WAT ZEUREN ZE TOCH,
DIE AMBTENAREN?
Be w on (lerenswaardig
spel in Ibsen-stuk
Nieuw bewind J
op oude leest"
C. v.d. Berg
„meester
zanger
Is het dan werkelijk zo onredelijk dat de ABVA in het geweer komt
tegen het aantasten van het recht op vrije onderhandelingen?
De krant wordt in Nederland gemiddeld 44 minuten per dag gelezen. Dat mag wel even in de krant!
Haagse Comedie met
Pijlers van de samenleving
- DEN HAAG - De herdenking van de honderdvijftigste ge
boortedag van de Noorse toneelschrijver Hendrik Ibsen
Vplf» ril 117Pll(]fll door de Haagse Comedie komt weliswaar meer dan een
halfjaar te laat, maar is in elk geval met een bewonde
renswaardige hoeveelheid zorg omgeven.
guldens schade
door gooien
met tegels
DEN BOSCH (ANP) - De politie
van Den Bosch heeft twee jon
gens van 19 en 20 jaar uit die stad
I aangehouden die gisterochtend
bij een kantoormeubelhandel en
een LTS in hun woonplaats voor
ruim 20.000 gulden schade heb
ben aangericht door met trottoir
tegels ruiten in te gooien.
Toen de gewaarschuwde politie by
de kantoormeubelzaak arriveer
de hadden de jongelui tien win
kelruiten ingegooid en als gevolg
daarvan ook aan het meubilair in
de zaak grote schade aangericht.
De schade daar bedraagt tussen
de tien en vijftienduizend gulden.
Onderzoek wees uit dat beide jon
gens eerder die ochtend bij een
LTS in hun woonplaats met de
zelfde praktijken voor 6.000 gul
den schade hadden aangebracht.
Volgens de politie staat het vast dat
de jongelui - die zich zeiden te
willen afreageren - reeds enkele
weekeinden bezig zijn op deze
manier vernielingen aan te rich
ten. Van geen van die vernielin
gen is aangifte gedaan. De beide
jongens zijn ingesloten en zijn
vandaag voorgeleid aan de offi
cier van justitie in Den Bosch.
Aanhouding voor moord
GRAZ (APA) - De Oostenrijkse
politie heeft de 58-jarige, al lange
tijd in Graz wonende, Nederlan
der H. S. gearresteerd wegens
moord op zijn 40-jarige voormali
ge vriendin Maria Mintscheff. S.
deed na het plegen van zijn daad
een poging tot zelfmoord in het
gevangenishospitaal van Graz.
Over het geheel genomen klonk de
premiere voorstelling van 'Pijlers
van de samenleving" als een
klok, een lijvig programma
boekje bood de integrale tekst
van de speciaal voor deze gele
genheid gemaakte vertaling van
Martin Hartkamp, en in een van
de voorportalen van de Konink
lijke Schouwburg wordt door
middel van een kleine expositie
een impressie gegeven van Ib-
sens leven en werken.
"Pijlers van de samenleving" is niet
het bekendste stuk van de kriti
sche Noor en evenmin zijn beste.
Het ontmaskeren van de huichel
achtige, zelfingenomen bour-
geoismentaliteit aan de hand van
situaties en dramatische lijnen,
die sterk aan Heijermans doen
denken, met name aan diens "Op
Hoop van Zegen", gebeurt op een
wijze die wel erg weinig aan de
verbeelding van de toeschouwer
overlaat. Het sterkst komt dit tot
uiting in het taalgebruik, dat bol
staat van bijvoeglijke naam
woorden met een morele lading
en de titel van het stuk zo dikwijls
in de tekst laat terugkeren dat een
lachwekkend effect onvermijde
lijk wordt.
Hartkamp heefteen goed speelbare
vertaling afgeleverd, maar regis
seur Kees Coolen en hij hadden
er beter aan gedaan op dit punt de
tekst wat af zwakken om een al te
sterk melodramatisch accent te
voorkomen. Het zou Coolen, bo
vendien de kans hebben gegeven
zijn degelijke, naturalistische
aanpak wat subtieler uit te wer
ken dan nu het geval is.
Volkomen juist is daarentegen dat
de verouderde maatschappelijke
omstandigheden in het Noorwe
gen rond 1875 nu zo veel mogelijk
naar de achtergrond werden ge
drongen en dat de nadruk geheel
kwam te liggen op het feit dat de
algemeen gerespecteerde za
kenman Karsten Bernick lang
zaam maar zeker verstikt wordt
in de wurggreep van zijn eigen
leugens.
Daardoor kreeg de voorstelling
soms het karakter van een goed
opgebouwde thriller en werd
vooral in het tweede en derde be
drijf een grote mate van spanning
bereikt.
Voor een belangrijk deel was dit
ook de verdienste van Anne-Ma-
rie Heyligers die werkelijk een
dijk van een rol neerzette. De vi
tale, zelfbewuste Lona, die vanaf
haar eerste opkomst alle zeker
heden aan het wankelen brengt
en op een uiterst humane wijze
Bernick met zichzelf confron
teert, paste haar als een hand
schoen en zette niet alleen alle
ontwikkelingen in gang, maar
werd tot motor van de hele voor
stelling.
Een tweede voltreffer was de Ber-
nick van Wim van Rooij, die de
melodramatische effecten tot een
minimum wist te beperken en
daarbij meer ingetogenheid in
zijn spel legde dan we de afgelo
pen jaren van hem gewend zijn.
Dat de ommekeer in het laatste
bedrijf enkele vraagtekens op
riep, was niet zijn schuld, maar
het zou wel aan te bevelen zijn dat
hij na een paar voorstellingen
samen met de regisseur zoekt
naar een andere oplossing voor
de slotscène (die overigens al in
een gewijzigde versie gespeeld
werd).
•Uitstekende vertolkingen ook van
Wim van den Heuvel, die de neu
rotische Hilmar precies binnen
de grenzen van het aanvaardbare
wist te houden, Leo de Hartogh,
Anne-Marie Heyligers en Wimvan Rooy in 'Pijlersvan de samenleving'
Gaston van Erven en Sacco van
der Made. Anne Oóstveen en
Elsje Scheijon kwamen als de
vrouw en de zuster van Bernick
binnen de mogelijkheden die Ib
sen hen bood voortreffelijk uit de
verf, maar de nog weinig gerouti
neerde Thea Korterink zal waar
schijnlijk nog een aantal voor
stellingen nodig hebben om van
de jonge Dina meer te maken dan
een zielig en opgesloten vogeltje
dat naar vrijheid hunkert.
Simon Aerts was verrassend na
tuurlijk als de dertienjarige Olaf
en Eddy Brugman liet in de rol
van het goudeerlijke en rondbor
stige zwarte schaap van de fami
lie eindelijk een zien waartoe hij
als acteur in staat is. Het toneel
beeld van Harry Wich bestond uit
een houten meubilair in een
ruimte die volledig door spierwit
te gordijnen afgesloten werd.
Beeldschoon om te zien, vooral
dankzij de subtiele lichteffecten;-
en bijzonder effectvol door de
steriele en kille sfeer die het uit
straalde.
Een schoonheidsfoutje in het ge
heel was de overdreven karikatu
rale wijze waarop enkele bijrollen
van grime en pruiken waren
voorzien. Al met al een bewonde
renswaardige voorstelling op een
niveau dat de "oude" Haagse
Comedie alle eer zou aandoen.
PAUL KORENHOF
Paus komt op
voor
vluchtelingen
ROME (REUTER/AFP/UPI) - De
paus heeft gisteren een beroep op
de Verenigde Naties gedaan ten
bate van de vele vluchtelingen uit
Vietnam. Wat de preciese inhoud
van de boodschap is is niet be
kend gemaakt.
Gevreesd wordt dat meer dan hon
derd vluchtelingen zijn verdron
ken toen hun boot zaterdag bij
zware zee omsloeg bij de kust van
Maleisië. Volgens het nationale
Maleise persbureau Bernamazijn
148 opvarenden gered, 43 perso
nen omgekomen en worden nog
eens 99 mensen vermist.
De Maleische regering heeft gezegd
dat de resterende vluchtelingen
van de Hai Hong aan land mogen
in afwachting van opname door
een ander land. De Verenigde
Staten hebben aangeboden on
derdak te verlenen aan alle vluch
telingen van het schip die nog
geen bestemming hebben.
m
MAANDAG 4 DECEMBER 1978
Smith over Rhodesië:
SALISBURY (UPI) - De toekom
stige meerderheidsregering van
Rhodesië wordt 'in dezelfde
vorm gegoten' als de tegenwoor
dige overgangsregering. Dit heeft
premier Ian Smith gisteren in een
toespraak voor radio en tv ge
zegd.
De zwarte oppositie wijst een der
gelijke regering af, omdat zij de
blanken aan de macht laat.
Het wordt een regering van natio
nale eenheid, zei Smith, omdat zij
de beste mogelijkheden biedt om
de in hevigheid .toenemende
oorlog te winnen. In die strijd, al
dus de premier, helpen Engeland
en Amerika de opstandelingen.
De overgangsregering besloot vo
rige week dat de regering, die
volgend jaar zal worden gevormd
aan de hand van de uitslag van
algemene verkiezingen, een coa
litie zal zijn, waarin minstens een
kwart van de kabinetszetels door
blanken zal worden bezet. De
Premier zal zwart zijn.
De Verenigde Afrikaanse raad van
bisschop Abel Moezorewa toon-
LEIDEN - De heer C. v.d. Berg
heeft het afgelopen weekeinde de
titel "Meester-zanger" in de
wacht gesleept. Dat gebeurde op
de tentoonstelling van de Eerste
Leidsche Vereeniging van Kana
rieliefhebbers en Vogelbescher
ming "De Zanger", die werd ge
houden in het voormalige mari
ne-complex aan het Noordeinde.
De heer V.d. Berg kreeg die be
kroning voor zijn fraaie vogel
collectie op de expositie.
Rode Kruishelpslcrs helpen 163 vluchtelingen uil Vietnam aan voedsel
nadat zij per vliegtuig zijn aangekomen in hel Westduitse Hannover De
deelstaat Neder-Saksen heeft beloofd hen te zullen opnemen.
Deze vluchtelingen komen allen van de Hai Hong, het schip dat sinds 9
november voor de kust van Maleisië heeft gelegen met 2500 vluchtelinqen
uit Vietnam aan boord.
Ons land heeft al problemen genoeg;
honderdduizenden werkloze mannen en
vrouwen, arbeidsongeschikten, binnen
steden die verkrotten, een milieu dat niet
al te schoon meer is en een economische
groei die sterk terugloopt.
En juist nu hoor je de ambtenaren
over looneisen en lijkt het erop dat
iedereen straks weer kaarsjes in zijn
kerstb&om moet aansteken.
Wat bezielt die ambtenaren? Denken ze
soms dat zij een speciale groep
Nederlanders zijn?
Neen, dat denken ze nou
net niet.
Ambtenaren, u kent ze wel, zoals
postbodes, verpleegsters, inspecteurs van
belasting, mensen van de gemeente
reiniging, stratenmakers, beschouwen
zichzelf als gewone werknemers.
Er is één verschil met andere
werknemers; de baas van de ambtenaren
is de regering.
En het is nu juist die regering die net doet,
alsof ambtenaren een bijzonder soort
Nederlanders zijn.
Ze lopen nooit voorop.
Met hun werkgever hebben de
ambtenaren al vele jaren geleden
afgesproken dat zij net zoveel loons
verhoging zullen krijgen als gemiddeld in
de bouw, de industrie en de diensten
sector afgesproken wordt.
Het gemiddelde, niet minder, maar zeker
ook niet meer. Allerlei extraatjes, zoals
bijvoorbeeld een winstdelingsregeling,
ze komen in het woordenboek van de
ambtenaar niet voor.
Als de bouwvakkers minder loon
eisen, dan matigt de ambtenaar
automatisch mee, en dat is ook de
bedoeling.
Blijkbaar vormen die ambtenaren
toch een bijzondere groep, want de
^regering eist van hen een extra matiging.
Ze moeten allemaal drie procent
inleveren; dat betekent ondertussen wel
dat de postbode twee maal zoveel
koopkracht inlevert als de hoogleraar,
want die verdient de helft weer via de
belasting terug.
En die maatregel noemt de regering
nou redelijk!
Natuurlijk verzetten ambtenaren
zich er tegen dat ze anders behandeld
worden dan andere Nederlandse
werknemers en dat de hogere inkomens
buiten schot blijven. En dat verzet
noemt de regering nou onredelijk!
Er valt best te praten met die
ambtenaren; bijvoorbeeld over het
betalen van een hogere pensioenpremie
voor de hogere inkomens; bijvoorbeeld
over het rekening houden met de stijging
van sociale premies die zij niet betalen;
bijvoorbeeld over het aftoppen van de
prijscompensatie, wat volgend jaar al
meteen 250 miljoen kan opleveren.
Daarmee kun je iets doen voor de
werkgelegenheid. De regering houdt
zich doof. Is dat nou redelijk?
Ambtenaren lopen vaak
achterop.
Eigenlijk zouden ze net zoveel
loonstijging moeten hebben als de
metselaar, de monteur, de boekhouder,
etc. etc.
Maar als werkgevers wat extra's
gaan doen in de vorm van toeslagen, met
fraaie namen zoals "tariefwerk" en
"ondernemingsgewijze differentiatie",
dan kan de ambtenaar slechts toekijken,
hij wordt er geen cent beter van.
Dat is het nadeel van de afspraak dat
naar CAO-lonen gekeken zal worden.
Pas als na jaren die toeslagen eindelijk m
het CAO-loon verwerkt worden, krijgt
de ambtenaar volgens afspraak ook zijn
deel.
De regering komt deze afspraak niet na.
Is dat niet ontzettend onredelijk?
Onderhandelen via de radio
De regering, werkgever, laat
doodleuk via de radio weten dat ze wel
met de bonden wil praten, maar dat
die zich geen illusies hoeven te maken.
De uitkomst staat al van te voren vast.
Afspraken of geen afspraken,
de ambtenaren zijn de sluitpost van de
begroting.
Algemene Bond van
Ambtenaren en van
Personeel in de
Gezondheidszorg,
het Welzijnswerk en de
Sociale Werkvoorziening.
Stadhouderslaan 9-2517 HV 's-Gravenhage
