Toernee van gezin uit
Soweto door Nederland
Mantano Halfzwaar.
Schoon-
gesneden
Lagere straf geeist voor
dodelijke mishandeling
Gift Wereldraad goed voor een paar dagen voeding
mmm
Na record in de
ruimte veilig
terug op aarde
Afrika antwoordt met liefde"
(zonder stelen)
VRIJDAG 3 NOVEMBER 1978
99
zun
(Van onze redactie geestelijk leven)
Op uitnodiging van de beweging "Kruistochten" van de
zendeling-evangelist Anne van der Bijl komt mevrouw
Grace Dubé uit het Zuidafrikaanse Soweto met haar
kinderen naar ons land voor medewerking aan een
toernee van twee weken. Grace Dubé is de weduwe van
de anderhalf jaar geleden door vrijheidsstrijders dood
gestoken negerpredikant Benjamin Dubé.
Dubé behoorde tot een groeiende
beweging van Zuidafrikaanse
christenen die "verzoening van
blank en zwart met God en met
elkaar" voorstaat. De predikant,
die ook in zijn eigen stam moeite
had met het prediken van ge
weldloosheid, omdat zijn bood
schap niet paste in de daar heer
sende revolutionaire filosofie,
sprak daarover in kerkdiensten
en evangelisatiesamenkomsten
en op openluchtmeetings in de
straten van Soweto.
Zijn zoon Bonani was er getuige
van toen hij met messteken om
het leven werd gebracht. Nog
diezelfde avond schreef Bonani
een lied, getiteld: "Heer, vergeef
het hun". Mevrouw Dubé zal met
haar kinderen op de door "Kruis
tochten" georganiseerde avon
den ook dit lied zingen. Tegen de
moordenaars van haar man zei de
weduwe tijdens een rechtszit
ting: "Wij vergeven het jullie en
bidden dat jullie Jezus e
vergeving leren kennen."
Het motto van de toernee, die op 12
november in het kerkelijke cen
trum "De Clomp" in Zeist begint,
is: "Afrika antwoordt met liefde"
De toernee gaat langs zestien
plaatsen. In onze provincie op 16
november in de schouwburg te
Gouda en op 26 november in de
Laurenskerk te Rotterdam, beide
om 8 uur. Het gezin Dube heeft
een repertoire van geestelijke
liederen dat ten dele op recente
gebeurtenissen in hun land is
geïnspireerd. Aan elke samen
komst werkt de zendeling-evan
gelist Anne van der Bijl mee, of
Jan Pit, directeur van' "Kruis
tochten" in Afrika.
Meer fronten
De door Van der Bijl gestichte en
geleide beweging houdt zich al
meer dan twintig jaar bezig met
"hulpverlening aan gediscrimi
neerde christenen in Oost-Euro
pa". Bij velen is ze bekend als de
organisatie die naar Oosteurope-
se landen bijbels smokkelt.
Van der Bijl: "Wij zijn inderdaad de
oudste organisatie die vanuit Ne
derland Oosteuropese christenen
van bijbels voorziet en hen ook
bemoedigt in hun strijd."
Wat "Kruistochten" dan nu in Afri
ka doet?
"Wij begonnen daar waar de nood
het grootst was. Dat was 23 jaar
geleden in Rusland. En nog
steeds is dat een van de moeilijk
ste landen om als christenen te
leven. Het bleek al spoedig dat de
geestelijke strijd zich op ver
schillende fronten tegelijk ging
toespitsen. Vandaar dat "Kruis
tochten" zich de laatste jaren ook
actief inzet voor China en Zuid-
Oost-Azië en nu ook voor Afrika."
n mei werd in Malawi een door
"Kruistochten" voorbereid con
gres ("Love Africa") gehouden
waaraan zo'n 300 christelijke lei
ders uit 37 Afrikaanse landen
deelnamen. Het doel was. de
Afrikaanse christenen te attende
ren op het lijden en de vervolging
rondom hen en hen voor te berei
den om de vervolging als deze in
hun land zou komen. Als gevolg
van het congres zijn nu over heel
Afrika comité's gevormd om
soortgelijke conferenties op klei
ne schaal te houden.
Het gezin van de, vermoorde negerpredikant Benjamin Dube dat deze
maand met de beu>eging "Kruistochten" een evangelisatietoernee door
Nederland maakt.
het feit dat het "Kruistoch-
ten"-nummer over "\'jove Africa"
op een provinciale sy, node van de
blanke Nederduit^ Gerefor
meerde Kerk van Zuii 1-Afrika als
een officieel stuk w^-rd behan
deld, maar zal hij ool^ commen
taar geven op het b» .'treurens-
waardige besluit van di\? kerk c
een overkoepelende synode voor
de vier, naar ras gescheiden ker
ken af te wijzen?
Misschien dat de toernee "Afrika
antwoordt met liefde" de bewe
ging "Kruistochten" inspireert
ook daarover een duidelijk uit
spraak te doen.
Wereldbonden
beraad tussen 45 vertegen
woordigers van 15 kerken en
kerkelijke federaties in Genève is
meegedeeld dat vijftien confes
sionele wereldorganisaties nau
wer willen gaan samenwerken,
zowel onderling als met de We
reldraad van Kerken.
Het gaat om de Anglikaanse kerk
gemeenschap, de Wereldalliantie
van Baptisten, de Kerk van de
jongeren van Christus, de Qua
kers, de Lutherse Wereldfedera
tie, de Doopsgezinde Wereldcon
ferentie van de Oud-Katholieke
Kerken, het Orthodoxe Patriar
chaat van Moskou, de Geref. Oe
cumenische Synode, de Her
vormde Wereldalliantie, het Oe
cumenisch Patriarchaat van
Constantinopel, de RK Kerk, de
Zevendedagadventisten, de Me
thodistische Wereldraad, het In
ternationale Convent van Chr.
Kerken en de Wereldraad zelf.
De samenwerking betreft zowel de
theologie, als het diakonaat, de
dialoog met andere godsdiensten
en ideologieën en
rechten.
Tegenstand
Naar aanleiding van de toernee van
de familie Dubé deze maand
verwacht "Kruistochten" ook in
ons land veel belangstelling te
krijgen, zowel van voor- als te
genstanders.
"Kruistochten" roept ook tegen
stand op. Niet ieder is gelukkig
met de methoden van de bewe
ging (bijbelsmokkel bijvoor
beeld) en met haar beoordeling
van situaties waarin mensen pro
beren hun levensomstandighe
den, politiek en sociaal, te verbe
teren.
In zijn blad maakt Anne van der
Bijl met voldoening melding van
Kaarsenactie. Het
Diakonaal Bureau van dn Gere
formeerde Kerken in NedVrland,
de commissie Werelddiaft onaat
van de hervormde General»Dia-
konale Raad en de stichtirA^ Oe
cumenische Hulp aan Kerk^ n en
Vluchtelingen hebben beskoten
tot een gezamenlijk meedoen
aan een kaarsenactie die ten ^'oe-
de komt aan de werkgelegenheid
in Soweto, de zwarte "slaapstad"
onder de rook van Johannesbul^ g,
Zuid-Afrika. Een zending kaar
sen daarvandaan wordt tegen I\7
december in ons land verwachtt
zodat ze nog ruim voor de kersti
dagen in parochies, gemeenten
en kerken kunnen worden door-\
verkocht.
Soweto heeft meer dan een miljoen
zwarte inwoners, die zijn aange
wezen op arbeidsplaatsen in
blank Johannesburg. Ongeveer
20 procent is werkloos. Na drie
maanden werkloos te zijn ge
weest kan men wegens "landlo
perij" worden teruggestuurd
naar een van de "thuislanden",
zoals Transkei, waar ook geen
werk is.
Kerken in Soweto hebben zich dit
vraagstuk aangetrokken. In Ca
nada werden mensen opgeleid
om kleine produktiecoöperaties
te kunnen beginnen en te bege
leiden. Eind vorig jaar werd de
eerste opgericht; een kaarsenfa
briekje (kaarsen zyn in Soweto
broodnodig, want er is geen elek
triciteitsnet), waar nu 50 man
werken.
De Nederlandse werelddiakonaten
gaan proberen voor de komende
kerstdagen 100.000 kaarsen a 5
per stuk te verkopen voor de
voortgang van deze produktie
coöperaties. Bij de coöperaties is
ook een werkplaats voor spinne
wielen. De kaarsen worden in do
zen met 110 stuks afgeleverd by
ruim 20 over heel Nederland ver
spreide kerkelijke adressen.
De merknaam van de kaarsen is:
"Ukukhanya", wat betekent:
"Breng licht in de duisternis".
Hervormde Kerk: beroepen te
Arnhem F.E. van der Zee Eg-
mond aan de Hoef.
Kerkleden luisterden naar afgevaardigden van Patriottisch Front
(Van een medewerker)
Een groep van ongeveer dertig
mensen uit Nederlandse
kerken kwam naar Utrecht
om hen te ontmoeten: Na
than Shamuyarera en Dioy-
mus Mutasa van ZANU, een
van de vleugels van de be
vrijdingsbeweging Patriot
tisch Front in Rhodesië. Zij
waren hier deze week om
steun te zoeken. De eerste is
hoofd van de afdeling on
derwijs van ZANU, de twee
de van financiën. Dr. Albert
van den Heuvelsecretaris
generaal van de Hervormde
Kerk, leidde het gesprek.
Opvallend aan deze
was dat zij in hun presentatie
zo "ingehouden" overkwa
men. Zelf kwamen zy meer
malen terug op hun opvoe
ding in zendingsscholen en
op hun christelijke voorna
men. "De zending was hier
vóór het blanke bestuur.
Zij beklemtoonden ook hun
verbondenheid met de ker-
ken in Rhodesië. "Onze pre
sident (Mugabe) is katholiek
en heeft een uitgebreid on
derhoud gehad met de bis
schop van Lusaka over het
geestelijk welzijn van ons
volk".
Het Patriottisch Front contro
leert nu ongeveer 1,3 miljoen
van de 8 miljoen zwarten in
Rhodesië. Er zijn al over de
100.000 vluchtelingen in Mo
zambique, Zambia en
Botswana.
"Het feit dat wij ieder jaar ons
potentieel vergroten om
Smith' oorlogsmachine uit te
schakelen heeft ons veel ne
gatieve publiciteit bezorgd in
het Westen, maar ons leger is
gedisciplineerd en is er niet
op uit bugers te doden. Het
doden van burgers en van
zendelingen geschiedt veel
vuldig door speciale troepen
van Smith die vaak zijn ver
momd als guerrillastrijders"
Verbaasd
Het rumoer om de gift van de
Wereldraad van Kerken aan
het Front heeft deze mensen
verbaasd. Immers, zij kunnen
er hun vluchtelingen hooguit
een paar dagen van voeden.
Er was bij de Wereldraad hulp
gevraagd voor voedsel, kle
ding en onderwijsmateriaal.
In het Westen is onvoldoende
bekend dat het afgelopen jaar
1 miljoen dollar legaal naar
Rhodesië is gegaan als hulp
aan de kerken. Van deze de
viezen heeft ook Smith gepro
fiteerd.
Mutasa onderstreept de morele
drijfveren van de strijd. Het
gaat om een worsteling tegen
sociaal onrecht. Smith zegt de
westerse beschaving te ver
dedigen, maar als het hem zo
uitkomt breekt hij zijn eigen
wet. "Zij volgen ons met
bommen, gifgas en napalm
tot in Zambia. Is dat christe
lijk beschaving? Denken jul
lie nog steeds dat al het
christelijke onderwijs niets
bij ons heeft achtergelaten?
Wij krijgen hulp uit het Oos
ten. Maakt ons dat tot com
munisten? Wij zijn hier om
geld te vragen van jullie rege
ring. Maakt ons dat westers?"
Voor de "interne regeling" van
Smitfi, bisschop Muzorewa,
dominee Sithole en Chireau
hadden beiden geen goed
woord over. Deze geeft aan de
blanken een meerderheid van
bijna drie-kwart, zodat zij
over iedere verandering hun
veto kunnen uitspreken.
Wat Muzorewa en Sithole be
treft, verkijken wij ons hier,
volgens Shamuyarera en Mu
tasa, op hun kerkelijke func
ties. Zij trainen privé-leger-
tjes en terroriseren daarmee
de bevolking. Ze spelen een
politiek vuil spel dat hunzelf
macht moet geven en niet het
volk. "Zij hebben ons keer op
keer verraden door van posi
tie te veranderen".
Socialisme
Over de relatie tussen beide be
vrijdingsbewegingen deel
den de bezoekers mee dat er
samenwerking is op diploma
tiek en militair gebied. On
derwijs en dergelijke zijn ge
scheiden.
"Het is nu nog oorlog. Wij heb
ben nu geen mandaat om ze te
verenigen. In vredestijd zul
len wij een volkscongres bij
eenroepen en dat zal zijn lei
ders kiezen. Als het volk een
leider kiest, zullen wij hem
allemaal trouw zijn".
ZANU denkt in de richting van
een politiek systeem als in
Tanzania, waarbij de stam
men tot samenwerking wor
den gebracht in een model
van Afrikaans socialisme.
He.
Dr.
I kritisch werd gevraagd
ar de situatie van de kerken
Mozambique. De afgevaar-
di| den van ZANU deden een
bei oep op de aanwezigen om
hur. oordeel nog even uit te
stel\ en, zolang het systeem
daan nog niet is geconsoli
deerd 1. Een van beiden be
zoek^ zelf de kerk in Mozam
bique Het Patriottisch Front
heeft en goede relatie met de
kerkenHumanitaire hulp uit
het Weisten aan de betrokken
kerken\ in Zuidelijk Afrika
wordt «Mn ook op prijs ge
steld.
dan Heuvel had recent
contact™ iet de Raad van Ker
ken in Zambia. Er ligt een
dringendA verzoek om hulp
aan de slachtoffers van de
Rhodesiscf. »e aanvallen op
vluchteling^ mkampen. Het
aantal slat 'htoffers onder
vrouwen en underen is zeven
tegen één on der de guerrilla
strijders. Dat» komt ook door
dat de militairen zich ophou
den in het land zelf en nauwe
lijks in de kampen.
Broeders
Met opzet werd deze avond in
formatief gehouden. De ker
ken zullen moeten uitmaken
wat zij met deze informatie
willen doen.
De zaak van een bevrijdings
beweging en de zaak van het
evangelie kunnen nooit sa
menvallen. Maar de kerken
kunnen hun broederlijke
steun niet onthouden aan een
zwart volk dat een beter leven
verdient dan het nu heeft.
Over het doel was geen ver
schil van mening. Wel over de
middelen.
Dr. Van den Heuvel besloot dan
ook met te zeggen: "Mis
schien scheiden wij niet als
politieke vrienden. Wij schei
den als broeders, en hopelijk
is onze volgende ontmoeting
in vredestijd.
ADVERTENTIE
Mantano
halfzwaar.
II Als je liever
met smaak
rookt.
Jf 50gr.2.20
MOSKOU - De Russische kosmonauten Wladimir Kowaljonok (36) en
Aleksandr Iwanchenkov (38) zijn gistermiddag na een recordvlucht van
bijna 140 dagen veilig teruggekeerd naar de aarde. Met het ruimtevaar
tuig Sojoez-31 landden zij op ongeveer 180 kilometer van de stad Dzjes-
kasgan in Kazachstan. Tijdens een eerste medische keuring bleek dat
beide ruimtevaarders hun lange missie in het ruimtelaboratorium Sal-
joet-6 goed hadden doorstaan. De leider van het kosmonauten-trai
ningsprogramma, Wladimir Chatalov, verklaarde na de landing dat de
vlucht briljant" was uitgevoerd.
Kowaljonok en Iwanchenkov hebben 43 dagen langer rond de aarde ge
cirkeld dan hun voorgangers Romanenko en Grechko. Dezen beëindig
den in maart hun missie in hetzelfde ruimtelaboratorium Saljoet-6, na
dat zij het Amerikaanse Skylab-record hadden verbeterd.
Tijdens de laatste missie hebben de kosmonauten tweemaal bezoek ge
kregen. van een Russisch-Poolse bemanning en van een Russisch-Oost-
duitse bemanning. Daarnaast zijn er driemaal nieuwe voorraden naar de
Saljoet-6 gestuurd via onbemande bevoorradingsruimteschepen van
het type Progres.
Het afgelopen jaar is de Saljoet al 235 dagen bemand geweest. Dat is een
belangrijke stap op weg naar permanente bemanning, wat vooral voor
militaire observatie van grote betekenis kan zijn.
Over de militaire kanten van het Russische ruimtevaartprogramma wordt
officieel nooit iets vermeld. Over de werkzaamheden van Kowaljonok
en Iwanchenkov is wel bekendgemaakt, dat zij van het aardoppervlak
duizenden foto's hebben gemaakt voor „wetenschappelijke studies over
grondstoffen en milieubescherming".
DEN HAAG (ANP) - Dt1 procureur-
generaal bij het gen ïchtshof in
Den Haag, mr. H.A. v^ n Ee, heeft
gisteren tegen de 39-ja rige in die
plaats wonende Turk se vrouw
Suheyla M, acht maand sn gevan
genisstraf geëist waar van één
voorwaardelijk met een proeftijd
van 2 jaar. Evenals de rec\ htbank -
die de vrouw op 22 augu stus tot
twee jaar gevangenisstr af ver
oordeelde - achtte hij b\ ?wezen
dat verdachte op 28 april 1 ïaar 6-
jarig zoontje dodelijk hacl mis
handeld. Eerder had de oj Ticier
tegen haar drie jaar gevang (enis-
straf geeist.
Gezien de "weinig aanspreekt are"
toestand van verdachte is het
volgens de procureur-gene raai
de vraag of vrijheidsstraf wel'in-
vol is. Deskundigen advise* en
volgens hem dat de vrouw m et
haar man terug gaat naar Turkiji
waar twee andere kinderen mc
menteel wonen. Zodoende vor -
derde mr. van Ee "bij wijze var i
grote uitzondering" een straf bij
na gelijk aan het voorarrest.
Daarnaast moet de reclassering
de vrouw naar het buitenland be
geleiden, aldus de procureur-ge
neraal.
Volgens een uitgebracht psychia
trisch rapport is de vrouw in be
langrijke mate verminderd toe
rekeningsvatbaar. is zij zeer zwak
begaafd en kent zij sociaal gezien
geen aanpassingsvermogen.
Ter zitting zei de vrouw zich niets
meer te herinneren van het ge
beurde op de bewuste dag. De
procureur-generaal hield zich
dan ook aan de verklaringen die
zij voor de rechtbank had afge
legd. Daar had zij gezegd het jon
getje met een pantoffel te hebben
geslagen nadat het zijn behoefte
opnieuw in de kamer had gedaan.
Zij zou het jongetje van zich heb
ben afgeduwd toen het daarna
huilend op haar afkwam. Toen zij
bemerkte dat het kind bleef lig
gen, waste zij het met koud water
en verpakte zij het in een kus
sensloop en plastic zak. Daarna,
zo luidde haar verklaring voor de
rechtbank, had zij het lijkje in een
sloot geworpen.
Bewoners van de Haagse Molen
wijk waar het Turkse gezin
woonde, beschuldigden een in
die buurt wonende Marokkaan
van de moord op het kind, nog
voordat het lijkje gevonden was.
Het huisraad van de Marokkaan
werd door buurtbewoners kort
en klein geslagen. Na de beken
tenis van de vrouw probeerden
de bewoners het gedane onrecht
te vergoeden door een geldbe
drag in te zamelen.
De president van het hof wees erop
dat het jongetje vaak met ver
wondingen kneuzingen in een
ziekenhuis was opgenomen. Ook
was het door de kinderbescher
ming tijdelijk in een tehuis ge
plaatst, aldus de president.
Een maatschappelijk werker ver
klaarde als getuige dat hij bereid
is het gezin te begeleiden. Ook de
echtgenoot zal volgens hem pro
beren het gezinsleven te herstel
len.
"Bij terugkeer naar Turkije hoeft
de vrouw geen strafrechtelijk
vervolging te vrezen, maar nie
mand biedt haar de zekerheid dat
er geen wraakacties gepleegd
zullen worden. Vooral de eerste
jaren bestaat daartoe risico. Ik wil
geen moord op mijn geweten
hebben", aldus de maatschappe
lijk werker. Daarom stelde hij
voor het gezin de eerste tijd op
een andere plaats in Nederland te
begeleiden.
Hi j adviseerde de jongere zus van
1 VI. naar Nederland te halen als
gezelschapsdame" voor Su-
h eyla. Die zus heeft zich volgens
dn maatschappelijk werker be-
re, 'd verklaard voor minstens drie
mé anden naar Nederland te ko-
Raad. ^vrouwe mr. C. Vidor wees op
het. kinderlijke gedrag van haar
client. Volgens de psychiater
komt dat verschijnsel vaker voor
bij b\ ïitenlanders in Nederlandse
geva-ngenissen, maar bestaat de
mogelijkheid dat dit verdwijnt
als de .detentieperiode niet te lang
duurt. Suheyla M. verklaarde
tenslotte "geen dag" straf te zul
len accu ïpteren. Uitspraak 16 no-
vembe p.
