en borgsom
nemen circus
Televisie,
btw
in houdgreep
DE
KUfcFPEfrftOO* Z
De doos van
de kat...
Kerst 1978
jeroen l~O0zeT)clAAL
3 jAAtr
Leidet-ctof-p
De Belgische cloums Les Chabri tijdens een optreden in het circus Krone.
Naar alle circusdirecties in Ne
derland en België, naar de
rijks-, provinciale en gemeen
telijke overheden, naar de or
ganisatie van Circusvrienden
in België zijn de uitnodigingen
verstuurd. Eindhoven is uitge
kozen als de plaats waarover in
december de schijnwerpers
van het circus glijden, waar een
reeks van activiteiten plaats
vindt die alle verband houden
met het circus. Vooral met de
problematiek rond het heden
daagse circus en daarvoor is de
vorm van een symposium ge
kozen waarop het etiket „Cir
cus als bedrijf' is geplakt.
Het Studium Generale van de Techni
sche Hogeschool in Eindhoven orgarii-
seert dat symposium in samenwerking
met de immer zo actieve „Club van
Circusvrienden Nederland", waarbij
wordt ingegaan op de functie en het
functioneren van het circusbedrijf. Dit
alles te doen op donderdag 7 december
in de Grote Zaal- het Auditorium van
de Eindhovense TH.
Eindelijk... zullen vooral de mensen van
de Club van Circusvrienden maar in
niet mindere mate de circusdirecties
verzuchten: een bijeenkomst waaraan
het nodige cachet zal worden gegeven
Want er is het nodige aan de hand met
de circusserie anno 1978. Waar gaat het
om? Circusmensen en circusvrienden
raken nogal eens geprikkeld als er ge
zegd en geschreven wordt: „Het circus
is dood, het zal nooit meer die glans van
weleer herkrijgen. Het circus is niet
meer wat het was. Denk maar eens aan
de gouden jaren van de vooroorlogse,
Duitse, Zwitserse, Franse, Deense cir-
Televisie
Het is een onmiskenbaar feit, dat er ge
durende een reeks van jaren circussen
door financiële nood verdwenen zijn
en dat het medium televisie zich als een
zware concurrent heeft aangediend -
vele jaren geleden al - waardoor niet
alleen een familie-avondje uit naar een
circus steeds minder een feestelijke
gang was geworden, maar waardoor
ook de bioscopen een verontrustende
teruggang in bezoek ontwaarden.
Toch is het circus nog lang niet dood.
Maar in het razende en woelige, drukke
bestaan van alledag wordt het binnen
rijdende circus niet meer zo opge
merkt. Zoals vroegen met een bazuin-
schallende clown-te-paard of een in
drukwekkende groep voortsjokkende
olifanten door de binnensteden kreeg
het publiek als vanzelf te maken met
die (altijd nog) wondere wereld. „Het
circus komt...". En de mensen waren er
als de kippen bij om het voederen der
dieren, het hijsen van de tent mee te
maken. Intussen vergaapte het zich
aan al die doorgaans donker uitziende
circusmannen en -vrouwen. Ze kwa
men uit verre en voor begrippen van
zovele jaren geleden, heel verre lan
den.
Voorbij dat stuk circusromantiek,
waarmee het circus zichzélf als een
vanzelfsprekende zaak aanprees. Geen
borden langs de weg, geen affiches
aangeplakt. Voorbij. Het circus van de
jaren zestig en zeventig zit gevangen in
de tentakels van ons huidige ambtelij
ke en economische apparaat. Het cir
cus weet zich geconfronteerd met een
ingewikkelde boekhouding, met vaak
zware posten als belastingen, staan
gelden, kosten voor vergunningen,
verzekeringen, sociale lasten voor per
soneel en artiesten en niet te vergeten
de btw
Verontrusting
Het is niet voor de aardigheid dat vier
Nederlandse circussen zich enkele
maanden geleden tot burgemeester en
wethouders van vele Nederlandse ge
meenten hebben gewend om hun ver
ontrusting kenbaar te maken over de
geringe aandacht en ambtelijke inte
resse, die men veelal ondervindt als het
erom gaat ergens een goede staan
plaats te veroveren.
Het waren de circusdirecties van Chari
vari, Mikkenie, Piste en Renz, die de
gemeentebesturen duidelijk maakten,
dat de voorbereidingstijd voor een
tournee gemiddeld een jaar be
draagt.
Men dient als circüs bij zo "n tourneegang
met zovele zaken ter plekke rekening
te houden. Wat speelt zich aan evene
menten af in een bepaalde gemeente,
welke buitenlandse circussen hebben
in een betreffende gemeente al „ge
boekt"? De kritiek richt zich vooral op
de werkwijze van verscheidene kleine
re buitenlandse circussen, die hun ge
luk in ons land beproeven. Het is voor
die bedrijfjes een „normale zaak'
standplaats in te nemen voordat een
aanvraag tot speelvergunning was in
gediend. Het is zelfs voorgekomen dat
er, zonder dat de gemeente hiervan op
de hoogte was, voorstellingen zijn ge
geven.
,Men schrikt er niet voor terug een ver
gunning af te dwingen en wanneer
men niet de mogelijkheid krijgt door
het geven van een voorstelling geld te
verdienen, dreigt men niet verder te
trekken. De gemeente dient eerst voor
„benzinegeld" te zorgen...", aldus de
brief van genoemde vier circusdirec
ties.
Nadelig
Een gang van zaken die uiterst nadelig
werkt voor het totale circusgebeuren
in Nederland. Ook insiders van de Club
van Circusvrienden Nedeiland weten
er alles van en noemen als één van de
grote grieven, dat gemeenteambtena
ren vaak vergunningen geven zonder
dat ze enig benul hebben wat voor
vlees ze in de kuip hebben. Het afgelo
pen seizoen zijn er in de zuidelijke pro
vincies weer tal van kleinere zaakjes
uit Frankrijk en België even de grens
overgewipt om met allerlei manieren,
zelfs chantagepraktijken („mogen wij
niet spelen, dan moeten we bedelen,
wij hebben geen benzine meer") in
dorpen en kleinere plaatsen hun tenten
opslaan. Vandaar die brandbrief aan de
gemeentebesturen.
Tóch blijven al die circusmannen en
-vrouwen bezeten van hun circus, hun
vak, koesteren zij hun chapiteaus en
hun kiosk. Ze kennen allemaal één
verlangen, dat eens door legendarische
Hans Stosch-Sarrasani (in 1932 na de
verschrikkelijke brand van zijn circus
in Antwerpen) is verwoord: „het circus
moet spelen"
Het circus schreeuwt om een degelijke
benadering en behandeling van plaat
selijke overheden. Opdat men zich aan
de spelregels houdt, die men door lo
kale bepalingen de circusdirecties zo
graag voorhoudt. Aldus géén gezel
schappen toelaten, die niet vooraf ver
gunningen gevraagd hebben, of gezel
schappen die niet aan alle wettelijke
eisen voldoen.
Onze zuiderburen hebben inmiddels een
„schoon" voorbeeld gegeven. Daar
heeft men, uitgaande van het ministe
rie van Nederlandse Cultuur, een
werkgroep ingesteld voor circus-
problematiek. Zulks resulteerde al in
een indeling in categorieën, in een con-
ceptwet en in een vorm van directe
steun aan het circus in Belgiè.
Wellicht begint voor het totale Neder
landse circusbedrijf in Eindhoven eni
ge victorie. Mogelijk zal het voor
noemde symposium een eerste aanzet
gaan worden om ook voor ons land tot
betere verhoudingen en standaardisa
ties te komen.
Eindhoven
Als op donderdag 7 december in Eind
hoven, denkbeeldig, het zaagsel voor
de piste van het eerste circus-sympo
sium in Nederland is uitgestrooid, zal
men zich daar gaan buigen over vele en
uiteenlopende onderwerpen het cir-
cusOeven) behelsende. „Het circus als
recreatief object": een onderwerp
waarvoor prof. dr. S. v.d. Woude, eme
ritus-hoogleraar bibliotheekweten
schappen, zich heeft aangediend. De
public-relationsadviseur F. J. van Sluis
zal de economische haalbaarheid be
spreken. Mikkenies-directeur Rob
Ritman zal spreken over „het circus en
de wetgever" en dit onderwerp zal
worden aangevuld door mr. dr. L. Da-
men, hoofd juridische zaken van de
gemeente Eindhoven. Ten slotte is er
een forumdiscussie.
De Nederlandse circuskaravanen weten
niet van wijken, ook al kost het handen
vol geld. Men houdt vast aan kwaliteit-
een goed en betaalbaar klassiek circus
of op welke wijze men zich dan ook tot
het publiek wil richten. „Maar je ver
stand staat er bij stil", schreef circus-
kenner-bij-uitstek Frits van Dixhoorn
uit Breda in zijn jongste circusboek
„Braaf, Bravo, Bravoure": „Nederland
heeft een aantal kleine, hardwerkende
circusjes, die de steun en de aandacht
van échte circusvrienden niet kunnen
missen. Een goed beleid van de ge
meenten om de speelvergunningen te
verlenen is voor alle circusonderne
mingen noodzakelijk"
BTW
Als volgend jaar de 18 procent btw-tarie-
ven ook de circussen moet treffen..
Wat zal dan de toekomst brengen? Hoe
zal het circus zich ook dan nog staande
kunnen houden? Het zijn de leden van
de Club van Circusvrienden, die al zo
lang een hartstochtelijk beroep doen
op de gemeenten om de Nederlandse
circussen in stand te helpen houden
door de kosten wat minder zwaar te
willen maken.
Daarbij alleen al te denken aan de waar
borgsommen die soms wel zes tot acht
maanden tevoren gestort moeten wor
den, opdat de gemeente zekerheid
heeft dat het circus komt. In de Iood
van één seizoen staat op die manier
vaak al f20.000 tot f25.000 renteloos
uit. Je verstand staat erbij stil.
In Eindhoven gaan circusdirecties en
vrienden-van-het-circus „op de barri
caden". Het gaat er vooral om de over
heid in al haar geledingen met circus-
problematiek te confronteren.
Twee jonges lopen over straat
met elk een ijsje in de hand. Op
eens zeg de ene jongen "er zit
een vlieg op mijn ijsje!" Zeg de
andere "die is zeker op winter
sport"
Twee bananen zijn zamen een
groot gat aan het graven. Zeg de
ene banaan tegen de andere "ik
hou er mee op want ik krijg er
een krome rug van!"
"Waarom huilt je kleine zusje7'-
vraagt een meneer aan een jon
gen. "Heb je haar iets gedaan7"
"Ik heb helemaal niks gedaan"
zegt de jongen, "ik heb haar al
leen maar geholpen met de reep
chocola op te ete"
Petra Mechelse (8 jaar) Spaarnestraat 37, Leiden
Voor kinderen van 4-12 |aar.
elke zaterdag in deze krant.
Inzendingen (met vermelding
van naam. adres, leeftijd) naa
Kinderrubriek
"De Klepperdoos'
Witte Singel 1
Leiden
Redactie:
Astrid Guns
en
Henk de Kat
Eerst, toen de bomen nog kon
den praten en de bloemen nog
liedjes zongen, bestond er een
huis, en in dat huis stond een
doos, en in die doos zat een kat.
Op een keer kwam de kraakwa
gen, maar owee! het vrouwtje
van de kat gooide de doos weg,
je begrijpt wel dat de kat erg
verdrietig was. Zijn mooije
warme zagten doos was weg.
Maar al gauw kreeg de kat een
nieuwe doos, die was nooit zo
zagt+ zag mooi geweest.
Inge Brusche (7 jaar)
Utr. Jaagpad 57, Leiden
Ard 8 jaar, (adres?) Rijnsburg
Arthur van Tol (10 jaar)
Meeuwenveld 2, Nieuwveen
Nienke
Dijkstra
(7 jaar)
Bachstr. 384
Leiden
if*1*6 Boonman
«tl}
Rond Kerstmis komt er een
speciale "Klepperdoos" Met
jouw eigen kerstverhalen en te
keningen. Ook de wat oudere
jeugd kan bijdragen hiervoor
insturen. Wel alsjeblieft zo
spoedig mogelijk opsturen naar
deze krant. Succes.
Nellij Brands
10 jaar
Lage Rijndijk 99
Leiden
Scholeksterstraat 15
