben aan het tot stand komen
ervan, moet toch erkennen, dat
deze mensen niet gerekend kun
nen worden tot de "kleine jon
gens" in hun vak.
Enthousiasme
Na het uitkomen van het Liedboek
is door verscheidene instanties
vier jaar lang met mensen, die al
len deskundig zijn op hun vak
terrein met groot enthousiasme
gewerkt aan een poging het
Liedboek bij de gemeenten zijn
weg te doen vinden. Ik denk dan
met name aan de Prof. Van der
Leeuwstichting, de Commissie
van de Kerkmuziek in de Ned.
Herv. Kerk en de radio en t.v.,
waar wekelijks het lied van de
week werd ingeleid. Dat enthou
siasme is overgeslagen op talloze
gemeenten in het land, waarin
men zich inzette voor het instu
deren van de liederen van de
week met behulp van allerlei vo-
caie en instrumentale begelei
ding. Ook in Leiden is er in dit
verband wel het een en ander ge
beurd, zoals in het Morskwartier,
waar de hervormden en gerefor
meerden samen in vier jaar tijd
dankzij de medewerking van al
lerlei zanggroepen en muzikan
ten - Soms nog heel jonge muzi
kantjes - meer dan 200 liederen
hebben leren zingen.
Wat betreft de reacties uit de ons
omringende landen wil ik er twee
De eerste is afkomstig van het ne
gende congres van de Internatio
nale Arbeitsgemeinschaft für
Hymnologie, gehouden van
22-27 augustus te Erfurt.
Deze Gemeinschaft is een werk
gemeenschap van ruim 200 men
sen uit vele landen en vanuit ver
schillende kerken. Ze hebben
allemaal te maken met het kerk
lied als voorwerp van weten
schappelijk onderzoek, musico
logisch, filologisch en theolo
gisch. Op dit congres nam het
Nederlandse liedboek een zeer
bijzondere plaats in, mede van
wege het feit, dat er zoveel nieu
we liederen van hoge kwaliteit in
staan. Vooral de 115 bijbelliede
ren vormden een veel besproken
categorie.
De tweede reactie is afkomstig van
de Oostberlijnse dichter en
theoloog Jürgen Henkys, die tij
dens bovengenoemd congres aan
onze landgenoot Wim Kloppen
burg vertelde, dat hij bij de eerste
kennismaking met het liedboek
in 1975 er zo door geboeid was,
dat hij direct een woordenboek
kocht en in de trein naar huis al
begon met het vertalen van een
aantal liederen.
Lef
Maar nu roept ds. Bouhuys ons toe
dat er van dit boek bijna niets
deugt en dat het onbruikbaar is.
Wel, je krijgt dan het gevoel dat
een leerling moet hebben, wan
neer hij in figuurlijke zin door
zijn leermeester om de oren ge
slagen wordt, zo in de stijl van:
"Sufferd, is je die prullaria dan
nooit opgevallen? Heb je die
lachwekkende rijmelarij nu nóg
niet ontdekt? Valt die religieuze
baroktaal je dan helemaal niet op,
domkop?"
Maar na wat gekalmeerd te zijn van
de eerste opwinding rijst lang
zaam bij mij dan toch de vraag, of
al die mensen in binnen- en bui
tenland, al die dichters, theolo
gen, musici en niet te vergeten
die enthousiaste gemeenteleden
dan ook zulke sufferds zijn, net
als ik. Hebben zij dan ook geen
oog gehad voor al die onzin, die
het liedboek bevat? Lopen al die
mensen die jaarlijks de Domkerk
te Utrecht vullen op de Lied
boekdag, en van die dag eei
kerkmuzikaal feest raaken, dai
met oorkleppen voor? Je moe
wel over veel lef beschikken, on
dit te durven volhouden. i
Te ver
Ten slotte een paar opmerkingei
over de uitspraken van ds. Bou
huys die ik aan het begin vai
mijn schrijven heb aangehaald.
Ik noem één lied uit het aantal da 8
gedurende het afgelopen half jaa
voor de aanvang van de ochtend
dienst in de Maranathakerk t<
Leiden is gezongen: gezang 83.1:
bij dit lied sprake van lachwek
kende rijmelarij Of van religieu
ze baroktaal?
Wat wordt eigenlijk exact bedoeld
met deze kreet? Kan een gemeen
te als geheel en een gelovige indi
vidueel zich niet herkennen in*
wat in dit lied wordt opgebiecht?
Zouden er nu heus- niet meer
goede liederen te vinden zijn dar
dit ene, dat iedere gelovige toch
uit het hart gegrepen moet zijn?y
Als ds. Bouhuys toch wil volhou
den, dat het Liedboek ongeschikt
is voor de ecclesia, zou de oorzaak
van de ellende dan niet eerder ge
zocht moeten worden bij cle eigen
identiteit van de ecclesia?
Het zal duidelijk zijn dat, nadat ik J
de positieve ontvangst van het
boek in brede kring heb trachten
uiteen te zetten, het mij te vei(
gaat, dat met nogal grof geschut
dit boek, als bijna geheel on-,
bruikbaar, van de tafel wordt ge
organist Maranatha
kerk Leiden
Winnend meisjesteam van Stedelijk Gy
Apolloschool, i
korfballoemooi in Gr.'hal.
LEIDEN - Voor de rechtgeaarde
korfballiefhebber was het giste
ren in de Leidse Groenoordhal
goed toeven. Met een bijna on
waarschijnlijke inzet en enthou
siasme werd daar namelijk door
een kleine 400 scholiertjes ge
streden om de microkorfhaltitel
voor lagere scholen.
Het was ronduit kostelijk om het
georganiseerde krioel van al die
aanstormende korfballertjes te
aanschouwen. Zoals dat in korf
bal nu eenmaal de gewoonte is
zag je overal tweetalletjes elkaar
vijandig in de ogen turen. Zo nu
en dan gooide iemand de bal van
een enorme afstand door de korf
om vervolgens weg te wandelen,
met een gezicht alsof het zo juist
uitgehaalde huzarenstukje als de
gewoonste zaak van de wereld
moest worden beschouwd.
De meest uitbundige vreugdedan
sen na alweer een treffer en bijna
ontroerende taferelen van diep
menselijk sportleed na een verlo
ren wedstrijd wisselden elkaar
zeer snel af. De vreugde was uit
eindelijk het grootst bij de acht
spelertjes van de Apolloschool
omdat zij zich na een vurige en
spannende strijd schoolkam
pioen van Leiden mochten
men. Bij de reserveteams w
een eerste plaats weggelegd
het tweede team van de Hoek
steen. De belangrijkste uitslagen
Kwartfinales: Karei Doorman-
school-Willem de Zwijgerschool
(Leiderdorp) 2-0; De Weerklank-
Rob around de clock, deejee,
draagt een bril van
Nieuwe Rijn 62. Leiden. Tel.:071-124108
Kon. Julianaschool 1-4: De Twee
Sleutels-Apolloschool 1-4 en De
Valkenier-Het Kompas 2-0. Hal
ve finales: Karei Doorman-
school-Kon. Julianaschool 2-1
en Apolloschool-De Valkenier
6-0. Ook in de finale bleek de
Apolloschool oppermachtig, na
een dubbelblanke ruststand
werd het team van de Karei
Doormanschool met 5-0 versla
gen. Doelpunten: drie keer Marco
Riethoven en de overige twee
treffers kwamen op naam van
Annelies van der Bloem, waarvan
een keer uit een strafworp.
Ook werd gisteren het volleybal
toernooi voor scholieren tot en
met vijftien jaar gehouden, en
wel in de Universitaire sporthal
aan de Wassenaarse weg. Hoe
bruisend en vermakelijk het
korfbaltoernooi in de
Groenoordhal was zo lauw en
saai was het bij 't volleybaltoer
nooi. Weinig enthousiasme,
nauwelijks publiek en het spel
peil was over het algemeen zeer
matig te noemen. Alleen de he
renteams van het Stedelijk Gym
nasium, de Oranje Nassau Mavo,
het Rembrandt Scholengemeen
schap en het damesteam van het
Stedelijk gymnasium toonden
volleybal van enig kaliber.
Het damesteam van het Stedelijk
Gymnasium bleek veruit de
sterkste en werd dan ook vrij ge
makkelijk ongeslagen kampioen.
Bij de jongens was er daarente
gen meer spanning. Door een be
ter setgemiddelde belandde het
team van de Oranje Nassaumavo
ten koste van het Stedelijk Gym
nasium in de finale. De mavo
leerlingen moesten in de eind
strijd evenwel buigen voor het
Rembrandt dat met de setstan
den 15-8, 15-11 de titel naar zich
toe trok.
De derde plaats ging naar het Ste
delijk Gymnasium en vierde
werd het team van de Louise de
Colign.y Scholengemeenschap.
Spelmoment: finale jongens tussen Rembrandt en ON. Mavo
Vraag de folder met
menutips in de winkel
of bij Unox Oss.
Afscheid. Wegens vertrek uit zijn
huidige woonplaats gaat Onno
Wiersma de Kievietkerk in Was
senaar als organist verlaten. On
geveer negen jaar geleden nam
hij deze functie over van dr. H.L.
Oussoren. Daarvóór deed hij al
vaak als invaller dienst. Het af
scheid van de heer Wiersma is op
zondag 7 januari na de dienst van
10 uur.
Zigeuners. Ten teken van wel
kom hebben de rooms-katholieke
parochie, de gereformeerde kerk
en de hervormde gemeente van
Nieuwegein (Utrecht) aan zeven
tien nieuw ingekomen zigeuner
gezinnen een plant aangeboden
met een kaart waarop in het Ser-
vo-Kroatisch het volgende stond
te lezen:
'De christelijke kerken van Nieu
wegein heten u van harte welkom
in deze gemeente. Wij hopen dat
u zich spoedig hier thuis zult voe
len en we wensen u een goede tijd
toe. Voorzover wij in onze kerken
daaraan kunnen bijdragen, zul
len wij dat zeker doen. Als u met
ons in contact wilt treden, kunt u
dit doen via de projectcoördina
tor van deze gemeente"
In het gereformeerd-hervormde
kerkblad "Samen op weg" van
Nieuwegein wordt erop gewezen
dat over de komst van deze groep
oosters-orthodoxe Zigeuners en
de hun toegewezen plaats ver
schillend wordt gedacht en ge
sproken. "Nu zij echter hier zijn,
zijn wij voor hen de naasten", zo
besluit de schrijver zijn aanteke-
nng Gehoorzaamheid
Amnesty. De diakonie van de
hervormde gemeente te Sneek
heeft, in overleg met de centrale
kerkeraad, een diaken benoemd
die namens haar zitting heeft in
de plaatselijke werkgroep Am
nesty International, de organisa
tie die zich inzet voor mensen die
om hun overtuiging en opvattin
gen worden vervolgd.
Men ging hiertoe over om "zo te
kunnen samenwerken in het be
lang van de naaste die in grote
nood verkeert". "Wij hopen", al
dus de diakonie in een toelich
ting, 'gezamenlijk dit werk te
doen in gehoorzaamheid aan
Hem die ons nog zoveel voorrech
ten geeft om te leven in een vrij
heid waarvan zovelen zijn versto
ken.'
Congreshal. In Heerenveen is de
tweede congreshal van de Jeho
vah's Getuigen in ons land ge
opend. De eerste staat in Benne-
kom. De nieuwe hal is binnen een
jaar in eigen beheer gebouwd en
is bestemd voor Getuigen (en
belangstellenden) uit Noord-Ne
derland en de kop van Overijssel.
Bij de opening zei de heer Grant
Suiter uit New York, internatio
naal secretaris van het Wachtto
rengenootschap, tot de 1044
toehoorders, dat het voornaam
ste doel van het nieuwe onder
komen is "elkaar aan te moedi
gen". "Dat hebben we meer dan
ooit nodig, nu wij al zo ver gevor
derd zijn in de tijd van het einde"
De opening van de hal be
schouwde hij als een "stap voor
uit in Gods organisatie". "De hal
is een signaal voor deze omge
ving".
Het complex heeft anderhalf mil
joen gulden gekost. Het telt 852
zitplaatsen, eventueel uit te brei
den met nog 200.
Hoop
Kerkedagen. Onder het thema
"Geroepen tot hoop" worden
volgend jaar van 13 tot 17 juni in
Neurenberg Duitse Evangelische
Kerkedagen gehouden. De be
langstelling voor deze "lekenma-
nifestatie" - eens in de twee jaar-r
neemt duidelijk toe. Ditmaal zijn
538 groepen uit kerk en samen
leving - bijna tweemaal zoveel
als in 1977 in Berlijn - betrokken
bij de voorbereidingen.
Ook uit Nederland worden weer
vele deelnemers verwacht. Vook
nadere inlichtingen en voor op^
gave kan men zich wenden tot het
Nederlandse secretariaat, De W
Pfisterlaan 55, 3971 BV Drieber
gen.
Verzet. Rechtse rooms-katho
lieken in Mexico hebben verzet
aangetekend tegen de komst van.
de paus naar dit land en zijn deel-
nerriing aan de Zuidamerikaanse-
bisschoppenconferentie die eind
januari in Puebla begint.
Zij beschuldigen het Vatikaan er
van steun te verlenen aan activi r
teiten van bisschoppen "die sa -!
menspannen met de communis-'*
ten". De deelnemers aan de con
ferentie in Puebla wordt verwe
ten dat zij complotteren tegen de
kerk, tegen Mexico en tegen
Amerika.
Het feit dat de communisten het&
meest enthousiast zijn over de d
reis van de paus naar Mexico is 3
voor hen een bewijs dat de "pro-1
marxistische activiteiten van de
bisschoppen binnen de kerk een 3
reëel feit zijn" j!
