Turkije onder
militair recht
Machtsstrijd in Algiersna dood van Boumédienne
Joodse activisten weggevoerd
van illegale nederzetting
Spaanse koning
bekrachtigt
de grondwet
Amerikanen op Taiwan bekogeld
Somoza waarschuwt Costa Rica
Staking
Tenerife
ten einde
JERUZALEM (AP/UPI/AFP) - Is
raëlische troepen hebben gister
morgen ongeveer 65 Joodse ge
zinnen behorend tot de nationa
listische Goesj Emoeniem-bewe-
ging weggevoerd uit twee door
hen op eigen initiatief gevormde
nieuwe nederzettingen op de
westelijke Jordaanoever.
De beweging had de stichting van
de nieuwe nederzettingen enige
dagen eerder in een brief aan
premier Menachem Begin aan
gekondigd. Zij beschouwt het
land ten westen van de Jordaan
"als door God aan de Joden be
loofd" en protesteert met haar ac
ties tegen het beleid van de Israë
lische regering om gedurende de
onderhandelingen met Egypte
geen nieuwe nederzettingen te
stichten. Reeds eerder werden
leden van de beweging uit door
hen gestichte nieuwe nederzet
tingen verwijderd.
De Israëlische minister van bui
tenlandse zaken, Mosje Dajan,
heeft gisteren gezegd dat Israël
"het risico van ondertekening
van een vredesverdrag met Egyp
te moet nemen", maar, zo verze
kerde hij, er is nog geen overeen
stemming bereikt over de hervat
ting van de vredesbesprekingen.
"Naar mijn mening moeten wij het
risico zelfs nemen als er mensen
zijn die vrezen dat wat er op pa
pier staat misschien geen werke
lijkheid wordt", aldus Dajan.
Er is echter nog geen overeen
stemming over de vraag of dan
wel hoe de vredesbesprekingen
zullen worden hervat. "Het is aan
Israël en Egypte te beslissen of zy
de besprekingen zullen voortzet
ten waarop zij contact kunnen
opnemen met de Amerikaanse
minister van buitenlandse zaken
Vance en daarover met hem kun
nen spreken", zo zei Dajan.
In strijd
Zijn opmerkingen leken in strijd
met een bericht uit Washington
dat hervatting van de besprekin
gen ophanden was.
De minister drong aan op verdere
onderhandelingen met Egypte.
Maar hij herhaalde de Israëlische
verwerping van Egyptische eisen
'tot vaststelling van een streefda
tum voor verkiezingen op de
westelijke Jordaanoever en Gaza
en tot uitstel van de uitwisseling
van ambassadeurs tot na de ver
kiezingen.
Dajan zei dat het Israëlische plan
voor zelfbestuur gericht is op
bevordering van vreedzaam sa
menleven tussen Joden en Ara
bieren op de westelijke oever en
in Gaza.
Maar Israël zou zijn denkbeelden
over het plan duidelijk kenbaar
moeten maken, met inbegrip van
zijn vastbeslotenheid voort te
gaan met het bouwen van neder
zettingen in het betrokken ge-
bied opdat het niet door Egypte
en de rest van de wereld zou wor
den beschuldigd van misleiding.
De minister van buitenlandse za
ken zei dat Israël van plan is in de
komende vijf jaar 20 nieuwe ne
derzettingen in de bezette gebie
den te bouwen.
In Cairo heeft president Sadat zich
gisteren optimistisch getoond in
zake een spoedige hervatting van
het vredesoverleg. Hij noemde de
conferentie in Brussel tussen zijn
premier, Khalil, en de Ameri
kaanse en Israëlische ministers
van buitenlandse zaken, Vance
en Dajan, nuttig. Zij zou het begin
kunnen zijn van een nieuwe on
derhandelingsronde. "In de ko
mende dagen zal alles duidelijk
zijn", aldus president Sadat.
Direct nadat zij hun tenten op de bezette Jordaanoever hadden opgeslagen richtten de Joodse Kolonisten
prikkeldraadversperringen op. Even later lieten zij zich zonder verzet te plegen wegvoeren.
MANAGUA (AP/AFP) - De
president van Nicaragua, ge
neraal Anastasio Somoza,
heeft gisteren het buurland
Costa Rica met een invasie
bedreigd. Nicaragua zou wel
eens zijn internationale ver
plichtingen kunnen negeren
en Costa Rica binnenrukken
als de Sandinisten niet op
houden het leger van Nicara
gua van dat land uit te be
schieten", zei generaal Somo
za tegenover een groep jour
nalisten.
Costa Rica heeft inmiddels de'
Organisatie van Amerikaanse
Staten (OAS) verzocht waar
nemers naar de grens met Ni
caragua te zenden, omdat het
vreest voor militaire acties
van dat land. „Nicaragua be
schuldigt ons ervan dat het
door uitgeweken leden van
het Sandinistisch bevrij
dingsfront vanuit Costa Rica
wordt beschoten, maar de
werkelijkheid is juist ander
som", zo staat in een Costari-
caanse bekendmaking.
De Amerikaanse regering heeft
gisteren de druk op de Nica
raguaanse president Anasta
sio Somoza, om akkoord te
gaan met een voorstel tot het
houden van een volksraad-
Woordvoerder Hodding Carter
van het Amerikaanse minis
terie van buitenlandse zaken
verklaarde dat pogingen om
in de Midden-Amerikaanse
staat een vreedzame regeling
tot stand te brengen zyn
stukgelopen op de weigering
van Somoza om een voorstel
van een internationale groep
bemiddelaars als basis voor
onderhandelingen te aan
vaarden.
(Van onze correspondent) geschiedenis inluidt. Socialisten
MADRID - Koning Juan Carlos en de communisten, die van huis
heeft gisteren tijdens een buiten- u*t republikeins gezind zijn, wa-
gewone zitting van het parle- ren het er over eens dat de Spaan-
ment, waarbij de leden van de se vorst een doorslaggevende rol
twee kamers aanwezig waren, de heeft gespeeld bij de vestiging
nieuwe democratische grondwet van de democratie in Spanje,
bekrachtigd. Nadat de Spaanse Premier Suarez verklaarde na af-
vorst het grondwettelijk docu- loop van de plechtigheid dat hij
ment had ondertekend, kreeg hij binnen een maand na de afkon-
evenals na zijn rede van alle par- diging van de grondwet op 29 de-
lementariërs een staande ovatie, cember in het staatsblad zijn be-
behalve van de Baskische volks- slissing, algemene verkiezingen
vertegenwoordigers. aanblijven via de vertrouwens-
Voor het eerst in de geschiedenis stem, in de Tweede Kamer ken-
werd een staatkundige gebeurte- baar zal maken,
nis niet alleen bijgewoond door
een vertegenwoordiger van de
katholieke kerk, maar ook door
een vertegenwoordiger van de
joodse gemeenschap en van de
evangelische kerk in Spanje.
Na de ondertekening van de nieu
we democratische grondwet leg
de koning Juan Carlos in zijn kor
te rede het accent op drie punten.
De Spaanse vorst noemde de ge
zamenlijke inspanning waarmee
de verschillende politieke partij
en, rekening houdend met ande
re ideologieën, de grondwet heb
ben samengesteld, de beste
waarborg voor het Spaanse volk
in een nieuwe periode en hij ver
klaarde dat hij als koning van
Spanje de nieuwe gemeenschap
pelijke juridische orde zal hoog
achten en dienen.
Tenslotte wees de Spaanse vorst op
de grote verlangens van de ver
schillende Spaanse streken, die
graag hun karakteristieken en
cultuur erkend willen zien. Ko
ning Juan Carlos riep op om deze
regionale problemen op te lossen
in een klimaat van wederzijds
begrip om te komen tot een
rechtvaardiger samenleving.
Alle leiders van de parlementaire
politieke partijen verklaarden na
afloop van de korte plechtigheid,
dat de goedkeuring van de nieu
we democratische grondwet door
koning Juan Carlos een nieuwe
historische periode in de Spaanse
Rhodesische
minister weg
SALISBURY (Reuter) - Rollo
Hayman, de blanke minister van
binnenlandse zaken in de over
gangsregering van Rhodesië, is
gisteren afgetreden. Hij zegt aan
het Brits-Amerikaanse plan ter
bevordering van een meerder
heidsbewind de voorkeur te ge
ven boven de formule van pre
mier Ian Smith. Hij heeft tevens
de frontpartij van Smith verlaten.
Het Brits-Amerikaanse plan wil in
de overgangstijd naar een meer
derheidsbewind een Britse
commissaris als toezichthouder,
bijgestaan door een strijdmacht
van de V.N., en deelneming aan
de verkiezingen van de guerrilla-
partij "Patriottisch Front". Hij
acht de toekomst voor het land op
die manier zekerder dan volgens
het plan van Smith, dat na ver
kiezingen een garantie van 28
procent blanke ministers wil.
Volgens Hayman zal dat een
wankele regering zijn, die niet
erkend wordt en weinig overle
vingskansen heeft.
Hayman is de eerste blanke, maar al
de vijfde minister die de over
gangsregering verlaten heeft.
ANKARA (Reuter/AFP) - De Turkse regering heeft gis
teravond medegedeeld dat in de meeste grote steden
van het land speciale militaire rechtbanken worden op
gericht. De regering tracht hiermee het opnieuw uit
breken van rellen te voorkomen. Het afgelopen kerst
weekeinde zijn bij onlusten in Turkije meer dan hon
derd mensen om het leven gekomen.
De regering had al eerder in dertien
provincies de staat van beleg af
gekondigd. Vlak voor de regering
de nieuwe maatregel bekend
maakte meldde de Turkse radio
dat bij politieke gewelddadighe
den gisteren minstens twee men
sen de dood hadden gevonden.
In de dertien provincies waar de
staat van beleg van kracht is, zijn
al "militaire bewindvoerders",
die vergaande bevoegdheden
hebben. Zij kunnen censuur op
MADRID - De staking van het ho-
recapersoneel op het Canarische
eiland Tenerife is ten einde.
Werkgevers en vakbonden be
reikten gisteravond een akkoord
over het minimumloon in de
nieuwe collectieve arbeidsover
eenkomst en de vaststelling van
een 40-urige werkweek waarbij
de werknemers vrijwillig kunnen
overwerken. Op de~ eilanden
Gran Canaria en Lanzarote heb
ben de vakbonden en werkgevers
nog steeds geen overeenkomst
over de nieuwe cao bereikt. Duit
se, Noorse en Engelse touropera
tors zullen donderdag met extra
vliegtuigen hun cliënten van het
eiland Lanzarote naar huis bren
gen.
De staking van het vliegend hulp
personeel van de Spaanse natio
nale luchtvaartmaatschappij Ibe
ria heeft woensdag op verschil
lende vluchten ernstige vertra
gingen veroorzaakt.
Men verwacht dat de staking van
daag eveneens belangrijke ver
tragingen en zelfs annuleringen
van enkele vluchten van Iberia
tot gevolg zal hebben.
TAIPEH (UPI/Reuter) - Naar
schatting tienduizend meest
jeugdige ingezetenen van Taiwan
hebben gisteren een officieel ge
zelschap Amerikanen angstige
ogenblikken bezorgd. De delega
tie, die de toekomstige betrek
kingen met het eiland moet re
gelen nu Amerika diplomatiek
voor de volksrepubliek China
heeft gekozen, is met stenen, eie
ren en fruit bekogeld.
Ook de welkomstrede die onder
minister van buitenlandse zaken
Tsjen op de luchthaven van Tai-
peh tot de zes Amerikanen richt
te, was duidelijk. In alle overeen
komsten, zei hij, moet Taiwan
"de republiek China" worden
genoemd en alle contacten moe
ten worden gelegd "van regering
tot regering".
De Amerikaanse delegatie, die on
der leiding staat van onderminis
ter van buitenlandse zaken War
ren Christopher en waarvan des
kundigen op het gebied van han
del en defensie deel uitmaken,
zag na de bewogen ontvangst af
van een verblijf in een hotel, dat
door tweeduizend betogers bele
gerd werd, en week uit naar de
ambtswoning van de Ameri
kaanse ambassadeur in een bui
tenwijk van Taipeh. In bescha
digde auto's kwam men daar aan.
Washington heeft bij de regering
van Taiwan krachtig geprotes
teerd en Taipeh heeft verzekerd,
dat de veiligheid van de Ameri
kanen zal worden hersteld.
Na een tocht van tien dagen zijn 28
studenten in de volksrepubliek
China uit de provincie Joennan
in Peking aangekomen. Zij voe
ren daar actie tegen gedwongen
tewerkstelling van studenten in
de landbouw. Ze deelden op het
besneeuwde Tien An Men-plein
vlugschriften uit waarin hun
grieven worden uiteengezet en ze
eisten een gesprek met partij
voorzitter Hoea of vice-premier
Teng.
In de vlugschriften staat dat verte
genwoordigers van vijftigdui
zend studenten in Joennan een
staking hebben uitgeroepen als
protest tegen de ontzegging van
mensenrechten, waardigheid en
sociale status.
Plaatselijke partijfunctionarissen,
zeggen de studenten, bedriegen
en onderdrukken de jeugdige
dwangarbeiders. Sommigen
hadden al negen jaar lang als
rubbertapper gewerkt. Klachten
bij de leiding in Peking hadden
niets uitgehaald.
Peking heeft al erkend dat de te
werkstelling van afgestudeerden
in de landbouw tot ontevreden
heid heeft geleid en beloofd dat er
geleidelijk aan een eind aan zal
worden gemaakt.
brieven en pers uitoefenen,
"schadelijk geachte" personen
buiten de provinciegrenzen zet
ten en huiszoekingen houden
zonder dat ze daartoe een huis
zoekingsbevel hebben. Ook kun
nen ze, zonder arrestatiebevel, ar
restaties verrichten.
Hoewel het Turkse parlement
dinsdagavond met overweldi
gende meerderheid de afkondi
ging van de staat van beleg door
de regering goedkeurde, dreigde
de grootste oppositiepartij van
het land gisteren de minder
heidsregering van socialisten ten
val te brengen. Een woordvoer
der van de conservatieve rechts-
partij van de voormalige premier
Suieyman Demirel, verklaarde
dat zijn partij van plan is een mo
tie in te dienen, waarin de rege
ring zwakheid en onmacht wordt
verweten, dus eigenlijk een motie
van wantrouwen. In politieke
kringen wordt verwacht dat de
regering van Ecevit een dergelij
ke motie wel zal overleven. Zijn
republikeinse volkspartij heeft
geen absolute meerderheid en is
afhankelijk van de steun van zes
tien onafhankelijken in het 450
zetels tellende parlement.
Koning Juan Carlos (met pen) tijdens het bekrachtigen van de nieuwe Spaanse grondwet. Naast hem zijn
vrouw, koningin SoJ^ia en hun zoon Felipe.
Rabah Bitat, voorlopig
machthebber in Algerije.
(Van onze correspondent)
MADRDID - Na een coma van zes weken
is gisterochtend de Algerijnse president
Houari Boumédienne in het academisch
ziekenhuis van Algiers overleden. On
middellijk na de bekendmaking via de
radio van het overlijdensbericht vorm
den honderden Algerijnen in de hoofd
straat van Algiers spontaan een stille
mars naar het academisch ziekenhuis
Mustafa. Het stoffelijk overschot werd
onder begeleiding van talloze Algerij
nen, waarbij vrouwen de klaagzangen
aanhieven naar het volkspaleis in het
centrum van Algiers overgebracht.
Duizenden studenten van de universiteit
van letteren en wijsbegeerte in Algiers
hielden een geïmproviseerde rouwma-
nifestatie, die het verkeer in de Algerijn
se hoofdstad totaal ontwrichtte. De Al
gerijnse radio zond in het Arabisch en
Frans teksten uit van de koran. Het stof
felijk overschot van Houari Boumé
dienne wordt morgen in de Algerijnse
hoofdstad begraven. In Algerije heeft
De Algerijnse autoriteiten hebben uit de
gehele wereld, ook uit Nederland, tele
grammen van staatshoofden en rege
ringsleiders ontvangen. Kanselier Hel
mut Schmidt van West-Duitsland
noemde het wegvallen van Houari
Boumédienne een gevoelig verlies voor
de Algerijnse staat. Willy Brandt, voor
zitter van de Socialistische Internatio
nale, drukte zich in soortgelijke termen
uit. Koning Hassan II van Marokko ver
klaarde woensdagavond dat met de
dood van Houari Boumédienne de op
lossing van het conflict in de westelijke
Sahara belangrijk naderbij kwam. "Het
Frente Polisario was alleen afhankelijk
van een man en heeft niets te maken met
het Algerijnse volk of de Algerijnse rege
ring", aldus de Marokkaanse vorst.
Maar het is vooral in Palestijnse kringen
waar de dood van Boumédienne het
hardst is aangekomen. PLO-chef Yasser
Arafat was een hele goede vriend van
Boumédienne en de Palestijnen zijn
Boumdiennes woorden nooit vergeten:
"De enige zaak waarvoor ik Algerijnse
soldaten in het buitenland zou willen la
ten vechten en laten sterven, is de Pale
stijnse zaak".
Voor de Palestijnen en ook de Syriërs is de
dood van Boumédienne politiek een
groot verlies: Boumédienne was een
drijvende persoonlijkheid binnen het
anti-Sadat-front van standvastigheid.
Arafat was twee weken geleden nog in
Algiers geweest voor overleg met leden
van de "revolutionaire raad" - het hoog
ste gezagslichaam in Algerije - teneinde
de Palestijns-Algerijnse samenwerking,
ook na het wegvallen van Boumédienne,
veilig te stellen.
De dood van Houari Boumédienne komt
op een moment dat alle Algerijnse offï-
ciéle instanties in een overgangsstadium
zijn en na het in het voorjaar geplande
buitengewone congres van de staats-
eenheidspartij, Front de Liberation Na
tionale (FLN), hun definitieve structuur
zouden krijgen. In werkelijkheid berust
de macht, die gecontroleerd wordt door
het leger, bij de revolutionaire raad, een
lichaam bestaande uit acht oud-strijd
makkers van Boumédienne, dat zichzelf
zou opheffen na het congres van FLN.
Officieel heeft de 53-jarige Rabbah Bitat,
de voorzitter van de nationale raad, het
Algerijnse parlement, volgens de
grondwet uit 1976 voor 45 dagen de
macht in handen. Rabah Bitat, de enige
van de negen historische leiders die Ben
Bella bij de staatsgreep van Boumé
dienne op 19 juni 1965 in de steek liet,
moet binnen deze termijn algemene pre
sidentsverkiezingen uitschrijven. De
kandidaat voor het presidentschap dient
voorgedragen te worden door het bui
tengewone congres van de staatseen-
heidspartij FLN.
Volgens de laatste berichten uit Algiers is
er geen twijfel dat de opvolger van
Houari Boumédienne voort zal komen
uit de revolutionaire raad. Wel ingelichte
bronnen meldden gisteravond dat de
machtsstrijd zich voornamelijk afspeelt
tussen de pro-westers ingestelde Abde-
laziz Bouteflika, thans minister van bui
tenlandse zaken, en kolonel Mohammed
Salah Yahiaoui, de pro-Russisch inge
stelde organisator van de staatseen-
heidspartij FLN. Kolonel Yahiaoui,
voorstander van een bureaucratisch par
tijapparaat, die een groot aanzien geniet
binnen het leger, zal over de meeste kan
sen beschikken om de nieuwe Algerijn
se president te worden.
Onder het voorlopige en door het leger ge
controleerde officiële bewind van Rabah
Bitat, die zelf volgens de grondwet niet
tot president gekozen kan worden, kan
men weinig nieuws verwachten. Bitat is
een man van het compromis, die voor
alles zal waken dat er onenigheid tussen
de drie instanties en het leger zal uitbre
ken.
Op het gebied van buitenlandse politiek
verwacht men. zolang Marokko geen
aanleiding geeft tot incidenten in de Sa
hara, voorlopig een matiging in de steun
aan de bevrijdingsbeweging Frente Po
lisario.
