Coördinatie verzet
moord op trekvogels
Doe de drink-ik-teveel-test
Blijvende
lichamelijke
schade
door lawaai
m
030-331335
Hou ze in de gaten!
Drank.
Makkelijk teveel
Moeilyk terug.
ZATERDAG 2 DECEMBER 1978
Onderzoek van Ton Ravekamp
en Josephine Dijkes
DELFT (GPD) - Dat lawaai invloed heeft op iemands ge
moedsrust, is algemeen bekend. Een woning aan een
druk kruispunt, 's zomers de ramen open, de hele dag het
kabaal van optrekkende (vracht)auto's en tot overmaat
van ramp een koppel gedresseerde gemeentewerklieden
die een half dozijn gillende drilboren in het wegdek prie
men - het is genoeg om krijsend tegen het plafond te
vliegen.
Dat lawaai invloed heeft op ie
mands lichamelijke gesteldheid,
is slechts ten dele bekend. In de
loop der jaren is weliswaar een
groot aantal laboratoriumproe
ven genomen waaruit die invloed
bleek, maar de tijd gedurende
welke de proefpersonen aan la
waai werden blootgesteld, was in
al die gevallen beperkt tot maxi
maal enkele minuten. Het aldus
„geëxposeerde" geluid werkte
als een relatief korte prikkel, die
alarmeringsreacties van licha
melijke functies tot gevolg had.
Daarmee kon evenwel een even
tuele bedreiging van de gezond
heid niet worden aange
toond.
Niettemin rechtvaardigden de re
sultaten van die experimenten de
veronderstelling dat ook bij
langdurige blootstelling aan la
waai, van een lichamelijke belas
ting sprake zou zijn. Omdat op
dat gebied vrijwel geen onder
zoek was verricht, besloot het In
stituut voor Milieuhygiëne en
Gezondheidstechniek een der
gelijke experiment op het pro
gramma te nemen. Het resultaat
in het kort: lawaai beinvloedt
bloedsomloop en ademhaling en
de kans is groot dat langdurige
blootstelling eraan leidt tot blij
vende functieverslechterin
gen.
De apparatuur die op de proefpersoon wordt aangebracht bestaat uit een oorlelklem (voor het meten i
hartslageen bloeddrukmeter, een respirograaf (voor het meten van de ademhaling door de neus) en eei
ringelektroden om de onderarm (ter meting van de bloeddoorstroming in de haarvaten
Het onderzoek, verricht door mg.
Ton Rovekamp met medewer
king van Josephine Dijkes (bei
den van de afdeling Geluid-
Licht-Binnenklimaat van IG-
TNO), heeft precies drie jaar ge
duurd. In totaal twaalf proefper
sonen werden onderworpen aan
vier soorten van geluid: een con
stante witte ruis (het geluid dat
men kent van de televisie wan
neer de uitzendingen zijn ge
stopt) tussen 75 en 80 decibel
(dB), een zelfde witte ruis tussen
90 en 95 dB, een wisselende witte
ruis tussen 75 en 95 dB en ver
keerslawaai van gemiddeld 73
dB.
Reslutaten
Uit die in totaal 76 experimenten
bleek dat tijdens de „toediening"
van geluid:
- de ademhaling gemiddeld 4,4
procent sneller verliep (voor de
oudere deelnemers was dat per
centage 4.7, voor de jongeren
3,9);
-de hartslag gemiddeld 4,9 procent
sneller was (voor de ouderen zelfs
5,9 procent, voor de jongeren 4,2
procent);
- de weerstand van de bloeddoor
stroming (ten gevolge van vaat-
vernauwing) toenam met gemid
deld 1,2 procent (onder de oude
ren met 2,2 procent, onder de
jongeren met 0,8 procent.
(Onder de „ouderen" wordt ver
staan de vijf deelnemers in de
leeftijdsgroep van 45 tot 55 jaar;
de jongeren vallen in de groep
van 18 tot 25 jaar.)
Volgens proefleider Rovekamp
kunnen aan deze resultaten uit
wetenschappelijk oogpunt nog
geen concrete conclusies worden
verbonden. „Maar", zo zegt hij,
„deze uitkomsten wijzen op een
belasting van de lichamelijke ge
steldheid. Wat precies de medi
sche betekenis ervan is, moeten
we nog uitzoeken in een werk
groep waarin ook artsen zitting
Begin
Volgens Rovekamp lijken de opge
somde percentages misschien
klein, maar, voegt hij daaraan toe,
„dit is nog maar een begin. Onze
opzet is onderzoek te verrichten
naar de beinvloeding op langere
termijn" Om het onderzoek toe
te spitsen, is de afdeling momen
teel bezig met een vervolgonder
zoek, waarvoor men probeert
meer „gevoelige" proefpersonen
op te sporen.
Ton Rovekamp: „We zoeken nu
die last hebben van
hoofdpijn, "die hartklachten heb
ben, of die veel geneesmiddelen
gebruiken en die tevens in de
buurt van lawaaibronnen wonen.
Iemand die aan een drukke ver
keersweg woont bijvoorbeeld
nemen we mee hier naar toe om te
kijken hoe hij in het laboratorium
reageert om die geluiden. Dat
nieuwe onderzoek spitsen we
meteen toe op verkeerslawaai,
railverkeerslawaai en vlieg
tuiglawaai"
De deelnemers aan het onderzoek
waarvan de resultaten nu bekend
zijn, behoefden aan geen andere
voorwaarden te voldoen dan die
van een goede gezondheid, een
normaal gehoor en het niet ge
bruiken van medicijnen. Ieder
van de experimenten was opge
bouwd uit drie onderdelen:
voorbereiding en gewenning, de
eigenlijke geluidsproef en de
„afbouw". Tijdens elk van die pe
rioden werden metingen ver
richt. De eerste en de derde pe
riode duurden een uur en de
„geluidsexpositie" twee uur.
Rust
Het eerste uur was bestemd om de
proefpersonen tot rust te laten
komen. Hij nam plaats op een
ligbank in de proefruimte en kon
daar eventueel een blad of een
boek lezen. Na verloop van een
half uur werd de meetapparatuur
bevestigd en werden de eerste
metingen verricht. Gedurende de
volgende twee uren werd de ge
luidsband afgedraaid en werden
om de proefpersoon na verloop
van tijd niet in slaap te laten val
len dia's vertoond waaruit hij
volgens instructie de exemplaren
met een bepaalde optische eigen
schap moest selecteren. Het laat
ste uur was bestemd om bij te
komen en aan het eind daarvan
opnieuw metingen uit te voe-
Voor en na die vier uren werd met
de proefpersoon informeel ge
sproken over zijn gedragingen
tegenover geluid en zijn ervarin
gen met de proef.
De exerimenten maken deel uit van
een meer uitgebreid onderzoek
van TNO. waarin ook de invloed
van geluid op de psychische ge
steldheid van de mens onder de
loep wordt genomen. De groep
psychologische afdeling van het
instituut werkt daar momenteel
aan. Tevens is - op het fysiologi
sche vlak - nog een onderzoek
aan de gang naar de invloed van
lawaai op de slaap.
AMSTERDAM (GPD) - Eind okto
ber/begin november zijn weer
miljoenen trekvogels aan de ple
zierjacht ten gronde gaan. In het
westelijk Mediterrane gebied,
zowel aan de Europese als aan de
Afrikaanse kant, sneuvelen jaar
lijks minstens 250 miljoen vogels.
Het is het aantal, dat ook voor
Italië allèèn wel eens wordt ge
noemd. Dat de trekvogelmoord is
te verontschuldigen, omdat velen
zo nog een bron van inkomsten
hebben, kan voorgoed naar het
rijk der fabelen worden verwe
zen. De trekvogelmoord in de
landen rondom de Middellandse
Zee is louter moord uit plezier en
uit verveling.
Het zijn wat conclusies die drs.
Siegfried Woldheck (27) durft te
trekken na een studiereis door
het westelijke Middellandse
Zeegebied. De Amsterdammer,
echter Drent (Emmen) van ge
boorte, is sedert een aantal
maanden internationaal coordi
nator van de Europese comité s
„Bescherming Trekvogels". Hij
is voorgedragen door de Neder
landse stichting met de gelijklui
dende naam. Het Nederlandse
comité, daarin onder andere ge
steund door het Wereld Natuur
Fonds, de Vereniging tot Be
scherming van Vogels, de Ver
eniging tot Bescherming van
Dieren en de Politiedierenbe-
scherming, neemt ook de finan
ciële consequenties van de activi
teiten van de jonge bioloog voor
zijn rekening.
Eèn van de eerste taken die Wold
heck kreeg toebedeeld, was de
studiereis door de landen die op
het gebied van de trekvogel
moord als zwarte vlekken op de
landkaart moeten worden be
schouwd. Hij werd daarmee de
eerste Europeaan die moest po
gen door te dringen tot de jacht-
registers van de landen en tot de
ministeries waaronder de vogel
en jachtwetten ressorteren. Hij
slaagde in zijn opzet. In een rap
port „Ruimte voor Vogels" legde
hij de resultaten van zijn inventa
risatie neer, alsmede de wijze
waarop in de verschillende lan
den de wetten meestal niet wor-
Ook kleine jongens
Het was voor Woldheck al snel een
uitgemaakte zaak, dat de vogel-
moord door mannen in alle leef
tijden, vooral ook door groepen
kleine jongens, wordt gepleegd
omdat zij met hun vrije tijd geen
raad weten. De verbeterde le
vensstandaard maakt het hun
bovendien mogelijk goede buk
sen en geweren aan te schaf
fen.
Alleen misschien nog m Noord-
Italië profiteren arme bevol
kingsgroepen van de vogeltrek.
Ook in Andalusië in Spanje e
sommige Portugese streken
kunnen nog broodjagers voor
komen, maar voor de rest wordt
„traditie" gebruikt als een ex
cuus voor een verzetje. Doordat
de Zuideuropeanen steeds mo
bieler worden, trekken zij tevens
naar andere gronden om zonder
pardon te schieten op wat er voor
de loop komt.
Woldheck zegt dat inmiddels is
gebleken dat het aantal dode vo
gels door de Zuideuropese slach
ting de laatste jaren is gestegen.
Voor Italië is de meest voorzich
tige schatting aan dode vogels
150 miljoen, maar het kunnen er
ook 250 miljoen zijn. Naar schat
ting leggen enkele tientallen
miljoenen vogels het loodje in
Frankrijk, welk aantal ook geldt
voor Spanje en Portugal.
Op het Spaanse eiland Mallorca
worden alleen al minstens drie
miljoen zanglijsters vermoord.
Opvallend is, dat de vogelmoord
in Noord-Afrika niet met dezelf
de passie wordt „beoefend" als in
de Europese landen. Tunesië
mag zelfs op het gebied van de
wetgeving en de naleving daar
van als een voorbeeld voor de Eu
ropese landen worden genoemd.
Wel gaat men hier wat „onhan
dig" om met de spreeuw, welke
vogel er door het massaal voor
komen grote schade berokkent
aan de oogst.
Siegfried Woldheck gaat-het vol
gend jaar een tweede reis maken,
om de inventarisatie te complete
ren. Hij zal de andere helft van het
Middellandse-Zeegebied aan
doen en behalve Joegoslavië en
Griekenland, ook bezoeken
brengen aan Turkije, Israël, Jor
danië, Lybië en Egypte. Als ook
dit rapport door het Europese
comité wordt aanvaard, kan hij
eigenlijk pas aan zijn belangrijk
ste taak beginnen: het opbouwen
van landencomitè's in de „zwarte
landen" en het verzorgen van*
voorlichting. Er wordt overigens
nu reeds gewerkt aan de ver
spreiding van posters en stic
kers.
Tot zijn taken behoort verder het
ondersteunen van leden van lan
dencomités, die lobbyen bij par
lementsleden, zoals in Italië is
gebeurd. Op den duur zal het
moeten leiden tot het stichten
van reservaten.
Hoe hij soms moet werken, schetst
Woldheck met het relaas, dat hij
in Algerije niemand kon vinden
die de zaak van de vogelbe
scherming een warm hart toe
droeg. Toevallig ontmoette hij
twee oppervlakkig in vogels
geïnteresseerde personen, die hij
door vogelboekjes en verrekij
kers te schenken enthousiast kon
maken voor zijn werk.
Fietsen en bromfietsen
Autoaccessoires en doe-het-zelvers
VAN ZIJP
TWEEWIELERSPECIALIST
vindt de eerdaags verplichte reflektor een uitstekend kado! Haarlemmer
straat 295, Brahmslaan 16, Merendonk 174.
ACCU SERVICE
Steengoeie accu's. Nu kopen anders kun je in de winter gaan lopen. Gratis
montage 12 volt met 2 jaar garantie vanaf f 84,00
AUTOM LEIDEN B.V.
Lindestraat 8, Leiden. Tel. 071-132217-124087.
Snelle geheel verchroomde
YAMAHA
(plus toerenteller) zeer goed on
derhouden incl. verz. f 1200,- tele
foon 071-153791
KADO-IDEE
warm gevoerde kunstlederen
handschoen met kap, zwart met
oranje strepen van f32,95 nu
f 24,95. Voor alle kado's voor fiet
sers, bromfietsers en motorrijders
naar: Onderdelen Struik, Hooi
gracht 51, Leiden telefoon
071-122026.
VOOR AL UW CITROEN
onderdelen en accessoires. Origineel van Citroen, da s zeker.
UW CITROEN DEALER
VAN DER VELDE
Kennedylaan 118, Leiden zuid. Tel 071 -769322. Ook zaterdag s geopend.
Van 9.00-14.00 uur.
Te koop
HONDA 250 CC
4 mnd oud km.st. 1800 extra mis
tlampen en koffer 8 mnd. gar. 1 ser
vice gratis f 3000,- telefoon
071-312949 na 1-7.00 uur.
Voor al uw bouwmaterialen eerst kijken bij
VAN DIJK CO
Havenkade 6-11, Leiden. Tel. 071-121741.
Wij geven een leuk inruilprijsje voor
uw oude fiets bij aankoop van een
nieuwe Batavus- Gazelle- Sparta-
Peugeot fiets. Tweewielerspecialist
POLANEN
Haarlemmerstraat 201, Vijf Mei
plein 128, Leiden.
FIETSEN
levering regelrecht van de fabriek
Kinderfietsen met zijwielen v.a. 3
jaar f59,50 v.a. 3 jaar f 114,90, v.a.
5 jaar f 114,50, v.a. 8 jaar f 139,-
racefiets met 10 versnelling f 245,-
sportfiets met verlichting f 149,-
sportfiets met 3 versnelling f 215.-
Opoefiets geheel compleet
f 269,50, vouwfiets f 169,- keuze uit
1500 in prijs verlaagde fietsen. Op
alle fietsen 1 jaar garantie. Rijwiel
Cash Carry Dusoswa b.v., Turf
markt 1-2-3, Leiden. Telefoon
071-124409.
Denkt u aan een aanhangwagen,
boottrailer, vee-paardentrailer of
autoambulance nw. of gebruikt bij
THEO STET BV
in Heerhugowaard tel.
02207-18088. Alphen a/d Rijn tijd.
tel. 02207-18088, Raamsdonkveer
tel. 01621 -4622/4155 staan voor u
1000 wagens en trailers direkt uit
voorr. leverb in alle maten en mo
dellen lage prijzen. Permanente
show. Inruil en financiering moge
lijk.
BMW R50
bj '58 i.z.g.st. Nieuwe pijpen, nieu
we uitlaat. Bellen na 18.00 uur te
lefoon 071-767655.
Te koop in zeer goede staat
HONDA 90CC
f 750,- telefoon 01717-3382.
I
Gevraagd:
Café-Restaurant
kelner
Zondag en maandag vrij
Café-Restaurant
"Centraal"
Hooftstraat 26, Alphen a/d Rijn. Tel. 01720-73173 of
94326.
Huisdieren
WEGGELOPEN
omg. Burggravenlaan chocolade
kleurige kater Havana. Luistert naar
de naam Igor. Ben erg aan hem
gehecht. Tegen flinke beloning te
rug te bezorgen bij V. in 't Wout.
Asserstraat 28, Leiden, telefoon
071-126303.
Te koop aangeboden 1 Perzische
kater zwart, 1 bruin tabby vader in
ternationaal kampioen. Telefoon
02521-14595.
Rozensteyn's Hondesalon. Laat uw
hond vakkundig behandelen, knip
pen en trimmen, 15 jaar ervaring
ERKEND
en rijksgediplomeerd. Telefoon
071-134616.
Te koop bouviers met stamboom, 9
weken oud van particulier J. Smit,
Leydtwech 7, Noordwijk, telefoon
01719-10582.
Kanaries te koop. mannen en pop
pen, vlot zingend, goede fok- en
tentoonstellingsvogels. Smit, Leu
venstraat 45, Leiden zaterdag en
zondag a.s. tussen 14.00 en 16.30
Te koop witte Perzische kater, lief
van karakter. Inl. mevr. Paauw,
Geerweg 1, Zoeterwoude Dorp.
Telefoon 01715-1562.
Kinderen zijn kinderen.
Waarschuwen is niet genoeg.
Rjblicane aangeboden door du blad in samenwerking mei
de Stichting Ideele Reclame
Te koop: Perzische katertjes. Met
stamboom en ingeënt. Te bevr
071-143323.
Vermist sinds 17-11 omgeving
Merenwijk: grote Cyperse geca
streerde kater, genaamd Pummel,
draagt bruine halsband met adres
(misschien verloren). Kenmerk:
mist teen aan achterpoot. Telefoon
211826 b.g.g 126707.
Goed tehuis gezocht voor 3 jaar
oude Mechelse herder. Telefoon
071-769934.
Aangeboden bastaard Boxer, lief
karakter. Telefoon 071-141621.
Perzische kittens 12 weken met
stamboom Nic. Beetsstraat 33, Lei
den telefoon 071-763572.
Af te halen zwart poesje na 18 00
uur Corellistraat 110 telefoon
76034?
Teveel?, zegt u, teveel?
Ik drink niet teveelMaar-
hoe zeker weet u dat? Lees
eens verder. En beantwoord,
helemaal voor uzelf de vragen
die hieronder staan. Dit is geen
spelletje, geen intelligentietest,
maar een bloed-serieuze zaak.
Iets dat best eens heel belang
rijk voor u zou kunnen zijn.
Zeker wanneer u tot de ontdek
king komt, dat u inderdaad
teveel aan het drinken bent.
Doe de drink-ik-teveel-test
JA NEE
1. Drinkt u elke dag
wel wat?
2. Drinkt u dan lekker door?
Zo'n glaasje of twee, rT
drie... lü
3. Vindt u eigenlijk dat u
wel wat teveel
drinkt?
JA
NEE
JA
NEE
4. Vinden anderen misschien
dat u wel wat
teveel drinkt?
5. Drinkt u in gezelschap
meestal meer dan
de anderen?
6. Hebt u wel eens geprobeerd
minder te
drinken?
7. Bedenkt u - zo gedurende de
dag - steeds meer vaste
momenten waarop u een drank
je kunt pakken? Bij de lunch
bijvoorbeeld. Vóór tafel, tijdens
of na het eten. Bij de koffie. Bij
de tv. Als slaap- p
mutsje. Enz. enz. L
8. Kunt u makkelijker
tegen drank
dan vroeger?
9. Drinkt u tegenwoordig
vaker in uw
eentje?
10. Drinkt u wel eens door? En
eet u dan minder? Slaat u dan
wel eens een
maaltijd over?
11. Hebt u de laatste tyd
vaker last van uw
maag?
12. Hebt u 's morgens wel eens
trillende handen en mag een
borreltje dan wel
helpen?
De vragen 1 en 2 kunt u
met "ja" beantwoorden zonder
dat u zich zorgen over uw
drinkgewoonten hoeft te maken.
In combinatie echter met een
"ja" als antwoord op de vragen
3,4 en/of 5, bent u langzamer
hand wel bezig een meer dan
stevige drinker te worden.
U zou eens ernstig met uzelf
moeten praten.
"Ja" als antwoord op de
vragen 6 t/m 12 is kwalijker.
'Zeker meerdere keren "ja".
U zou wel eens hard op weg
kunnen zijn ingrijpende
problemen te gaan krijgen met
alcohol. Het wordt hoog tijd dat
u eens ernstig met anderen
gaat praten. Met uw huisarts.
Of bellen met de Stichting
Korrelatie. Voor strikt ver
trouwelijk en deskundig advies.
Telefoon 030-331335.
"Teveel" is een vaag begrip
wellicht Maar wanneer u
houvast wilt: voor de
gemiddelde mens zjjn 4
glazen drank per dag het
maximum. Dat dan wel onder
"normale" omstandigheden.
Dus zeker niet b(j medicijn
gebruik, autorijden of binnen
een korte tjjd. Zelfs een
glas sherry of pils (10 gram
pure alcohol) heeft ongeveer
l'A uur nodig om door het
lichaam weggewerkt te
worden!
Wilt u meer weten over alcohol
gebruik en alcoholmisbruik, (voor
uzelf of voor anderen), vraag dan
door middel van de bon de brochure
"Drank. Makkelijk teveel. Moeilijk
terug" aan. Vindt u dat u meteen
advies kunt gebruiken, bel dan met
de Stichting Korrelatie:
^Naam:
I Straat:
Postcode:
Plaats:
Invullen, uitknippen en
in een gesloten envelop Dnu*
I met f0.80 postzegel Afctteto,
opsturen naar Stichting uJS?*
I Korrelatie,Maliebaan 113.
3581CJUtn
I De brochure wordt u
I ineen blanco wikkel
toegestuurd.
SIRE
nir.gldeeteRedame
