Sarkis: Burgers
snel ontwapenen
Ruzie België
duurt voort
Zambia krijgt Engelse wapens
nrnmflm?
Indrukwekkend
akkoord tussen
Syrië en Irak
REFERENDUM
IN SPANJE
Persvrijheid
en de Unesco
Regeringsleiders praten
Ambitieus plan voor Libanon
Staking
kost
levens
Aanslagen
en onlusten
Na Rhodesische aanvallen
in Iran
Man doodt
vier mensen
VRIJDAG 27 OKTOBER 1978
BEIROET-JERUZALEM (GPD) -
Syrië en Irak, landen die gedu
rende twaalf jaar de grootste vij
anden in de Arabische wereld
zijn geweest, hebben zich ver
zoend. Gisteren bereikten de Sy
rische leider Assad en de Iraakse
president Al Bakr na drie dagen
onderhandelen een akkoord dat
er op papier zeer indrukwekkend
uitziet, maar waarvan afgewacht
moet worden hoe het in de prak
tijk zal werken.
Het akkoord behelst het in het le
ven roepen van een comité be
staande uit Syrische en Iraakse
regeringsfunctionarissen en
voorgezeten door beide presiden
ten. Het comité moet wederzijd
se, alsmede alle politieke, militai
re, economische en culturele
banden tussen beide landen re
gelen en versterken.
Het akkoord zelf mag dan inhou
delijk niet zo indrukwekkend
zijn, het feit dat het afgesloten
werd, is van bijzonder groot poli
tiek belang. Het betekent dat Sy
rië en Irak - beide landen worden
geregeerd door rivaliserende
vleugels van de Baath-partij -
hun ideologische geschillen on
dergeschikt gemaakt hebben
„het bestrijden van het gevaar dat
de Arabische natie, haar waar
digheid, soevereiniteit en toe
komst bedreigt", zoals het com
muniqué het omschrijft. Dit slaat
op de politieke aardverschuiving
die er in de Arabische wereld
heeft plaatshad na de Camp Da-
vid-akkoorden en het directe ge
volg daarvan: een afzonderlijke
Egyptisch-Israëlische vrede.
De Syrisch-Iraakse toenadering be
tekent een belangrijke verande
ring in de politieke verhoudingen
in het Midden-Oosten. Saoedie-
Arabië - dat grote financiële in
vloed kan uitoefenen op Syrië -
zal de toenadering tussen Bagh
dad en Damascus alleen dan
toejuichen wanneer een en ander
geen toeneming van de Sowje-
trussische invloed in de regio zal
inluiden.
Voor Egypte komt de Syrisch-
Iraakse liefdesverklaring als een
verrassing en als een gevaarlijke
versterking van het anti-Sadat-
front in de Arabische wereld.
Samenwerking
In Israëlische militaire kringen
maakt men zich uitermate be
zorgd over een mogelijke militai
re samenwerking tussen Syrië en
Irak. Israëlische militaire des
kundigen zijn er steeds vanuit
gegaan dat de Arabische landen
zonder de actieve deelneming
van Egypte geen oorlog tegen Is
raël kunnen voeren. Met name
Syrië werd daartoe niet in staat
geacht.
Die situatie verandert echter als
Irak troepen naar de Golan-hoog-
ten kan sturen om de Syrische
eenheden daar te versterken. De
toestand is nu zo dat Syrië één
divisie in Libanon heeft, drie op
de Golan en één aan de grens met
Irak. Irak op zijn beurt beschikt
over twaalf divisies. Bij een mili
taire samenwerking met Syrië
kunnen er daarvan vier of vijf
worden ingezet op de Golan.
Aangezien het Iraakse leger over
zo'n duizend voertuigen (van
Duitse makelij) beschikt om
tanks te vervoeren, kunnen ze in
vrij korte tijd - drie of vier dagen -
een grote troepenmacht vanuit
Irak naar de Golan overhevelen.
Daardoor zou Israël tegenover
zo'n acht divisies komen te staan.
Militaire experts geloven dat Irak
in geval van agressieve plannen
een alternatief kan zijn voor
Egypte, zodat Syrië met actieve
Iraakse steun een militaire optie
tegen Israël houdt.
In de Jom-Kippoeroorlog van 1973
nam Irak in beperkte mate deel
aan de strijd. Een Iraakse divisie
werd toen op de Golan ingezet,
maar binnen korte tijd geheel in
de pan gehakt, aangezien het sol
daten van mindere kwaliteit wa-
Israëlische militaire experts gelo
ven dat Irak nu sneller en effec
tiever aan een eventuele oorlog
kan meedoen, omdat dat land nu
geen rekening hoeft te houden
met moeilijkheden met Iran en
de Koerden, Zoals in 1973.
Premier Van Agt.
DEN HAAG (GPD) - Premier Van
Agt brengt 2 december, twee da
gen voordat in Brussel de laatste
Europese Raad van dit jaar
plaatsheeft, een bezoek aan zijn
Westduitse collega Helmut
Schmidt. De bondskanselier
heeft Van Agt al in juli uitgeno
digd voor een uitvoerig privè-ge-
sprek. Aanleiding voor deze uit
nodiging was toen de botsing die
zich op 7 juli tijdens de Euro-top
in Bremen had voorgedaan tus
sen de kleine EG-landen, vooral
Nederland, en de grote, met name
de Bondsrepubliek Duits
land.
Van Agt en minister Van der
Klaauw (buitenlandse zaken) wa
ren verontwaardigd omdat
Schmidt en de Franse president
Giscard d'Estaing hun plan voor
een Europese Monetaire Sa
menwerking (EMS) ruim voor
„Bremen" met de regeringen van
de andere grote EG-landen had
den doorgesproken, dit wil zeg
gen met Groot-Brittannië en Ita
lië. De Beneluxlanden, Ierland en
Denemarken waren alleen op de
valreep ingelicht. Na de woor
denwisselingen over deze „dis
criminatie" van de kleine landen,
trachtte Schmidt Van Agt te sus
sen door hem voor te stellen op
korte termijn „alles eens uit te
praten".
Bij de intronisatie van paus Johan
nes Paulus I, op 3 september, za
gen Schmidt en Van Agt elkaar
weer. Daar werd de afspraak ge
maakt voor het gesprek van 2 de
cember dat - een gebaar op zich
van de kant van de bondskanse
lier - wordt gehouden in Kleef,
vlak bij de Nederlandse grens. De
beide regeringsleiders zullen in
Kleef algemene politieke
problemen bespreken, zo vertel
de de woordvoerder van Van Agt
gisteren. Daarbij zal ongetwijfeld
ook de EMS zijn, waarover twee
dagen later, tijdens de Euro-top
in Brussel, een beslissing moet
worden genomen.
Politieke kringen in Den Haag
verwachten dat premier Van Agt
het gesprek met Schmidt alléén
zal willen houden, zonder minis
ter Van der Klaauw.
Bondskanselier Helmut Schmidt.
MADRID (GPD) - Premier Suarez
wordt de eerste premier na het
referendum over de grondwet.
Binnen 30 dagen na de volks
stemming moet premier Suarez
kiezen of hij aan wil bhj ven of dat
hij zijn ontslag aan koning Juan
Carlos aanbiedt, waarop de vorst
LONDEN (AFP) - Als gevolg van
de staking van technisch perso
neel in de Britse ziekenhuizen
zijn „ten minste 30 mensen" om
het leven gekomen, aldus het
dagblad .Daily Telegraph' dat
„medische deskundigen" aan
haalt.
Ht hogere technische personeel
legde een maand geleden het
werk neer omdat het vaak minder
blijkt te verdienen dan het lagere
personeel. De stakers eisen een
algemene produktiviteitstoeslag
vanlöpctomde achterstand in te
halen. De minister van volksge
zondheid David Ennals verze
kerde echter gisteravond nog
eens dat er geen sprake kan zijn
van een dergelijke toeslag die het
loonbeleid van de regering zou
doorkruisen. Het socialistische
kabinet van James Callaghan
heeft voor loonsverhogingen een
plafond van 5 pet vastgesteld ter
beteugeling van de inflatie.
algemene verkiezingen
zal afkondigen. Als Suarez als
premier wil aanblijven, zal hij
binnen deze termijn van 30 dagen
door middel van het aanbieden
van een regeringsprogramma het
vertrouwen moeten winnen van
de Tweede Kamer.
Dit is de inhoud van een toege
voegde bepaling aan de grond
wettekst, die in de nacht van
woensdag op donderdag defini
tief werd vastgesteld door de ge
mengde grondwetscommissie
van Tweede- en Eerste-Kamerle-
den. De premier blijft, teneinde
een machtsvacuüm te voorko
men, in functie totdat hij een
keuze heeft gemaakt. Maar hij
kan, evenals het huidige parle
ment, niet langer aanblijven dan
tot 18 juni 1981. De regeringspar
tij Unie van het Democratisch
Centrum zal erop aansturen dat
de minister-president het ver
trouwen van de Tweede Kamer
vraagt. Voor deze vertrouwens-
stem is de absolute meerderheid
van de Tweede Kamer - de helft
plus een van alle kamerleden -
nodig. Premier Suarez, die de
sympathie geniet van de com
munisten, kan op een overwin
ning rekenen, want de Unie van
het Democratisch Centrum en de
communisten vormen te zamen
een meer dan absolute meerder
heid in de Tweede Kamer.
De tekst van de nieuwe democrati
sche grondwet wordt dinsdag
zowel in de Tweede als Eerste
Kamer goedgekeurd. De stem
mingen in de beide Kamers, die
los van elkaar geschieden, zullen
in het openbaar verlopen. Na de
goedkeuring van de grondwet
door de Kamer, zullen alle parle
mentsleden volgens de traditie
van de eerste liberale grondwet,
die in 1812 te Cadiz werd afge
kondigd, hun handtekening on
der het grondwettelijk document
zetten.
Een grote chaos groeit in de
straten van de Franse hoofd
stad Parijs waar de vuilnis
mannen al dagenlang in sta
king ziin.
Deze FOTO is genomen recht te
genover het befaamde restau
rant "Brasserie Lipp" op de lin
ker oever van de Seine.
Heel Frankrijk heeft te lijden
onder stakingen die zijn gericht
tegen de politiek van premier
Barre. Deze wil de inflatie be
teugelen en de werkloosheid te
rugdringen, waartoe hij een
aantal rigoreuze maatregelen
heeft genomen.
De plannen zouden niet doel
treffend genoeg zijn.
BEIROET (GPD) - De Libanese regering wil de talloze,
zeer zwaar bewapende partij- en privé-legertjes in het
land ontwapenen en de Palestijnse aanwezigheid in het
land aan banden leggen. Verder moet iedereen die met
Israël heeft samengewerkt voor de rechter worden ge
bracht. Ook moet het leger worden gereorganiseerd en
een nationale politieke verzoening op gang worden ge
bracht.
Afwachtend
Hoewel de reacties van de Libanese
politici van links en rechts op de
regeringsplannen kritisch af
wachtend genoemd moet wor
den, zijn de reacties in de pers po
sitief.
De leider van de moslim-linkse Li
banese samenwerking, Walid
Joemblatt, merkt op dat de rege
ringsplannen totaal voorbij gaan
aan de politieke oorzaken van de
Libanese crisis. Al twee jaar lang
probeert de regering vergeefs het
veiligheidsprobleem op te lossen
zonder ertoe te komen de werke
lijke oorzaken, namelijk politiek
confessionalisme en de sociaal-
economische wanverhoudingen
tussen moslims en christenen,
aan te pakken.
Op deze manier wil de Libanese re
gering in twee weken tijd de cri
sis in het land oplossen. Gezien
deze korte termijn die voor het
ambitieuze plan is uitgetrokken,
maken de goed bedoelde voor
nemens van president Sarkis de
indruk niet haalbaar te ziin. Voor
het inzamelen van de wapens van
de legertjes heeft de regering
twee instanties op het oog die po
litiek gezien erg moeilijk liggen
in Libanon: de voornamelijk uit
Syriërs bestaande Arabische
vredesmacht en het geregelde
Libanese leger.
De Syrische vredesmacht is in
moslim-West-Beiroet inmiddels
begonnen met uitvoering van de
Libanese regeringsplannen: 70
gewapende burgers werden gear
resteerd. De christen-rechtse le
gertjes trekken zich van het wa
penverbod weinig aan; de meer
extremistische elementen onder
hen proberen in christelijk Oost-
Beiroet, ondanks het drie weken
oude bestand, de spanning erin te
houden door onregelmatig vuur
van sluipschutters.
BRUSSEL (GPD) - Met de ver
wachte overweldigende meer
derheid heeft de overgangsrege
ring van premier Paul vanden
Boeynants gisteren het vertrou
wen gekregen van de Belgische
Kamer van Afgevaardigden. Het
kabinet zal over enkele weken
weer aftreden, na de voorberei
ding van een grondwetsherzie
ning. Daarna gaan de Belgen naar
de stembus om een nieuw parle
ment te kiezen.
Over de grondwetsherziening, de
belangrijkste taak dus voor de
jongste Belgische regering, zijn
de partijen die het kabinet onder
steunen het overigens nog niet
eens. De meningsverschillen tus
sen Vlaamse en Waalse christen
democraten en socialisten, als
mede de Vlaamse Volksunie en
het Brusselse FDF draaien vooral
om de vraag in hoeverre Brussel
een zelfstandig gewest moet
worden naast Vlaanderen en
Wallonië.
De coalitiepartijen bevestigden
hun trouw aan het zogenaamde
Egmont-akkoord, dat voorziet in
een hervorming van de Belgische
staat in federalistische zin. De
Vlaamse CVP wil echter bepaal
de concessies aan de Franstalige
meerderheid in Brussel terug
draaien. Het gaat hierij vooral om
het Vlaamse bestuur in het rand
gebied rond Brussel, waar de
Franstaligen hun invloed willen
uitbreiden.
Enig opmerkelijk geluid tijdens
het debat over de regerings
verklaring van Vanden Boey
nants was de ondubbelzinnige
manier waarop de CVP zich stel
de achter de vorige week afgetre
den premier Leo Tindemans. De
populaire CVP-politicus forceer
de een kabinetscrisis nadat de
samenwerking in zijn kabinet
was stukgelopen op een muur
van onderling wantrouwen. Uit
het debat van gisteren bleek dat
dit wantrouwen onverminderd
voortbestaat.
Palestijnen
Christen-rechts heeft ook kritiek.
De ultra-conservatieve oud-pre
sident Chamoun vraagt zich af of
het ontwapeningsplan ook slaat
op de zeer goed bewapende Pale
stijnse guerrilla-organisaties in
het land. Het regeringsplan roept
inderdaad op tot verminderde
Palestijnse gewapende presentie,
in overeenstemming met eerdere
akkoorden tussen de Libanese
overheid en de Palestijnse be
vrijdingsorganisatie PLO, maar
niemand in Libanon gelooft dat
de Palestijnen zich zullen laten
ontwapenen of "hergroeperen"
juist op een moment dat hun poli
tieke toekomst hoogst onzeker is.
De Camp David-akkoorden sluiten
een eventuele terugkeer van de
400.000 zeer roerige Palestijnen
uit Libanon naar welk deel van
Palestina dan ook, uit. Boven
dien wordt hun politieke spreek
buis, de PLO, door Carter, Sadat
en Begin genegeerd.
JOHANNESBURG (GPD) - Begin
volgende week zullen de eerste
Engelse wapens, bestaande uit
anti-vliegtuigraketten, radar-in
stallaties en luchtdoelgeschut, in
Zambia aankomen. Daarna zul
len ook gisteren militaire advi
seurs naar Loesaka vliegen om de
installaties op te bouwen en
Zambiaanse soldaten op te lei
den. Dit werd donderdag in de
Zambiaanse hoofdstad bekend
gemaakt
Het Engelse wapenmateriaal kan
alleen maar voor defensieve
doeleinden gebruikt worden,
menen experts. De leveranties
zijn een gevolg van de aanvallen
van Rhodesische commando
troepen en straaljagers op ver
scheidene guerrilla-bases van
Joshu Nkomo's leger, waarbij
volgens Rhodesische berichten
minstens 1500 mensen gedood
werden.
Rhodesische strijdkrachten vielen
vorige week bij verrassing kam
pen aan van het Patriottisch
Front in Zambia en in Mozambi
que, daarbij het burgerlijke en
militaire luchtverkeer lamleg-
gend.
Waarnemers in Loesaka stellen
zich de vraag waarom het Zam
biaanse leger geen gebruik heeft
gemaakt van de reeds eerder door
Engeland geleverde wapens voor
het bestrijden van luchtaanval
len. Sommigen menen dat Zam
bia deze wapens verwaarloosd
heeft, zodat zij onbruikbaar wa
ren, en ook niet de soldaten heeft
die deze moderne wapens kun
nen bedienen. Sommige diplo
maten menen ook dat de Engel
sen thans met spoed wapens en
adviseurs leveren, omdat Zam
bia's president Kaoenda ge
dreigd heeft dat hij anders de
Sowjet-Unie om hulp zal vra
gen.
Ook zal Londen grotere economi
sche hulp aan Zambia verlenen,
dat feitelijk over geen buiten
landse gelden meer beschikt en
nu al maanden met enorme eco
nomische problemen kampt. Dit
was ook een van de redenen dat
president Kaoenda onlangs be
kendmaakte dat de spoorweg
verbinding met Rhodesië en
Zuid-Afrika via de Sambesi-ri-
vier weer heropend zal worden.
De goederentransporten vanaf
East-London zijn sindsdien on
onderbroken onderweg.
Intussen is Joshua Nkomo naar
Moskou vertrokken om daar, al
dus goed ingelichte bronnen, de
Sowjet-Unie te vragen zijn guer
rillatroepen met raketten uit te
rusten, die ter bestrijding van de
Rhodesische luchtmacht zouden
moeten dienen. Ook Julius Nye-
rere, president van Tanzania,
doet pogingen om Russische wa
pens voor de guerrillastrijd-
krachten van Robert Moegabe,
die hoofdzakelijk in Mozambique
zijn gestationeerd, te krijgen.
Moegabes soldaten hadden tot
nog toe alleen de beschikking
over Chinese wapens. Nyereres
meent dat de levering van Russi
sche wapens aan beide groepe
ringen van het Patriottisch Front
uiteindelijk tot een betere ver
standhouding en tot eenwording
zal leiden.
Nyerere doet ook pogingen om de
frontlijnstaten voor een nieuwe
topconferentie, dit weekeinde, in
Dar-Es-Salaam bijeen te krijgen.
Na de opening van de Rhodesi
sche grens waren de betrekkin
gen tussen hem en Kaoenda af
gekoeld. Blijkbaar ziet hij nu na
de Rhodesische aanvallen een
nieuwe mogelijkheid om de een
heid tussen de frontstaten te her
stellen.
TEHERAN (DPA) - In de Zuidi-
raanse stad Jahrom is gisteren de
hoofdcommissaris van politie,
Tasoadi, bij een aanslag doodge
schoten. Het hoofd van de krijgs
raad, generaal Ahmad Nad var,
werd door schoten ernstig ge
wond, zo meldt het Iraanse pers
bureau Pana.
De officieren hadden een plechtig
heid ter gelegenheid van de 59ste
verjaardag van de Sjah bijge
woond. De dader ontkwam. In
Teheran zijn woensdag en giste
ren bij ongeregeldheden tenmin
ste zeven mensen om het leven
gekomen.
Volgens de bladen "Ettelaat" en
"Kayhan" was voor het eerst door
de demonstranten in hun strijd
met politie en militairen gebruik
gemaakt van geweren.
In Teheran hebben gisteren dui
zenden jongeren, gekleed in
zwarte hemden, getracht de ter
reinen van de universiteit te her
overen. Grote aantallen soldaten
beletten dit. Tegen het midda
guur waren de menigten ver
spreid.
In de stad Chorramabadand Sjare-
za zijn woensdag en gisteren vier
personen gedood onder wie een
politieman.
De sjah heeft gisteren in zijn paleis
te Golesan zijn verjaardag ge
vierd, dit jaar op ongewoon sobe
re wijze.
PARIJS (AP/DPA/UPI) - De
directeur-generaal van de
Unesco, Amadou Machtar
M'bow, heeft gister gezegd
dat er geen bijbedoelingen
kleven aan de campagne van
de Unesco de wereld-persor
ganisaties aan te moedigen te
helpen bij de strijd tegen
oorlogvoeren, racisme en
apartheid.
De Unesco is de VN-organisatie
voor onderwijs, wetenschap
pen en cultuur, en is geves
tigd in Parijs.
M'bow, die sprak aan de voor
avond van een debat van vijf
weken op de algemene confe
rentie der Unesco, zei dat zijn
organisatie geen voorstander
is van sterkere invloed van
regeringen op de pers, op in
ternationaal zowel als natio
naal vlak.
"De Unesco is steeds voorstan
der geweest van absolute
vrijheid van nieuwsgaring en
vrijheid voor de journalis
ten", aldus de directeur-ge
neraal die afkomstig is uit de
Afrikaanse staat Senegal.
De Unesco, zei hij, wil bijdragen
tot het bereiken van een
"nieuwe economische we
reldorde" en in dit verband
stelde hij voor dat de huidige
definitie van mensenrechten
ook kon worden uitgebreid
tot het omvatten van econo
mische, sociale en culturele
rechten.
M'bow verklaarde dat hij een
nieuw procedure trachtte te
vinden tot het bezien van de
mensenrechten.
De Westelijke landen zullen in
alle wezelijke artikelen over
de media-verklaring zoals die
door Unesco-directeur
M'bow op de Parijs conferen
tie zijn voorgelegd wijzigin
gen voorstellen omdat zij
daarin een gevaar voor de
vrije berichtgeving en een
"deur naar censuur" zien. Dit
verluidde gisteren in deelne
merskringen op de 20ste al
gemene conferentie van de
Unesco. Zo willen zij het
voorstel voor "correcte, ob
jectieve, evenwichtige en
volledige" berichtgeving in
het ontwerp gewijzigd zien in
de algemene basisregel "vrije
stroom van informatie".
Het eigenlijke debat over de
media moet 13 november be
ginnen. In de wandelgangen
proberen de westelijke lan
den, waartoe 25 van de 144
lidstaten behoren, andere
delegaties voor hun stand
punt te winnen.
WEST-BROMYVICH (UPI/REU-
TER) - In Midden-Engeland
heeft gisteravond een nog onbe
kende man vier mensen doodge
schoten en vijf ernstig gewond.
De dader die gewapend was met
een jachtgeweer en een automa
tisch pistool, drong eerst in
YVest-Bromwich een huis binnen
waar hij een echtpaar en een
zoon doodschoot en een dochter
ernstig verwondde. Nadat hij
elders in de plaats nog drie men
sen had gewond, reed hij naar
het 30 km verder gelegen Nunea
ton. Bij een benzinestation
doodde hij daar een vrouw, ter
wijl hij haar echtgenoot ernstig
verwondde. Daarna verdween
hij.
