Menten nu in de Ursula-kliniek
Grote verwarring rond
vertrek uit gevangenis
Reacties buitenland:
boosheid en verbazing
Lezers schrijven
Paspoort van Blaricumse miljonair nog altijd ingetrokken
Onderscheid
maken
tussen man
en vrouw
verboden
Speciale centra voor
pasgeboren kinderen
Zorg voor
positie
verdachte
redde
Menten
DINSDAG 5 DECEMBER 1978
DEN HAAG (GPD) - Rond de
vrijlating van Menten ont
stond gisteren grote verwar
ring. Direct na het bekend
worden van Mentens vrijla
ting ging een groot aantal
mensen naar de poort van de
Scheveningse gevangenis, in
de hoop een glimp van hem
op te vangen. Om tien minu
ten over elf kwam de advo
caat van Menten, mr. J. van
Heijningen, aanfietsen. Hij
reed direct door naar de zie
kenboeg van de gevange-
Na drie kwartier verliet de jurist
de gevangenis en deelde in
strijd met de waarheid mee
dat Menten al vertrokken
was. Hij stichtte daardoor
grote verwarring onder de
aanwezigen, omdat het minis
terie van justitie nog steeds
geen melding van de gevan
genis had gekregen dat de
Blaricumse antiekverzame
laar was vertrokken.
Rond twee uur kregen de men
sen bij de gevangenis de ze
kerheid dat Menten de ge
vangenis nog niet had verla
ten: mevrouw Meta Menten
arriveerde per auto. Ambte
naren van de gevangenis ver
scholen zich achter het „bevel
is bever-principe en wilden
alleen kwijt dat ze niets wis
ten, niets mochten zeggen en
niets wilden zeggen.
Er ontstond grote consternatie
toen even later de grote deu
ren van de gevangenis open
draaiden en de auto van de
vrouw van Menten weer naar
buiten kwam rijden. Tot grote
verbazing van de omstanders
bleek er een man met een gro
te snor in de auto te zitten.
Een aantal aanwezigen volg
de de auto. De wagen werd
even later voor de woning van
Mentens advocaat terugge
vonden.
Terwijl de auto door omstan
ders was gelokaliseerd, kwam
Van Heijningen weer, ditmaal
in een taxi, naar de gevange
nis. Toen hij met zijn neus op
een eerdere leugen van hem
werd geduwd, wilde hij geen
commentaar geven en ging
weer naar de ziekenboeg.
Politieagenten hielpen even la
ter met het leggen van „rook
gordijnen", door met twee
motorfietsen bij de hoofdin
gang te gaan staan. Ook deze
twee vertegenwoordigers van
de overheid wensten niet te
zeggen waarom ze daar ston
den of commentaar te geven
op de vraag van de omstan
ders of het de gewoonte is van
de politie om ontslagen ge
vangenen met escorte uitge
leide te doen.
Om kwart over drie kregen de
wachtenden rond de gevan
genis zekerheid, toen bleek
dat Menten via een zijdeur de
vrijheid tegemoet was
„gevlucht"
DEN HAAG (GPD) - De vrijla
ting van Pieter Menten heeft
in het buitenland veel aan
dacht getrokken. De reacties
liepen uiteen van verbazing
tot grote boosheid. Een
woordvoerder van het Israëli
sche ministerie van buiten
landse zaken vond de uit
spraak van de Haagse recht
bank een grote schande. De
vrijlating van Menten is vol
gens hem aangekomen als
een grote schok.
Chavic Kanaan, de journalist
die Menten heeft gekend en
die eraan heeft bijgedragen
dat deze weer voor de rechter
kwam, zei: „Het is een af
schuwelijke ervaring die pijn
doet". In 1949 droeg hij al ge
gevens aan voor Mentens be
trokkenheid bij massamoor
den in Polen, maar toen vond
hij bij de Nederlandse justitie
geen gehoor. Kanaan zei te
vrezen dat hij als privè-per-
soon nu weinig meer kan
doen. Hij hoopt dat de Israëli
sche regering stappen zal
doen bij de Nederlandse rege
ring om te zorgen dat Menten
in elk geval weer in arrest
komt, om te voorkomen dat
deze naar het buitenland ont
snapt.
Kanaan vindt dat Menten poli
tieke bescherming heeft ge
kregen en dat deze bescher
ming hem altijd heeft gevrij
waard voor vervolging. Vol
gens Kanaan lijdt het geen
twijfel dat Menten de man is
geweest die aan het licht heeft
gebracht dat prins Bernhard
in 1942 van plan is geweest
naar Nederland terug te keren
om er een pro-Duitse mario
nettenregering onder zijn lei
ding te vormen. Ook is Men
ten volgens de Israëlische
journalist ongetwijfeld de
bron geweest die het oorlogs
verleden van Aantjes heeft
opgerakeld.
Een officiële Poolse reactie zal
vrijdag worden gegeven, als
de uitspraak van de Haagse
rechtbank is bestudeerd.
Prof. Pilichowski, hoofd van
de Poolse dienst voor onder
zoek naar oorlogsmisdaden,
liet gisteravond weten ge
schokt en verbaasd te zijn
over Mentens vrijlating.
Een van de hoofdgetuigen in
het proces-Menten, de in
Zweden wonende ir. Michael
Hauptman, zei gisteren dat
voor hem het proces-Menten
nog niet is afgedaan. „Ik pro
beer de zaak-Menten van me
af te zetten en een rustig leven
te leiden, maar of me dat luk
ken zal, weet ik niet".
Hauptman verklaarde verder
dat volgens hem Menten een
van de grootste oorlogsmis
dadigers is geweest. „Zijn
handen zijn bezoedeld met
bloed. Bewijzen zijn er bo
vendien genoeg. Dat het al
lemaal een complot was van
de KGB, de Russische ge
heime dienst, is een belache
lijke leugen. Er zaten overi
gens nog veel meer leugens in
Mentens pleidooien".
DEN HAAG (GPD) - Een werkge
ver mag in de toekomst bij een
arbeidsovereenkomst geen ver
schil meer maken tussen mannen
en vrouwen. Ook bij de uitoefe
ning van het vrije beroep mag een
dergelijk onderscheid niet wor
den gemaakt. Dat staat in een
wetsontwerp dat de ministers
van justitie, sociale zaken, on
derwijs en wetenschappen en de
staatssecretaris van CRM bij de
Tweede Kamer hebben inge
diend. Het ontwerp sluit aan bij
de richtlijn over deze kwestie die
in februari 1976 dooi de Europese
Gemeenschap verstrekt werd.
Het wetsontwerp geldt slechts
voor een deel voor de overheids
sector. De regering is van plan
snel met een regeling te komen
voor de gehele categorie over
heidspersoneel.
Het verbod voor het maken van on
derscheid geldt volgens het
wetsontwerp ook voor adverten
ties waarbij een betrekking
wordt aangeboden, voor de solli
citatieprocedure, voor beroeps
keuzevoorlichting en beroeps
onderwijs. Ook zal het niet langer
zijn toegestaan, verschil te ma
ken tussen mannen en vrouwen
voor bij- en omscholingscursus
sen, promotiekansen, ontplooi
ingsmogelijkheden binnen het
vrije beroep en ten slotte bij het
ontslag.
Wie meent dat een werkgever on
derscheid maakt, kan zich wen
den tot de al bestaande commis
sie „Gelijk loon voor vrouwen en
mannen". Dat geldt tevens voor
iemand die twijfelt of zijn han
delwijze discriminerend is, of
voor een instantie die een beslis
sing moet nemen op dit gebied,
zoals de rechter of een geschil
lencommissie die bij cao-over
eenkomst is aangewezen. Dis
criminatie bij het onderwijs kan
ter beoordeling worden voorge
legd aan de Onderwijsraad.
De werknemer die een beroep doet
op de rechter of elders om een
klacht indient over vermeende
ongelijke behandeling, mag niet
door de werkgever worden ont
slagen.
DEN HAAG (GPD)-De van oorlogsmisdrijven verdachte
Blaricumse miljonair Pieter Menten (79) is gisteren na
twee jaar voorarrest, in vrijheid gesteld. Rond half vier
verliet Menten het Scheveningse gevangenishospitaal,
waar hij het grootste deel van zijn voorarrest heeft
doorgebracht.
Samen met zijn vrouw Meta 1
trok hij naar Wassenaar. Daar zou
hij zijn opgenomen in de Ursula-
kliniek. Dr. Groeneveld wilde
ontkennen noch bevestigen dat
Menten zich in zijn kliniek voor
neurologie, neurochirurgie en
psychiatrie bevond. Menten kan
niet naar het buitenland, omdat
zijn paspoort in december 1976,
zijn aanhouding in Zwitser
stellen aan minister De Ruiter
van justitie. De PvdA zal dan ook
vragen of de regering wil probe
ren het archief te krijgen van de
vroegere advocaat van Menten,
de oud-Tweede-Kamervoorzitter
mr. Kortenhorst. Uit dat archief
zou kunnen blijken of er inder
daad in 1952 een ministeriële toe
zegging tot buitenvervolgings-
telling aan Menten is gedaan.
land, is ingetrokken. Als Menten De VVD heeft gisteren opnieuw
paspoort wil hebben,
zal de Haagse officier van justitie,
mr. R. Schimmel, daar toestem
ming voor moeten geven. Deze
heeft inmiddels al laten weten
daar niets voor te voelen
Geschokt
Zowel vanuit het parlement als in
kringen van het voormalig verzet
is verbaasd en geschokt gerea
geerd op de uitspraak van de
Haagse rechtbank. Voorzitter J
Teengs Gerritsen van het Cen
traal Orgaan Voormalig Verzet
zei het onbegrijpelijk te vinden,
dat iemand die eerder tot vijftien
jaar werd veroordeeld wegens
oorlogsmisdrijven, nu op een niet
eerder bewezen standpunt wordt
vrijgelaten
Voorzitter J. L. Bosch van de Na
tionale Federatieve Raad van het
Voormalig Verzet Nederland
noemde de uitspraak „niet alleen
een enorme'schok voor de Ne
derlandse verzetsmensen, maar
ook voor het Poolse volk, waarte
gen Menten zijn misdrijven heeft
begaan".
Uit politieke reacties in Den Haag
bleek gisteren onder meer dat er
nog veel vragen leven rond de
uitspraak van de Haagse recht
bank. Die vragen betreffen onder
meer de conclusie van de recht
bank over de toezegging die de
toenmalige minister Donker van
justitie aan Menten zou hebben
gedaan, dat hij nooit meer ver
volgd zou worden wegens in Po-
len begane oorlogsmisdrij-
Tussenrapport
In de Kamer werd onder meer ge
wezen op het tussenrapport van
de commissie-Schöffer die in op
dracht van de regering het "ver
volgingsbeleid in de zaak-Men
ten sinds 1945 onderzoekt
Daarin wordt onder meer gezegd
dat het niet aannemelijk is, dat
oud-minister Donker Menten op
de hoogte heeft gesteld van het
afzien van verdere vervol
ging.
De PvdA-fractie heeft inmiddels ai
aangekondigd donderdag in de
Tweede Kamer vragen te zullen
gevraagd naar openbaarmaking
van het rapport over de zoge
naamde Velser affaire. Er wordt
namelijk een verband gesugge
reerd tussen een toezegging aan
Menten en deze zaak.
Geleijnse
Mr. H. Geleijnse, secretaris van de
Werkgroep Rechten Openheid in
de zaak-Menten, noemde giste
ren de uitspraak van de Haagse
rechtbank „een ontstellende
zaak". Hij noemt het vreemd dat
er eigenlijk geen juridische ar
gumenten zijn ingebracht die de
vrijlating van Menten kunnen
dragen. Het vonnis van de Haag
se rechtbank werpt volgens mr.
Geleijnse een nieuw licht op het
belang van het historisch onder
zoek dat de commissie-Schöffer
verricht. „Hieruit zal nu de on
derste steen boven moeten ko-
Volgens mr. Geleijnse kan, als er al
een toezegging is geweest van
oud-minister Donker aan Men
ten, daar nog niet het effect van
een buitenvervolgingstelling van
uitgaan. „De wet kent seponeren
alleen toe aan een officier van jus
titie en niet aan een minister van
justitie. Bovendien kan zo'n toe
zegging van de minister alleen
betrekking hebben gehad op de
executies in Urycz en niet op die
in Podhorodce, waarvoor Menten
in Amsterdam is veroordeeld"
Treffend
De werkgroep-secretaris vindt het
treffend om te zien hoe de zaak
tegen een andere Nederlandse
oorlogsmisdadiger, de Limbur
ger L., is afgehandeld. „Dat pro
ces heeft maar twee dagen ge
duurd. Daar was de officier wel
ontvankelijk en veroordeelde de
rechtbank de verdachte tot een
langdurige gevangenisstraf. De
zaak-Menten daarentegen duur
de twee jaar".
Een ding vindt mr. Geleijnse posi
tief. „Dat Menten zich schuldig
heeft gemaakt aan oorlogsmis
drijven in het Poolse Podhorodce
is overeind blijven staan. Dat is in
Amsterdam bewezen verklaard
en daar is nu niet aan ge-
r De Ursula-kliniek in Wassenaa
i Scheveningen.
ijn ontslag uit de gevange-
Nederlander
verdiende
in Duitsland
ruim 30.000
gulden per uur
BENTHEIM (DPA) - Een 35-ja-
rige Hagenaar heeft in de
nacht van zaterdag op zondag
aan de roulette van de speel
zaal in Bentheim in de West-
duitse deelstaat Nedersaksen
de tot dusver op ëën dag
grootste winst geboekt.
Volgens de persman van de in
stelling, Uwe Koepke, heeft
de Hagenaar bij het zoge
naamde carré-spel met re
cord-inzetten op de getallen
16, 20. 22 en 26 in het geheel
230.000 mark gewonnen. Hij
speelde ongeveer zevene
neenhalf uur en verdiende
per uur 30.666 mark.
DEN HAAG (GPD) - De zorg van
justitie voor de positie van de
verdachte in het strafproces heeft
Pieter Menten in feite gered van
een veroordeling wegens in 1941
in het toen door de Duitsers bezet
te Polen begane oorlogsmisdrij-
Deze conclusie is onontkoombaar
na lezing van de verschillende
vonnissen die er in de bijna twee
jaar die het proces-Menten ge
duurd heeft, geveld zijn. Het eer
ste vonnis in de rij werd op een
paar dagen na een jaar geleden
gewezen door de bijzondere
strafkamer van de Amsterdamse
rechtbank. De vraag waar de
zaak-Menten nu op gestrand is, of
de officier van justitie hem wel
kan dagvaarden werd toen heel
anders afgedaan dan gisteren in
het Haagse vonnis.
Anders
President mr. Schroeder van de
Amsterdamse rechtbank vond
dat de zaak mocht doorgaan, me
de omdat de rechter de vraag niet
mag beantwoorden of een toezeg
ging van een minister van justitie
tot buitenvervolgingstelling in
1952 aan een strafvervolging in
1976 in de weg staat. De Hoge
Raad dacht hier in mei van dit
jaar heel anders over en besliste
dat de rechtbank zich wel degelijk
over deze vraag had mogen en
moeten buigen. Door dat niet te
doen, werden de rechten van de
verdachte geschaad. Er was nog
een. ander punt waar de Amster
damse en de Haagse rechtbank
verschillend over dachten. Dat
betrof de vraag of het nog wel toe
gestaan was om tot vervolging
over te gaan, gezien de 24 jaar die
er waren verstreken tussen 1952 -
toen op het ministerie van justitie
werd besloten geen actie te on
dernemen op beschuldig ing en
vanuit Polen tegen Menten - en
nu. De Amsterdamse rechtbank
liep over dit bezwaar heen door te
concluderen dat de officier tot
vervolging mocht overgaan.
Daar werd wel aan toegevoegd
dat een vervolging van de ver
dachte in de jaren '50 verre de
voorkeur verdiend had.
Bewijsstukken
De Haagse rechtbank kwam giste
ren tot een heel andere conclusie.
In het vonnis wordt uitgegaan
van de twee uitleveringsverzoe
ken die Polen in de jaren '50 aan
Nederland heeft gedaan. „Op de
ze verzoeken werd weliswaar af
wijzend beschikt, maar in ieder
geval lag in 1952 bij de Neder
landse justitie een volledige for
mele beschuldiging ter tafel, ge
staafd door bewijsstukken. Des
ondanks werd tot 1976 niet tot het
instellen van een strafvervolging
overgegaan.
Dit alles betekent volgens de Haag
se rechtbank dat het een verdach
te niet aangedaan kan worden
om na 24 jaar nog tot vervolging
over te gaan. Dus werd Menten in
vrijheid gesteld.
UTRECHT (ANP) - De Nederland
se vereniging voor kinderge
neeskunde wil Nederland naar
een Zweeds model verdelen in
twaalf regio's, met in elke regio
een centrum voor de verpleging
van zieke pasgeboren kinderen.
Hierdoor zal volgens de vereniging
het sterftecijfer onder pasgebo
renen dalen én kunnen handi
caps, die het gevolg zijn van her
senbeschadigingen tijdens en na
de geboorte in belangrijke mate
worden teruggedrongen, omdat
veel sneller hulp kan worden ge
boden.
Dit staat in een rapport dat de ver
eniging gisteren aan minister
Pais van onderwijs en staatsse
cretaris Veder-Smit (volksge
zondheid) heeft aangeboden.
Volgens de voorzitter van de com
missie die het rapport samen
stelde, prof. dr. H.K.A. Visser,
worden er in Nederland jaarlijks
170.000 kinderen geboren, van
wie er 30.000 klinische zorg nodig
hebben. Die zorg is volgens hem
ontoereikend.
De vereniging heeft berekend dat
het inrichten van een centrum
per ziekenhuis 3,5 miljoen gulden
per jaar kost. Dat is totaal jaar- HoaeVOX)
lijks 42 miljoen gulden. De inten
sieve verpleging van een pasge-
borende kost bijna duizend gul
den per dag meer. Maar, zo zei
professor Visser gisteren op een
persconferentie, "Als je daarmee
bij twee kinderen een handicap
kunt voorkomen dan heb je er de
kosten weer uit". Daarmee doel
de hij op de besparing op de zorg
voor gehandicapten.
Menten
De vrijlating van Menten is voor mij
een afknapper. Het ligt er wel dik
op dat het een geldkwestie is en/
of om anderen vrij te houden. Het
is voor mij vreemd dat ene me
vrouw Kortenhorst nu nog weet
wat haar man zaliger in 1952 ge
zegd of misdaan zou hebben. Een
arme drommel uit Limburg
wordt wel gepakt. Of Menten Ne
derlander is is niet moeilijk na te
gaan. Heeft hij aangifte van zijn
inkomsten gedaan en vermo
gensbelasting betaald? AOW ge
vangen?
We zullen van hem nu niet meer
over de Velser affaire horen, nu
dat kost dan geen geld ook. De
zaak-Menten heeft al genoeg ge
kost plus wat er misschien nog
bijkomt voor "onschuldig vast
zitten".
Ik hoop wel dat de hele rotzooi, wie
het ook zijn, hoog, rijk of arm,
wordt uitgezocht. Wie gestolen
heeft moet hangen is een
spreekwoord. En geen smoesjes
zoals Aantjes die zei "Ik was pas
21 in de oorlog". Niets mee te ma
ken, dat was ik ook. Ons leger be
staat uit jongens van 19-20 jaar,
dus kinderen. Recht spreken en
uitvoeren zonder aanziens des
persoons.
Om op mevrouw Kortenhorst terug
te komen nog dit als ik iets zou
zeggen over de één of de ander
dan is het eerste wat gevraagd
wordt "hebt u getuigen?".
J. A. Bogerse
Evertsestraat 22
N Rijnsburg
Busgeronk
Enkele weken geleden schreef een
bewoner van de Hoge Morsweg
over het lang stationair draaien
van de bus lijn 15/16. De bus is
daar op het eind- c.q. beginpunt
van de lijn. Hetzelfde euvel doet
zich al voor sinds de buslijn 13/14
is doorgetrokken naar de Cru-
quiuslaan in het Morskwartier.
Van de buschauffeurs laat 99% ook
hier de bus stationair draaien.
Zelfs op de achtste etage is het
hinderlijke doordringende mo
torgeronk hoorbaar. Als men het
op de achtste etage al als hinder
lijk ervaart en dan vooral in de
avonduren en tegen midder
nacht, dan zal men er op de eerste
etage zeer zeker veel hinder van
hebben.
Hopelijk is de situatie op de Hoge
Morsweg verbeterd en hopelijk
ook gauw op de Cruquiuslaan.
Dan nog te weten dat de gemeen
teraad van Leiden enkele miljoe
nen neertelt voor een geluidwe
ring van de nieuw aan te leggen
Dr. Lelylaan. Inmiddels is er -
naar aanleiding van vragen - wel
een abri neergezet.
F. W. van Vliet
Cruquiuslaan 165
Leiden
AMSTERDAM (ANP) - Bij een po
ging zondagavond om in de Am
sterdamse Utrechtsestraat een
verdachte aan te houden heeft
een agent van het bureau War
moesstraat een collega in het
been geschoten.
De beide agenten probeerden met
getrokken dienstpistolen een 20-
jarige verdachte uit de hoofdstad
aan te houden toen deze languit
op straat viel. Een van de agenten
struikelde over de verdachte jon
geman waarop per ongeluk zijn
pistool afging en zijn collega een
schampschot in het been opliep.
Voorbijgangers wisten daarna de
jongeman aan te houden. Hij
wordt ervan verdacht met twee
gestolen messen te hebben rond-
gulopen.
Overval op
Haags
postkantoor
DEN HAAG (ANP) - Bij een gewa
pende overval op een postkan
toor aan de Laan van Nieuw-Oos-
tindië hebben drie mannen gis
termiddag 38.000 gulden buitge
maakt. De politie heeft één van de
overvallers direct na de overval
aangehouden. Het is een 34-jarige
Hagenaar, die volgens de politie
een goede bekende is. De twee
andere mannen zijn spoorloos
met het geld verdwei
vijf-
uur het postkantoor, waar nog
vijf klanten en zes personeelsle
den waren, binnen. Alle drie wa
ren gewapend met een vuist
vuurwapen en droegen een bi
vakmuts. Eén van de mannen
posteerde zich bij de deur. terwijl
de twee anderen over de balie
sprongen.
Eén van de personeelsleden slaag
de er in om het stil alarm in wer
king te stellen. De twee mannen
achter de balie vluchtten toen zij
een politiesirene hooiden. De
derde overvaller die bij de deur
stond vluchtte pas toen de politie
al gearriveerd was. Hij kon op
straat door de politie worden ge
grepen.
De zaak-Menten is overigens, nog
niet helemaal afgelopen. Evenals
na de uitspraak van de bijzonde
re strafkamer van de Amster
damse rechtbank, zal ook nu de
Hoge Raad het laatste woord
hebben. Na het eerste vonnis ging
Mentens verdediger mr. L. van
Heijningen in cassatie bij ons
hoogste rechtscollege. Na de
Haagse uitspraak is zijn tegen
partij, officier van justitie mr. R.
Schimmel,degene die het hogerop
zoekt.
Hij zal het echter nog moeilijk krij
gen bij het vinden van cassatie-
middelen om het vonnis van de
rechtbank te bestrijden. De offi
cier zal dan namelijk moeten
aantonen dat de RB niet heeft ge
handeld volgens de aanwijzingen
die in het arrest van de Hoge
Raad van eind mei zijn gegeven
Die aanwijzingen heeft de Haag
se rechtbank in het vonnis heel
duidelijk verwerkt, door ant
woord te geven op drie vragen.
Dat betrof allereerst de vraag of
er een ministeriële beslissing tot
buitenvervolgingstelling is ge
weest. Daarvoor was geen direct
bewijs te vinden, maar waren er
wel indirecte aanwijzingen voor
in de verklaringen van de Am
sterdamse rechter mr. Hassoldt en
de Nijmeegse hoogleraar prof
mr. Duynstee. Zij hadden beiden
gehoord dat de zaak-Menten in
Den Haag was afgelegd.
Aannemelijk
De tweede vraag was, of Menten
kennis had gekregen van die mi
nisteriële beslissingDat was vol
gens de rechtbank aannemelijk
ook al wist men niet hoe dat dan
gebeurd moet zijn. De laatste
vraag was, of Menten mocht ver
trouwen dat hij niet meer ver
volgd zou worden. Ook hierop gaf
de rechtbank een positief ant
woord. Dit (Ules leidde tot de
conclusie dat de goede procesorde
was geschonden.
