Dank zij acties nu
bouwstop Yoorgeest
HANSNEL SELECT
Vergulden Turk
nam afscheid
van verleden
19
te LEIDEN - "Het ergste is het
's middags tussen half
u"1 twee en zes uur. Dan weet
ai je van tevoren al datje vast
komt te staan. Maar het
uu loopt de laatste tijd al uit.
a' Afgelopen week stond ik
üi< om zes uur nog in een file".
NZH-chauffeur J.W. Tanking ri.jdt
NZH wil af
van dubbel
rijverkeer
LEIDEN - De NZH wil dat de
gemeente Leiden terugkomt
op zijn beslissing om het
tweerichtingsverkeer in de
Breestraat definitief te ma
ken. In een brief aan de ge
meente dringt de directie
van de vervoersmaatschap
pij met klem aan deze beslis
sing te herzien.
De NZH wil dat na het herstel
van de Marktenroute wordt
gekozen voor een oplossing,
waarbij het busverkeer
deels of volledig over deze
route rijdt. De vervoers
maatschappij was aanvan
kelijk niet tegen tweerich
tingsverkeer in de Bree
straat, maar is door de in
grijpende vertragingen te
ruggekomen op zijn stand
punt.
De vervoersmaatschappij
vraagt de gemeente ook op
korte termijn maatregelen.
Men wijst erop dat door de
huidige vertragingen extra
mankracht en bussen ingezet
moet worden. Bovendien
gaat de tijdwinst op andere
lijnen - zoals de nieuwe bus
baan Leiden-Katwijk
door de vertragingen in de
Breestraat verloren.
Nog verkrijgbaar:
LEIDEN,
binnen en buiten
de stadsvesten
van Dr. Ir. H. A. van OERLE
De geschiedenis van de stede-
bouwkundige ontwikkeling tot aan
het einde van de gouden eeuw.
Het werk bestaat uit 2 delen
Beschrijving atlas
Prijs 360.-
Een zeer interessant boek voor
allen die zich in algemene zm voor
Leiden en zijn verleden interes
seren
Er komt aeen herdruk Het boek is
uniek Het krijgt t.z t ongetwijfeld
antiquarische waarde
Een uitgave van E. J. Brill, Leiden.
Verkrijgbaar bij alle boekhan
delaren o.a.
BOEKHANDEL DE KLER
Nieuwe Ri|n 45-46
Leiden
LEIDEN - De gevel van een van de
twee paviljoens van Voorgeest
zal zo snel mogelijk worden
dichtgemaakt. Daarna zal er voor
beide paviljoens een bouwstop
worden ingesteld in afwachting
van een wisselpaviljoen. Dit pa
viljoen. dat al is aangevraagd bij
het ministerie, dient om tijdens
de verbouwing van de twee pa
viljoens de pupillen van de zwak
zinnigenafdeling tijdelijk te
huisvesten.
Een en ander is het resultaat van
gesprekken die gisteren zijn ge
voerd tussen de directie van het
psychiatrisch ziekenhuis Ende
geest, wethouder Schoute, de
Vereniging van Ouders Voor
geest en het personeel van de
zwakzinnigenafdeling.
Eerder deze week schreven de ou
ders en het personeel alarmer en
de brieven aan de staatssecretaris
van volksgezondheid, waarin zij
erop aandrongen een einde te
maken aan de "mensonwaardi
ge" toestanden in de twee pavil
joens van Voorgeest.
De pupillen werden volgens de
briefschrijvers de dupe van de
verbouwingswerkzaamheden
aan beide paviljoens, die nu nog
volop aan de gang zijn. Daarbij
liggen zieke pupillen op tochtige
zalen en ontbreken water en toi
letten in de onmiddellijke nabij
heid. Daarom wilde ouders cn
personeel dat de bouw binnen de
kortst mogelijke tijd zou worden
stopgezet en dat er eerst een wis
selpaviljoen zou komen.
Wethouder Schoute erkende giste
ren na afloop van de gesprekken
op een persbijeenkomst dat er
fouten zijn gemaakt. Dat geldt
zowel voor de planning van de
renovatie als voor de werkzaam
heden zelf, waarbij bijvoorbeeld
vergeten is isolatiemateriaal en
plastic aan te brengen.
Op het ogenblik is de oorspronke
lijke gevel van een van de pavil
joens voor een groot gedeelte
verwijderd en is het gebouw af
gesloten door middel van een
houten noodwandje, waar de
wind doorheen suist.
Op de vraag waarom niet met de
renovatie van de Voorgeest-pa
viljoens gewacht is tot er een wis
selpaviljoen was. zeiden de wet
houder en directeur G Mojet van
Endegeest dat de huidige moei
lijkheden niet zijn
"Men heeft zich gewoon op deze
renovatie verkeken", zei de wet
houder. Hij wilde overigens niet
nader uiteenzetten wie hij be
doelde met "men".
Volgens dokter Mojet zijn alle be
trokkenen verantwoordelijk voor
de ongelukkige gang van zaken.
Op de vraag of dan zowel het mi
nisterie als de gemeente en de di
rectie van Endegeest zich op de
eerste bouwfase van de renovatie
(zijnde het aanbrengen van een
nieuwe gevel) hebben verkeken,
bleven de wethouder en dokter
Mojet het antwoord schuldig.
Acties
De renovatie van beide Voorgees
ten heeft inmiddels al heel wat
voeten in de aarde gehad. Oor
spronkelijk was het de bedoeling
dat er twee paviljoens van het
psychiatrisch ziekenhuis zouden
worden gebruikt voor tijdelijke
huisvesting van de zwakzinnigen
gedurende de renovatie van
Voorgeest. Er zouden dan echter
eerst twee nieuwe paviljoens
voor psychiatrie moeten zijn ge
bouwd en dat zou zeker zo'n an
derhalfjaar duren.
Toen omstreeks maart/april het
psychiatrisch ziekenhuis, inclu
sief Voorgeest, in het middelpunt
van de belangstelling kwam te
staan, door o.m. acties van de
werkgroep "Pet met de Z", werd
de renovatieprocedure voor
Voorgeest versneld.
Het ministerie gaf toestemming
voor het tegelijkertijd renoveren
van de twee Voorgeest-pavil
joens en voordat hiermee begon
nen werd. zouden zo*n dertig pu
pillen naar elders worden over
geplaatst. Dat laatste is er niet
van gekomen, omdat er overal
lange wachtlijsten zijn.
Bedenkingen
Wethouder Schoute zei gisteren dat
de gemee"nte er sinds de toe
stemming van het ministerie al
les aan gedaan heeft om een wis-
selpaviljocn op het Endegeest-
terrein te krijgen. Toen dat niet
lukte, is besloten alvas} de eerste
bouwfase uit te voeren. Overi
gens met bedenkingen van de
zijde van het personeel.
De ouders van de pupillen, zo bleek
gisteren, waren onvoldoende
over die eerste bouwfase - het
slopen en vernieuwen van de ge
vel - ingelicht. "Anders had ik me
er zeker tegen verzet", zei voorzit
ter Dekker van de Vereniging van
Ouders Voorgeest.
Het personeel en de ouders hebben
nu gebist dat er eerst een wissel
paviljoen komt. Een noodvoor
ziening voor een beperkt aantal
pupillen wijzen zij af, omdat dan
de aandacht versnipperd wordt.
De kwestie-Voorgeest komt, op
verzoek van het raadslid Pas-
schier (PSP), waarschijnlijk a.s.
donderdag ter sprake tijdens een
vergadering van de raadscom
missie gezondheidszorg.
RECLAME 3
Alle specialisten van Hansnel Reclamemakers staan t
beschikking van Hansnel Select.
Specialisten op het gebied van Marketing, Media,
Drukwerkinkoop, Onderzoek...
Hansnel Select is dus toch een full service bureau.
Bel eens.
Zwanenzijde 3, Leiden. 071-210814.
ZATERDAG 28 OKTOBER 1878
nog op de Steenstraat, een rustige
maandagmorgen, dus er kan
doorgereden worden. „Dat is" -
zegt hij - "s middags wel anders.
Het gebeurt dat je hier al vast
staat. Dan is het één file tot aan de
Breestraat. Ben je eenmaal bij de
lichten dan moet je soms vier
keer op groen wachten tot je door
kunt rijden".
Behoedzaam manoeuvreert hij de
Breestraat in, grote draaibewe-
gingen aan het stuur en de aan
dacht vast op de rechterbuiten-
spiegcl. De bus zwenkt moei
zaam de hoek om, hij komt ruim
te te kort. Tankink: „Je moet ont
zettend oppassen voor de fiet
sers. Ik moet ze allemaal voor la
ten gaan, anders komen ze in de
knel. Het is hier gewoon te
nauw". Eenmaal in de Breestraat
Door
Kees van der Malen
lijkt er meer ruimte. Totdat de
eerste fout geparkeerde autos
opdoemen. Tankink begrijpt dat
niet en kan zich er ook kwaad
overmaken- „Die gaan zomaar op
de rijweg staan en de politie doet
niets. Op sommige plaatsen staan
de autos voortdurend fout". Wijst
op een autod ie brutaalweg op de
rijbaan is gezet, een uur later staat
hij er nog. Zonder bon.
"Dat kan toch niet. Laatst stond de
bushaven bij het stadhuis vol met
geparkeerde autos. Kom je eraan,
heb je eenvoudig geen ruimte om
je passagiers in en uit te laten
stappen. Dus stopte ik op de rij
baan en stond het verkeer voor en
achter me binnen de kortste ke
ren vast.
Geïrriteerd
Komt er politie aan, met veel mis
baar: „Wat doe je nou", riepen ze
„Ik kon er niet bij", zeg ik. Waren
die autos inmiddels al weg. Dan
krijg je ook nog eens de schuld.
Tankink: „Dat is niet leuk als je
voortdurend vast staat in de
Breestraat. Er zijn wel passagiers
die begrip hebben, maar dat is
maar een enkeling De meesten
niet. dat is ook wel te begrijpen,
maar de chauffeur krijgt het over
zijn hoofd".
Inmiddels is hij met de bus weer
terug aan het station. Bij de hal-
techefs wacht al een nieuwe on
verwachte rit. In de kantine zitten
wachtende chauffeurs bij elkaar.
Het gesprek gaat over de Bree
straat: ..Ik kwam uit Leiderdorp,
dat ging lekker vlot, tot ik in de
Breestraat kwam. Zat daar vijf
tien minuten vast" „Heb je nog
geluk gehad, vorige week was het
nog erger", reageert een collega-
Tankink: „Ja de Breestraat is het
gesprek van de dag. Iedere chauf
feur heeft er tenslotte mee te ma
ken. Dus dat blijft je wel bezig
houden.
s Middags rijden we nog eens door
de Breestraat, het is al drukker.
De bus baant zich langzaam een
weg. fietsers laveren behendig
maar gevaarlijk tussen het auto-
en busverkeer door. We staan
snel stil, een fout geparkeerde au
to blokkeert dr weg. Tankink
vanachter het stuur: „Als je dat
nou steeds hebt, raak je toch geïr
riteerd".
Even later moet hij uitwijken, twee
bussen kunnen elkaar niet meer
passeren: „Kijk dan ga ik naar
rechts, maar dat kan eigenlijk
niet, want dan druk ik de fietsers
op de stoep. Dat is toch levensge
vaarlijk als je zo moet rijden".
Trmr—
Afhaken
LEIDEN - De Turk is nu een kip.
t "In den Vergulden Turk" heet
r voortaan "Wienerwald". Maar of
i die naam, voor meerdere genera
ties Leidenaars een begrip, nu
ook zomaar uit het spraakge
bruik zal verdwijnen, is op zijn
minst twijfelachtig. Meer dan
zestig jaar zat de Turk gebijteld
aan de Breestraat. Maar niet zo
gebeiteld dat de druk van het
grootwinkelbedrijf V D kon
worden weerstaan. Op vijftien
oktober'1962 verhuist de Turk
naar de Steenstraat om daar de
plaats in te nemen van ,,'t Schut
tershof'. De ruimte aan de Bree
straat wordt in beslag genomen
door V D. Alleen het beeld
houwwerk in de nok, de buste
van een Turk omgeven door de
figuren van Neptunis en Mercu-
rius met daarnaast een angora- of
kameelgeit, herinnert nog aan
"deTurk" op die plek. Nu. zestien
jaar later is het nog de enige her
innering, want ook "de Turk" op
de Steenstraat is niet meer.
Jongstleden maandag opende de
Leidse Wienerwald zijn poorten.
Wienerwald is een wereldwijde
organisatie met in totaal 840 res
taurants, maar ook hotels, een fi
nancieringsmaatschappij, eigen
opleidingen, een onroerend goed
maatschappij, inkooporganisatie
en inrichtingsbedrijf. Wiener
wald is opgericht door de Oosten
rijker Friedrich Jahn die zijn eer
ste restaurant in 1955 in München
vestigde. De formule: een Oos
tenrijkse inrichting en kip. Er
gaan vijftienmiljoen kippen per
jaar door bij Wienerwald. Maar de
Het interieur van "Wienerwald" aan de Steenstraat. Een kopje koffie
kost er anno 1978 f 1,4 5. een glas bier f 1,60een glas franse cog nacf 4,50.
en dimdl-meisjes op de koop toe.
ervaring leert dat het gevaarlijk is
je op één produkt vast te leggen,
en daarom zitten er nu ook
schnitsels en steaks in het pak
ket. Onderdeel van de formule is
ook het zich, wat de prijzen be
treft, richten op de middenmarkt
en de grote dienstvaardigheid die
van het bedienend personeel
wordt verlangd.
Algemeen directeur van Wiener
wald in Nederland, de heer Bo
gaard t „Voor ons is elke klant
van harte welkom, of hij nu veel
of weinig te verteren heeft. Je ziet
vaak in restaurants dat er een
apart gedeelte is voor mensen die
alleen maar een uitsmijter of
brood met kroket willen eten. Dat
vinden wij discriminatie van die
klant. Wij gaan ervan uit dat een
restaurant voor iedereen toegan
kelijk is. Onze gasten lopen qua
Het interieur van "In den Vergulden Turk" in de Breestraat. Een kopje
koffie kostte er anno 1900 vijftien cent,een glas bier enveneens, een glaasje
cognac dertig cent.
"Gelegen aan den tram"en "rijtuigen disponibel": vergane glorie kortom.
inkomen uiteen van ietsje bene
den modaal tot tachtig a negen
tigduizend per jaar".
Het pand aan de Steeristraat heeft
in verband met de Wiener-for-
mule een totale verbouwing on
dergaan, aan de binnenkant wel
te verstaan. Een praktischer in
deling, met meer zitplaatsen, en
een Oostenrijks aanzicht zijn het
gevolg. Ook het (bedienend) per
soneel heeft een ander gezicht
gekregen: serveersters in dirndl-
kledij.
Bedrijfsleider Van der Zeeuw: „De
Turk was veel meer gericht op het
oudere publiek. Het was een ge
vestigde zaak. Een stuk historie
in Leiden weliswaar, maar hij
werd altijd met een bepaalde
groep mensen in verband ge
bracht. En die groep was te klein
om op te draaien. We willen de
proffessor graag hier hebben,
maar ook de gewone man. Je
kunt het jammer vinden dat de
Turk er niet meer is, maar het was
geen haalbare kaart meer".
Bogaardt „Je kunt je door je geves
tigde naam blijven richten op een
marktsegment dat uitstervende
is. Je kunt de zaak sluiten als de
laatste stamgast overleden is. Je
kunt ook op tijd meegaan, en je
blikveld verruimen. Ik moet toe
geven dat dit vrij rigoreus is, het
is een soort afscheid van het ver
leden".
Het pand aan de Steenstraat is nog
steeds eigendom van de sociëteit
Amecitia. Die verhuurde het be
nedengedeelte 24 jaar geleden
aan de Oranjeboom Brouwerijen
en sindsdien hebben er eafé-res-
taurantsbedrijven ingezeten. De
Oranjeboom Brouwerijen zijn
opgegaan in Skoll, die nu samen
met Wienerwald de exploitatie
van dit restaurant doet (fifty-fif-
ty). Huurder is "In den Vergulden
Turk B.V.".
De heer Van der Zeeuw is als be
drijfsleider in dienst van Mahoco
B.V., een dochtermaatschappij
van Skoll, die de managing van
horecabedrijven doet.
Nou dan raak je wel goed geïrri
teerd".
De verkeerssituatie in de Bree
straat leidt onder de buschauffe-
rus tot grote irritatie. Tankink:
„De mensen zijn gespannen. Er
zijn er al bij die niet meer over de
Breestraat willen rijden. Geef mij
maar lijn negentig of zestig, dan
hoef ik niet meer door de binnen
stad. zeggen die dan."
Tanking moet die maandag inval
len voor een zieke collega, dat
komt die dag vaker voor. Hij ver
telt: „Sinds vrijdag zijn er al der
tien collegas ziek. Dat is niet
normaal, de helft van de stadsnt-
ten wordt gereden door chauf
feurs van andere lijnen".
Hij vervolgt: „We hebben nog nooit
Kijk hoe gaat dat dan. kom je bij het
station, heb je eigenlijk rusttijd,
maar je bent al tien minuten te
laat en er staan reeds dertig tot
veertig mensen. Dan ga je maar
weer door. Maar dat hou je niet
voortdurend vol. Er zijn chauf
feurs die zeggen, ik moet straks
afhaken, ik houd het niet meer
vol".
Volgens Tankink is de beslissing
van de gemeente om definitief
tweerichtingsverkeer in de Bree
straat in te voeren bij de chauf
feurs hard aangekomen: „Kijk
iedereen wist dat er wat aan de
Marktenroute moest gebeuren.
Dat accepteer je, het is tenslotte
tijdelijk. Maar nu het zo blijft,
kijk je er anders tegen aan. Dan
denk je, dat is niet vol te houden
De buschauffeur staat van alle kan
ten onder druk. Hij zit met zn
knellende dienstregeling die hem
weinig tijd geeft, het chaotische
verkeer dat zijn bus weinig ruim
te laat en morrende passagiers,
die hem zelf weinig plezier be
zorgen.
De chauffeur in een moeilijke bocht, grote draaibewegingen en weinig ruimte.
zoveel zieken gehad als dit jaar.
De Breestraat speelt daar een
belangrijke rol in. Het is de druk,
die op de mensen uitgeoefend
wordt, die wordt steeds groter.
Het vreet aan je als je er iedere
dag weer door moet
.Nee" - beklemtoont Tankink- "je
neemt het er niet makkelijk van.
Dat is jui st het erge. Het laat nie
mand los. In werkelijkheid wil
iedere chauffeur op zijn dienstre
geling blijven rijden. Maar wat
gebeurt er dan, je verliest je rust
tijd. Je hebt de tijd niet om een
kop koffie te drinken of naar het
toilet te gaan."
