'Er komt nog meer boven water'
1
iy§
j||
k
DONDERDAG 28 DECEMBER 197831
;g~g"BT8"i~g"fl"0T0'8'8 fl'B'fl'fl'o'o'fl 68 owo'a a B A o"a'o"8'oc a c fl'fl'g'oo'oo Ce mnrowimrmmmnmnrrimnmmnro'(feifgxcircTWWoTr?rtt
Oud-verzetsmensen over opgelaaide belangstelling voor Tweede Wereldoorlog
B.P.P.PXg-tJUULlUJlJ^^ QPOOPPPQQQQQQQPflQQQQQQQQQQQPQDQPQQQQQQQflQQQQQOQQQQQQQQQQQOQOOOOOOOOOOO OP OOOOOOOQQOOOOOQOQOOPQPOPPPP P__P PQQPPPQQPPQ SJÜLSJLflJULfi!
GRONINGEN - De belangstelling
voor de Tweede Wereldoorlog
heeft in de laatste helft van dit
jaar grote vormen aangenomen.
Gedurende de zomermaanden
werden de oorlogsmisdadigers
Siert Bruins, Willem Bos en Jan
Hajo Klimp gelokaliseerd en
werd om hun aanhouding en-of
uitlevering gevraagd. Eind au
gustus werd de oorlogsmisdadi
ger Jan Kruyer in ons land gear
resteerd.
Na deze berichten raakte Neder
land in rep eri roer bij het bekend
worden van het oorlogsverleden
van de oud-fractieleider van het
CDA in de Tweede Kamer. Wim
Aantjes. Onlangs werd het land
opgeschrikt door kamervragen
van het PPR-Tweede-Kamerlid
H. Waltmans over een op handen
zijnde publikatie in een
weekblad waarin niet veel goeds
zou staan over het gedrag van
prins Bernhard voor en tijdens de
oorlog. Tussen al deze zaken door
speelt de juridische strijd rond
Pieter Menten. Tenslotte zyn er
de laatste weken bij de kranten
opmerkelijk veel telefoontjes
binnengekomen van mensen die
zeiden "Jullie moeten het oor
logsverleden van die man eens
bekijken. Hij was hartstikke
fout". In veruit de meeste geval
len betrof het een bekende per
soonlijkheid.
Kortom, de Tweede Wereldoorlog
stond en staat in de tweede helft
van 1978 volop in de schijnwer
pers. Maar waarom juist op dit
moment? Waarom gebeurde dat
niet eerder, bijvoorbeeld na de
arrestatie van de oorlogsmisda
digers Looyen en Philippa of tij
dens de eerste fase van het proces
tegen Menten?
Een concreet antwoord op deze
vraag is nauwelijks te krijgen.
Niemand blijkt zich in het vraag
stuk verdiept te hebben en men
kan slechts gissen naar de oor
zaak van de plotseling op
bloeiende belangstelling voor het
gedrag van de mensen tijdens de
Tweede Wereldoorlog.
Een opmerkelijk verschijnsel in de
huidige opwinding is dat veel ge
vallen hun oorsprong vinden in
het noorden van het land. Een
verklaring hiervoor kan mogelijk
worden gevonden in de situatie
hier tijdens de oorlog en speciaal
tijdens de eindfase. Dr. A. van der
Leeuw, verbonden aan het
Rijksinstituut voor Oorlogsdo
cumentatie (RIOD), merkt hier
over op: „De terreur van de Duit
sers en de collaborateurs is ner
gens zo groot geweest als in het
noorden van het land tijdens het
laatste jaar van de oorlog".
Volgens de historicus N. in 't Veld
van het Rijksinstituut was er in
Noord-Nederland tijdens het
laatste oorlogsjaar eén samen
bundeling van Duitsers en colla
borateurs. Vooral na Dolle Dins
dag (september 1944) waren deze
lieden uit het zuiden en westen
van het land voor de Geallieerden
gevlucht richting Duitsland. Een
deel trok naar Groningen, Fries
land, Drenthe en Overijssel en
een ander deel ging naar de Duit
se plaats Luneburg, maar keerde,
toen de kust weer vrij was, terug
naar het noordoosten van ons
land. Het Noorden werd een waar
terreurterrein van de SD en de
Landwacht (deze laatste club tel
de in het bewuste gebied naar
schatting een paar duizend
man).
Daarnaast nestelden zich hier veel
gevluchte NSB'ers en kwamen er
veel mensen van de NSDAP en
de Organisation Todt naar Dren
the om er een tweede frontlinie
op te werpen. „Mogelijk door de
grote concentratie SD'ers èn
Landwachters is het aantal
moorden in het noordoosten van
het land zo hoog opgelopen",
veronderstelt de heer In 't
Veld.
Verstek
De oorlogssituatie in het Noorden
had zijn gevolgen voor de Bij
zondere Rechtspleging die na de
oorlog werd gehouden om de
„fouten" te vervolgen. De heer
Van der Leeuw van Oorlogsdo
cumentatie: „Meer dan honderd
duizend mensen gingen in het
hele land door de molen en een
kleiner aantal van hen is berecht.
De gevallen waar we de afgelo
pen zomer mee te maken kregen
(Bruins, Bos en anderen -red.) be
treffen mensen die bij verstek
waren veroordeeld. En het is een
feit dat de meeste verstek-von
nissen voor zware gevallen in het
noorden van het land en in Den
Bosch zfjn uitgesproken".
Dat komt niet alleen, omdat in het
Noorden veel zware gevallen
aanwezig waren, maar ook door
dat men hier wel de tijd had om
verstek-vonnissen uit te spreken.
In het Westen is men daar niet of
nauwelijks aan toe gekomen.
Hier verdronk men al in de ge
vallen van mensen die wel lijfe
lijk aanwezig waren bij het pro
ces, zodat men hier geen tijd had
om zich te buigen over die geval
len waarbij de verdachten waren
gevlucht. In het Noorden was het
m
p. |ij|Mp
V - f JfcS
38Ss 1
gil A
pp PM v'if
Van der
Leeuw: "De
terreur van
de Duitsers
en de
collaborateurs
is nergens
zo groot
geweest als
in het
noorden
JÊÊÊÊ Sm mÊÊÊÊÊË
HBHH MUk JUHHHHH
land
tijdens het
laatste jaar
van de
oorlog".
ilwSl ip
wat minder druk en daardoor had
men er meer tijd om ook die cate
gorie verdachten te veroorde
len".
Deze situatieschets maakt de feite
lijke toestand wel duidelijker,
maar zegt nog weinig over de
psychologische oorzaken van de
verhevigde belangstelling op dit
moment voor het opsporen van
oorlogsmisdadigers of mensen
met een besmet oorlogsverle
den.
Van der Leeuw: „Mensen die de af
gelopen zomer zijn gelokaliseerd
waren direct na de oorlog naar
Duitsland gevlucht en hebben
zich daar schuil gehouden.
Naarmate de tijd verstreek ver
wierven ze zich in Duitsland een
bepaalde status. Niemand vroeg
die mensen naar hun verleden.
Ze werden rustiger, legden voor
zichtig contacten met familiele
den in Nederland, gingen wat va
ker bij elkaar op bezoek, kortom,
ze dachten dat de kou wel van de
lucht was. Maar dat bleek dus
niet het geval te zijn en door de
onvoorzichtigheid van die oor
logsmisdadigers konden de ama
teur-speurders succes boeken.
Nadat Bruins als eerste was ont
dekt ontstond de gedachte van
„gaat dat zo gemakkelijk? Nou,
dan weet ik er ook nog wel een",
aldus Van der Leeuw die eraan
toevoegt dat men bij het Rijksin
stituut voor Oorlogsdocumenta
tie reeksen brieven heeft binnen
gekregen van mensen die zeiden
een opsporingsdienst opgericht
te hebben.
Zwart-wit
Maar dit alles had zich toch ook veel
eerder kunnen afspelen. Waarom
gebeurt het juist nu? „Om dat te
weten te komen moet je je op het
terrein van de psychologie bege
ven. Daar ben ik niet in thuis,
maar ik kan wel mijn persoonlij
ke visie geven. In de huidige tijd
hebben de mensen er behoefte
aan om terug te denken aan tijden
waarin j e nog een zwart-wit struc
tuur had, zoals tijdens de afgelo
pen oorlog, waarin je goeden en
slechten had. Vermoedelijk komt
die wens doordat onze huidige
samenleving voor de meesten te
gecompliceerd is geworden. In
een zwart-witstructuur heb je
gemakkelijker de mogelijkheid
om je zelf wit, dus goed, te zien en
een ander zwart".
„De mensen willen zich g
ten tegen bepaalde dingen in de
ze maatschappij. Je kunt je tegen
de Amerikanen of Russen afzet
ten, maar dan ontmoet je toch
nog altijd veel tegenstanders. Je
moet dus zoeken naar een ge
meenschappelijke vijand en dat
zijn de nazi's", aldus Van der
Leeuw.
Hij vervolgt: „Een andere oorzaak
voor de huidige situatie vloeit
volgens mij voort uit het KZ-syn-
droom. Velen komen nu op een
bepaalde leeftijd dat het oorlogs
verleden weer naar boven
komt".
Professor J. Bastiaans, kenner bij
uitstek van het KZ-syndroom
vult Van der Leeuw als volgt aan:
„De verhoogde agressiviteit en
het roepen om bestraffing en ver
volging van oorlogsmisdadigers
wordt bepaald door de omstan
digheden dat de meeste slachtof
fers thans in fase 4 van het KZ-
syndroom verkeren, de zoge
naamde uitputtingsfase. Door de
uitputting kunnen de agressie, de
haat en de wraak ongeremd naar
voren komen".
Volgens Bastiaans verkeren veel
oorlogsslachtoffers in fase 4 van
het KZ-syndroom doordat ze
naar zijn mening niet goed zijn
behandeld. „Velen leven onbe
handeld", voegt hij eraan toe.
Tijd
De voorzitter van het Voormalig
Verzet, Teengs Gerritsen, houdt
er een andere filosofie op na: „Ik
kan niets met zekerheid zeggen
en alleen maar vermoedens uiten.
We worden ouder en bij velen
leeft de angst en de wetenschap
dat er niet veel tijd meer over is
om het allemaal nog kwijt te
kunnen. Daarnaast zijn velen van
ons gepensioneerd en hebben nu
meer tijd om zich bezig te houden
met vragen als hoe is het toch
mogelijk dat iemand die in de
oorlog zo fout is geweest,Joch
nog zo'n hoge functie be
kleedt".
„Aan de andere kant merk je bij de
jongere generatie een verhoogde
belangstelling .voor de oorlog. Ze
willen horen wat er nu eigenlijk
precies aan de hand was in die
oorlog. Ze horen en lezen dat een
heleboel Nederlanders niet aan'
de goede kant hebben gestaan en
ze willen door hun kritische in
stelling nu wel eens weten wie er
dan wel fout zijn geweest. Ik ge
lóóf dat die nieuwsgierigheid er
mede is gekomen uit angst voor
het fascisme en de dictatuur.
Daar willen ze zich tegen verzet
ten, maar dan moeten ze wel eerst
weten hoe het tijdens de oorlog in
Nederland toeging".
Teengs Gerritsen gelooft dat er in
het land ook een paar oud-ver
zetsmensen bezig zijn om oor
logsmisdadigers op te sporen. „Ik
denk trouwens dat er nog wel
meer boven water zullen komen.
Er ligt nog meer dan genoeg".
Hoge bomen
De sociaal-psycholoog dr. O.
Wiegman, verbonden aan de uni
versiteit van Utrecht, meent dat
het opsporen van de oorlogsmis
dadigers komt doordat men op
«dit moment anders dan vroeger
tegen „machtsdragers" aankijkt.
„Er is een spreekwoord dat zegt
dat hoge bomen veel wind van
gen. Maar tot voor kort was het
wel duidelijk dat wie een con
frontatie met een hoge boom
aanging, toch het loodje moest
leggen".
„Vroeger was het gevaarlijk om een
beerput open te trekken, maar na
de Watergate-affaire in Amerika
is er veel veranderd. Bij Waterga
te zag men de president van Arrte-
rika, die toch onaantastbaar leek,
volkomen afgaan. Vanaf dat
moment besefte men dat de strijd
tegen de machtigen geen mach
teloze strijd behoeft te zijn. Je ziet
nu dat de bonzen worden aange
pakt en als zij vallen, sleuren ze
de kleintjes mee die tot dan door
hen werden beschermd. Vanuit
die situatie verklaar ik ook het
opsporen van oorlogsmisdadi
gers of mensen met een besmet
oorlogsverleden. Ik geloof dat het
niet alleen de haat is die de zoe
kers drijft, maar ook een brok on
rechtvaardigheid die hen zelf is
aangedaan", aldus Wiegman.
Een eensluidend antwoord op de
vraag waarom de oorlog momen
teel zo in dé belangstelling staat is
niet te krijgen, omdat er nog geen
onderzoek naar is gedaan.
„Maar", merkt prof. I. Lipschits,
hoogleraar Eigentijdse Geschie
denis aan de Groninger Universi
teit op, „het heeft me wel getrof
fen dat zaken over de Tweede
Wereldoorlog in ons land meer
leven dan men zich ooit had
voorgesteld".
(Van
redactie volksgezond- p
heid) v
DEN HAAG - Sterilisatie is op dit u
moment de meest voorkomende h
methode van anti-conceptie in de »1
wereld. Ongeveer 80 miljoen b
mensen gebruiken sterilisatie om
hun vruchtbaarheid te regelen.
Ter vergelijking: „de pil" wordt
door 50 miljoen vrouwen geslikt.
Toch hoeft sterilisatie niet altijd
definitief te zijn, want „herstel
operaties" lijken hoe langer hoe
meer succes te gaan opleveren, zo
meldt de Stichting Bioweten-
schappen en Maatschappij.
In Nederland is het aantal mannen
en vrouwen dat zich liet sterilise-
ren gedurende de laatste vijf jaar j:
zeer sterk gestegen. De meesten
zijn met de sterilisatie erg tevre-
den. Toch komen steeds meer
mensen hun huisarts of specialist m
vertellen dat ze spijt hebben van
de ingreep en deze graag onge-
daan gemaakt zouden willen 1
zien. In beginsel is iedere sterili- j
satie definitief. Enige medische
onderzoekers zijn er echter in ge
slaagd een aantal sterilisaties zo
wel bij mannen als vrouwen on
gedaan te maken. Het succes bij t
dergelijke ingrepen liep uiteen l
van 10 tot 75 procent.
Te verwachten lijkt dat de toene
mende ervaring met herstelope-
raties en de grotere bekendheid
met de mogelijkheden van her
stel in de toekomst zullen leiden
tot een sterke toename van de
aanvragen tot herstel.
Sterilisatie is zowel bij de man als I
de vrouw een betrekkelijk een- I
voudige ingreep. Bij de man I
worden de zaadleiders onder- 1
broken; bij een orgasme vindt J
wel een lozing plaats, alleen bevat
het sperma geen zaadcellen meer.
De ingreep, vasectomie ge
naamd, kan gebeuren zonder op
name in het ziekenhuis (poli-kli
nisch).
Bij de vrouw worden de beide ei- I
leiders onderbroken, zodat de
vrouwelijke eicel nooit meer in
contact kan komen met een
mannelijke zaadcel. De Neder
landse vrouw wordt momenteel
voor de meest toegepaste sterili-
satiemethode twee a drie dagen
in het ziekenhuis opgeno-
De ei- en zaadcellen hopen zich na 1
de sterilisatie niet op in het li-
chaam. Ze worden afgebroken.
Bij ongeveer de helft van de
mannen ontstaan na de sterilisa-
tie afweerstoffen tegen de eigen
zaadcellen. Het is niet bekend of 1
deze afweerstoffen na èèn of i
meer jaren verdwijnen en het is
ook niet duidelijk hoe groot de
invloed van die afweerstoffen is
op het al of niet slagen van het
vruchtbaarheidsherstel. Bij
vrouwen is zo'n afweerreactie
niet van betekenis.
De mogelijkheid om de sterilisatie j
ongedaan te maken hangt heel
sterk af van de methode die ge
bruikt is: de plaats van de onder- 1
breking en de hoeveelheid van 1
het weefsel dat beschadigd j
(Van onze buitenlandredactie)
Op 1 januari is het twintig jaar
geleden dat de dictator Ful-
gencio Batista Cuba ont
vluchtte om gedwongen
plaats te maken voor de re
volutionair Fidel Castro.
Vooral de eerste jaren ging
het Castro niet voor de wind
en werd hij geconfronteerd
met een buitenlandse druk
onder leiding van de Ver
enigde Staten.
In oktober 1962 dreigde er zelfs
een Derde Wereldoorlog los te
barsten toen bekend werd dat
de Sowjet-Unie raketten op
Cuba had geïnstalleerd. Mos
kou nam de dreigende hou
ding van president John
Kennedy serieus en haalde
het zware wapentuig weg.
Economische steun uit de
Sowjet-Unie moest het com
munistisch bewind in Ha
vanna op de been houden
aangezien de Amerikaanse
jhandelsblokkade een zware
klap betekende voor de Cu
baanse economie.
Castro heeft alle druk weer
staan, al was dat waarschijn
lijk zonder Russische steun
niet mogelijk geweest. Nu
probeert de Cubaanse leider
wat diplomatieke openingen
te vinden en de betrekkingen
met de Verenigde Staten zijn
aanmerkelijk beter gewor
den, al kan nog niet worden
gesproken van hartelijke en
warme contacten.
Levenspeil
Wat heeft de revolutie voor de
Cubaanse burger gebracht?
Het levenspeil is met de
komst van Fidel Castro en de
zijnen zeker met stukken
omhoog gegaan. Was het on
der dicta'.or Batista nog barre
armoede en ongelijkheid, nu
kan iedere Cubaanse inwoner
aan zijn belangrijkste levens
behoeften voldoen.
Onderwijs is vrij en gratis voor
iedereen. Het onderwijs in
Cuba wordt zelfs zo hoog
aangeslagen dat Cubaanse
ballingen in de Verenigde
Staten geïnformeerd hebben
naar de mogelijkheid hun
kinderen te laten studeren in
hun geboorteland.
De medische voorzieningen
zijn gratis en van hoog niveau.
Honger is er niet meer. Wel is
voedsel gerantsoeneerd en is
er niet veel keus. In tegen
stelling tot veel Latijns-Ame
rikaanse landen is het echter
een luilekkerland wat voe
ding betreft.
De boeren, in wiens naam de
revolutie voor een belangrijk
deel gevochten werd, zijn er
behoorlijk op vooruitgegaan
en allen kunnen zij beschik
ken over een stukje grond.
De grondwet van 1975 bepaalt
gelijke rechten voor mannen
en vrouwen. In Latijns-Ame-
rika is dit opzienbarend aan
gezien in dit werelddeel de
man nog altijd als hoger
wordt beschouwd dan de
vrouw. Dertig procent van de
Cubaanse vrouwen werkt
buitenshuis.
De huren zijn laag, ongevèer
tien procent van het inkomen.
Wel zijn veel huizen nog in
slechte staat.
Prostitutie komt niet voor op
Cuba terwijl ook van misdrijf
weinig sprake is. Veel Cuba
nen zijn razend trots op de
sportieve prestaties van hun
landgenoten bij de afgelopen
Olympische Spelen.
Velen zijn ook trots op het feit
dat Cuba in Afrika "de strijd
aanbindt tegen de imperialis
tische krachten". Momenteel
verblijven zo'n 30.000 Cuba
nen in Afrikaanse landen als
Angola, Ethiopië en Mozam
bique. Toch is daar niet ieder
een blij mee.
Ontevredenheid
Veel jonge Cubanen volgen lie
ver een studie dan dat zij gaan
vechten in Afrika, ook al zijn
zij wel overtuigd van de
noodzakelijkheid van de Cu
baanse missie in dit wereld
deel. Moeders klagen over het
feit dat zij nauwelijks iets ho
ren als hun zoons in de strijd
ver van huis vallen.
Wat door veel Cubanen als
minder prettig wordt ervaren
is het feit dat de communisti
sche partij overal aanwezig is.
Zo zijn er de comité's in de
buurten die erop toezien dat
de ideeën van de revolutie
ook worden uitgevoerd.
Nauwelijks een procent van de
Cubaanse bevolking gaat
naar de kerk hoewel het offi
cieel niet verboden is. Wel
worden vaak geheime kerk
diensten gehouden waaraan
zelfs hooggeplaatste partijle
den aan deelnemen.
De bewegingsvrijheid kent
grenzen. Er zijn speciale pas
sen nodig om te eten in res
taurants van meer luxueuze
hotels. Ook kan men niet zo
maar van de ene naar de ande
re provincie reizen.
De rantsoenering van voedsel
en kleding wordt vaak als een
handicap beschouwd. Cuba
nen zijn grote koffieliefheb-
bers maar meer dan een ons
per week krijgen zij niet. Ook
de hoeveelheid vlees is be
perkt. Vanwege de rantsoe
nering eten veel Cubanen
vaak buitenshuis. Zij verdie
nen 250 tot 500 gulden per
maand en aangezien veel
diensten gratis of goedkoop
Om de revolutie te redden wilde
Castro in 1970 dat er tien miljoen
ton suiker geproduceerd zou wor
den. Om het goede voorbeeld te ge
ven toog hij zelf aan het werk.
zijn, is er geld genoeg om naar
een restaurant te gaan. Ook
gaan zij veel naar cabaret
voorstellingen en dergelijke.
Cubanen krijgen een paar
schoenen, een broek en een
hemd per jaar. Er is een zwar
te markt in kleding ontstaan
die vooral goed floreert bij de
verkoop van Amerikaanse
jeans. Amerikaanse muziek
wordt trouwens vooral door
de jeugd goed gewaardeerd.
Suiker
De rantsoenering van bepaalde
goederen heeft als oorzaak
dat Cuba economisch gezien
zijn uitersté best moet doen
de knoopjes aan elkaar te
krijgen. De economie drijft op
de suikeropbrengst en die is
sterk afhankelijk van natuur
lijke omstandigheden die elk
jaar anders kunnen zijn. De
opbrengst schommelt dan
ook flink van zo'n 4 miljoen
ton tot bijna 9 miljoen ton. Wil
men echter een beetje goed
draaien, dan zal toch een pro-
duktie van 7,5 tot 8 miljoen
ton gehaald moeten worden.
Voor de komende jaren zit dit
er waarschijnlijk wel in.
De Sovjet-Unie voert een groot
deel van de Cubaanse suiker
in en de grote broer pompt ie
dere dag 4 miljoen gulden in
de economie van het Caraïbi-
sche eiland.
Handelsverbod
Het zou voor Cuba economisch
gezien een belangrijk plus
punt zijn indien Washington
het handelsverbod zou ophef
fen. Nu komen er alleen wat
toeristen maar in de toekomst
zouden er ook industrieel
vlak mogelijkheden liggen.
De Verenigde Staten hebben
echter voorwaarden gesteld.
Zij willen de vrijlating van
politieke gevangenen. Daar
op is Castro al ingegaan door
drieduizend van hen vrij te la
ten. Washington wil ook dat
schadevergoeding wordt be
taald voor onteigend goed
van Amerikanen. Bovendien
zint het Amerika helemaal
niet dat Cuba zo nadrukkelijk
militair aanwezig is in Afrika.
Een schadevergoeding voor
Amerikanen ziet Castro niet
zitten en hij herhaalt steeds
weer dat hij op uitdrukkelijk
verzoek van de betrokken re
geringen troepen naar Afrika
heeft gestuurd.
Een extra moeilijk punt in de
verhoudingen met de Ver
enigde Staten is het feit dat nu
bekend is geworden dat Cuba
beschikt over Russische Mig-
23 straaljagers, al zal dit niet
leiden tot een conflict als des
tijds rond de Russische raket
ten, zo menen politieke waar
nemers.
Cuba probeert niet alleen be
trekkingen op te bouwen met
de Verenigde Staten. De di
plomatieke activiteit gaat ook
in de richting van landen als
Portugal en Spanje. De vice-
president van de Cubaanse
staatsraad, het hoogste ge
zaghebbend orgaan in Cuba,
Carlos Rafael Rodriguez
bracht de kerstdagen door in
Lissabon en Madrid om de
betrekkingen met deze lan
den wat aan te halen. Cuba is
zeer geïnteresseerd in de
westerse technologie.
In september van volgend jaar
wordt in Havana de bijeen
komst van de niet-gebonden
landen gehouden. Castro zal
naar alle verwachting worden
gekozen als voorzitter van de
groep en zo wil Havana zich
internationaal nog meer roe
ren. Het communistisch ge
regeerde eiland voelt niets
voor een isolatie en begint de
voordelen van uiteenlopende
relaties op politiek en econo
misch terrein steeds meer te
Spil
Spil in het hele gebeuren op
Cuba is nog altijd Fidel Cas
tro. De 51-jarige baardige re
volutionair blijft de man in
wie de bevolking vetrouwen
heeft, ook al is men dan niet
met alle communistische
ideeën eens. De cubanen zijn
blij dat hij de bedrijven gena
tionaliseerd heeft en dat hij de
oneerlijke concurrentie in de
ban heeft gedaan. Toch vindt
men hier en daar dat het op
bouwen van "een kleine mid
denstand" eigenlijk wel wen
selijk zou zijn.
Castro zelf heeft ook wel oren
naar de kritiek en de staats
raad, getrapt gekozen door
het volk, heeft plannen geop
perd om een beloningsstelsel
in te voeren waarbij mensen
worden aangezet eens extra
de mouwen op te stropen.
Fidel Castro, die nog altijd het
beleid op binnen- en buiten
lands gebied bepaalt, wil
kennelijk de voordelen van
de Westerse maatschappij
niet onaangeroerd laten. Hij is
echter zeer zuinig op zijn on
afhankelijkheid ten aanzien
van de Westerse wereld. De
Sowjet-Unie heeft hij zeker
economisch broodnodig en
tot nu toe blijft Moskou wat
betreft de binnenlandse poli
tiek op Cuba ook op de ach
tergrond. Men beseft ook in
het Kremlin dat Castro een
grote aanhang heeft bij het
volk vanwege zijn eigen
stempel op het c
