Al achtduizend snobs
lieten zich introniseren
Kniprage jaagt
bibliotheken
op hoge kosten
Hoogste lof voor
de beaujolais 1978
VRIJDAG 3 NOVEMBER 1978
PAGINA 17
•k Plukkers in de beaujolais. Op de achtergrond de Mont Brouilly.
In Lacènas is de jonge beaujolais ten doop gehouden, zoals dié vanaf 15
november in de handel zal worden gebracht. De experts hebben met
een vastgesteld dat de oogst van 1978 tot de beste behoort die men in
lange tijd heeft meegemaakt, en dat de prijzen tegelijkertijd erg zul len
meevallen. Dat geldt dan wel alleen voor de jonge beaujolais die, zoals
de reglementen willen, binnen een paar maanden na zijn oogst opge
dronken dient te zijn. In de hogere regionen van de Beaujolais ziet het
er anders uit.
„Crus" als de Brouilly, Morgon, Chiroubles en Juliènas gaan in prijs het
komende jaar aanzienlijk omhoog. Dat komt niet zozeer omdat de
opbrengsten gering zouden zijn, maar wel omdat de opbrengsten in de
Bourgogne zijn tegengevallen, en de beaujolais de bourgogne ditmaal
zal moeten vervangen.
De hoogste lof is nog niet groot genoeg die de wijnkenners te vergeven
hebben voor de beaujolais van dit jaar, die even beroemd zal blijven
als die van jaren als '47, '59, '61 en '64. Een reden te meer om van nu af
aan alle wijn te mijden die in '77 in Frankrijk werd geproduceerd en
die tot de slechtste behoort die wijndrinkers zich kunnen herinne-
Met een opbrengst van 50 hectoliter per hectare zullen 15 november
200.000 hectoliter aan Beaujolais Primeurs aan de man worden ge
bracht. Wat bezadigder en minder gehaast zal het toegaan met 700.000
hectoliter Beaujolais Villages en 500.000 hectoliter aan de negen be
roemde „crus".
In kringen van de wijnverbou wers maakt men zich intussen zorgen over
de prijs. Opkopers in het groot kunnen een prijs produceren die in
geen enkel verband staat tot opbrengst en kwaliteit. De president van
het Beaujolais-verbouwersgilde verklaarde in hun hoofdkwartier in
Lacènas: „We moeten en we willen een kwaliteitsprodukt blijven
leveren dat bereikbaar dient te zijn voor een zo groot mogelijk aantal
liefhebbers".
PARIJS - „Laat ons de vaten
ledigen" is de wapenspreuk
van de boeren in de Beaujo
lais. En het was half oktober
in Lacènas toen tachtig man
nen en vrouwen plechtig van
hun stoelen opstonden, de
rechterhand omhoog hieven
en onder de indruk mee-
morapelden: „Ik verplicht me
bij de naam van de heilige
Vincent om me als trouw en
waardig compagnon van de
Beaujolais te gedragen".
De avond was gevallen over de
okerkleurige wijnvelden,
waar de laatste druiven van
de lage stammen werden ge
plukt. In de kelders van het
beaujolais-huis in Lacènas
waren 600 wijndrinkers bij
een om de „intronisatie" van
de nieuwe „compagnons"
gade te slaan. Het gemompel
van de nieuwe broeders en
zusters stond de ceremonie
meester echter niet aan.
„Harder, s'il vous plait", riep
hij in de microfoon. En we
begonnen weer van voren af
aan: „Ik verplicht me bij de
naam van de heilige Vi-
cent...".
Goede wijn is voor de drinker
louter plezier, maar voor de
maker is het een bittere
commercie. Concurrentie
leidde tot de oprichting van
coöperaties, en het zijn de
wijncoöperaties die altijd-be-
trouwbare wijnen leveren.
Om hun coöperatie aan wat
meer geld te helpen, hebben
de wijnboeren in de Beaujo
lais een leuke grap bedacht.
Wie er 250 francs (f 125) voor
overheeft en zich op tijd aan
meldt, kan zich tijdens een
van de vier plechtige bijeen
komsten die de „compag
nons" per jaar beleggen, laten
„introniseren". De nieuwe
compagnon krijgt een bul,
een lidmaatschapskaart, een
groen koord met een drink
napje eraan, en te horen wan
neer de nieuwe beaujolais uit
Compagnons
Die avond waren we met zijn
zeshonderddertigen: alle
maal Compagnons die kwa
men drinken, samen met hun
aanhang, om op de terugweg
de Mercedessen te besturen.
Een folkloristisch in jacht-
kleding gestoken groep wijn
boeren blies op koperen ho
rens toen door een achterdeur
de leden van de „grote raad
van de orde" binnentraden:
zwaar voortschrijdende
wijnboeren met brede zwarte
hoeden op en groene, tot op
de enkels hangende schorten
voor. Om hun hals bengelde
een proefnapje aan een veel
zijdig gekleurd koord. Nadat
de raad zich op een podium
had opgesteld, als om een
kleine komedie op te voeren,
trad een van hen naar voren
en werd het een komedie. Ze
hadden al geleerd hoe ze tach
tig in hun beste pak gestoken
dames en heren zo goed mo
gelijk de illusie konden geven
dat er werkelijk iets bijzon
ders aan de hand was.
Een driftig voortbabbelende
advocaat in een groen schort
ontving de nieuwe Compag
nons met een persoonlijk
AMERSFOORT - Maak een
verhaal over de slag bij Arn
hem. Stel daarin centraal de
aanval van de geallieerde
troepen op de Duitsers om de
Rijnbrug te veroveren en ver
klaar de belangrijkheid van
deze slag voor de bevrijding
van ons land.
De jongelui van de vierde klas
van de havo keken eens om
zich heen en glimlachten te
gen elkaar. Deze keer eens
niet zo'n moeilijke scriptie
van de geschiedenisleraar. Zo
leek het althans. De opdracht
zag er eenvoudig uit.
Want geschreven materiaal was
er over deze slag genoeg
voorhanden. Encyclope
dieën, geschiedenisboeken
en allerlei ooggetuigeversla-
gen gaven genoeg informatie.
Dat wist de geschiedenisle
raar. De moeilijkheid van de
opdracht zat hem dan ook
niet in het verzamelen van het
materiaal, maar in het selecte
ren daarvan. Wat wel en wat
niet essentieel was.
De opdracht had de leraar on
geveer vijf weken geleden ge
geven. Overmorgen moesten
de leerlingen de scriptie inle
veren. Christiaan, 16 jaar oud.
had zijn werkstuk zoéven nog
doorgenomen. Hij was er wel
tevreden over.
Alleen zaten er hier en daar nog
witte vlekken in. Daar moes
ten illustraties komen. Hij
had zich de afgelopen dagen
suf gepiekerd hoe hij eraan
moest komen. Nu had hij na
lang aarzelen zijn besluit ge
nomen. Hij pakte de Fiets,
reed naar de bibliotheek en
leende wat studieboeken,
waaronder een over de Twee
de Wereldoorlog, waarin uit
voerig over de slag bij Arn
hem in al zijn details werd in
gegaan.
woord, waarop de kandidaat
werd doorgeleid naar een
breedgeschouderde heer die
een proefnap zo gfoot als een
soepbord met enige scheuten
Beaujolais Village liet vollo
pen, welk vocht in weinige
teugen diende te worden
doorgeslikt. Nauwelijks van
deze ervaring bekomen, werd
het slachtoffer een halve slag
omgedraaid, waarna hij in de
armen viel van een groen be-
schorte kleine man die een
knots van een wijnwortelstok
in het rond zwaaide en die
eerst op de ene, dan op de an
dere schouder van de nieuwe
Compagnon deed neerko
men, waarna hij een kus gaf
op iedere wang.
Baby-face
Een groene reus met een baby
face stond klaar met om de
arm tachtig groene koorden
waaraan de proefnapjes ben
gelden. Zijn taak bestond erin
uit de kluwen iedere keer een
enkel koord met napje te
ontwarren en dit om de hals
van de nieuweling te hangen.
Felicitaties volgden uit de rij
en van de ordeleden, aan wie
Christiaan aarzelde niet langer,
pakte de schaar, knipte wat
aardige platen en kaarten uit
en lardeerde daarmee zijn
scriptie, die hij nu vol trots
aan de geschiedenisleraar
kon overhandigen.
Het verknipte boek zou hij over
een dag of 14, samen met de
andere stapel boeken terug
brengen. In de bibliotheek
merkten ze er toch niets van.
Vooral niet op woensdag
middag, als er ook veel kinde
ren van basisscholen boeken
komen lenen en inleve-
Verzonnen
Bovenstaand verhaal is verzon
nen. Maar het is wel sympto
matisch voor de realiteit. De
bibliotheken in ons land lo
pen de laatste jaren tiendui
zenden guldens schade op.
omdat steeds meer jongeren
veelvuldiger in soms kostba
re boeken gaan knippen.
Hele pagina's tekst verdwijnen
er, maar in de meeste gevallen
is het slechts te doen om de
vaak fraai gekleurde illustra
ties, waarmee aan een werk
stuk meer reliëf wordt ver
leend. En dat wil, zo lijkt de
gedachtengang bij menig
scholier te zijn, soms nog wel
eens een half puntje op het
cijfer schelen.
De bibliotheken in met name de
grote steden krijgen er lang
zamerhand grijze haren van.
Kostbare naslagwerken blij
ken vaak niet meer gebruikt
te kunnen worden, complete
boeken over flora, fauna, ge
schiedenis, vreemde landen
en volken verdwijnen zo
maar. Men ziet er niets van te
rug.
De jaarverslagen maken steeds
vaker van dit in sneltreinvaart
geen specifieke taak kon
worden toegekend, tot de rit
eindigde met de uitreiking
van een kartonnen rol, waai in
zich de bul bevond. Op de bul
staat onder meer te lezen dat
de nieuwe Compagnon
„waardig bevonden is om tot
de orde toe te treden". Dit
neemt niet weg dat er, theore
tisch althans. Compagnons
kunnen zijn die het verschil
tussen karnemelk en beaujo
lais nauwelijks duidelijk
Terwijl de ceremonie zich snel
doch zonder overhaasting
voortrepte, ontstonden er
toch rijen wachtenden voor
de breedgeschouderde heer
met het soepbord, wat het on
rustig wordende publiek ook
weer kans gaf langer dan
normaal te genieten van een
charmante leerbewerkster uit
een van de voorsteden van
Parijs die, in een harempak
gestoken, tevens de lusten
van de leden van de Grote
Raad opwekte. Ieder lid af
zonderlijk kuste haar na af
loop dan ook hartstochtelijk,
waarbij de breedgerande
hoeden werden afgeno
men.
Slappe happen
Toen de man met het baby-face
geen linten meer over had en
een groot deel ervan gehan
gen was rond de goedgevulde
nekken van Air France-verte-
genwoordigers in het bui
tenland die er daar wat cou-
leur-locale mee konden aan
brengen, begon een diner van
slappe happen en droog ge
vogelte. Een dansje met in
veelomvattende corsetten ge
stoken dames beëindigde het
feest. Het was vier uur in de
nacht. Boven de fluwelen
heuvelen van de Beaujolais
tintelde de Grote Beer. De na
tuur herstelde wat een te in
halige commercie had
scheefgetrokken
Talloze onvergetèlijke wegen
leiden door deze wijn-natuur
ten westen van de autoroute
tussen Magon en Lyon. Drui
venranken, die een op
pervlakte van 18.000 hectaren
dan wel in een belangrijke
mate invloed hebben op het
toe te kennen cijfer.
Gewoon boekje
Bij de Verenigde Christelijke
Openbare Bibliotheek en
Leeszaal in Harderwijk mani
festeert zich het euvel even
zeer, zij het in geringe mate.
Per maand blijkt minstens
een boek zodanig gehavend te
zijn dat het niet meer in de
collectie kan blijven.
Vaak gaat het niet om de dure
naslagwerken, maar om een
heel gewoon boekje over vo
gels of planten. Die dure na
slagwerken mag men niet
meenemen, de andere boek-
beslaan, leveren ieder jaar een
miljoen hectoliter wijn, dat is
tweederde van de produktie
van de Bourgogne.
Hoewel de plaatselijke bevol
king deze produktie aller
minst alleen opdrinkt, is men
er ook lang niet vies van een
glaasje. Het effect van deze
neiging tot veelvuldig ge
bruik blijft de onbevooroor
deelde reiziger in de Beaujo
lais niet verborgen. In het
lieflijke dorpje Juliènas (de
wijn is er nerveus en vol)
ontmoette ik een kleine, iets
scheefgetrokken man die met
de hand langs de gevels
schuifelde in de richting van
een cafédeur. Even terzijde en
midden op het wegdek stond
een zeer dik mens met een
knalrode kop, die de kleine
man met laatste inspanning
van vrolijkheid toeriep:
„Kom je mee een glaasje wa
ter drinken?". De dikzak was
door deze grap kennelijk zo
verpletterd, dat hij stokstijf
bleef staan kijken hoe zijn
kameraad na een korte strijd
met een vliegengordijn voor
de ingang, in de duisternis
verdween. En zo vertroebeld
was zijn blik dat hij geen kans
zag de identiteit van een zeer
langzaam naderende stoom
wals vast te stellen.
Negen
Op de bruine heuvels van de
Beaujolais zijn 3500 boeren
zomer en winter met de wijn
in de weer. Negen beroemde
„crus" lopen van noord naar
zuid, met eromheen de min
der verfijnde „beaujolais-vil-
lages". De namen van de ne
gen crus klinken de compag
nons, maar ook de eenvoudi
ge buitenstaander, als muziek
in de oren: St. Amour, Juliè
nas, Moulin-a-Vent, Chènas,
Fleuri, Chiroubles, Morgon,
Brouilly en cote-de-Brouil-
iy.
Terwijl men in het algemeen
gebruik maakt van de mo
dernste verwerkingsmetho
des die het menselijk vernuft
en de kas van de coöperatie
verwezenlijken kunnen, is
bijvoorbeeld in hetzelfde Ju
liènas nog te zien hoe simpel
het \Toeger ging. Gelovige
kerkgangers die binnengaan
in de zogenaamde oude kerk
van het plaatsje, moeten op
een schok zijn voorbereid.
Achter, waar eens het altaar
stond, verrijzen wandschilde
ringen van in moeilijke drui-
vetrossen gewikkelde ba-
chanten en bachantes, die het
parelende glas in kleine vette
handjes omhoog heffen. En
waar eens het kerkvolk
knielde, staan nu manshoge
vaten waaruit de kruinen ste
ken van ijverige druiventrap-
pers, terwijl het sap wordt
opgevangen in vaten die op
de rug van gespierde dragers
gebonden zijn. Soms daalt
een bacchant uit een vat naar
de aarde neer en ziet men een
dik gespierd jongemens met
zwarte krullen, wiens slechts
in een eenvoudige zwem
broek gestoken lichaam tot
aan het middel met druiven-
resten is bedekt.
Mijn eigen keus - en niet om re
denen van hygiëne - zwalkt
als een schip met een bene
velde kapitein tussen de Chi
roubles (vrolijk, solide, pi
kant en met de geur van bos
viooltjes) en de beide Brouil-
ly's (pikant en nerveus met de
smaak van verse druiven; de
cote-de-Brouilly is koppiger).
Het langzame beklimmen van
de Mont Brouilly met zijn
ontroerend lelijke kapel op de
top, maakte dan ook weer
veel goed na de commerciële
farce. De lucht was door
schijnend blauw, de wijnran
ken bruin en geel, de druiven
karmozijn. Terwijl trekvogels
overvlogen, bewogen groe
pen plukkers zich langzaam
tegen de heuvels en kropen
helgekleurde vrachtwagen
tjes langs de wegen, met de
druiven op weg naar de kel
ders.
Godendranken
Van de Brouilly wordt door
gaans 33.000 hectoliter ge
produceerd, van de Cote-de-
Brouilly slechts 7000. Deze
godendranken lijken in wei
nig op de „nieuwe Beaujo
lais", die zes weken na de
oogst al als wijn over de we
reld wordt verspreid. De
„Beaujolais Village" is soms
een mengsel, om het een con
stante kwaliteit te geven. Een
wijnbouwer in de Midi -
evenals al zijn collega's daar
altijd boos - vertelde me eens
dat Beaujolais wel met Midi-
wijn wordt vermengd.
Terwijl de niet altijd slechte
„primeur" voor half februari
volgende op de oogst op moet
zijn, kunnen wijnen van de
„crus" - als de Chenas, de Ju
liènas. de Morgon en vooral
de Moulin a Vent en de St.
Amour tot vijftien jaar wor
den bewaard. En de essentie
bij dit alles is: drink een
beaujolais nimmer boven
keldertemperatuur, dat wil
zeggen nooit boven de twaalf
graden.
Wie zich in het lachende land
van „Clochemerle" (de om
streden „krul" bevindt zich in
Vaux-en-Beaujolais) tot
compagnon wil laten introni
seren, dient zich te wenden
tot de „Compagnons du
Beaujolais, B.P.194. in 69657
Villefranche. Waarbij niet
mag worden verzwegen dat
achtduizend snobs al voor
gingen.
Verondersteld wordt, dat de
scholieren tuk zijn op de ge
kleurde plaatjes, omdat ze
daarmee van de leraar een
hogere beloning in de wacht
menen te slepen.
De leiding heeft al overwogen
om een brief naar de school
hoofden, directeuren of rec
toren te sturen, maar gelet op
de geringe omvang van het
probleem is het bij een voor
nemen gebleven. Toch heeft
de staf van de bibliotheek al
een aantal maatregelen ge
nomen om aan de knipwoede
van de scholieren tegemoet te
komen.
Zo worden er tijdschriften en
oude studieboeken vergaard
en bewaard in een grote kist,
die in het kantoor van de di
rectie staat en waarin de
scholier voor een scriptie op
aanvraag mag grasduinen en
knippen.
Spoorloos
Een ander belangrijk punt,
waarmee nogal wat gemeen
schapsgeld achterover wordt
gedrukt, is het spoorloos ver
dwijnen van boeken uit de
bibliotheken. Naslagwerken
worden meegenomen, uitge
leende boeken, ondanks her
haalde aanmaningen, boetes
en rekeningen, niet ingele
verd.
In een bibliotheek in het mid
den van het land heeft men die
zaak nu eens geïnventari
seerd. Vanaf het begin - de
bibliotheek startte in 1963 -
verdwenen er van de 36.000
boeken 2000 banden. Op het
eerste gezicht een gigantisch
aantal, maar gerekend over 15
jaar valt dat aantal volgens in
het bibliotheekwerk ingewij
de deskundigen nogal
mee.
om zich heen grijpende euvel
melding. Directeuren, direc
trices en bibliotheekperso
neel zitten met de handen in
het haar, omdat vaak de tijd
en de mankracht ontbreken
om een afdoende controle,
waarvan een preventieve
werking uitgaat, in te stel
len.
Maar het probleem lijkt op een
kankergezwel, dat niet meer
te bestrijden valt en alsmaar
groter wordt. En dat terwijl er
voortdurend nieuw gemeen
schapsgeld in de bibliothe
ken wordt gepompt, die een
toegankelijke voorziening
met een optimale servicever
lening voor ieder bezoeker
moeten zijn.
De scholieren (b)lijken het on
mogelijk te maken. Ja, de
scholieren. Want zij zijn het in
wiens richting de beschuldi
gende wijsvinger van de
bibliothecare(i)ssen wordt
„gepriemd". Of eigenlijk de
leraren, die zulke werkstuk
ken opgeven, waarbij de illu
straties de boventoon voeren.
Ook in de boeken van de Leidse openbare bibliotheken wordt
nogal eens geknipt, tol groot verdriet van directeur De Caluwe.
Een overzicht van het aantal boeken dat door de knippartijen
wordt beschadigd heeft hij (nog) niet, maar de bibliotheekdi
recteur weet dat de dure naslagwerken, die niet door de lezers
mee naar huis mogen worden genomen, van illustraties wor
den ontdaan.
"Het is nu eenmaal vervelend om als schim achter de mensen aan
te lopen. Daar komt bij dat we met het krappe personeelsbe
stand geen kans zien alle hoeken van de studieruimtes af te
lopen, "zegt I)e Caluwe. "En waarvoor al die moeite" zo vraagt
hij zich af. "We hebben niet voor niets kopieerapparaten".
Overigens hebben de Rotterdamse bibliotheken inmiddels een
verzoek gedaan aan de middelbare scholen in deze stad om
foto's die onmiskenbaar uit bibliotheken afkomstig zijn terug
te sturen. De desbetreffende leerling van het werkstuk zou, zo
adviseren de bibliotheken in de havenstad, maar een dikke
onvoldoende voor het met de gewraakte illustraties gelardeer
de werkstuk moeten krijgen.
jes wel. In de beslotenheid
van je studeer-slaapkamer is
het natuurlijk wat gemakke
lijker knippen dan in een
leeszaal, waar iedereen je op
je vingers kan kijken.
Toch, elk boek is een boek, zegt
men bij een bibliotheek. Een
boek dat met gemeenschaps
geld is gekocht en dus ook
voor iedereen uit die gemeen
schap beschikbaar moet zijn.
