Acties ambtenaren blijven
voorlopig
opgeschort
kalkoen
Uitlevering kan
JONGE
'TOEZEGGING
KWAM VAN
MULDERIJE'
a
'Multinationals oorzaak
drama in Zuid-Amerika'
eze
Als o, echt feestelijk
u/ilt.eter>,moerv
kalkoen nemer.
DINSDAG 12 DECEMBER 1978
BINNENLAND
Braziliaanse bisschop Dom Helder Camera:
DEN HAAG (ANP) - "Wij hadden
al de situatie van binnenlands
kolonialisme met een massa die
geen of onmenselijk werk had,
maar de multinationals hebben
de situatie nog verergerd". Aldus
de bekende Braziliaanse aarts
bisschop van Olinda en Recife,
Dom Helder Camara (69), giste
ren in Den Haag bij de presenta
tie van de jaarlijkse interkerke
lijke aktie voor Latijns Amerika
'Solidaridad', die ditmaal wordt
gehouden onder het thema 'werk
en gerechtigheid voor iedereen',
het motto van de Braziliaanse
bisschoppelijke vastenaktie van
dit jaar. Vorig jaar bracht de aktie
ruim 3 miljoen bijeen. Ditmaal
hoopt men minstens dit bedrag te
halen om 200 organisaties van
krottenbewoners, landloze boe
ren en arbeiders te helpen met
gemiddeld 16.000 gulden.
Gealarmeerd door de oliecrisis - al
dus Dom Helder - heeft een
commissie, bestaande uit Japan,
West-Europa en Noord-Amerika
uitgemaakt wat elk land moet
gaan produceren. Brazilië moest
de graanschuur van de wereld
worden. Wat de grootgrondbezit
ters al jaren hadden gedaan, ge
beurt nu op nog grotere schaal.
De kleine boeren, die geen offi
ciële eigendomspapieren heb
ben, worden als landbezetters
van hun land afgeschopt en op
gehoopt in de steden, waar ze
hooguit een hutje kunnen bou
wen, steeds verder verdreven van
het centrum vanwege de urbani
satieplannen. Toen de bisschop
pen hiertegen protesteerden,
werden ze uitgemaakt voor sub
versief en communistisch, aldus
Dom Helder Camara.
Morele druk
Niet van geweld, maar van morele
druk, dat ook in westerse groe
pen volgens hem steeds meer ge
stalte krijgt, verwacht hij enige
uitkomst, werkend mèt de men
sen en zo een vuist makend. "Je
kunt de mond snoeren van 5 of
tien mensen, maar niet van een
hele gemeenschap. In onze lan
den vermenigvuldigden zich de
ze gemeenschappen. Ook in de
geïndustrialiseerde landen ont
staan steeds meer groepen met
verschillende namen, maar met
één gemeenschappelijke titel:
helpen een rechtvaardiger we
reld op te bouwen".
Over de bijeenkomst van Latijn-
samerikaanse bisschoppencon
ferenties die 27 januari in Puebla
(Mexico) begint, zei Dom Helder
vol hoop te zijn. De Braziliaanse
bisschoppen hebben zich zeer
goed voorbereid en proberen vast
te houden aan de maatschappe
lijk geëngageerde lijn die in 1968
in Medellin werd uitgezet. Het
voorbereidingsdocument gaat
volgens Dom Helder niet ver ge
noeg, maar-zo zei hij -tijdens het
concilie kwamen we ook teksten
tegen die we gewoon verscheurd
hebben"
Volgens Menten
Dom Helder Camara: kleine boeren worden van hun land afgeschopt
Hij bevestigde dat de paus naar de
opening van 'Puebla' komt, 'maar
ik ben er niet bang voor, want hij
gaat ons helpen'. Volgens hem is
de nieuwe paus, die hij onlangs
heeft ontmoet, goed berekend op
zijn moeilijke taak. 'Hij had hon
ger meer te weten wat er in La-
tij ns-Amerika gebeurt'
Gevraagd naar het reisverbod dat
hem eind 1977 werd opgelegd
door Paus Paulus VI zei hij dat hij
15 juli de zaak met paus Paulus
had uitgesproken. Altijd al moest
hij vele uitnodigingen afwijzen.
Nu is afgesproken dat hij aan bui
tenlandse reizen ruim een maand
per jaar besteedt en dat hij nooit
optreedt zonder toestemming
van de plaatselijke bisschop, 'al
tijd om te strijden voor gerech
tigheid als weg naar vrede'. Ove
rigens begrijpt hij de bezorgd
heid van Rome best, want men
sen die het niet met hem eens zijn
schrijven brieven naar de paus en
schilderen hem af als iemand die
zijn eigen bisdom verwaarloost
en in het buitenland opruiend
praat over zaken waar hij geen
verstand van zou hebben, zoals
politiek en economie. "Ik ben ik
staat geweest in Rome te bewij
zen dat ik binnen het evangelie
sta"
DEN HAAG (GPD)-De stakingsacties van de ambtenaren
blijven voorlopig opgeschort. De vijf centrales van
overheidspersoneel hebben met minister Wiegel (bin
nenlandse zaken) afgesproken dat verder wordt ge
praat.
.Afhankelijk van dat overleg zullen
onze acties worden opgeschort
Dat wil niet zeggen dat ze zijn in
getrokken", aldus voorzitter Jan
Dutman van de ABVA, de groot
ste ambtenarenbond. De af
spraak tot verder overleg werd
gisteravond gemaakt in een ge
sprek waarvoor minister Wiegel
de centrales vrijdag had uitgeno
digd.
Bij dit overleg zei de minister, dat
zowel de regeringsplannen rond
Bestek '81, als de doorwerking
van de bouw-cao, als het rapport
van de werkgroep-Kloosterman
„bespreekbaar" zijn. Daar voeg
de de minister aan toe dat er re
kening mee moet worden gehou
den dat ,,de marges smaller dan
smal" zijn.
Dit wil zeggen dat kan worden ge
praat over de zes keer 0,5 procent
korting op de ambtenarensalaris
sen, zoals die in de bezuinigings
plannen van de regering voor
komen, en de alternatieven daar
voor, die het rapport-Klooster
man geeft.
Bovendien kan worden, overlegd
over de fel omstreden doorwer
king van de in de bouw-cao op
genomen toeslagen op de salaris
schalen van de ambtenaren. Op
dit laatste punt met name liep het
loongesprek tussen Wiegel en
ambtenarenbonden van 30 no
vember vast. Dat was het start
sein voor de stakingsacties.
De trend van de ambtenarensala
rissen, waarbij de loonontwikke
lingen in het bedrijfsleven wor
den gevolgd, wordt berekend
Den Uyl wil
notulen over
koopsompolis
op tafel
DEN HAAG (ANP) - PvdA-frac-
tievoorzitter in de Tweede Kamer
drs. J. Den Uyl heeft kamervoor
zitter dr. A. Vondeling gevraagd
te 'bevorderen' dat de regering
passages uit de ministerraad-no-
tulen ter kennis van de Kamer
brengt. Het gaat om passages uit
de ministerraad eind vorig jaar
over de koopsompolissen-affai-
De commissie koopsompolissen
heeft aan de Kamer gemeld dat
"gebleken is dat staatssecretaris
Van Rooyen tegen de bedenkin
gen van andere bewindslieden in,
onverkort heeft vastgehouden
aan de terugwerkende kracht
voor de koopsompolissen".
Den Uyl schrijft: "Ik meen dat deze
constatering op niet toelaatbare
wijze twijfel wekt ten aanzien van
de houding van alle andere be
windslieden". Daarom wil Den
Uyl 'thans onverwijld' de desbe
treffende relevante passages uit
de ministerraad-notulen (kabi
net-Den Uyl) ter kennis van de
Kamer hebben.
over de periode 1 juli tot 30 juni
Is die periode van een jaar om
dan volgt een narekening.
Bij het overleg van 30 november
hadden de vijf centrales van
overheidspersoneel aan minister
Wiegel gevraagd, of hij per 1 ja
nuari vast een voorschol, van 0.4
procent op de ontwikkelingen in
de bouw-CAO wilde geven
Deze antwoordde toen dat hij daar
toe niet de bevoegdheid had
Maandagavond zei Wiegel dat de
beslissing over het trendvoor
schot per 1 januari niet noodza
kelijkerwijs voor die datum gere
geld hoeft te zijn. „Dat kan ook
per 1 maart of 1 april gebeuren"
aldus de minister
De bonden sloten zich bij deze
zienswijze aan. „Belangrijk is, dat
de minister nu heeft gezegd dat er
over dat voorschot valt te praten
Op 30 november toonde hij die
bereidheid nog niet", zo zei Dut-
Zijn collega Wabe Wieringa van de
NCBO vulde zijn woorden aan
met: „Voor ons stond 30 novem
ber vast dat we konden fluiten
naar de doorwerking van de
bouw-cao. Nu kunnen we erover
praten, hoewel dat niet wil zeg
gen dat de bouw-cao nu binnen
Minister Wiegel zei in zijn toelich
ting dat hij de Tweede-Kamer
motie Lubbers-De Korte had ge-
volgd waarin was gevraagd om
een uitstel van definitieve beslis
singen rond de bouw-cao. Deze
CDA-WD-motie zegt wel, dat er
„aanleiding" is de doorwerking
van de bouw-cao op te schorten
tot nader overleg is gepleegd.
Wiegel: „Ik ben blij dat we het-er-
over eens zijn dat we nu rustig
gaan praten. Het is zo klaar als
een klont dat dat in ieders belang
Ed van Thijn, vice-voorzitter van de
PvdA-fractie, heeft maandag
avond in Vianen gezegd dat mi
nister Wiegel in feite de motie-
Van Thijn van vorige week heeft
uitgevoerd door het 0,4 procent
voorschot op de bouw-cao toch
bespreekbaar te maken. De mo
tie-Van Thijn die wilde dat Wie
gel weer ging praten met de amb
tenarenbonden op basis van hun
alternatieve voorstellen, werd
verworpen doordat CDA, WD
en D'66 tegen stemden.
Tevreden gezichten na het overleg tussen minister Wiegel (links) en d«
naren-bonden, Wierenga midden) en Dutman (rechts). De stakingsactü
Utrechtse hoogleraar Algra:
5>5>
UTRECHT (ANP) - De Utrechtse
hoogleraar in de inleiding tot de
rechtswetenschappen, mr. N.E.
ALgra, acht uitlevering van Pie-
ter Menten niet onmogelijk. Dit
zegt hij mee in een artikel in het
Utrechts universiteitsblad.
Volgens Algra heeft Menten op het
eerste gezicht gewonnen, maar
de overwinning van Menten zou
wel eens een Pyrrus overwinning
kunnen blijken, zo vindt hij.
Menten heeft waarschijnlijk de
Poolse nationaliteit of hij is sta-
tenloos. Dat betekent, aldus Al
gra, dat er geen formele belem
mering is voor justitie om hem nu
uit te leveren.
Mocht blijken dat hij Nederlander
is, dan kan hij volgens Algra toch
uitgeleverd worden. Algra wijst
erop dat dat de bijzondere raad
van cassatie in 1949 heeft vastge
steld dat Nederlanders die oor
logsmisdaden hebben begaan,
door de Nederlandse staat kun
nen worden uitgeleverd. Oor
logsmisdaden vormen een over
treding van internationaal rech
telijke regels en dan doet de na
tionaliteit van de oorlogsmisda
diger minder ter zake, aldus Al
gra. Volgens Algra is de Neder
landse rechter niet bevoegd om
Menten te berechten. Een be
lemmering voor uitlevering zou
kunnen zijn de toezegging van de
huidige premier Van Agt aan de
Zwitserse autoriteiten, dat Men
ten niet kan worden uitgeleverd
zonder toestemming van de
Zwitserse bondsregering. Deze
toezegging is, aldus Algra, onwet
tig, omdat Nederland al vöör de
belofte van Van Agt de volks-
rechtelijke verplichting had om
Menten uit te leveren.
'Nederland kan natuurlijk toe
stemming vragen aan Zwitser
land. Zegt Zwitserland nee, dan
hoort Nederland Menten toch uit
te leveren, waarmee we Van Agt
natuurlijk het bos insturen. Die
zal moeten verdwijnen, "aldus
Algra.
Als Menten wordt uitgeleverd,
komt Rusland het meest in aan
merking, omdat Podhorodce, de
plaats waar Menten zou hebben
deelgenomen aan massa-execu
ties tegenwoordig op Russisch
grondgebied ligt. Algra acht Is
raël niet bevoegd om Menten te
berechten.
DEN HAAG (GPD) - Niet Donker
maar zijn voorganger als minister
van justitie, mr. H. Mulderije,
heeft aan Pieter Menten in 1952
toegezegd dat hij voor zijn gedra
gingen in de oorlog niet zou wor
den vervolgd. Menten heeft dat
gistermiddag in een telefoonge
sprek laten weten.
,Eind augustus 1952 heeft Mulde
rije contact gehad met de procu
reur-generaal in Amsterdam en
hem gevraagd of hij ermee ak
koord ging dat Mulderije mij bui
ten vervolging stelde. De procu
reur-generaal heeft dat beves
tigd. Mulderije heeft toen in au
gustus tegen mij gezegd: ik heb
de zaak bekeken en ik heb geen
enkele reden u te vervolgen. U
wordt buiten vervolging ge
steld". Mulderije's opvolger op
justitie, mr. L. A. Donker, heeft
volgens Menten een kant-en-kla
re zaak overgedragen gekregen
die nog slechts een formele af
wikkeling behoefde.
De commissie-Schöffer, die in op
dracht van het ministerie van jus
titie de gang van zaken rond Men
ten onderzoekt, blijft ondertus
sen bij haar standpunt dat stuk
ken die Mentens lezing zouden
kunnen staven, niet zijn gevon
den.
Voor Menten zelf is het wel duide
lijk waar dat door komt „Na
tuurlijk zijn die stukken zoekge
raakt. Ze zijn door die commissie-
Schöffer vernietigd. Daarvan ben
ik helemaal overtuigd. Alle do
cumenten waren aanwezig. Door
de beslissing van de Hoge Raad
echter, hadden ze buiten de
waard gerekend en moesten die
stukken verdwijnen. Want die
stukken waren in strijd met wat
zij wilden".
De commissie-Schöffer heeft giste
ren haar vierde tussentijdse rap
port gepubliceerd. Met enige na
druk wordt daarin vastgesteld
dat de bijzondere strafkamer van
de Haagse rechtbank, die Menten
vorige week in vrijheid stelde, is
afgeweken van de bevindingen
van de commissie dat geen stuk
ken te vinden waren waaruit kon
blijken dat Menten inderdaad in
de jaren vijftig de toezegging zou
hebben gekregen dat hij verder
vrijuit zou gaan.
De commissie laat al weten dat zij
met haar werk lang niet binnen
de haar toegemeten tijd gereed
komt. Het eindrapport mag niet
eerder dan in de nazomer van
volgend jaar worden verwacht.
Zij waarschuwt alvast dat zij dan
van nu af aan niet meer gestoord
mag worden.
Zij beklaagt zich er meer of minder
over dat zij haar arbeid enkele
malen heeft moeten onderbreken
voor zaken die weliswaar belang
rijk waren in de behandeling van
de affaire-Menten, maar die
hoogst hinderlijk waren voor het
eigenlijke werk van de commis
sie. Met name het feit dat leden
van de commissie tot deskundi
gen werden benoemd in het pro
ces voor de bijzondere strafka
mer van de Haagse rechtbank,
leidde voor die leden tot zo veel
tijdrovend werk dat het tempo
van het eigenlijke onderzoek er
door werd afgeremd.
De commissie-Schöffer steekt
trouwens nog meer ontevreden
heid niet onder stoelen of ban
ken. Zij schrijft „zeer ernstige be
zwaren (te hebben) tegen afzon
derlijke publicatie van verdere
stukken buiten de verslaglegging
van de commissie om". Zij meent
dat de publicatie van het rapport-
Versteeg over de zogenoemde
Velser-affaire (corruptie rondom
de ondergrondse in de Tweede
Wereldoorlog) ook al achterwege
had moeten blijven.
Prof. Schöffer en zijn medewerkers
vinden dat dit rapport-Versteeg
door zijn opzet geen evenwichtig
inzicht geeft in de hele Velser-af
faire en de eventuele relatie daar
van met de affaire-Menten. De
commissie-Schöffer zal de Vel
ser-affaire daarom in haar eind
rapport tamelijk uitvoerig be
handelen.
De Israëlische premier Begin heeft
gisteren in Oslo gereageerd op de
vrijlating van Menten. Begin was
in Noorwegen voor het in ont
vangst nemen van zijn aandeel in
de Nobelprijs voor de Vrede.
„Alle joden, christenen en mos
lims zouden diep verontwaar
digd moeten zijn over de vrijla
ting", zo zei Begin. Hij noemde
Menten een oorlogsmisdadiger
van de ergste soort. „Zijn plaats is
in de gevangenis". Volgens Begin
zal Israël alle mogelijkheden on
derzoeken voor een berechting
van Menten in Israël.
'Voorzichtig met
openen archief'
DEN HAAG (ANP) - Mr. J. Korten-
horst, zoon van Mentens verde
diger in de vijftiger jaren dr. L.G
Kortenhorst, wil geen stukken
uit zijn vaders dossier vrijgeven
die schade kunnen berokkenen
aan derden en hemzelf.
Die "derden" zijn volgens Korten
horst jr. onder meer schrijvers
van brieven aan zijn vader over
de zaak Menten.
Volgens Kortenhorst jr. heeft de
commissie Schöffer zes of zeven
stukken uit het archief ingezien
Het complete dossier bevat vol
gens Kortenhorst jr. 360 stukken
ADVERTENTIE
Voor 12.95 haalt u
'm bij tenminste
1000 zelfstandige
slijters.
ADVERTENTIE
Menten (6)
Ik vind het nu hoog tijd worden om
de aandacht van PvdA-minister
Donker (van 1952 tot zijn dood in
1956 minister van justitie in het
kabinet-Drees aan wiens integri
teit we niet hoeven te twijfelen) te
verplaatsen naar iemand die al
lerminst brandschoon was, na
melijk de KVP'er Van Maarse-
veen, van 1946 tot 1948 minister
van justitie in het kabinet van
KVP'er Beel.
Van Maarseveen was het namelijk
die destijds bevel gaf Menten vrij
te laten. Menten werd door de
toenmalige Kamer-voorzitter, de
KVP'er Kortenhorst, verdedigd.
Het wordt steeds duidelijker dat
het er om ging KVP-politici en
andere topfunctionarissen
schoon te wassen en de hand bo
ven het hoofd te houden. Deze
zaak komt binnenkort in de Ka
mer dankzij de heren Kosto
(PvdA) en Wolff (CPN). Dan zal
wel blijken dat Donker onschul
dig is. Het enige wat al die foute
politici nog kunnen doen is te
rugkomen van hun dwaalwegen,
open kaart spelen, schuld beken
nen en niet meer de feiten ver
draaien. Vroeg of laat wordt het
toch bekend. Het zit helemaal
fout met het CDA in het alge
meen en de KVP in het bijzonder.
Ieder die niet totaal verblind is
ziet dat.
Het zit ook fout met onze recht
spraak. Ten eerste zijn de misda
den van Menten zo groot dat ze
niet kunnen verjaren. Dit bete
kent dat men de bedrijvers van
deze misdrijven moet berechten
waar en wanneer men maar kan.
Er wordt echter gesjoemeld met
de feiten en steeds probeert men
deze schurk vrij te krijgen. Waar
om? Hier zit een luchtje aan.
Ten tweede is Menten vrijgekomen
dankzij verklaringen van me
vrouw Kortenhorst en Menten
zelf. Donker zou Menten vrij
spraak heb'ben beloofd. Er zou
zelfs een brief over bestaan. Die
brief is ondanks naspeuringen
niet gevonden. Dit kon ook niet
want het is er nooit geweest. Het
is gelogen. Het vreemde is dat
men leugenaars schijnt te gelo
ven en op diens verklaringen
Menten vrij laat maar verklarin
gen van integere mensen als Bur
ger, Drees, Belinfante, mevrouw
Donker en anderen van minder
waarde acht.
Maar dan nog. Zelfs al was het waar
wat Menten en mevrouw Kor
tenhorst beweren dan nog kun je
een misdadiger niet vrijspreken,
alleen op de belofte van een mi
nister. Ook een minister moet
zich aan de wet houden.
Ten derde kun je in Nederland vol
gens de wet niet tweemaal voor
hetzelfde feit veroordeeld wor
den (ook om die reden is Menten
vrijgelaten). Maar Menten is nooit
voor deze massamoorden ver
oordeeld, wel voor collaboratie
en roof en dienstneming bij de
vijand. Uiterst merkwaardig is
hierbij dat de rechtbank gelastte
dat de goederen van Menten, die
hij van zijn vermoorde joodse
slachtoffers heeft geroofd en
waardoor hij zijn enorme kapitaal
heeft verkregen, aan hem moeten
worden teruggegeven. Deze uit
spraak is volkomen onrechtma
tig en moet in een nieuw proces
worden aangevochten. Snel om
dat anders de vogel misschien
weer gevlogen is. Twee jaar gele
den beloofde minister-president
Van Agt (toen minister van justi
tie): het zal worden uitgezocht al
moet de onderste steen boven
komen. Nou, vergeet het maar.
Wie op de hoogte is var
stelbare gruwelen die door de
Duitsers in 1941-42 in Polen en
Rusland zijn gepleegd en waar
aan Menten ook heeft meege
werkt zal het met mij eens zijn: de
uitspraak van de Haagse recht
bank betekende voor de Neder
landse rechtspleging een zwarte
dag. Ook in het buitenland, voor
al in Israël en Polen, is het Ne
derlandse aanzien zware schade
berokkend. Ook bij oud-ver
zetsmensen en oorlogsslachtof
fers, van wie velen :n inrichtin
gen verblijven nadat ze de con
centratiekampen hebben over
leefd, roept dit grote weerstan
den op. Professor Bastiaans van
een bekende Oegstgeester kli
niek heeft hier ook meerdere
malen voor gewaarschuwd.
B. de Grijs
Doctor Lelylaan 5
Leiden
Menten (7)
We moeten het geloven maar het is
niet te begrijpen dat de beul Men
ten op vrije voeten is. Laten we
maar aannemen dat heel veel
mensen niet te troosten zijn.
Waarom deze vrijheid, wat zit er
achter? Weet Menten teveel, zit er
een hele grote adder onder het
gras? Men zou haast zeggen ja,
anders was deze beul toch nooit
vrijgekomen. Maar het kon
schijnbaar niet anders. Als de
waarheid gesproken was, was er
teveel uitgekomen. Menten sprak
de ene leugen na de andere.
Laten we eens een paar jaar terug
gaan naar het geval-Loyen in
Limburg. Een man gearresteerd
in de fabriek, na twee dagen was
de uitspraak een langdurige straf
terwijl beul Menten, die mis
schien nog erger is geweest,
wordt vrijgesproken. Fabrieks
arbeider of multi-miljonair
scheelt toch wel. En wat denk je
wat zo n advocaat Menten gekost
heeft. Maar ja, hij heeft het geld
ervoor en een ander niet.
Mevr. Geuke
Langegracht
Leiden
