Nederlandse
verkeerspleinen
onnodig vol
verstoppingen
Finnen trimmen heel wat
af
Lopen, (open lopen
Ander circulatie
systeem sneller
FINLAND
Niet alleen Groot-Brittannië past het systeem toe dat het
verkeer op de rotonde voorrang geeft boven het aanko
mend verkeer. Ook in Denemarken, Griekenland, Ier
land, Joegoslavië, Bulgarije, Malta, Polen, Tsjechoslowa-
kije en op IJsland bestaat deze regeling.
Daarnaast is er een aantal landen, waaronder Zweden waar
de officiële regel luidt: het verkeer dat het verkeersplein
nadert, heeft voorrang op het verkeer dat zich op het plein
bevindt, maar waar bjj praktisch alle verkeerspleinen een
met borden geregelde voorrang van kracht is. Deze lan
den zijn dus eigenlijk het best in te delen bij het Britse
systeem, al luidt de officiële, formele regel dus anders.
Ook in West-Duitsland doet zich deze „Zweedse situatie"
vaak voor.
Verfijnen
Bovendien zijn de Britten bezig hun
nieuwe stelsel te verfijnen. Er zijn op
het ogenblik experimenten gaande
met zgn. „afgeronde entrees". Hiermee
beoogt men dat aankomend verkeer
sneller in een „gat" op het plein kan
duiken. Ook is men bezig te experi
menteren met twee kleine rotondes in
plaats van een grotere. Kortom, het is
een zaak die de Britten intensief bezig
houdt.
Natuurlijk zijn niet alle verkeerspleinen
gelijk, maar de nieuwe regel voldoet
goed bij alle verschillende types ro
tondes. Door de tevredenheid over dit
systeem zijn ongelijkvloerse kruisin
gen, die in andere landen tegenwoor
dig zoveel opgeld doen, niet zo nodig.
Een positief punt, want die kruisingen
zijn echte ruimtevreters, en door hun
omvang ook geldverslinders. Boven
dien zijn op sommige plaatsen, zoals in
steden, ongelijkvloerse kruisingen niet
mogelijk door ruimtegebrek. Daar
naast zouden verhoogde wegen te veel
geluidsoverlast veroorzaken, iets wat
bij laag gelegen pleinen veel minder
geldt.
Tussen beide stelsel is weinig verschil,
waar het gaat om het percentage on
gelukken. Uit onderzoek van de Brit
Hilary Green blijkt dat de percentages
nagenoeg gelijk zijn. Belangrijk is
hierbij op te merken dat in dit onder
zoek uitsluitend ongelukken op de
pleinen geregistreerd zijn. Slachtof
fers, van ongelukken die zich na de
pleinen voordeden, zijn niet in het on
derzoek betrokken. Toch is dit een as
pect dat geiust even genoemd mag
worden. Bij het eerste systeem komt de
automobilist bijna altijd in een file te
recht. Gevaarlijke inhaalmanoeuvres,
die hiervan vaak het gevolg zijn, zullen
zeker ook een aantal slachtoffers geëist
hebben.
Economisch voordeel
Belangrijkste voordeel van het tweede
systeem is natuurlijk de grotere effi
ciëntie en daarmee het economisch
voordeel en de afgenomen irritatie. In
Nederland is tot nog toe geen onder
zoek gedaan in deze kwestie: wel
noemde de Stichting Wetenschappe
lijk Onderzoek Verkeersveiligheid in
Voorburg desgevraagd „de afwikke
ling van het verkeer op rotondes vlot
ter wanneer het verkeer op rotonde
verkeersplein voorrang heeft".
Natuurlijk is het zaak dat Europa in de
zen éën lijn trekt. Om die reden verliet
West-Duitsland in 1971 het tweede sys
teem. Toch lijkt het aanlokkelijk om
dat systeem te gaan gebruiken. In een
land als Zweden, dat normaalweg toch
wel weet wat efficiëntie is, houdt men
zich uit harmonisatie-oogpunt wel aan
het eerste systeem, maar de uitzonde
ringssituatie (met borden aangeven dat
het verkeer óp het plein voorrang
heeft) is algemeen aanvaard. Door op
deze manier tóch systeem twee toe te
passen levert men eigenlijk wel het
bewijs dat dat beter voldoet.
\MERSFOORT - In de afgelopen weken
zijn weer vele tienduizenden Neder
landers de grenzen overgetrokken.
Velen van hen zullen te maken hebben
gekregen met andere verkeersregels
dan in Nederland. Een van de meest
opvallende, van Nederland afwijkende
regels is die op verkeerspleinen. In
Nederland heeft verkeer dat een ver
keersplein nadert voorrang, waardoor
de automobilisten óp het plein dit pas
kunnen verlaten wanneer er van
„rechts" geen aanbod meer is, en dat
kan soms zó lang duren dat het verkeer
in een mum van tijd muurvast zit, om
dat er wel bijkomt maar niet afgaat. Het
kan ook anders. In Europa, bijvoor
beeld in Groot-Brittannië, Denemar
ken en Griekenland, bestaat een ande
re regel. In deze landen heeft het ver
keer óp het plein voorrang. Op deze
manier is de doorstroming veel vlot
ter.
De rotonde wordt gebruikt om het ver
keer sneller te laten doorstromen. Een
normale kruising van wegen doet al
vaak problemen ontstaan, maar als er
meerdere wegen bij elkaar komen is
het verkeersplein een noodzakelijk
heid.
Omdat het verkeer op rotondes geacht
wordt door te rijden is er relatief weinig
oponthoud, bovendien rijdt men door
de ronde vorm van het plein in verhou
ding langzaam, waardoor er maar wei
nig ongelukken ontstaan. In Groot-
Brittannië zijn studies verricht naar
het functioneren van verkeerspleinen1
in vergelijking met kruisingen met
stoplichten en de normale voorrangs
kruisingen. Uit deze studies kwam
eindelijk naar voren, dat het verkeers
plein het meest safe was. Bovendien
regelt het verkeer zichzelf, in tegen
stelling tot de met verkeerslichten be
veiligde kruisingen.
Toch hebben rotondes ook nadelen. Zo
neemt het plein een vrij grote op
pervlakte in beslag en zijn er hoge kos
ten aan aanleg en onderhoud verbon
den. Het grootste nadeel is wel, zo
bleek uit onderzoekingen in Groot-
Brittannië. dat verkeerspleinen bij
zonder snel verstopt zijn bij een nor
maal verkeersaanbod. In Europa zijn
echter twee circulatiesystemen in ge
bruik.
Twee systemen
Het eerste systeem, dat onder meer m
Nederland wordt toegepast, geeft
voorrang aan het verkeer dat het ver
keersplein nadert, terwijl de automo
bilisten óp het plein moeten wachten
Dit heeft snel verstoppingen tot ge
volg. Het tweede systeem, dat onder
meer wordt toegepast in Groot-Brit
tannië, werkt precies andersom. Hier
heeft dus het verkeer óp het plein voor
rang boven het naderende verkeer.
Onderzoekingen in de late jaren '50
leerden al dat verstoppingen bij deze
manier van circuleren bijna uitgeslo
ten zijn.
Slechts wanneer auto's door opstoppin
gen op een afvoerweg niet van het plein
af kunnen komen ontstaan moeilijk
heden, maar de fout ligt dan niet bij het
systeem van het plein. Bovendien doen
deze problemen zich ook voor bij het
eerste stelsel.
Het tweede systeem heeft nog meer
voordelen boven het Nederlandse
Door de snellere doorstroming hoeven
de pleinen niet meer de gigantische
vormen aan te nemen die hier tegen
woordig voorkomen. Het is dus ook uit
milieu-oogpunt een betere regeling.
Als de pleinen kleiner zijn, dan worden
ook de eilanden in het centrum kleiner,
wat weer tot gevolg heeft dat de auto's
meer vaart moeten minderen, wat weer
de kans op ongelukken verkleint. En
als de pleinen mogelijk tóch groot ge
bouwd worden, dan is in ieder geval de
capaciteit veel groter dan bij het eerste
systeem.
Het verkeer dat direct de eerste afslag
rechtsaf moet, kan bij het tweede sys
teem zonder problemen doorrijden.
Het zou zelfs mogelijk zijn hiervoor
speciale „losse wegen" te scheppen,
die langs het verkeersplein lopen. Bij
het huidige Nederlandse systeem raakt
ook dit verkeer, dat maar even op het
plein hoeft te zijn, verstrikt in de wir
war op de rotonde
Gunstig effect
Het tweede systeem heeft verder als
voordelen dat door de grotere door
stroming het verkeer in beweging
blijft, wat irritatie, in een file te zitten,
kan voorkomen. Ook ten opzichte van
eventuele ventwegen in steden heeft
de tweede regeling een gunstig effect
Nu moet het verkeer op het plein op het
nog circulerende ventwegverkeer
wachten, omdat dat van rechts komt.
Dit maakt de kans op verstoppingen
weer groter
Bij het tweede systeem moet het verkeer
op de ventweg wachten. Dit voorkomt
meteen dat slimmeriken de ventweg
pakken om sneller het plein rond te
zijn; een veel voorkomend, maar ge
vaarlijk handigheidje
Groot-Brittannië is eigenlijk het enige
Europese land geweest dat de hele
verkeerspleinproblematiek uitvoerig
onderzocht heeft. In de jaren '60 wer
den vele rapporten opgemaakt, waarin
het eerste en het tweede systeem wer
den vergeleken. Uit alle onderzoeken
kwam het tweede steeds als beste naar
voren. In 1966 besloot de Britse rege
ring dan ook het eerste systeem te ver
laten en het tweede in te voeren. Al
vanaf 1963 was de nieuwe regel met
succes toegepast op 83 rotondes in het
Verenigd Koninkrijk. Politie en orga
nisaties van weggebruikers reageer
den toen al meermalen zeer positief op
de nieuwe regel. De oude Engelse me
thode (de eerste) was gebaseerd op de
zgn. „Wardrop-formule"; om veel ver
keer te kunnen verwerken moesten
verkeerspleinen groot zijn. Het nieuwe
stelsel spreekt dit tegen. Momenteel
zijn de onderzoekers Ashworth en
Field en Murgatroyd. onafhankelijk
van elkaar, dan ook op zoek naar een
betere, formulering voor het tweede
systeem.
HELSINKI - Voor vele Finnen
breekt het plezierige jaargetijde
weer aan, namelijk de winter.
Dat mag sommige vaderlanders
enigszins verbazen, omdat men
gure voorstellingen koestert
van bitter koude sneeuwjachten
die over het donkere noordelijke
land razen. Dat laatste gebeurt
zeker wel, „maar de populaire
pers overdrijft de gestrengheid
van de Finse winters". Dat
schreef tenminste in 1855 de cor
respondent van het Engelse
dagblad The Times.
Misschien dat de „populaire pers"
er inderdaad schuldig aan is ver
keerde voorstellingen verbreid te
hebben bij de Westeuropese bur
gers, als we wijlen onze Britse
collega mogen geloven. Nu kan
men overigens niet over dé Finse
winter spreken. Finland is name
lijk in noordzuidrichting zeer
langgerekt en er is dientengevol
ge ook een groot verschil tussen
de winter in het zuidelijke Hel
sinki en de winter in het noorde
lijke Lapland.
In het hoge Noorden begint de win
ter nu al en de sneeuw blijft er
dan ook liggen vanaf begin okto
ber tot in de tweede helft van mei.
Welke Fin kan zich nu in vredes
naam verheugen in zulke barre
klimatologische omstandighe
den? Dat kunnen diegenen onder
de vele Finnen die enthousiaste
skilopers zijn. En dat zijn er nogal
wat in het land van de 1000 me
ren. Nu is dat nauwelijks ver
wonderlijk, wanneer men wat
nauwkeuriger naar klimaat en
naar bodemgesteldheid
kijkt.
In het hoge Noorden blijft de
sneeuw liggen van oktober tot
midden mei en in het Zuiden van
december tot midden april. Een
klimaat waarin dus een groot deel
van het jaar een dikke sneeuw
vracht het land bedekt. Finland
heeft verder een bodemgesteld
heid zonder grote hoogtever
schillen. Men kan zich nauwe
lijks een idealere combinatie
voorstellen voor de loopski als
individueel transportmiddel.
Want dat was en is de smalle lat
nog steeds in grote delen van het
land.
Per ski
Heel wat kleine Finnen in noorde
lijker stadjes en dorpjes bereiken
hun dagelijks onderwijs per ski.
Zoals wij Nederlanders met de
fiets opgroeien, zo raken de jonge
Finnen spelenderwijs vertrouwd
met moeilijkheden en mogelijk
heden van hun looplatten en dat
is op latere leeftijd bij hen ook
duidelijk te merken. In de mo
dernere tijden is dit traditionele
transportmiddel voor vele Fin
nen bovendien een populair en
nuttig sport- en trimvehikel ge
worden.
Dit is niet zomaar een slogan maar
indrukwekkende werkelijkheid.
Dat bleek twee jaar geleden wel
bij de zogeheten „UKK-loop",
georganiseerd ter gelegenheid
van de 75e verjaardag van Fin-
lands president Urho Kekkonen.
Het was daarbij de bedoeling om
10 kilometer te skilopen, hetgeen
op diverse parcoursen in Finland
volbracht kon worden. De orga
nisatoren hoopten op een maxi
male deelname van 700.000 land
genoten.
Hun stoutste verwachtingen wer
den overtroffen, toen niet minder
dan het dubbele van dit aantal
zich meldde voor de UKK-loop,
1,4 miljoen Finnen ofte wel 25
procent van de hele bevolking.
Misschien een aanduiding om
trent de populariteit van presi
dent Kekkonen, maar zeker meer
nog het bewijs van de grote po
pulariteit van het skilopen als ge
zonde moderne sport- en trimoe-
fening. Het hele winterseizoen
door kunnen enthousiaste skilo
pers terecht bij diverse manifes
taties.
Er zijn verschillende grote skiloop-
festijnen, maar er worden ook
allerlei soorten van kleinere toch
ten georganiseerd. Maar men kan
ook tochten van meerdere dagen
maken, waarbij men overnacht in
hutten of in hotels. De schone
was wordt iedere dag afgeleverd
door de organisatoren bij de
nachtlogies, zodat de lopers al
leen hun dagrantsoen aan pro
viand op de rug behoeven mee te
nemen. Dat is ook voor toeristen
een uitdagende maar aantrekke
lijke opgave, waarbij men na
tuurlijk wel over een behoortelij-
ke conditie en over voldoende
loopervaring dient te beschik
king.
Overdreven
Wijlen de Britse correspondent had
waarschijnlijk wel een beetje ge
lijk met zijn bewering, dat het
barre karakter van de Finse win
ter nogal eens wordt overdreven.
Men moet daarbij bedenken, dat
de droogte en het vaak ontbreken
van wind de lage temperaturen
makkelijker doet verdragen. Men
kan dan ook dikwijls lekker
bruin worden tijdens de skiwan
delingen, behalve natuurlijk in
het noordelijke Lapland waar
boven de Poolcirkel de zon het
grootste deel van december niet
meer boven de horizon uit
komt.
De laatste jaren is als zomers alter
natief het lange-afstandlopen
steeds populairder aan het wor
den onder de Finnen. Zo krijgt
men ook in het sneeuwloze jaar
getijde voldoende noodzakelijke
lichaamsbeweging. Zoals er in de
winter voor de skiloper die na
kantoortijd nog wat beweging wil
verlichte ski-trajecten zijn uitge
zet, zo kunnen lange-afstanden-
thousiasten 's zomers terecht op
de zogeheten „zaagsel-banen"
Deze kunnen van enkele honder
den meters tot kilometers lang
zijn.
De Finnen hebben een zeer listige
vorm gevonden om elkaar aan te
sporen om het luie zweet en de
overtollige vetrollen te verdrij
ven door regelmatige lichamelij
ke inspanning. Dat is namelijk
het instituut van de zogeheten
„sportieve vriendschapsgroe-
pen" die zijn aangesloten bij de
officiële Finse sportorganisaties.
Dergelijke vriendschapsgroepen
bestaan uit ongeveer 12 tot 15 le
den.
Dat betekent, dat de leden van de
groep in nauw contact met elkaar
staan en elkaar aansporen. In gro
tere sportverbanden kan men
sneller verdwijnen in de anoni
miteit, die het ook gemakkelijker
maakt om zich aan nuttige in
spanningen te onttrekken. Bij
kleinere eenheden wordt dat veel
moeilijker. Men maakt met el
kaar afspraken, men stimuleert
elkaar en vangt elkaar ook ge
makkelijker op bij eventuele
problemen of moeilijkheden.
Barbaars
Een van de meest barbaarse genoe
gens waarvan sommige Finnen 's
winters genieten, is het zwem
men in een vers wak midden in
een sneeuw- en ijsvlakte. Liefst
nog te combineren met een sau
na, het nationale symbool van
hygiëne en uithoudingsvermo
gen. Sommige Finnen zien in de
sauna tegenover buitenlanders
een curieuze verklaring voor hun
onafhankelijkheid, die door de
aanwezigheid van de machtige
Russische buur aan grenzen is
gebonden.
„Weet je, wanneer er weer eens ne
telige kwesties te regelën zijn,
dan nodigt president Kekkonen
zijn Sowjet-gesprekspartners al
tijd uit voor een sauna. Als ze die
hebben overleefd, dan geven de
uitgeputte en uitgedroogde ge
sprekspartners altijd onvoor
waardelijk toe aan alle Finse sug
gesties voor een oplossing van de
Door Koen Corver
problemen". Een wat speelse
uitleg voor een problematische
politieke verhouding. De Finnen
zijn overigens wel in staat om iets
te verdragen aan hete stoom, dor
re takken en eventueel nog verse
sneeuw of ijswater op de koop
toe.
De organisatie van het Finse
sportleven weerspiegelt gedeel
telijk de politieke geschiedenis
en de politieke problemen waar
mee het land wordt geconfron
teerd. Dat was al duidelijk zicht
baar tijdens de Olympische Spe
len die in 1912 in Stockholm wer
den georganiseerd. De sportver-
tegenwoordigers van het „auto
nome groothertogdom" van het
Russische tsarenrijk, marcheer
den apart van de Russische dele
gatie en onder hun eigen banier
naar de openingsplechtighe
den.
In 1875 werd de eerste sportorgani
satie opgericht, en wel de „Hel-
singfors Gymnastikklub". In
1900 werd de „Finse gymnastiek-
en sportfederatie" (SVUL) opge
richt. Deze organisatie is tot op de
dag van vandaag de grootste
sportfederatie van Finland
gebleven. Daarnaast bestaat er
een kleine organisatie waarbij
sportclubs voor Zweedstaligen
zijn aangesloten (CIF). Na de on
afhankelijkheidsverklaring
(1917) en de daaropvolgende bur
geroorlog, die door de „roden
werd verloren", werd de „Arbei
ders Sportfederatie" (TUL) opge
richt.
Toevluchtsoord
Deze organisatie werd een
toevluchtsoord voor al diegenen
die uit sportclubs waren gestoten
die bij de „burgerlijke" SVUL
waren aangesloten. De leiding
van deze „gymnastiek- en sport
federatie" had namelijk besloten
om alle leden uit te stoten die in
de burgeroorlog hadden meege
streden aan „rode" kant. Geen
wonder, dat er een grote vijan
digheid heerste tussen clubs die
waren aangesloten bij de „bour
geois" SVUL en de „rode"
TUL.
De arbeiders sportfederatie werd
geplaagd door diverse afsplitsin
gen. Aan het eind van de vijftiger
jaren werden de sociaal-demo
craten voor een belangrijk deel
verbannen uit de TUL die door de
cummunisten werd overheerst.
De sociaal-democraten richtten
toen de „Centrale Unie van Ar
beiders Sportclubs" (TUK) op.
Men heeft in het verleden diverse
pogingen ondernomen om alle
sportfederaties onder een dak te
brengen, maar dit is tot nu toe
niet gelukt. Het Nationale Olym
pische Comité fungeert als over
koepelend orgaan voor alle sport
federaties.
De op politieke basis georganiseer
de sportfederaties zijn overigens
ver in de minderheid. De TUL en
de TUK vertegenwoordigen res
pectievelijk 17 en 4 procent van
de georganiseerde Finse sport
beoefenaar, terwijl de neutrale
SVUL 74 procent vertegenwoor
digt. De resterende procenten
vallen de Zweedstalige CIF toe.
Het grootste deel van de finan
ciën van de verschillende organi
saties komt van de overheid, ter
wijl ook de meeste materiële
voorzieningen eigendom zijn van
de stedelijke, regionale of natio
nale overheid. Dat stelt de Finnen
in staat om zich zonder al te veel
individuele financiële kopzorgen
te concentreren op een gezonde
sport- en trimbeoefening. En dat
betekent in de praktijk, lopen,
lopen, lopen, zomer en winter
door.
