Leen van je buren niet
alleen de tuinslang...
KERKDIENSTEN
Marokkaan wil
vertellen wat
er gaande is
imtTiiriifu
Berkhof in Alphen: Plaatselijke
oecumene verzandt vaak in traagheid
dom Rotterdam, dr. J. van der
Ven, reikte hem de onderschei
ding uit.
Ook na zijn pensionering als chef-
boekhouder van de Pauselijke
Missiegenootschappen bleef de
heer Peeters (die vele jaren in
Voorschoten heeft gewoond) het
"bijbaantje" behartigen. Door de
veranderde finaciële structuur in
de bisdommen Rotterdam en
Haarlem wordt het Liefdewerk
Arme Parochies nu opgeheven.
Kerkmuziek. Het Nederlands
Instituut voor Kerkmuziek te
Utrecht - vroeger het Instituut
voor Katholieke Kerkmuziek - is
zijn werkzaamheden begonnen.
De Rooms Katholieke Kerk, de
Gereformeerde Kerken, de Her
vormde Kerk en de Evangelisch-
Lutherse Kerk werken hierin
De opleiding is vergelijkbaar met
die aan een conservatorium. Vijf
jaar duurt de studie voor het di
ploma "kerkmuziek". Ook kan
men worden opgeleid voor een
akte piano, orgel, clavecimbel of
zang. Bij een combinatie van op
leidingen kan de studie zeven
jaar duren. De selectie bij de toe
lating is streng. Alleen duidelijk
gemotiveerde kandidaten wor
den toegelaten.
Hervormde Kerk. Beroepen te
Raamsdonkveer D.H. Bosma
Terneuzen, die bedankte voor
Katwijk aan den Rijn; bedankt
voor Dirksland J. van Wier Kam
pen. Gereformeerde Kerken: be
roepen te Veenendaal G.J. van
Pij keren Meliskerke. Ds. W.H.
van Halsema, te Leiden beroepen
in de vacature J. Bovenberg,
heeft over dit beroep nog niet be
slist. Gereformeerde Kerken
Vrijgemaakt:
Aaangenomen naar Anna Paulow-
na-Enkhuizen kandidaat A. de
Jager Kampen, die o.a. bedankte
voor Oegstgeest-Lisse. Oud-Ge
reformeerde Gemeenten: aan
genomen naar Kinderdijk A.P
van der Meer Loenen aan de
Vecht.
Jubileum: Dominee H.E.K. Vegter,
hervormd predikant te Epe, ju
bileert dit weekeinde (25). Vóór
Epe was hij predikant te Uitwier-
de (Gr.), Borger en Surhuister-
veen. Morgen om 1 0 uur is er in
de grote kerk te Epe een jubi
leum dienst, waarna gelegenheid
tot gelukwensen.
Oegstgeest doet mee aan IKVOS-project
ZATERDAG 28 OKTOBER 1978
OEGSTGEEST - Door een ga
rantstelling van ƒ.10.000 heb
ben de diakonieën van de
plaatselijke kerken in Oegst
geest (rooms-katholiek, her
vormd en gereformeerd) de
aanstelling voor halve dagen
van een Marokkaanse gastar
beider bij het Interkerkelijk
Vormingswerk Ontwikke
lingssamenwerking (IK VOS)
een stukje dichterbij ge
bracht.
Hoewel de taken van deze man
nog niet precies omschreven
zijn, is de bedoeling van zijn
aanstelling - die in december
kan worden verwacht - al
duidelijk; hij zal groepen
mensen in de Nederlandse
samenleving voorlichten over
wat er met de Marokkanen
gaande is, wat hun achter
gronden zijn, hoe hun positie
hier is en hoe de Nederlandse
samenleving op hun aanwe
zigheid reageert, Daarbij
komt ook de integratie van de
"tweede generatie" Marok
kanen in de Nederlandse sa
menleving ter sprake.Voor
komen moet worden dat Ne
derland er naast een Zuid-
moluks nog eens een Marok
kaans probleem bij krijgt.
Het Interkerkelijk Vormings
werk Ontwikkelingssamen
werking, dat in 1972 door een
groot aantal kerken werd op
gericht, wil voor dit "veld
werk" de heer Abdu Menehbi
aanstellen, die na twee en een
half jaar Frankrijk nu in ons
land als gastarbeider werk
zaam is. Hij is voorzitter van
het Komitee Morokkaanse
Arbeiders in Nederland
(KMAN). Uit eigen ervaring
kent hij de kleinering en uit
buiting die gastarbeiders on
dervinden, en de druk die
vanuit Marokko op hen wordt
uitgeoefend.
Actueel en urgent
Het is de bedoeling dat Menhbi
plaatselijke werkgroepen
gaat bezoeken en informeren.
Volgende week komt hij
Deze mensen demonstreerden onlangs met een hongerstaking
hun solidariteit met de kerk-Marokkanen in de Amsterdamse
"Duif'.
daarvoor al naar Oegstgeest.
Voorwaarden zijn dat de ker
ken in de regio van hun be
langstelling blijk te geven, er
een regionale begeleidings
groep rond Abdu wordt ge
vormd, er een concreet inge
vuld takenpakket voor hem
wordt gemaakt en de regio
nale kerken ook financieel
aan zijn aanstelling bijdragen.
Die aanstelling kost 30.000
per jaar, inclusief sociale las
ten. De Missieraad van het
bisdom Haarlem heeft al laten
weten, unaniem en enthou
siast achtereen een aanstel
ling te staan. Met de kerken
van Amsterdam zijn be
sprekingen gaande. En wat
Oegstgeest betreft is een
werkgroep daar bereid om
een deel van de nodige finan
ciën via speciale acties bijeen
te brengen. Zij weet zich
daarbij gesteund door de ga
rantstelling van 10.000 van
de plaatselijke diakonieën.
Namens de gereformeerde dia-
konie van Oegstgeest hebben
Gerben de Jong en Greet Al-
laart alle diakonieën in Lei
den en directe omgeving per
brief gevraagd, het IKVOS-
project ter bespreking op hun
agenda te zetten. "Deze zaak
is niet plaatsgebonden maar
is in de hele regio actueel en
urgent" schrijven zij.
De relatie tussen Oegstgeest en
het IKVOS ontstond toen een
oecumenische dicussiegroep
rond het thema zending-mis
sie, werelddiakonaat-ont-
wikkelingssamenwerking
zich tot werkgroep omvorm
de en op zoek ging naar een
project dicht bij huis dat ook
de Derde Wereld in zicht zou
brengen. Het IKVOS-plan
voor de aanstelling van een
gastarbeider om de proble
men van deze groep in brede
re kring bespreekbaar te ma
ken leek de werkgroep daar
toe heel geschikt.
Contactpersoon
Wie er nog meer van wil weten -
er kan bijvoorbeeld een ge
sprek met Abdu Menehbi
worden geregeld - kan con
tact opnemen met Joke Roest
- van Tongeren, Prinses Mar
grietlaan 16 Oegstgeest, tele
foon 071-152106. Zij is "we
relddiaken" en fungeert als
contactpersoon voor het IK
VOS-project in deze omge
ving.
ALPHEN AAN DEN RIJN - Oecumenische groei kun je
niet regelen. Het tempo ervan is niet te bepalen. Het is een
proces. Te vergelijken met de ontwikkeling van een plant.
Langzaam maar zeker, soms impulsief, met een schok.
Telkens moetje een hoger stokje naast die plant zetten om
haar groei te beschermen.
Dat huis-tuin-en-keuken-beeld ge
bruikte professor Berkhof deze
week in Alphen aan den Rijn,
waar hij de plaatselijke Raad van
Kerken met het tienjarig bestaan
kwam gelukwensen. Zelf is hij
voorzitter van de landelijke Raad
van Kerken, die ook tien jaar be
staat.
Hij hield geen feestrede in die volle
zaal van het gebouw "Nabij"
Men had hem van tevoren een
flink aantal - naar Berkhof zelf
meende - "respectabele" vragen
toegestuurd. Zijn antwoorden
daarop kon hij putten uit een rij
ke oecumenische ervaring. De
hooggeleerde theoloog, die met
zijn afdaling naar het grondvlak
van het gewone kerklid geen
moeite heeft, reeg ze aaneen tot
een verhelderend en tintelend
geheel.
Soms speelde hij de vragen terug
naar de zaal omdat hij graag van
de ervaringen in Alphen wilde le
ren. "Ik heb de wijsheid ook niet
in pacht. Als voorzitter van de
landelijke raad weet ik lang niet
wat er in het land allemaal aan de
hand is. Het verband tussen de
landelijke en plaatselijke raden is
maar zwak. We zijn allemaal au
tonome lichamen. Onze perspec
tieven en zorgen kunnen heel
verschillend zijn".
Dr. Berkhof gelooft wel dat er
plaatselijk veel meer gebeurt dan
in het groot mogelijk is. "Je hoort
soms van verrassende dingen.
Veel ook onttrekt zich aan je
waarneming omdat men liever
niet alles aan de grote klok
hangt"
Noodzakelijk kwaad
Op de voortgang van de oecumene
in het algemeen zitten twee rem
men: de tegendruk van het Vati-
kaan, waardoor initiatieven en
ontwikkelingen blijven steken,
en de geringe behoefte bij de
kleinere, meer vrije kerken om
grotere stappen naar eenheid te
doen. Die kleinen leggen een
nogal sterke nadruk op het "his
torisch eigene".
Op de vraag waar de plaatselijke
oecumene over kan struikelen -
"beter is het te zeggen: in kan
verzanden" - gaf dr. Berkhof deze
avond een even kort als simpel
antwoord: "de traagheid".
"Hoe stormachtiger het in de we
reld toegaat, des te meer rust
willen mensen in de kerk. En dan
kun je het best b'ijven zitten waar
je zit en je niet verroeren". Zon
der het te willen aanbevelen vond
hij dat nog begrijpelijk ook.
Het is vooral het kerkelijke klimaat
dat de oecumenische groei te
genhoudt.
"Dan doen we alleen dat gemeen
schappelijk waar we om wille van
de subsidie niet onderuit kun
nen. Voor gezamenlijke dingen
moet je bij de kerken soms het
geld afdwingen. Ze beschouwen
het haast als een noodzakelijk
kwaad. Het is waar. onze priori
teiten liggen nog s^eds fout.
We moeten leren geestelijk zo met
elkaar om te gaan dat we ook fi
nancieel niet meer los van elkaar
komen. Als bijvoorbeeld de
geestelijkheid in een plaats zelf
eens aan gemeenschappelijke
bijbelstudie ging doen of een ge
bedskring vormde, zou dat
doorwerken in andere activitei
ten. Onder het gericht van de se
cularisatie leert God ons toch wel
iets anders dan ons groot te hou
den tegenover elkaar".
Berkhof adviseerde de plaatselijke
raden van kerken, óm de twee
jaar een iets verder gaand initia
tief te nemen. Hij dacht aan ge
mengd kringwerk, een gedeelte
lijk-gemeenschappelijke cate
chese, een lokale kerkendag en
deelneming aan de pas begonnen
"Kerkenconferentie" die in haar
eerste fasen vooral een plaatselijk
en regionaal gebeuren is. "Stap
voor stap moet je boven het be
staande zien uit te groeien"
"Ik zeg niet nee"
Maar kun je als raad van kerken
wel initiatieven nemen die niet
door de plaatselijke kerken
worden gedekt?
'Heel moeilijk", zei Berkhof. "En
tochik wil niet oproepen tot
revolutie, maar ik zeg niet néé.
Gebeurt er zoiets, dan geeft dat
wel even een schok, maar er
wordt tenminste over gepraat.
Vaak moeten er dingen gebeüren
voordat ze bespreekbaar worden.
Wij zijn zo gewend het om te ke
ren: eerst uit en te na doorpraten
en dan maar zien of er nog eens
wat van komt. Een plaatselijke
raad moet wel altijd een stukje
vooruitlopen op de situatie
waarin kerkeraden en parochie
raden nog zitten. Dat vraagt crea
tiviteit en taaiheid. Schaf in elk
geval nooit iets af zonder er iets
anders voor in de plaats te zet
ten".
Geen serieus gesprek over oecu
mene kan heen om de vitale
kwestie "avondmaal-eucharis-
tie". Professor Berkhof gaf het
grif toe: "Een gezamenlijke vie
ring is van de top af onmogelijk.
Hoe je het ook wendt of keert,
Rome heeft dat verboden. En al
komen leidinggevende theolo
gen in de wereld unaniem tot de
conclusie dat er geen wezenlijk
verschil is, hun overeenstem
ming op dit punt dringt nog altijd
niet tot het beleid door".
Berkhof ziet dat ook als een kwestie
van tijd. "Die theologen dragen
hun conclusies en opvattingen
uit en er zal straks een geslacht
van jonge geestelijken opgroeien
dat er net zo over denkt".
Zelf is professor Berkhof een voor
stander van open communie.
"Christus is niet de Heer van één
kerk. En dus kan geen kerk dit
naasten".
Maar als hij in een rooms-katholie-
ke kerk komt en weet dat zijn
deelneming aan de viering gewe
tensbezwaren zou oproepen, dan
doet hij het niét. "Als ik de vie
rende gemeente grief, eet en
drink ik mezelf een oordeel. Je
moet er geen demonstratie van
maken. Dón maar een oecume
nisch vasten".
Sluit vriendschap
Wat de oecumene ook in de weg
staat is de vrees voor identi
teitsverlies. Wat blijft er nog
van je over als je anderen in je
eigen godsdienstige leefwereld
toelaat?
Berkhof: "Er wordt tegenwoordig
heel veel met identiteit ge
schermd, ook in de kerk. Oecu
mene vraagt niet dat wij prijsge
ven wat ons van Christus uit -
maar dan ook wel van Christus
uit - dierbaar is geworden. Maar
het christelijke geloof gaat er wel
van uit datje ook moet komen tot
zelfverloochening. Een mens kan
zichzelf pas verloochenen als hij
een "zelf' heeft. Dat "zelf" is ech
ter niet de laatste wijsheid. Daar
overheen zul je in een proces van
wederzijdse verrijking een nieu
we identiteit mogen vinden. Je
kunt dan ervaren dat in die ande
re kerk dingen zijn bewaard die
jij nou net nodig hebt omdat je ze
in je eigen kerk niet vindt".
'Sluit vriendschap met mensen
van andere kerken", zo raadde
Berkhof aan. "Niet alleen met
mensen van je eigen kring. Leen
van je buren - ik wens een her
vormde graag roomskatholieke
en gereformeerde buren toe-niet
alleen de tuinslang, maar toon in
je contacten eens wat geestelijke
nieuwsgierigheid. Bezoek ook
diensten van andere kerken. Leer
met elkaar op een andere manier
te leven en leg zo de grondslag
voor een verdere toenadering"
Velen haken af
Bezorgd toonde de voorzitter van
de Raad van Kerken zich over de
onverschilligheid van kerkelij
ke beleidsmensen wat betreft de
zorg voor de gemengd-gehuw
den.
'Hun aantal is ongelofelijk geste
gen. Velen haken af omdat ze aan
hun lot worden overgelaten. Dat
is een van de allerbelangrijkste
kwesties voor de toekomst van de
kerk, en het wordt nog altijd be
handeld als een ondergeschikt
punt".
Berkhof blijft dromen van een ver
enigde kerk. Maar die ene kerk is
voor hem toch niet het allervoor
naamste. Dat is: dat er mensen
gevonden worden die in de ge
meenschap van de kerk mogen
groeien in geloof, hoop en liefde.
"Wat heb je eraan als je in een er
dezelfde kerk zit en niét meei
wordt uitgedaagd door het evan
gelie? Het komt aan op een een
heid als predikaat en kwaliteit
Wij moeten elkaar zoeken omdal
we in deze geseculariseerde tijd
elkaar nodig hebben en daardooi
mensen de weg tot het heil kun
nen vinden"
S.J. DE GROOT
Gastpredikant. Professor dr. P
Philippi uit Praag verblijft mo
menteel in ons land. Hij is aan de
theologische faculteit van de
Praagse Comeniusuniversiteit
hoogleraar in de kerkgeschiede
nis en de oecumenic'a en werd
door de theologische hogeschool
van de Gereformeerde Kerken in
Kampen uitgenodigd voor het
houden van een lezing. Morgen is
hij te gast bij de gereformeerde
kerk en de hervormde gemeente
te Leiderdorp.
In de middagdienst van de Schep-
pingskerk. die om 5 uur begint,
houdt hij de preek. Die wordt uit
het Duits vertaald. Ook de plaat
selijke predikanten Geursen en
Van Loenen hebben een aandeel
in de dienst. Na de dienst wil prof.
Philippi graag gemeenteleden
ontmoeten. De kerkeraden ho
pen dat vele gemeenteleden van
hun verbondenheid met de chris
tenen in het Oosten blijk zullen
geven.
Onderscheiding. De heer P.J.H.
Peeters (80 jaar). Schubertlaan 81
Leiden, is door de (vorige) paus
benoemd tot ridder in de Orde
van Sint Gregorius de Grote ter
gelegenheid van zijn afscheid als
administrateur van het Liefde
werk Arme Parochies, welke
functie hij vijftig jaar heeft ver
vuld. De econoom van het bis-
Professor Berkhof achter de lessenaar in het Alpheuse gebouw. Nabij: "In
die andere kerk zijn dingen bewaard die jij nou net nodig kunt hebben
omdat je ze in je eigen kerk niet vindt"
LEIDEN - Herv. Gem.: Hoogl. kerk 10
mevr. ds. De Mey, 11.45 oec. stud.dienst;
Marekerk 10 ds. De Jong. 5. ds. v.d. Vel
den Doom; Mar. kerk L. Morsw. 10 ds. v
Achterberg; Merenwijk 9.30 pastor v.
Well, 11 pastor v. Well en ds. v. Leeuwen;
Bethl. kerk Driftstr. 10 ds. Boogert;
Bevr. Kerk ZW 9 en 5 ds. Wagenvoorde
('s middag gemeensch. themadiensfc
"Job, de mens in opstand", medew. can-
torij Hoogl. kerk, Joop Brons, orgel);
Vredeskerk 10 dr. Lamping; Waalse k.
10.30 ds. Robs; Acad. Z. 10.15 ds. Boven
berg; Diac.huis 10.30 ds. Van 't Hof; En
degeest 9.30 gez. dienst, hr. Hensen
L.dorp. Geref. Kerk: Zuiderk. 10 ds.
Sijtsma, 5. ds. Hortensius; Petrak. 10 ds.
Huisman Z.meer, 5 ds. Renkema
Schipluiden; Oude Vest 10 ds. Koolstra,
5 ds. Sijtsma; Mar,kerk 10 ds. v. Achter
berg, 5 ds. Koolstra; Bevr. Kerk 10.30 ds.
Hortensius, 5 zie herv.; Groenh. 10 ds.
Heemskerk O.geest; De Mirt 10 hr. v.d.
Zwan; Mierennest 10 hr. v.d. Tuin; Me
renwijk zie herv. Dolerende Noodge-
meente Groot Leiden (Pieterskerkstraat
iy. 9 dienst, 7.30 ds. Hage Poortugaal
(kerkhervorming). Geref. Kerk Vrijg.
(Herengracht 70): 10 en 5 ds. Gootjes.
Chr. Geref. Kerk (Steenschuur 9): 10 en 5
ds. Brandsma. Geref. Gem. (N. Rijn): 10
en 4.30 ds. Hakkenberg. Geref. Gem. in
Ned. (Bethl. kerk Driftstraat): 11.30 en
5.30. Evang.-Luth. Gem. (Hoogl. Kerk-
gracht): 10.15 ds. Happee. Re-
monstr.-Doopsgez. Gem. (Pieterskerk
straat 1): 10.30 dr. Meijering. Baptisten
gemeente (O.Rijn 3): 10 ds. v. Mameren.
Evang. Christengemeenschap (Middel
stegracht 3y 10 hr. Dikkes. Zendings
werk Middemachtsroep (Zoeterw.singel
21): conferentie Driebergen. Evangelie-
centrum Zijlsingel 2: 10 hr. Leeflang, di.
8 hr. Zijlstra. Pinkstergemeente (O.Rijn
3): 3 hr. Eikerbout. Leger des Heils
(Hooigracht): 10 en 7.30. Nieuw-
Apost.Kerk (H. Rijndijk 24): 9.30 en 4,
wo. 8. Christian Science (Steenschuur 6):
10.30. Kerk van J. Chr.v.d. Heiügen der
L.Dagen (Steenschuur 6): 10.15. Soefie-
beweging: 11 in zaal Pieterskerk, mevr.
Staphorst over "Het ideaal van broeder
schap". Oud Kath.Kerk (Zoeterw.sin
gel): 10. Vrij Kath.Kerk (Vreewijkstraat):
10.30. Rooms-Kath. kerken: Merenwijk
9.30 en 11; Haagweg zat. 7, zond. 9.10.45,
12 en 6.30; Steenschuur zat. 7, zond. 8.30,
10.11.30,6 en 7; Lammenschansweg zat.
7. zond. 9, 10.30, 12 en 6; Haarl.str. zat 7,
zond. 9.30, 10.45, 12.15 en 6.30; Rijndijk
281 zat. 7, zond. 9.30 en 11.30; Boshui-
zerlaan zat. 7, zond. 9.30 en 11Herensin
gel zat. 7, zond. 8.30, 9.30 en 11.
ABBENES - Herv. Gem.: 9.30 ds.
Goverts, 7 ds. Ruitenberg Vianen.
AARLANDERVEEN - Herv. Gem.: 10
hr. Christ Leiden, 7 ds. De Vree. Geref.
Kerk: 10 ds. Stolk, 7 zie herv. Chr. Geref.
Kerk: 9.30 dienst, 5 ds. Den Hartog Vee
nendaal. R.K. Kerk: ZAT. 7, zond. 7.30 en
10.30.
ALPHEN AAN DEN RIJN - Herv. Gem:
Adv. kerk 10 ds. Hanemaayer, 6.30 ds.
Arkeraats Katwijk aan zee; Kruisk, 10
ds. Stehouwer; Opst. kerk 10 ds. Lefe-
ber, 5 ds. Ter Haar Romeny Utrecht,
jeugddienst; Nabij 10 jeugdkapel; G.H.
kerk 9 ds. Hoogendijk; De Bron 10.30 en
6.30 ds. Hoogendijk ('s avonds zang-
dienst): Ashramcollege 9.30 dr. v. San
ten; Driehoorne 7 interk. dienst, pastoor
Seysener; Oudsh. kerk 10 ds. Oort;
Sionskerk 9.30 ds. Verploeg, 6.30 ds. De
Vreugd. Geref. Kerk: Mar.kerk 10 ds.
Vree, 6.30 dr. Vlijm; Salv.kerk 10 dr.
Vlijm Leiden, 6.30 ds. Stolk; G.H. Kerk
10.30 ds. Verheul, 6.30 ds. v.d. Ree; De
Bron 9 ds. Verheul, 10 ds. v.d. Ree. Zie
verder herv. Geref. K. Vrijg.: 8.45 en 6.30.
Geref. Kerk Vrijg. Buiten V.: 9.30 en 4.30
ds. Wielinga. Chr. Geref. Kerk.: 9.30 en
4.30 ds. Hamstra. Oud Geref. Gemeente:
9.30 en 4, dond. 2 nov. 7.15 hr. v.d. Meer.
Baptistengemeente: 10 en 6.30 ds.
Koekkoek. R.K. kerken: Bon.kerk zat 7,
zond. 8.30,10 en 11.30; Pius zat. 7, zond. 9,
10.30 en 11.45; De Bron zat. 7, zond. 9 en
11.30.
BENTHUIZEN - Herv. Gem 9.30 en 6
ds. Exalto. Geref. Gem.: 9.30 en 6.
BODEGRAVEN - Herv. Gem.: Dorps
kerk 10 ds. De Vreugd, 6.30 ds. Droogers;
Salv.kerk 10 ds. Richter, 6.30 ds. Ver-
ploeg; Bethl.kerk 10 ds. Boer te Hoeve
laken, 6.30 ds. Richter, jeugddienst. Ge
ref. Kerk: 10 en 6.30 ds. Heuzeveldt
Haarlem.
BOSKOOP - Herv. Gem.: Dorpskerk
9.30 ds. Stelwagen, 6.30 ds. Heymans; De
Stek 9.30 ds. Heymans. Geref. Kerk: 9.30
ds. Dijkstra, 4 ds. Vliegenthart Heerhu-
gowaard. Chr. Geref. Kerk: 9.30 en 5 ds.
v. Langevelde. R.K. kerken: kerk zat. 7,
zond. 9.30 en 11; De Stek zat 5.30.
HAZERSWOUDE - Herv. Gem.: 9.30 en
6.30 ds. Geertsema. Geref. Kerk: 9.30 en 5
ds. Hassefras Putten. R.K. kerk: Anker
zat. 7, zond. 8.45 en 11.15; Bernardus
zond. 10; dorp zat. 7, zond. 8,10 en 11.30.
HILLEGOM - Herv. Gem.: 10 prof. dr.
Berkhof, 5 zie geref. Geref. Kerk: 10 hr.
Brouwer Katwijk, 5 ds. Subana A.dam.
R.K. kerk: Mart.kerkzat. 7,zond. 8.30,10,
11.30 en 12.45; Jozefkerk zat. 7, zond.
8.30, 10 en 11.30.
HOOGMADE - Herv. Gem: 10 hr. Goed
hart Nieuwkoop. R.K. kerk: zat. 7. zond.
10.
DE KAAG - Herv. Gem.: 10 ds. Roos
A.dam. R.K. kerk: zat. 7, zond. 8 en 10.
KATWIJK AAN DEN RIJN: Herv.
Gem.: Dorpskerk 10 ds. Gebraad, 6 ds.
Den Tonkelaar Warmond, Jeugddienst;
Ontm. kerk 10 ds. Heymans 't Harde, 6.30
ds. Boer Katwijk aan Zee. Geref. Kerk:
9.30 ds. v.d. Horst, 5 ds. Vrolijk. R.K.
kerk: zat. 7, zond. 9.30 en 11.15.
KATWIJK AAN ZEE - Herv. Gem.: N.
Kerk 10 ds. Arkeraats, 6 ds. Schuurman;
Oude Kerk 10 profdr. Bolkenstein Zeist,
6 ds. Hovius; Ichthuskerk 10 ds. V. Roon,
5 ds. Vroegindewey; Pniëlkerk 9.30 ds.
Hovius, 6 ds. Vink; Gr. v. Pr.school 10 ds.
Boer; Hoeksteen 10 dovendienst; Over-
duin 2 ds. Baas. Geref. Kerk: Vr.kerk 10
ds. Swierts Maassluis, 5 ds. v.d. Horst;
Tr.kerk 10 ds. Vrolijk, 5 ds. Swierts, Ge
ref. Kerk Vrijg.: 10.15 dienst, 3.30 ds.
Hoff. Geref. Kerk Vrijg. Buiten V.: 8.45
ds. Moggré, 7 ds. Roukema. Chr. Geref.
Kerk: 10 en 5 ds. Van Vuuren Zaamslag.
Geref. Gem.: 10 en 5. Volle Evang. Gem.
(Voorstraat 100): 9.45.
KOUDEKERK AAN DEN RIJN - Herv.
Gem.: 10 ds. Klusener Breukelen, 7 ds.
Wolthaus Aarlanderveen. Geref. Kerk:
10 ds. Nierop, 7 ds. De Vries Rotterdam.
LEIDERDORP - Herv. Gem. en Geref.
kerk: Dorpskerk 10 ds. Knorth; Hoofd-
str. 10 ds. v. Loenen, 6.30 ds. Knorth;
Schepp-kerk 9 en 10.30 ds. Doesburg, 5
ds. Geursen; Leythenrode 10 ds. Lut-
mers; 2 nov. 7.30 oec. avondgebed. Bap
tistengemeente: 10 dienst. R.K. kerk:
zat. 7, zond. 9, 10.30 en 12.
LEIMUIDEN - Herv. Gem.: 9.30 ds.
Eveleens Veessen gez. evang.dienst in
geref. kerk, 7 ds. Molenaar. Geref. Kerk:
9.30 zie herv., 7 ds. Los. R.K. kerk: zat 7,
zond. 7.30, 9.30 en 11.15.
LISSE-Herv. Gem.: Dorpskerk 10 ds. v.
Hoegee te Alphen; Pauluskerk 10 en 7
ds. De Gelder. Geref. Kerk: 10 ds. De Wit,
5 ds. van Santen. Geref. Kerk Vrijg.: 8.45
ds. Snip, 4.30 dienst. Geref. Kerk Vrijg.
Buiten V.: 10.45 ds. Schuurman, 5 dienst.
Chr. Geref. Kerk: 10 en 4.30 ds. Van Dij
ken, 7 ds. v. Dijken, dienst voor iedereen.
Geref. Gem.: 10 en 4, Oud Geref. Gem.:
9.30 en 3. R.K. Kerken: Agatha zat. 7,
zond. 8.30, 10 en 11.30; Poelhuys zat. 7,
zond. 9 en 11.30; Mariak. zat. 7, zond. 8.30,
10 en 11.30; Engelbew. zat. 7, zond. 8,
9.30, 11 en 5.45.
NIEUWKOOP - Herv. Gem.: 9.30 ds.
Bronsgeest, 6.30 ds. Heymans. Geref.
Kerk: 9.30 en 6.30 ds. Nooteboom,
avondmaal. Chr. Geref. Kerk: 9.30
dienst, 2.15 ds. Hamstra. R.K. kerk: zat.
7, zond. 7.30, 9 en 10.45.
NIEUWVEEN - Herv. Gem.. 9.30 ds.
Molenaar, en kand. v.d. Meulen, gez.
dienst, 6.30 ds. Ten Napel Giessen-Ou-
dekerk. Geref. Kerk: 7 ds Versluys
H.woude, zie ook herv. R.K. kerk: zat. 7,
zond. 9 en 11.
NIEUW VENNEP - Herv. Gem.: 9.30 ds.
Koole Den Haag, 7 ds. Goverts. Geref.
Kerk: 9.30 ds. Rang, 4.30 ds Wijngaarden.
Chr. Geref. Kerk: 9.30 en 3 ds. Visser.
R.K. kerk: zat. 7, zond. 9.30 en 11.
NOORDEN - Herv. Gem.: 9.30 prof. dr.
Graafland, 7 ds. Zoutendijk. Geref. Kerk
(Woerdense Verlaat): 10 hr. Koenes
A.dam, 7 ds. Bijleveld Woerden. R.K.
kerk: zat. 7.30, zond. 9 en 10.30.
NOORDWIJK-Herv. Gem.: Voorstr. 10
ds. Jansen, 7 ds. Keuning; Hoofdstr. 9 ds.
Wilschut Dordrecht, 10.30 ds. Keuning, 5
ds. Warnink; De Rank 10 ds. v. Vüet Pa-
pendrecht, 3.30 ds. Arkeraats; Sole Mio 9
dr. Jansen. Geref. Kerk: Vinkenl. 9.30 ds.
Warnink, 5 ds. Bosman; st.kerk 11 ds.
Bosman. Zie verder herv. R.K. kerken:
Binnen zat. 7, zond. 8. 10 en 11.30; Zee
zat. 7, zond. 9.30 en 11; aula Boerenburg
NOORDWIJKERHOUT - Herv. Gem.:
10 ds. Kalkman, 7 interk. opendeur-
dienst, ds. Hemstede, vlootpredikant,
over Aanvaarden"; medew. jongeren
koor uit Santpoort. R.K. kerk. Jozefkerk
zat. 7, zond. 8.30 en 10; Viktor kerk zat. 7,
zond. 9.30 en 11.
OEGSTGEEST - Herv. Gem.: Groene
kerk 10.30 ds. Sasse; Pauluskerk 10 ds.
Ter Linden; Gem.centr. 10.30 ds. v. Ros-
sum Voorburg, 7 ds. Vegter jeugddienst;
Van Wyckerslooth 4.30 ds. Sasse. Geref.
Kerk: 10 ds. Vegter. Geref. Kerk Vrijg.:
10.30 ds. Snip, 4.30 dienst. Geref. Kerk
Vrijg. Buiten V.: 8.45 br, Attema, 4 ds.
v.d. Ber. R.K. kerk: Will.kerk zat. 7, zond.
9,10.30 en 12; Bon.kapel zat. 6.30, zond. 9
en 11. Volle-Evangehegem. (gem.
centr.): 4 hr. v.d. Brugge.
OUD ADE - R.K. kerk: zat. 7, zond. 8.30
en 10.30.
OUDE EN NIEUWE WETERING -
Herv. Gem.: zie herv. Geref. Kerk: 9.30
ds. Lalleman, gez. dienst, 6.30 ds. Bae-
rends te Nieuw Vennep. R.K. kerk; zat 7,
zond. 8, 9.30 en 11.30. Remonstr. Ge
meente: 10 ds. Bloemdaal, Delft.
ROELOFARENDSVEEN - R.K. ker
ken: P. Banden zat. 7, zond. 8,9.30,11 en
12.15; M. Pres. zat. 7, zond. 8, 9.30 en 11.
RIJNSATERWOUDE-Herv. Gem.: 9.30
ds. De Kruijf, 7 ds. v.d. Berg, Eindhoven.
Chr. Geref. Kerk: 9.30 dienst, 2.15 ds.
RIJNSBURG - Herv. Gem.: Grote kerk
9.30 ds. v. Niel, 5 kand. v.d. Weert Nieuw-
Loosdrecht; Bethelkerk 9.15 hr. Vink
Katwijk, 5 ds. v. Niel. Geref. Kerk: Pe-
trakerk 9.30 ds. Damsma, 5 ds. Huisman;
Imm.kerk 9 en 10.30 ds. Huisman, 5 ds.
Wilschut Dordrecht; Mar. kerk 9.30 ds.
Bouma te Noordwijk, 5 ds. Damsma. Ge
ref. Kerk Vrijg.: 10.45 en 7 ds. Zomer (in
herv. Bethelkerk). Chr. Geref. Kerk: 9.30
en 5 ds. De Joode. Evang. Christenge
meente (aula mavo): 10 br. Mosterd Den
Haag, 7.30 evangelisatiedienst, maj.
Verhagen (L. des Heils). R.K. gemeen
schap (aula tuinb.school): zat 7, zond.
10.30.
RIJPWETERING - R.K. kerk: zat. 7.
zond. 7.30, 9 en 10.30.
SASSENHEIM - Herv. Gem.: 9 ds
Kalkman Noordwijkerhout, 10.30 en
6.30 ds. v.d. Meer. Geref. Kerk: 10 ds. v.
Santen, 5 ds. De Witt Lisse. Ned. Prot.
Bond: 10.30 ds. Beekhuis Haarlem. R.K.
kerk: zat. 7, zond. 8, 9.30 en 11.
TER AAR - Herv. Gem.: 10 en 6.30 ds.
Lindenburg. Geref. Kerk: 10 ds. v.d.
Heiden, 6.30 ds. Bezemer. R.K. kerk:
dorp 9 en 12; Langeraar zat. 7, zond. 8.30,
10 en 11.30.
VALKENBURG - Herv. Gem.: 10 ds.
Juckema Scheveningen, 6.30 ds. Bate
laan te Voorschoten, jeugddienst. Geref.
Kerk: 9.30 ds. de Raadt, 6.30 ds. Huis
man. Geref. Kerk Vrijg.: 9.30 ds. Hoff, 3
ds. Gootjes.
VOORHOUT - Herv. Gem.: 10 ds. Bro
kerhof. R.K. kerk: zat. 7, zond. 9,10.30 en
11.45.
VOORSCHOTEN - Herv. Gem. dorps
kerk 10 ds. De Ru Den Haag; Hulp en H.
10 ds. Lentz; aula NH 9.30 ds. De Zeeuw;
kapel Rijndijk 10 ds. Meijering. Geref.
Kerk: 10 ds De Zwart, 7 ds. Mackaay te
Leiden, gemeensch. jeugddienst. Geref.
Kerk Vrijg.: 10.15 en 4.30 ds. Boxman.
R.K. kerken: Laur. kerk. zat. 7, zond. 10
en 11.30; aula NH 11M. Godskerk zat. 7
zond. 8.30 en 10.30.
WADDINXVEEN - Herv. Gem.: Be
thelkerk 9 ds. Verwelii^, 10.30 ds. Roet-
man, 5 ds. Verboom, 6.30 ds. Verwelius;
Hoekst. 9.30 ds. Verboom, 6.30 ds.
Roetman, Immanuelkerk 10 ds. Hulst, 5
ds. Kok R.dam. Geref. Kerk: Kr.kerk 10
ds. Mooy Gouda, 5 ds. v.d. Berg;
Ontm.kerk 10 ds. v.d. Berg, 5 ds. Mooy.
Oud Geref. Gem.: 10 en 6.30. Chr. Af-
gesch. Gem.: 9.30 en 5 ds. Verloop. Volle
Evang. Gem. (Lindengaarde 17a) 9.30 hr.
v.d. Heijden. R.K. kerk: Onmt.kerk zat.
7, zond. 8.45,11.45 en 7; Viktor kerk zat.
7, zond. 10.
WARMOND - Herv. Gem.: 10 ds. Den
Tonkelaar. R.K. kerk: zat. 7, zond. 8.30,
10 en 11.30.
WASSENAAR-Herv. Gem.: Dorpskerk
10 ds. Steenstra, oogstdienst, 4.30 ds.
Kommers te Katwijk aan Zee, 7 ds.
Wiersma; Kievietkerk 10 ds. Wiersma,
oogstdienst; Messiaskerk 10 ds. v. Zan
ten, oogstdienst; Dorpscentrum 9.30 ds.
Tukker. Geref. Kerk: 10 en 5 ds. v.d.
Meulen: Zuid 10 en 5 ds. v.d. Kamp. Ned.
Prot. Bond: 10.30 ds. Werner.
WOUBRUGGE - Herv. Gem.: 9.30 ds.
Blenk, 6.30 ds. De Kruijf Rijnsaterwou-
de. Geref. Kerk: 9.30 en 6.30 ds. Buiten
huis. R.K. kerk: zat. 7, zond. 10.
ZEVENHOVEN - Herv. Gem.: 9.30 ds.
Nicolai, 7 ds. 't Hart, Bodegraven. Geref.
Kerk: 9.30 ds. t Hart, 7 zie herv. R.K.
kerk: zat. 7, zond. 9 en 10.45.
ZOETERWOUDE - Herv. Gem.: 10 ds.
Schoch, oogstdienst, ingebruikneming
gerestaureerde kerk, 1 tot 4 uur bezichti
ging kerk voor iedereen (met muziek).
R.K. kerken: Janskerk zat. 7.30, zond.
9.30; Chr. Dienaarkerk zat. 7, zond. 8.30,
10 en 11.30; Rijndijk Meerburg zat. 7,
zond. 10, 12 en 6.
ZWAMMERDAM - Herv. Gem.: 10 ds.
Mostert, 6.30 ds. v.d. Heiden. Geref.
Kerk: 10 ds. Bezemer, zie ook herv.