Zuid-Af rika
meester
in N amibië
Venus bespied door kunstmanen
West-Duitsland schept op over natuur
NAVO NEEMT
DEFENSIE
ONDER LOEP
Betogingen en stakingen
in Iran duren nog voort
Grote opkomst slag voor Swapo
Arrestatie
personeel
Bulgaarse
ambassade
in Cairo
DINSDAG 5 DECEMBER 1978
BONN - „Het is een schandaal",
zegt de Duitse natuurbe
schermer Horst Stern. „Hoe
de Bondsregering hier met
belastinggelden omgaat om
de bevolking voor de gek te
houden, is ongehoord".
Stern heeft met „ongelooflijke
verbazing" een advertentie
van de regering gelezen,
waarin wordt beweerd dat
negentiende deel van de
Bondsrepubliek uit natuur
bestaat. „Stelt u zich eens
voor dat u door de Bondsre
publiek Duitsland zou wan
delen, van het ene eind naar
het andere. Dan zou u negen
van de tien dagen over akkers
en weilanden lopen, door
bossen gaan, langs rivieren en
meren. En slechts èèn dag op
asfalt, baksteen en beton stui
ten".
„Als u", zo staat in grote letters
boven de reclametekst, „door
een land met 220.000 vierkan
te kilometer natuur wilt trek
ken, dan moet u hier blijven".
De Bond voor Milieu- en Na
tuurbescherming spreekt van
een „schandelijke serie leu
gens". „Wij zullen", aldus
voorzitter Gerhard Thieleks
in een gesprek met de Kölner
Stadt-Anzeiger, „wegens de
ze onzin, deze misdadige pro
paganda, bij de verantwoor
delijke minister van land
bouw Josef Ertl proteste-
Juist is dat steden, industriege
bieden, wegen en dergelijke
in totaal 11,3 procent (onge
veer één tiende) van de totale
oppervlakte van West-Duits-
land in beslag nemen. Maar
om de rest als „natuur" te be
titelen, is volgens milieube
schermers „buitengewoon
grof'. Er bestaat in de Bonds
republiek nauwelijks een
stukje grond dat niet door
mensen is beroerd.
Zo is bijna 60 procent van de
oppervlakte van Duitsland
agrarisch land. Sinds 1970,
het wereldnatuuijaar, is een
miljoen hectare grond „met
de bodem gelijkgemaakt".
Daarvan zijn 15.000 biotopen
(plaatsen waar dieren of plan
ten geheel in hun omgeving
zijn ingepast) het slachtoffer
geworden.
Daarvan staat niets in de 1,5
miljoen mark kostende ad
vertentieserie van de Bonds
regering. Dat er steeds meer
kunstmatig aangelegde den
nenbossen komen en dat veel
beken en rivieren worden
gekanaliseerd, waardoor al
lerlei plant- en diersoorten
zijn uitgeroeid of in hun be
staan bedreigd, vermeldt de
advertentie evenmin.
De periode tussen 1945 en 1975,
schrijft Horst Stern in Der
Spiegel, zal op onze scholen
eens de dertigjarige oorlog
van de Duitsers tegen de na
tuur heten.
De voorlichtingsafdeling van
de regering wil ook graag dat
de bevolking weet dat er „in
de Rijn weer gezwommen
kan worden". Tenminste
door de 14 genoemde vissoor
ten. „Snoek, karper en zeelt",
beweren de reclamemakers,
„zijn in de loop der jaren
steeds zeldzamer geworden.
Maar intussen voelen zij zich
weer thuis in Vader Rijn. Tot
vreugde van de vissers, ook
als hun smaak hier en daar
nog wat te wensen over
laat"
De Kölner Stadt-Anzeiger heeft
enkele tijd geleden vers ge
vangen Rijn-vissen in een
twee sterren-restaurant in
Keulen laten toebereiden. De
vier proefeters kregen geen
hap door hun keel. Wat vol
gens alle regels was klaar ge
maakt smaakte naar metaal
en olie.
De persdienst van de regering
in Bonn geeft toe dat met het
begrip natuur „nogal royaal"
is omgesprongen. ..Maar voor
de meeste mensen zijn wei
landen, ook als zij zijn gedrai
neerd, of bossen, ook als het
om „stokkencultuur" gaat,
natuur".
Horst Stern ziet dat anders:
„Die voor veel geld verbreide
onzin heeft natuurlijk een
doel. Men wil de natuurbe
schermers in de hoek van de
„spinners" drukken. Waar
over, zo wordt de kiezers ge
suggereerd, winden al die
„groene typen" zich eigenlijk
op, als zij protesteren tegen
nieuwe wegen, parkeerha
vens, vliegvelden en super
markten? Er is toch natuur in
overvloed - 90 procent van
onze oppervlakte!"
WINDHOEK (GPD/AFP) - De verkiezingen in Namibië
(Zuidwest-Afrika) lijken een succes te worden voor het
Zuidafrikaanse bewind in dit land. Gisteravond reeds,
na de eerste van de vijf dagen waarop de Namibiërs
mogen stemmen, was de opkomst bij veel stembureaus
naar schatting al in de buurt van de 50 procent.
Zuidafrikaanse woordvoerders in
Windhoek wijzen erop dat daar
mee in elk geval is aangetoond
dat Zuid-Afrika de macht in Na
mibië nog stevig in handen heeft
en dat de bevrijdingsbeweging
SWAPO kennelijk niet zoveel
greep heeft op de bevolking als
wel wordt gemeend.
Ook in Ovambo-land, de noordelij
ke provincie aan de grens met
Angola, is dankzij een straf geor
ganiseerd systeem van halen en
brengen - de kiezers worden met
vrachtwagens naar de stembu
reaus gebracht - de opkomst
goed. Dit vervoer wordt georga
niseerd door de politieke partij
en, vooral de DTA, de rijkste van
de deelnemende groeperingen.
Voor zover dat door waarnemers
was te constateren, gingen het
stemmen zelf en het vervoer naar
de stemlokalen niet gepaard met
dwang. Anderzijds werd ook niet
duidelijk of de Ovambo's wel
wisten dat men ook kon weigeren
te stemmen.
CAIRO (UPI/AFP) - In opdracht
van president Sadat heeft de
Egyptische veiligheidsdienst gis
teren een aantal personeelsleden
van de Bulgaarse ambassade in
Cairo gearresteerd, na de ambas
sade te zijn binnengedrongen.
De buigaren hebben, aldus func
tionarissen van de politie, de
vrouw en twee dochters van een
Egyptische ambtenaar, die een
huis van de ambassade had ge
huurd, mishandeld. De drie
vrouwen zijn in een ziekenhuis
opgenomen. Dit heeft de Egypti
sche radio bericht.
Volgens de radio had Sadat op
dracht gegeven tot het politie-in-
grijpen, nadat de ambassade had
geweigerd de personeelsleden
die bij het incident betrokken
waren aan de autoriteiten over de
dragen.
De woning waarin de mishandeling
zich heeft afgespeeld werd door
een Egyptische functionaris,
Fuad Taher, van de ambassade
gehuurd. Uit bronnen rond het
Egyptische ministerie van bui
tenlandse zaken is vernomen dat
de ambassade eerder het ministe
rie om bemiddeling had verzocht
om Taher en zijn familie uit de
woning te zetten. De ambassade
wilde de woonruimte zelf gaan
gebruiken. Toen dit mislukte
heeft de ambassade via de rechter
geprobeerd de familie te dwingen
te vertrekken. De rechtbank
verwierp echter het verzoek tot
ontruiming.
De eindeloze rijen bij de stembu
reaus worden veroorzaakt door
het feit dat bijvoorbeeld in
Ovambo-land veel mensen niet
weten wat er van hen wordt ver
wacht en bovendien niet kunnen
lezen en schrijven.
Olifant
Naast de DTA verwacht ook de nog
wat behoudender partij Aktur
successen in Ovambo-land. Dat
komt met name omdat deze partij
als symbool een zwarte olifant
heeft gekozen. Dit bij de Ovam
bo's bekende dier slaat, als ken
merk van kracht, meer aan dan
het Churchillliaanse V-teken van
de DTA.
Tot gisteravond waren er geen in
cidenten voorgevallen, ondanks
de dreigementen van de SWAPO
die, evenals enkele vooruitstre
vende Namibische partijen, de
verkiezingen boycot. Wel blijkt
vooral in de hoofdstad Windhoek
bij de blanke bevolking de schrik
er flink in te zitten na de bomaan
slagen van afgelopen zaterdag.
Hoewel de blanke Windhoekers
toch al ruim voorzien waren van
allerlei schietwapens, is er sinds
zaterdagmiddag een ware run
ontstaan op de wapenwinkels. In
één winkel werd binnen enkele
uren voor ruim f 7500 aan munitie
gekocht.
Vierenzestig leden van de Namibi
sche nationalistische beweging
SWAPO die zaterdag door de po
litie waren aangehouden na hef
tig handgemeen na een betoging,
zijn gisteren in Windhoek vrijge
laten.
Een aantal vrijgelaten betogers
droeg nog de sporen van de bot
sing met de politie.
Zes leiders van de binnenlandse
afdeling van SWAPO, onder wie
Daniël Tjongarero, vice-voorzit-
ter van de beweging, worden nog
altijd vastgehouden. Zij.zijn zon
dagochtend aangehouden op
grond van de terrorisme-bestrij-
dingswet, een dag na de ontplof
fing van twee bommen in het cen
trum van Windhoek.
(Van onze correspondent)
BRUSSEL - Op voorstel van de
Nederlandse minister van defen
sie mr. W. Scholten, zullen de Eu
ropese NAVO-landen een onder
zoek gaan instellen naar de ma
nier waarop die landen hun de
fensieuitgaven financieren.
Gebleken is dat tussen die finan
cieringsmethoden grote onder
linge verschillen bestaan, die ook
van invloed kunnen zijn op de
plannen van de defensie van het
bondgenootschap.
Volgens minister Scholten bete
kent het instellen van de studie
nog geenszins dat gestreefd zal
worden naar een eenheid in fi
nanciering. Welke gevolgen de
studie zal hebben voor de aange
sloten NAVO-landen, valt pas te
zeggen wanneer zij is afgerond,
aldus Scholten. In NAVO-krin-
gen wordt verwacht dat daar wel
lange tijd mee gemoeid zal
zijn.
Scholten deed zijn voorstel giste
ren in Brussel, waar de Europese
NAVO-landen, verenigd in de
Eurogroep, onder zijn voorzitter
schap bijeen kwamen. Scholten
was het als financieel deskundige
opgevallen dat binnen de NAVO
op militair, technisch en politiek
terrein veel zaken gepland wor
den, maar niet waar het de uitga
ven betreft.
Tussen de NAVO-partners bestaan
grote verschillen op dit terrein.
Sommige landen krijgen prijs
stijgingen van defensiematerieel
automatisch gecompenseerd,
andere niet of slechts gedeelte
lijk. Zo zijn er ook landen
Volgens Scholten gaat het er niet
om oneigenlijke posten uit diver
se begrotingen te schiften, zoals
in ons land, waar bijvoorbeeld -
in tegenstelling tot veel andere
landen - pensioengelden voor het
defensiepersoneel en de uitgaven
voor het loodswezen toch op de
defensiebegroting drukken. De
ze oneigenlijke uitgaven worden
toch al niet betrokken bij de door
de NAVO aangelegde financie
ringsmaatstaven. De gezuiverde
defensiebegroting wordt be
schouwd als basis voor de onder
linge vergelijking tussen de NA
VO-landen.
Pogingen om een dergelijk onder
zoek naar de defensiefinancie
ring binnen de gehele NAVO -
dus met de Verenigde Staten en
Canada - tot stand te brengen,
zijn steeds mislukt. Minister
Scholten beschouwde de aan
vaarding van zijn voorstel giste
ren dan ook als een belangrijke
stap.
De defensiefinanciering binnen de
NAVO zal ook vandaag en mor
gen aan de orde komen, wanneer
in Brussel het Comité voor Ver
dedigingsplannen van alle NA
VO-landen bijeenkomt. Daarbij
zal de blik zich vooral richten op
de Verenigde Staten. Vorige
week liet de Amerikaanse presi
dent Carter, bij de presentatie
van zijn anti-inflatieprogramma,
namelijk doorschemeren dat
Amerika zich wel eens niet zou
kunnen houden aan de vorig jaar
door de NAVO-landen aangega
ne verplichting de defensieuitga
ven jaarlijks met 3 procent te la
ten stijgen.
geld, dat aan het eind van het jaar Binnen de NAVO i
op de defensiebegroting
schiet, vanzelf voor dat doel komt
te vervallen, terwijl in andere
landen overschotten op de vol
gende begroting kunnen worden
overgeboekt.
Dat laatste is bijvoorbeeld in Ne
derland het geval, waar defensie
een uitzonderingspositie ten op
zichte van de andere departe
menten inneemt. Binnen de NA
VO kunnen deze uiteenlopende
methoden tot problemen leiden,
bijvoorbeeld waar het gaat om
militaire projecten die door ver
scheidene landen tegelijk wor
den begonnen. Het risico bestaat
dan dat een land niet meer aan
zijn verplichtingen kan voldoen
omdat de gelden daarvoor niet
meer op de begroting te vinden
zijn.
enigszins
verontrust door deze medede
ling, nu het dit jaar juist zoveel
moeite heeft gekost om vrijwel
alle NAVO-landen, voor wat de
realisering van de 3-procents-
groei betreft, op één lijn te krij
gen. Het niet-nakomen van deze
verplichting door Amerika zou
ook andere landen ertoe kunnen
brengen hun slechte financieel-
economische positie aan te voe
ren als argument tegen verhoging
van de defensieuitgaven.
Ken lange rij wacht om zijn stem
uit te kunnen brengen. Al op de eer
ste dag van de verkiezingen in Na
mibië heeft 50 procent van de stem
gerechtigden zich ter stembus bege-
Sfinx dreigt
kop te
laten vallen
CAIRO (DPA) - De sfinx, het
vijfduizend jaar oude monu
mentale beeldhouwwerk aan
de voet van de pyramide bij
Cairo, wordt bedreigd door
erosie, het woestijnzand, de
temperatuurschommelingen
in de woestijn en de straling
van de zon. In de hals van het
enorme gevaarte zitten breu
ken, waardoor de kop ervan
dreigt af te vallen.
Aan het begin van het jaar stel
den Amerikaanse deskundi
gen vast dat er twee meter
onder de voet van de sfinx
grondwater is. Dat water
dring blijkbaar door het po
reuze kalksteen naar boven
en laat zoutkristallen achter.
Hierdoor zou het steen aange
tast worden.
TEHERAN (Reuter/UPI) -
Ook gisteravond is er weer
betoogd in Teheran, maar
op veel kleiner schaal dan
op voorgaande avonden.
Vanaf daken werd de kreet
gehoord 'Allah is groot',
maar geschoten is er bijna
niet.
De regering heeft berichten uit het
buitenland tegengesproken dat
een regentschapsraad zou wor
den gevormd die de taken van de
sjah zou overnemen.
De woordvoerder van het ministe
rie van voorlichting noemde de
berichten, ongegrond en volledig
onwaar'. Zij hadden volgens hem
tot spanning onder het publiek
geleid.
In Teheran wordt ook druk gespe
culeerd over spoedige vervan
ging van het een maand oude
door militairen gedomineerde
kabinet van premier generaal
Gholamreza Azhari door een
burgelijke regering. Als kandi
daat voor het eerste-minister-
schap werd genoemd oud-minis
ter van buitenlandse zaken Ab-
dollah Entezam, maar deze
noemde de speculaties, volstrekt
bezijden de waarheid'.
De sjah heeft gezegd dat generaal
Azhari zal regeren tot orde en rust
zijn hersteld. Aangezien dit nog
niet gebeurd is, lijkt zijn vervan
ging nog niet ophanden.
Gisteren werden in Teheran drie
woningen van Amerikanen met
gebrekkige brandbommen aan
gevallen. Niemand heeft letsel
opgelopen.
Een aantal buitenlanders ontving
waarschuwingen die aan hun
voordeur waren vastgemaakt.
Het Amerikaanse ministerie van
buitenlandse zaken heeft giste
ren de ongeveer 40.000 Amerika
nen die nog in Iran zijn aangera
den zich tijdens de nieuwe mo
hammedaanse heilige maand zo
min mogelijk te vertonen. De
Amerikanen moeten niet te veel
uitgaan, wanneer ze het doen hun
foto-en filmtoestellen thuis laten
Gisteren is kort na het einde van het
uitgaansverbod in Teheran een
aanslag op het hoofdbureau van
politie gepleegd. Mannen in twee
auto's beschoten het gebouw met
automatische wapens en gooiden
zelfgemaakte bommen naar bin
nen. Volgens het officiële bericht
vielen er een dode en twee ge
wonden onder de agenten, maar
volgens de oppositie zijn er vier
doden.
Opnieuw zijn arbeiders in de Iraan-
se olie-industrie in staking ge
gaan omhun sympathie te tonen
met de godsdienstige oppositie
beweging tegen het bewind van
de sjah.
Het is niet zeker of de poging van de
militairen om de olieproduktie te
herstellen is geslaagd. Vrijwel
alle werknemers van de Iraanse
oliemaatschappij Osco, die na
mens de Iraanse staat het meren
deel van de olievelden beheert,
zouden het werk hebben neer
gelegd, zo werd
WASHINGTON (AFP/ANP) - Vier
automatische kunstmanen, twee
Amerikaanse en twee Russische,
zijn op weg naar de planeet Ve
nus om haar nog deze maand op
nieuw geheimen te ontfutselen.
Dertien voorgaande tochten in de
afgelopen 17 jaren, sterrenkun
dige waarnemingen, radaronder-
zoek, hebben al heel wat wetens
waardigs van de "zusterplaneet"
van de Aarde opgeleverd.
Een raadsel is bijvoorbeeld waar
om de atmosfeer van Venus zo
zeer verschilt van die van de Aar
de. Het is zelfs niet zeker of er ooit
water geweest is.
Gisteren is de Pionier-1 in de ver
langde baan om Venus gebracht.
Zaterdag komt de Pionier-2 bij de
planeet aan in vijf delen die elk
hun eigen taak hebben op ver
schillende plaatsen van de pla
neet.
Popnier-1 moet de atmosfeer van
Venus bestuderen en eenderde
van de oppervlakte in kaart bren
gen gedurende minstens één ve-
nusjaar van 225 dagen. Dat ge
beurt op hoogten tussen de 130 en
meer dan 70.000 km, aldus de
NASA.
De vijf sondes die zaterdag bij de
planeet aankomen moeten door
de atmosfeer neerdalen en tij
dens die korte tocht gegevens
doorseinen voordat zij op de op
pervlakte vergaan. Het zijn drie
kleine, een grotere sonde en een
bus, elk voorzien van een eigen
instrumentarium.
stralië worden de gegevens op
gevangen. Het zal een jaar duren
voordat zij zijn onderzocht.
De geleerden zijn vooral nieuws
gierig naar de vergelijking van de
resultaten die afkomstig zijn van
de dagzijde en van de nachtzijde
van Venus, nachtzijde.
Een aardige bijzonderheid is dat
voor het meten van infrarood-
straling een venstertje in Neder
land is gemaakt (de firma D.
Drukker in Amsterdam). Het is
vervaardigd van een ruwe dia
mant van 206 karaat die in juni
1976 in Zuid-Afrika is gekocht.
Het heeft meer dan een jaar ge
kost omdaaruit het raampje ter
grootte van een kwartje (2 cm
doorsnee, 3,5 mm dik) te zagen en
te slijpen.
Twijfels rond
lot directeur
Schuitema
SAN SALVADOR (AFP/Reuter) -
De directeur van de Philips-ves-
tiging in El Salvador, Frits Schui
tema, is op vrije voeten". Dit
werd gisteren gezegd in kringen
van het Nederlandse bedrijf in
San Salvador. Maar een woord
voerder van Philips in Eindho
ven heeft verklaard dat er niets
bekend is van een vrijlating van
Schuitema. "Er doen inderdaad
dergelijke geruchten de ronde
maar ze zijn niet juist", aldus de
woordvoerder.
Schuitema werd op 24 november
ontvoerd door de "gewapende
strijdkrachten van het nationale
verzet", een guerrillagroep die al
eerder buitenlandse zakenlieden
ontvoerde.
De beweging eiste voor de vrijla
ting van Schuitema de publikatie
van een verklaring in kranten in
ruim 30 landen. Ook zou een los
geld zijn geëist
PvdA-tweede-kamerlid Van der
Stoel wil van de regering weten,
welke stappen zijn overwogen en
gedaan om de vrijlating te bevor
deren van de ontvoerde Philips-
directcur. Hij zou graag zien dat
de Kamer daarover vertrouwelijk
wordt ingelicht.
Van der Stoel heeft een en ander
gesteld in schriftelijke vragen
aan minister Van der Klaauw van
buitenlandse zaken.
De FARN (de strijdkracht en van
het nationale verzet), een in El
Salvador opererende stadsguer-
rillagroepering, heeft gisteren la
ten weten dat zij vierdagen gele
den de Britse bankiers Ian Massie
en Michael Chatterton heeft laten
De twee Britten zijn pas een paar
maanden geleden in El Salvador
aangekomen. Hun ontvoering
kwam een week na die van Schui
tema, die door de leden van de
zelfde groepering is ontvoerd.
