Trijfel
Ian Abbemuseum
vernieuwd
Fotografie
in Delft en
Amsterdam
ISDAG 19 DECEMBER 1978
VARIA
PAGINA 23
X
rit de brieven blijkt, dat de wij
ze waarop het Zweedse witte
brood verdeeld werd en werd
gegeten, tot de onvergetelijke
herinneringen behoort. Dik
wijls werd het wittebrood niet
gewoon gegeten, maar „gece
lebreerd": de ceremonie van
tafeldekken, bordjes klaarzet
ten, dunne sneetjes afsnijden,
met margarine besmeren, in
kleine stukjes snijden, en...
proeven, met de tranen in de
ogen!",schrijft mevrouw A.B.
Siebenlist-Oldersom uit Bun-
nik. En mevrouw E. van
Nimwegen-Seggelink uit De
Bilt spreekt van een ritueel:
,JLn zomaar, op een gekke tijd,
ging mijn moeder het snijden.
1 Een ritueel. Allemaal er om
f I heen. Ergens vanuit een nooit
==§gjsi vermoede plaats toverde mijn
moeder een vierkant, blauw-
met-wit pak suiker te voor
schijn, een restje althans, dat
lang bewaard had. De sui
ker deed ze erop. En nog, tel
kens als ik een gebakje eet,
denk ik aan die eerste
Door
Siiro
Scheepmaker
Plechtig
Wilhelmina
Ook mevrouw Mathilda Veen
uit Baam at haar Zweedse
wittebrood niet tussen neus en
lippen - door, zoals u zult
,X>at Zweedse wittebrood was
voor mij dè bevrijding, meer
dan de echte bevrijding. Ik
wist toen, dat de oorlog afge
lopen was. Ik dekte de tafel
met een oranje kleed en zette
daar 't Zweedse brood op, plus
't halve pond margarine dat
we tegelijkertijd gekregen
hadden. Verder zette ik een
portret van koningin Wilhel
mina op tafel, evenals een
vaasje bloemen. Ik trok m'n
mooiste (weliswaar wat ver
sleten) jurk aan, pakte een vel
van m'n mooiste postpapier,
en schreef toen een brief aan
de Zweedse ambassadeur, om
hem te danken voor die grote
gave. Ook vertelde ik hem, hoe
ik daar nu in m'n eentje
feestelijk van zat te genieten,
't Fijnste gebak van nu, haalt
niet bij wat dat brood toen
voor mij was. 't Stjlde niet al
leen de honger, de psychische
uitwerking ervan was nog
oneindig groter".
Ik laat nu nog enige herinne
ringen aan de eetceremonie
volgen:
„Thuis dekten we de tafel met
een kruis van crêpepapier in
Zweedse kleuren en we namen
sneetjes van het brood bij de
Ersatz-thee, zoals in betere
tijden cake". (A. C. van Pas
sen, Hilversum).
,Jk was dertien jaar in 1945 en
woonde in Haarlem. Wij
maakten er thuis een officiële
feestmaaltijd van. De tafel
werd gezellig gedekt en mijn
oudere zusje maakte menu
kaartjes, waar wij allemaal
onze naam achterop zetten"
(Op het bijgevoegde menu
kaartje staan, onder de Ne
derlandse driekleur, de vlag
gen van het Rode Kruis en
Zweden getekend, daarboven
de datum 7 maart 1945, eron
der ,Menu Zweeds witte
brood", dat blijkbaar bestond
uit: een sneetje met margari
ne, een sneetje met kaas, een
sneetje met margarine, een
sneetje met chocolade-hagel
slag, een sneetje met marga
rine, een sneetje met bieten-
stroop, een kop koffie). (M. G.
F. Kool-Stoelman, Heems
kerk).
,Jk stond in de huiskamer (de
keuken was daar te min voor)
met de broodplank op tafel. Zo
ongeveer op het tijdstip dat
we, wat toen voor thee door
ging, dronken. Er waren 'n
vriendin van me bij en mijn
vijf kleine kinderen, 't Was let
terlijk een plechtig ogenblik,
toen ik het brood aansneed. Ik
voel 't nu nog: héél voorzich
tig, en ik zei maar steeds: wat
is 't wit, hè, wat is 't wit! Ie
dereen kreeg, zo maar midden
op de dag, één sneetje! Onver
getelijk!!" (mevr. J. van
Doorn, Utrecht).
>Jk was in die tijd een meisje
van acht jaar dat in Amster
dam woonde en erg veel hon
ger had geleden. Bij ons lag
dat brood niet gewoon op de
plaats waar het andere eten
zo het er was) lag, nee, het lag
op een kastje in een onge
bruikt kamertje aan het eind
van een lange gang. Elke dag
toog de hele familie, vader,
moeder en drie kinderen, in
optocht naar dat kamertje.
Vader sneed dan plechtig, als
gold het een heilige ceremonie,
voor ieder één sneetje brood af
en pas als iedereen er een had,
aten we het tegelijk héél lang
zaam, hapje voor hapje, op".
(T. Leguijt-Van Klinken,
Krommenie).
Bewaard.
„Op 5 mei 1945 werd ik voor
acht uur in de morgen uit het
kamp in Amersfoort ontsla
gen, als wonende in de directe
omgeving van Amersfoort. Ik
„wandelde" tien minuten lo
pen, kwartier rusten) van 7.45
uur tot ongeveer 16.00 uur van
het Kamp naar de Groene-
kan. Thuis gaf mijn vrouw
mij een snede Zweeds witte
brood, dat door mijn zoon
Adriaan (toen zeven jaar)
bewaard was voor Pappa als
hij thuiskomt". (K. K. van
Hoffen, Groenekan).
NDHOVEN (ANP) - Burgemees-
r. J. van der Lee van Eind-
heeft zaterdagmiddag het
erbouwde en vernieuwde ste-
[elijk Van Abbemuseum hero-
iend.
het oorspronkelijke gebouw
at uit 1936 dateert is een pavil-
aangebouwd. Het oude ge-
is van binnen drastisch
'eranderd. Dat alles heeft er toe
[eleid dat de expositieruimte
>ijna verdubbeld is.
.ardoor wordt het mogelijk om
ïaast steeds wisselende tentoon
stellingen een groter deel te laten
/an de eigen collectie. Het
nuseum beschikt nu ook over
aula, een prentenkabinet, een
bibliotheek, een zaal voor educa-
ief werk en een studio voor au-
liovisuele media,
it de totale verbouwing is een
pedrag gemoeid van 5,5 miljoen
julden. Tijdens de werkzaamhe-
len, die ruim een jaar hebben ge-
luurd, is het museum drie weken
[esloten geweest,
eigen collectie van het Van Ab
bemuseum heeft een selectief
overzicht van de ontwikkeling
van de beeldende kunst van de
twintigste eeuw. Bij de opbouw
ervan heeft de nadruk niet gele
gen op de volledigheid, maar op
het aangeven van een aantal
zwaartepunten en ontwikkelin
gen die kenmerkend zijn voor de
kunst van deze eeuw.
De basis voor de collectie werd in
1950 gelegd met de aankoop van
het schilderij "Hommage a Apol-
linaire" van Marc Chagall. Het
museum heeft nu werken in zijn
bezit van onder anderen Picasso,
Mondriaan, Lissitzky, Kokosch-
ka, Appel en Stoop.
LOS ANGELES - De Ameri
kaanse acteur Chill Wills is vrijdag
op 77-jarige leeftijd gestorven in
Los Angeles. Hij werd vooral be
roemd door vele optredens in cow
boy-films.
In 1939 maakte hij zijn debuut met
"Boom town" en trad nadien in
ruim driehonderd films op. Velen
leerden zijn stemmen kennen omdat
hij sprak voor de "sprekende muile
zel Francis
„GOUDEN BENEN" IN DRUNEN
DRUNEN - Een tentoonstelling over prestaties in de wielersport is vanaf
Tweede Kerstdag tot en met 7 januari te zien in Lips Autotron te Drunen
onder de naam "Gouden benen". De gele trui van Jan Raas, de oranje
trui van Gerrie Kneteman met het zweet er nog in en de modder er nog
op, herinneringsborden aan het Olympisch kampioenschap van Hennie
Kuiper en vele andere trofeeën, foto's en alles wat met wielersport te
maken heeft zijn in Drunen verzameld. Peter Post werkte aan de organi
satie van de tentoonstelling mee.
LFT/AMSTERDAM - Tenmin-
te twee interessante fototen-
ionstellingen zijn de komende
laanden in Nederland te bezich-
gen.
Delft opent op zaterdag 23 de-
ember de "Derde Delftse foto-
alon", die beoogt een interna-
ionale en nationale overzichts-
:ntoonstelling te zijn waarbij
anuit verschillende invalshoe-
bekende fotografen laten
ien wat zij met hun techniek en
reativiteit weten te bereiken,
iommigen hebben bekendheid
ls beeldend kunstenaar anderen
ls beroepsfotograaf.
Deze "salon,' is bedoeld als voorbe
reiding voor de iternationale
wedstrijd ie volgend jaar wordt
gehouden tijdens de Vierde
Delftse fotosalon. De expositie
wordt gehouden in het Prinsen
hof, Oude Delft 183 te Delft, en
duurt tot 4 februari.
In het Stedelijk Museum aan de
Amsterdamse Paulus Potter
straat opent op donderdag 21 de
cember de tentoonstelling "Fo
tografie in Nederland van 1940 tot
1975", waarvan de naam voor
zichzelf spreekt. Het is een alge
meen overzicht van hetgeen in de
loop der jaren is gepresteerd op
fotogebied in ons land. De ten
toonstelling duurt tot 4 februari.
Scarabee, Pieterskerkchoor-
steeg 24. Tentoonstelling Bert Kienjet -
olieverf en zeefdruk. Geopend ma. t/m
Galerie Kerkdam, Lange Kerkdam 113,
Wassenaar. Tentoonstelling Eve - naald
schilderkunst en oude kant. Geopend
Lakenhal, Oude Singel 28-32. Ten-
onstelling "Belicht verleden", fotogra-
Nederland van 1839-1920; tentoon-
elling Willem Witsen, fotograaf. Beide
ntoonstellingen geopend van 24 nov.
t 14 jan., dag. van 10-17 uur, zo. en
estdagen van 13-17 uur (le kerstdag en
euwjaarsdag gesloten),
lerie De Poort, Herensteeg 11. Ten-
instelling "Kunst als kado", met olie-
tekeningen, aquarellen, lino's,
stels, gouaches en keramiek. Ge-
end di. t/m zo. van 14-17 uur, do. ook
uur, t/m 31 dec.
ilerie Denise Stephan, Bakkersteeg
Tentoonstelling Jaap Egmond - sys-
natische plastieken van Rob van He
rt - schilderijen. Geopend vr., za. en
Galerie Van der Vlist, Botermarkt 3.
Tentoonstelling Jan Rotteveel - schilde
rijen, Machteld Hooyer - gouaches, Geopend tot 29 dec.
Maud Muilder Massis - wandkleden tn
J an van den Berg - poppen. Ook ïkonen.
Geopend t/m 31 december, di. t/m za.
van 10-17 uur.
Ans v. d. Heide-Kort, Liesbeth IJdo, Ri-
na la Grouw en Anke Kwakernaak -
poppen, glasmozaïeken en olieverf
schilderijen. Geopend vanaf 1 dec., dag.
van 12-24, za. van 17-24 uur, zo. gesloten.
De Ruif, Janvossensteeg 59. Tentoon
stelling Pien Lemstra - deegplastieken.
Geopend tot 21 dec., dag. van 11-21 uur,
za. en zo. gesloten.
Galerie Pulchri Studio Passage 10,
Oegstgeest. Tentoonstelling Geert Baas
-tekeningen. Geopend van 15 dec. t/m4
jan., dag. van 10-16 uur (zon. gesloten).
Galerie De Oude Rijn, Stille Mare 4. Ten
toonstelling werk van Erli Esselink, Pa
tricia Seijen ten Hoorn en Andre de
Regt. Geopend van 15 dec. t/m 19 jan.,
woe. t/m za. van 12-17 uur (17 dec. van
14-17 uur).
Galerie-Biblitoheek, Luifelbaan 1, Was
senaar. Tentoonstelling werk van Alison
Metternich-Korthals Altes. Geopend
vanaf 2 dec., openingstijden van de
bibliotheek.
(KLEINE VAART)
lbert-V 16 vn Rotterdam nr Avon-
louth,
arebeka 5 16 vn Rotterdam nr Birken-
ïad.
Drnelis Broere 17 vn Rotterdam nrTer-
utch Faith 16 vn Rotterdam nrTerneu-
utch Master 16 vn Rotterdam nr Con-
ïy Ialand,
'Utch Spirit 17 te Rotterdam,
acific pass 16 Landsend nr Milfordha-
iozengracht 16 vn Rauma nr Tenes,
■even Seas 16 te Amsterdam,
itella Nova 16 40 w Bali,
■usanna 16 60 w La Spezia nr Marseille.
(GROTE VAART)
Abida 16 30 n Cherbourg nar Fiumicino,
Acteon 17 v La Reunion
Alamak 16 te Benghazi verw
Aldabi 19 te Santos verw
Alkmaar 18 te San Juan verw
Alphacca 17 v Ilheus nr Salvador
Amsteldiep 17 te Rotterdam,
Amstellaan 16 140 z Socotra nr Bandar
Abbas,
Amstelland 17 te Hamburg,
Amstelveen 15 v Plumpers'ound nr Ore
gon,
Arabian Unity 16 te Bremerhaven,
Baam 17 te Rotterdam,
Chevron Eindhoven 18 v Freeport nr
New York,
Chevron Nagasaki 16 te St. John,
Chevron The Hague 17 v Rotterdam nr
Purfleet,
Cinulia 16 te Pauillac,
Coral Isis 17 340 zzw Bermuda nr Port
Coral Kubrum 16 v Venetië nr Gabes,
Deltadrecht 16 v Casablanca nr Rouaan,
Dione 16 v Las Palmas nr Le Havre,
Docklift 2 16 te Le Havre verw,
Dordrecht 17 te Herfurth,
Esso Saba pass 18 Kp Finisterre nr Bah-
Farmsum 18 te Rio de Janeiro,
Fossarina 16 te Lagos,
Hercules 17 v Rotterdam nr Le Havre,
Hollandia 17 te Hamburg,
Nederrhone 19 te Nagoya verw,
Nedlloyd Algoa 18 te Montevideo verw,
Nedlloyd Amsterdam 15 v Tauranga nr
Singapore,
Nedlloyd Houtman 17 te Gothenburg,
Nedlloyd Kembla 15 v Cochin nr Co
lombo,
Nedlloyd Kyoto 17 te Cochin,
Nedlloyd Leuve 16 te Mombasa,
Nedlloyd Niger 16 v Abidjan nr Rotter
dam,
Nedlloyd Rouen 14 v Suez nr Marseille,
99-100-101... PIT* 16
GÊËNJ POEM... IK RAAK
oe -reu kwut*...
pe zaak sRoeirMe bovëm
wer hoofv.. Mgr zoveeu
UG&ewpe GeuPÊNJ..
ik Moer m'n
-rRANSfoR-reepRijr
oceeuueNpit*"
KAP|T"AAU MOET" SNEU
naar pp bank..op
REN-re eezer.w
FRED BASSET f,
BIEFSTUKJES
GEKOCHT VOOR
VANDAAS
LlffT 2g gvaq OP
09 AANfteCHr
Nes* NiET R2£D! Dig flOTKAT VAM
De avonturen van Jommeke JOMMEKË E BOBBEJAANLANB
TenzijL'. ...ge toch fart qedachb zoudb
veranderen. Dan halen wij u met veeI
plezier terug naar beneden. /Hs ik
masr uw Far Westdorp mag bouwen', j
TJAP TJOY Snijd het
vlees van 2 schouder-
karbonades en een kip
van 200 gr in smalle
repen. Snipper enkele
takjes bladselderij en 2
teentjes knoflook en
snijd een Chinees kool
tje overdwars in plak
ken. Was 200 gr taugé
Schep de repen varken
svlees in 4 eetlepelshete
zonnebloemolie, laat ze
1 minuut bakken en
voeg dan kool en blad
selderij toe. Laat dit sa-
onder voortdurend
>eren 5 minuten
zachtjes bakken. Voeg
dan de taugé toe, repen
kippevlees, knoflook, 2
eetlepels sojasaus, 4
eetlepels sherry, 2
theelepels gemberpoe-
zout naar smaak en
kopje heet waer,
door en laat het ge
heel dan, met een deksel
op de pan, enkele minu-
sudderen. Roer een
dun papje van 1 afge
streken eetlepel maize-
na en een kopje koud
water en roer dit papje
door het tjap tjoy-meng-
sel tot het vocht bindt.
Hierna meteen opdie-
WINA BORN
Leidse bioscopen
LUXOR: "Grease da. 2.30, 7.00 en 9.30
uur, zo. ook 4.30 uur, al.
CAMERA: "Dood in Venetië", da. 8.00
uur, 12 jr.
Kindermatinee: "Oom Ferdinand en de
toverdrank", woe. en za. 2.30 uur, zo. 2.00
en 4.15 uur.
Nachtvoorstelling: "Psycho", vr. en za.
11.30 uur, 16 jr.
LIDO 1: "De wraak van de roze panter"
da. 2.30, 7.00 en 9.15 uur, al.
LIDO 2: "Jaws 2", da. 2.30, 7.00 en 9.15
uur, zo. ook 4.45 uur, 12 jr.
LIDO 3: "An unmarried woman", da.
7.00, 9.15 uur, do., vr., ma. en di. ook 2.30
uur, 16 jr.
Kindermatinee: "Donald Duck", za. en
woe. 2.30 uur, zo. ook 4.15 uur.
STUDIO: "Cet obscur objet du désir",
da. 2.30,7.00 en 9.15 uur, zo. ook 4.45 uur,
16 jr.
TRIANON: "De Turkse non", da. 2.30,
7.00 en 9.15 uur, zo. ook 4.45 uur, 16 jr.
REX; "Vrouwenkamp", da. 7.00 en 9.15
Ongevallendienst
ziekenhuizen Leiden
Ongevallendienst elke dag Academisch
Ziekenhuis behalve van dinsdag 13.00
uur tot woensdag 13.00 uur. (Diacones-
senhuis) en van vrijdag 13.00 uur tot za
terdag 13.00 uur EÜsabeth-ziekenhuis.)
Bezoekuren
ziekenhuizen
Kraamafdeling: dag. van 11.15-12.OOuur
(alleen voor echtgenoot) van 15.00-16.00
uur en van 18.30-19.30 uur. Babyshow
en avond-bezoek.
Kinderafdeling: dag. van 15.00-18.30
Diaconessenhuis:
Middagbezoekuur: 13.45-14.30 uur.
Avondbezoekuur 18.30-19.30 uur.
Kraamafdeling: vaders extra van
18.00-18.30 uur. Kinderafdeling dage-
Academisch Ziekenhuis
Voor alle patiënten (behalve kinderen)
zijn de bezoekuren als volgt:
Elke dag:
14.15-15.00 uur
18.30-19.30 uur
Voor de prematurenafdeling gelden de
volgende bezoekuren (alleen voor ou
ders en grootouders).
Dag. van 14.30-14.45 uur
en van 18.30-18.45 uur.
Bezoek aan ernstige patiënten:\
voor ernstige patiënten doorlopend be
zoek wordt toegestaan kan de hoofdver
pleegkundige hiervoor speciale kaarten
verstrekken.
Bezoektijden Kinderkliniek:
Dagelijks:
15.00-15.45 uur
18.30-19.00 uur.
Bezoektijden kinderafdeling:
Elke dag:
14.15-15.00 uur
18.30-19.00 uur
Alphen aan den Rijn
Rijnoord: le en 2e klas 11-11.30;
13.30-14.15 en 18.30-19.30 uur 3e klas
13.30-14.15 en 18.30-19.30 uur Kraamaf
deling 13.30-14.45 alleen voor echtgeno
ten 19-20 uur. Kinderafdeling voor ou
ders 18.-18.30 uur.
Geluidshinder
Schiphol
Klachten over geluidshinder van vlieg
verkeer van en naar Schiphol kunnen
dag en nacht worden gemeld bij het in
formatiecentrum Geluidshinder Schip
hol (020-175000).
Kindermatinee: "De gelaarsde kat en de
krachtpatser", za. en woe. 2.30 uur.
Nachtvoorstelling: "Sexroute in Bang
kok", vr. en za. 11.30 uur, 16 jr.
Bioscopen Alphen
EURO 1 en 2: "Grease", da. 1.45, 6.45 en
9.15 uur, zo. ook 4.15 uur, in Euro 1 ook
za. 12.15 uur, al.
Nachtvoorstelling Euro 2: "Smokkel-
si hip Lucky Lady", za. 12.15 uur, 12 jr.
EURO 3: "The great escape", da. 1.30 en
815 uur, 12 jr.
Nachtvoorstelling: "Le grande bouffe",
za. 12.15 uur, 16 jr.
EURO 4: "Diamonds are forever", da.
2.00,7.00 en 9.30 uur, zo. 4.30,7.00 en 9.30
uur, za. en woe. alléén 7.00 en 9.30 uur, 12
jr.
Kindermatinee: "Circus op stelten", za.,
Bioscoop Voorschoten
GREENWAY: "Pastorale 1943", vr.
za. 9.15 uur, zo., ma. en woe. 8.30 uur,
"André van Duins pretmachine",
7.00, za. 4.00 en 7.00, zu. 4.00 en 6.15 w
f0dictc} lieutas
19 december' 1978
- In Klang bij Malakka is hadji
Mahomet Jakin (een hadji is een
mohammedaan, die een bezoek
aan de heilige stad Mekka heeft
gebracht, Red.), terwijl hij op
een houtvlot in de rivier bezig
was zijne reinigingen te ver
richten, door een kaaiman op
gegeten. Nu is er voor gevangen
kaaimannen een vaste premie
uitgeloofd van f 1 per voet leng
te. Een inlander bleek bereid het
dier te vangen, maar alleen als
hij een dollar per voet kreegHet
dorpsbestuur willigde dit in,
waarop de inlander een groote
kip aan een stevigen haak sloeg,
die bevestigd was aan het einde
van een negentig voet ongeveer
30 meter, Red.) lange rotan. De
rotan werd over een boomstam
geslagen en de kip spartelde
vlak bij de oppervlakte van het
water. Den volgenden morgen
was alles verdwenen. Doch de
inlander, in een schuit met drie
manvond het eind van de rotan
en wist dat voorzichtig binnen
te palmen. De drie mannen
slaagden er in het dier te muil
banden. Het gedrocht was 13
voet lang. Zoo werd het levend
aan den boom gebracht. De con
troleur kreeg bijna een slag met
den staart van het dier, die ge
lukkig slechts een rij bloempot
ten trof en een hond, die jankend
een eind weggeslingerd werd. 's
Avonds was het erf, waar het
meest was neergelegd, verlicht.
Ten slotte werd hij doodgescho
ten. In de maag van het dier
vond men nog het hoofd van den
hadji.
Vijftig jaar geleden:
- De Italiaansche arbeider An
drea Degasperi in Trento, die
den arbeid weinig maar den
wijn des te meer beminde, leefde
na den dood zijner vrouw in een
krot in een steeg van zijn woon-
plaats. Stuk voor stuk had hij
zijn armelijke meubels verkocht
om aan drank te komen. Alleen
een ledikant, dat nog aan de
grootouders van zijn vrouw had
toebehoord en een kastje waren
overgebleven. Toen het onlangs
koud begon te worden, nam hij
een bijl en begon er het ledikant
mee te bewerken. Een poot wierp
hij in het vuur, maar al spoedig
spleet die in tweeën. Tot zijn
verbazing viel er een looden ko
ker uit en toen hij die opraapte,
vielen er munten uit. Degaspari
ging naar een wisselkantoor en
verkocht ze daar voor een kwar
tje per stuk. Maar de bediende
had al ontdekt, dat het gouden
Napoleons waren, waarvoor de
Bank van Trento 6000 lire be
taalde. En zoo had de dron
kaard de laatste kans van zijn
leven voorbij laten gaan.
