Uitlevering van
Pieter Menten
on waarsehij nlij k
'Keuze voor Orion is niet fataal'
,KLM in goede
naam geschaad
Tekort arbeidskrachten
BUITENOM
BINNENDOOR
Fokker teleurgesteld in kabinetsbesluitmaar
Ondanks verzoek Israël
ZATERDAG 9 DECEMBER 1978
(Vervolg van pagina 1)
DEN HAAG (GPD) - Fokker is over
de keuze die het Nederlands ka
binet heeft gedaan voor de Orion
als opvolger van de Neptune
vliegtuigen bijzonder teleurge
steld. Een woordvoerder van de
vliegtuigmaatschappij voegde
daaraan toe van mening te zijn
dat de Fransen het Fokker wel
erg moeilijk hebben gemaakt om
tot een overeenkomst te geraken.
Overigens is het niet zo dat Fokker
geen kans meer heeft voort te be
staan, nu Nederland niet de Bre-
quet-Atlantic, maar de Orion
heeft gekozen. Fokkers nieuwe
voorzitter van de Raad van Be
stuur, Frans Swarttouw, heeft tot
voor kort enkele malen met grote
nadruk gesteld dat Fokkers
voortbestaan meer of minder af
hing van het vliegtuig dat de Nep
tune zou opvolgen.
"Die uitspraken zijn gedaan in het
heetst van de strijd", aldus een
vergoelijkende woordvoerder
"Bovendien hebben we in de tus
sentijd de zaak nog eens opnieuw
bekeken. Natuurlijk is de Orion
een klap voor ons, maar niet een
fatale".
Het levert voor Fokker ook geen
probleem op indien Frankrijk
medewerking aan de ontwikke
ling van de F-28 Super of deel
neming van Fokker aan de Air
bus A310 zou weigeren. "Voor de
F-28 Super kunnen we ook deel
nemers vinden in Australië, de
VS en Japan. En wat de A-310 be
treft, het zou ook zo kunnen zijn
dat Fokker weigert aan dit pro
ject deel te r
Opheldering
De Industriebond NW wil op kor
te termijn een gesprek met de be
trokken bewindslieden, om de
duidelijkheid te krijgen over de
argumenten op grond waarvan
de Orion is gekozen. Dit ver
klaarde gisteravond Henk Vos,
bestuurder van deze bond. Vos
vindt zelfs dat zijn bond de be
windslieden eerder te spreken
moet krijgen dan dat de betrok
ken ministers de vaste Tweede-
Kamercommissie zullen inlich
ten.
'Wanneer de commissie is inge
licht, kan ik er niets meer aan
doen. Wanneer wij het eerder ho
ren dan de commissieleden, en de
visie bevalt ons niet, dan kunnen
we tenminste via de politieke
partijen het kabinet de duim
schroeven aandraaien", zo lichtte
hij toe.
Het is Vos niet duidelijk waarom
het besluit nu genomen is. Het
prijsverschil kan volgens hem de
oorzaak niet zijn - ook al zegt mi
nister Van Aardenne dat - want
„het prijsverschil is niet duide
lijk. Er is hiemand die precies kan
zeggen Wat de Orion Nederland
gaat kosten. Verder dan "onge
veer" komt niemand", aldus Vos
Ook wil hij van de bewindslieden
vernemen welke visie zij op korte
en op lange termijn hebben op
Fokker, als zelfscheppende Ne
derlandse vliegtuigindustrie
"Nu ze de Orion gekozen hebben,
zullen ze ook een beeld moeten
hebben van de consequenties
Het besluit van de regering wordt
door de regeringspartijen CDA
en WD gesteund. De PvdA heeft
veel kritiek op het beleid van het
kabinet. Volgens de socialist Van
den Bergh is het niet uitgesloten
dat de PvdA bij het komende de
bat over de defensiebegroting zal
voorstellen om alsnog het Franse
toestel aan te schaffen. "Uitstel
van de beslissing en verdere on
derhandelingen met de Fransen
was de enige verantwoorde weg",
aldus Van den Bergh, die het ver
der „onverantwoord laat" noemt
dat het kabinet pas op 17 oktober
van dit jaar de kwestie van de sa
menwerking met de Fransen aan
de orde heeft gesteld.
Voorzitter Kok van de Vereniging
van Marine-officieren toonde
zich zeer verheugd over de be
slissing van het kabinet. Aan een
periode van onzekerheid is nu
een einde gekomen. Het r
personeel heeft hier lang
uitgezien, zei hij. Op de keuze van
het kabinet is volgens Kok een
goed Hollands spreekwoord van
toepassing: beter één vogel in de
hand, dan tien in de lucht. "De
Orion vliegt, terwijl de Atlantic
nog moet worden uitgetekend",
aldus Kok.
Te Snel
Kapitein ter zee Kobb, de comm-
dandant van het vliegkamp Val
kenburg, waar de Orions gesta
tioneerd zullen worden, stelde
dat het besluit een hoop proble
men van de marineluchtvaart
dienst oplost. "Ik begrijp dat het
voor de regering een moeilijke
beslissing is geweest", zo zei hij.
Kobb zei dat het voor hem weinig
uitmaakte of het nu de Orion dan
wel de Atlantic is. "Het moest al
leen snel gebeuren, en dan is de
Orion natuurlijk beter. Boven
dien is dat een beproefd toestel,
waarvan er honderden vliegen"
DEN HAAG - „Ik vertrouw erop dat ons uitleveringsverzoek in Nederland
grondig bestudeerd zal worden". Zo reageerde de Israëlische procureur-
generaal Gabriel Bach gisteravond na afloop van zijn onderhoud met
minister De Ruiter (justitie) waarin officieel het Israëlische verzoek om de
Blaricumse kunstverzamelaar Pieter Menten uit te leveren gedaan werd.
Het verzoek wordt momenteel op het ministerie van justitie bestudeerd.
Het is gebaseerd op het Europees uitleveringsverdrag en de Internatio
nale conventie over de preventie en bestraffing van misdrijven tegen de
menselijkheid. Details wilde de woordvoerder niet geven.
Volgens deskundigen op het ge
bied van internationaal recht
maakt het verzoek van Israël niet
veel kans. Er is weliswaar een
uitleveringsverdrag tussen Ne
derland en Israël, maar gewoon
lijk levert Nederland geen eigen
onderdanen uit. Over Menten's
nationaliteit bestaan inmiddels
geen twijfels meer. Tijdens het
proces voor de Amsterdamse
rechtbank is afdoende vastge
steld dat de maandag in vrijheid
gestelde Blaricumse miljonair
nog steeds Nederlander is. Bo
vendien heeft Nederland in de
cember 1976, toen Menten door
Zwitserland aan ons land werd
uitgeleverd, moeten beloven dat
deze niet aan een derde land
overgegeven zou worden.
ABYA vreest
ontslagen bij
Waterstaat
DEN HAAG (GPD) - De ambtena
renbond ABVA vreest enkele
honderden ontslagen bij de
Rijkswaterstaat als gevolg van
het advies om een groot aantal
onderhouds- en controlediensten
uit te besteden aan particuliere
bedrijven. Dit advies is vervat in
een rapport van de beleidsgroep
personeelplaoning en personeel-
sinzet.
De ABVA vindt dat deze aanbeve
ling indruist tegen de stelling dat
de overheid behoud en uitbrei
ding van werkgelegenheid moet
stimuleren.
De bond eist spoedig alsnog over
leg over deze in zijn ogen grootste
afbouw van werkgelegenheid se
dert jaren.
Oud-premier Willem Drees ver
klaarde gisteravond ook dat het
Israëlische uitleveringsverzoek
geen schijn van kans maakt
„Vooreerst is vroeger uitlevering
geweigerd. Dat men dan nu als
nog hiertoe na vele jaren zou
overgaan is bijzonder onwaar
schijnlijk. Bovendien is de zaak
hier in Nederland nog voor de
rechter. Je kunt nu eenmaal niet
iemand uitleveren terwijl de
rechtszaak over dezelfde feiten
als waarom uitlevering wordt ge
vraagd nog aan de gang is. Ten
slotte moet de zaak-Menten nu
nog eens in hoogste instantie
door de Hoge Raad beoordeeld
worden. Wat wel gevraagd zou
kunnen worden is dat mevrouw
Kortenhorst de brief zou over
leggen waarop zij zich beroept en
waarin zou staan dat de zaak-
Menten afgelopen was. Wat stond
er in die brief als motief en was
het een brief van Donker9"
Dr. Drees sluit niet uit dat de scha
devergoeding die Menten na de
oorlog vroeg - en kreeg - tussen
oud-minister Donker en de Blari
cumse kunstverzamelaar onder
werp is geweest van een uitge
breide gedachtenwisseling. „Het
is denkbaar dat de brief waaraan
mevrouw Kortenhorst refereert
op die zaak betrekking heeft
Maar zeker weten doe ik-dat niet
Het beste zou zijn als de brief uit
het archief-Kortenhorst komt.
Daar kan Menten als oud-cliënt
van Kortenhorst toch moeilijk
bezwaar tegen hebben"
Menten's advocaat mr. L. van Heij-
ningen noemde het uitleverings
verzoek „onhaalbaar" Volgens
hem heeft Israël „geen poot om
op te staan" Volgens de verdedi
ger moeten de Israëli's eerst maar
eens aantonen dat een rechts
grond aanwezig is voor de be
rechting van Menten. De getui
genissen tegen mijn cliënt spre
ken van misdrijven begaan op
Pools of Russisch gebied. Bo
vendien zouden de misdrijven
niet speciaal tegen joden zijn ge
richt.
CPN
Het CPN-kamerlid Wolff vindt dat
het aanzien van ons land door de
vrijlating van Menten ernstig ge
schaad is. Hij zegt dit in vragen
die hij heeft opgesteld voor de in
terpellatie van donderdag over de
gevolgen van de vrijlating van
Menten voor de betrekkingen
van Nederland met het buiten
land, in het bijzonder met Polen,
Israël, de Sowjet-Unie en Zwit
serland.
Het kamerlid vraagt drie soorten
maatregelen te treffen Menten
mag, zo vindt Wolff, geen pas
poort krijgen. Bovendien moeten
maatregelen getroffen worden
die uitwijken van Menten naar
het buitenland kunnen voorko
men. Ook moet aan alle landen
waarmee diplomatieke betrek
kingen onderhouden worden,
gevraagd worden Menten niet op
hun grondgebied toe te laten
AMSTER.DAM - Mevrouw dr Manto Tshabalala neemt met de vuist
geheven het applaus in ontvangst, dat haar gisteravond in het Amster
damse RAI-congrescentrum ten deel viel. Zij hield daar namens het
Afrikaans Nationaal Congres een lezing. De bijeenkomst vormde het
hoogtepunt van de landelijke campagne "Steun de vrijheidsstrijd in
zuidelijk Afrika"
Proces tegen ex-accountant
AMSTELVEEN (GPD) - De KLM
gaat een proces aanspannen te
gen haar voormalige assistent en
accountant uit New York, Jos de
Wit. Dit als tegenzet tegen het
proces dat De Wit in april van dit
jaar op zijn beurt bij het ge
rechtshof in de staat New York
aanhangig heeft gemaakt, in ver
band met zijn terugplaatsing naar
Amstelveen en zijn latere ontslag
op staande voet.
Dit nog lopende proces waardoor
de KLM in opspraak is geraakt,
wordt volgens de KLM door de
heer De Wit bij voortduring ver-
Ruim 65.000 probleemvacatures
Vervroegd
gepensioneerden mi(J(Jen- 0n kleinbedrijf
in Ziekenfonds
DEN HAAG (GPD) - De regering
heeft een besluit ontworpen,
waarbij wordt geregeld dat per
sonen, die vervroegd met pen
sioen gaan, verplicht verzekerd
blijven bij het ziekenfonds. Het
besluit is naar Raad van State ge
stuurd.
Het besluit is genomen met het oog
op het verwachte grote aantal
vervroegde uittredingsregelin
gen in diverse bedrijfssectoren
en ondernemingen.
DEN HAAG (GPD) - Eind oktober
1977 had het midden-en kleinbe
drijf een tekort van 65.000 ar
beidskrachten, zo blijkt uit een
onderzoek naar het verschijnsel
„moeilijk vervulbare vacatures",
dat het Economisch Instituut
voor het Midden-en Kleinbedrijf
heeft ingesteld.
Gebleken is dat juist in die sector
particuliere bedrijven met min
der dan 100 werknemers (uitge
zonderd landbouw. visserij,
bankwezen, gezondheidszorg,
ADVERTENTIE
December M
Caldame bemkt Cbicaóo er raabt
Ifeb *id uitgepraat m die
maarschappelijke dienstverle
ning en sociaal-culturele instel
lingen) ondanks de hoge werk
loosheid kampen met vele moei
lijk te vuile plaatsen. Het aantal
van ruim 05.000 was ruim 70 pro
cent van het totaal aantal
probleemvacatures in het parti
culiere bedrijf als geheel.
De omvang van dit probleem komt
des te scherper tot uiting, aldus
het EIM, als men bedenkt dat het
midden-en kleinbedrijf ongeveer
40 procent van de totale werkge-
legenhei in het particuliere be
drijf voor zijn rekening neemt.
Het aantal moeilijk vervulbare
vacaturs perOO werknemers ligt
in dit sector dan ook veel hoger
dan in het totale particuliere be-
drij, namelijk 5 tegen 2,9.
Dit tekort aan arbeidskrachten
komt het. sterkst voor bij vacatu-
i opleiding op het
uitgebreid lager tech
nisch beroepsonderwijs wordt
vereist. Concreet gaat het om een
tekort aan arbeidskrachten met
ambachtelijke bekwaamheid.
Oorzaak is voor een belangrijk
deel de ongelijke verdeling van
probleemvacatures en werklozen
over regio's, beroepsgroepen en
opleidingsniveaus.
Vergeleken met oktober 1976 is het
aantal probleemvacatuos in het
midden- en kleinbedrijf met 16
procent gestegen, tegen een stij
ging voor het gehele particuliere
bedrijf van 5 procent.
traagd, onder meer door bij de
eerste verhoren onder ede dooi
de KLM-advocaten, te weigeren
opvrijwel alle vragen te ant
woorden en door bij herhaling
niet op de afgesproken zittings
dagen te verschijnen. De KLM
wil verdere vertraging van deze
rechtsgang voorkomen door
thans zelf De Wit in rechte aan te
spreken.
De gronden voor deze bij het ge
rechtshof in de staat New York
aanhangig gemaakte aanklacht
zijn onder meer de verduistering
en openbaarmaking van ver
trouwelijke KLM-documenlen,
en het opzettelijk verspreiden
van onjuiste en misleidende in
formatie aan nieuwsmedia en
andere instanties en personen,
alles met het doel, volgens de
KLM, de goede naam van de
KLM te schaden en haar tot beta
ling van niet verschuldigde
geldsbedragen te bewegen.
De KLM is thans tot deze stap over
gegaan, omdat zij van oordeel is
dat dit de enige weg blijkt te zijn
om de pogingen tot aantasting
van haar reputatie een halt toe te
roepen. Hangende de beide
rechtsgedingen zal de KLM zich
in het openbaar verder onthou
den van commentaar en het oor
deel van de rechter afwach
ten.
HEEZE (ANP)-Een machinist van
een bulldozer heeft gistermiddag
het lichaam gevonden van de 13-
jiirige Koen van Alphen uit Hee-
ze. De jongen lag in een zandput
in de buurt van zijn woonplaats.
Op 2 juli was hij van huis wegge
lopen en sindsdien was geen
spoor meer van hem gevonden.
ADVERTENTIE
[BRINK Luditverwarming Ibë
Uw installateur:
LUCOTHERM B.V.-ALPHEN a/d RIJN
Postbus 337, Kalkovenweg 58.Telefoon (01720) 2 0 3 00
Informatie (1)
Er is nauwelijks nog een pro
gramma 's morgens op de ra
dio of het besteedt uitgebreid
aandacht aan informatie over
files en over gladde wegen.
Wat wellicht ooit als een pro
grammaatje met lichte mu
ziek voor onderweg is gestart,
gaat hoe langer hoe meer alle
kenmerken vertonen van een
boutade in de categorie "ge
sproken woord". Ik wist niet
dat er zoveel wegen in Ne
derland waren, waar je in de
file kunt staan.
De omroepers, zo stel ik mij
voor. lezen al dat onheil voor
het blikken volkje met een
zekere wellust voor. Geef ze
eens ongelijk: zij zitten er niet
in. Niks ervan. Zij zitten ont
spannen, een bekertje koffie
uit de automaat binnen
handbereik, hoog en droog en
ook nog warm, tegen een re
delijke vergoeding, de kom
mer over het land uit te sme
ren. Maar is het wel kommer?
Ik geloof er eigenlijk niks
van; dat leest u in het volgen
de stukje. Eerst nog even dit:
Wat blijft er voor lucratiefs
over bij de sponsoring in de
sport, wanneer het ooit nog
eens zo ver komt dat straten,
verkeerspleinen en nummers
van rijkswegen veranderen in
commerciële naamgeving.
Als Parker dan ooit nog eens
de Van Brienenoordbrug zou
kunnen bemachtigen, ziet het
er voor de toekomst van het
Leidse basketbal somber uit.
Informatie (2)
Laten we overigens reëel zijn.
Wat doe je nou als automobi
list helemaal met die informa
tie? In feite eigenlijk niet veel
meer dan dat je steeds weer je
gelatenheid toetst aan het da
gelijks weerkerend gebeuren.
Maar gelatenheid kan heel
dragelijk zijn. De A2 mag vol
gens de radio een file van vier
kilometer vertonen, maar het
wijzigt onze plannen niet. We
nemen dan niet voor een keer
maar de tram en de trein.
Neen, wij trekken als gemoto
riseerde lemmingen onver
vaard op en zijn pas gelukkig,
als we ons middenin de file
weten. Het is de voleinding,
het Nirwana van de echte
weggebruiker. Men hoort er
bij, men wordt genoemd.
Want middenin de file van de
A2 gezeten, klinkt weer een
andere omroeper met weer
een ander bekertje automa-
tenkoffie binnen handbereik,
die meldt dat er een file op de
A 2 staat. Eindelijk legt men
de anonimiteit af. Niet langer
onbenoemd zijn, binnen de
grote meute. Men maakt zelf
deel uit van die file op de A 2.
Het leven heeft eindelijk zin
Bomen (1)
Nep-kerstbomen, bomen van
groen plastic dus, worden
steeds populairder, zo lees ik
ergens. Dat verbaast me ei
genlijk niks. Laat ik eens iets
vertellen, wat er op het eerste
zicht wellicht met de haren is
bijgesleept. Laatst kwam on
ze baby-sit, een jongeman
met een grote agrarische be
langstelling en derhalve
werkzaam op een propere
boerenhoeve, aanzetten met
een grote fles melk, zó van de
koe. Grote vreugde bij de ge
neraties van vóór het Ster
tijdperk; daar is nog iets van
de wetenschap blijven han
gen dat melk überhaupt van
runderen van vrouwelijke
kunne afkomstig pleegt te
zijn. Mijn zoontje van vijf be
keek de vloeistof niet zonder
afgrijzen en weigerde vervol
gens om er ook maar een hal
ve slok van te nemen. Melk zit
niet in een fles, maar in een tot
een rechthoekig doosje ge
vouwen stuk karton. Melk
komt ook niet van de koe,
maar van het schap met zui-
velprodukten in de super
markt. Het ziet er ook niet ge
lig wit uit, maar enigszins
transparant met blauwige
rand. "halfvol" is de kwalifi
catie.
Zo n generatie moet je natuur
lijk ook niet met echte kerst
bomen lastig vallen. Dat zijn
ingewikkelde constructies,
met groenige naaldjes die in
de loop van de tijd ook nog
plegen af te vallen. Boven
dien is zo'n spar nog zo
brandbaar als wat. Wég dus
ermee en het groene plastic
naar binnen.
Bomen (2)
Overigens hoort u mg verder
niet weeklagen over dat
kunststoffen geboomte. Elke
minder gekapte spar is er één
Een middagje langer nafta
maken bij de DSM en de hal
ve Veluwe is van de onder
gang gered. Ik bedoel maar;
Soms sta je als vriend van de
natuur voor vreemde dilem
ma's. Een milieuverdediger
zal zich uitspreken voor het
laten groeien en bloeien van
zoveel mogelijk sparren,
maar hij zul tegelijkertijd met
weerzin worden vervuld bij
de aanblik van een keurig op
getuigde kerstboom van plas
tic Toch zal het één niet bui
ten het ander kunnen. Ten
minste, indien men het be
langrijk vindt dat zulke aar
dige gewoonten om een boom
bij de jaarwisseling te plaat
sen, blijven voortbestaan.
Menten
Menten is weer weg uit Ursula.
Dag zuster Ursula, gaat-ie
naar Amerika? Het zou kun
nen, maar voor zo'n Menten
gelden in elk geval niet aller
lei praktische financiële be
zwaren waar gewone onbe
middelde mensen mee te ma
ken hebben. Dag Ursula, ka-
pellenland is er voor Menten
overal. Schoenlappertje Meta
fladdert hem achterna. En
ook koolwitje Lunshof is er
nog. En de zwarte weduwe
Kortenhorst.
Wat schrijven en praten we met
ons allen dezer dagen niet van
ons af? Wat de oudere genera
ties betreft, waarvan de jaren
des verstands in 40/45 werden
verondersteld reeds tot volle
wasdom te zijn gekomen: er is
vooral een stuk eigen schuld
gevoel terug van - zo leek het
-voorgoed weggeweest. In de
wandaden van deze Menten
hadden we onze eigen tekort
komingen uit die jaren als-
hetware opgelost. Niemand
bijna was in die jaren bijzon
der heldhaftig geweest, maar
het vergleed allemaal in het
niet. bij de reeks oorlogsmis
daden van de sluwe Blari
cumse miljonair. We raakten
van onze eigen zonden af. als
we maar verontwaardigd
praatten over Menten en zijn
moordlustig optreden in SS-
uniform.
Nu heeft de juristerij beslist dat
Menten niet meer vervolgd
kan worden. Daarmee is niet
gezegd dat zijn oorlogsmis
drijven verdwenen zijn, maar
ze kunnen niet meer worden
berecht. Wrevel en wanhoop
uiteraard. Hier en daar ook
slaat iemand een stukje op
hol. Zoals de Amsterdamse
officier van justitie die de Ho
ge Raad aanspoort tot slim
migheidjes om straks de uit
spraak van de Haagse recht
bank weer uit te wissen.
Maar belangrijker is. ik zei het
al, dat we het hakblok voor
onze eigen schuldgevoelens
kwijt zijn. De reehtszaak-
Menten leek niet allereerst
een procedure volgens geijkt
Nederlands strafrecht, maar
een oefening in sociale psy
chologie. Nu is Menten weg,
de procedure weg, maar de
frustraties zijn er nog sterker.
Boek
Verleden week schrijf ik met
geestdrift over het boek van
de maand, die bloemlezing
"Je weet niet wat je leest"
Tenminste één van de opge
nomen auteurs is minder en
thousiast en dat is Renate
Rubinstein. Ze beklaagt zich
in haar Tamar-rubriek in Vrij
Nederland van deze week.
Slordige tekstbehandeling
bijvoorbeeld, van "merel"
werd "kerel" gemaakt. Kri
tiek die hout snijdt. Minder
geloofwaardig is Renate,
wanneer ze dan ook nog de
bijeenkomst wraakt waar het
boek werd gepresenteerd en
de uitnodiging daartoe die er
aan voorafging. Veel auteurs
lieten de uitnodiging voor wal
ze was. maar Renate ging.
Sterker nog.' ze liet zich die
middag vrolijk lachend ook
nog op de kiek zetten. De da
me met het pijlje rondom het
gelaat is Renate. Al is de ca
mera nog zo snel, de veront
waardiging komt later wel,
zullen we maar denken.
HAN MULDER
'f
