Talenkwestie binnen EG wordt opgerakeld
[PUBLIEK
Hartewens
van Odilia:
kinderboeken
illustreren
U1W1M
BURGEMEESTER GAAT IN
DE BOLLEN WERKEN...
Kleine talen dreigen naar het tweede plan te worden verwezen
WOENSDAG 25 OKTOBER 1978
Als het mogenlijk zou
zijn geweest alle stem
geluiden die „het lucht
ruim hebben gekozen"
op geluidsbanden vast
te leggen en men zou nu
de banden terug spelen
van Noord wijk, dan zou
de stem van Herman
Caspers er naar ver
houding ontzettend
veel op voorkomen.
Met name de afgelopen
veertig jaar.
Erg verwonderlijk is dat niet.
Vanaf 1938 vertolkt Herman
Caspers in de badplaats de rol
van dorpsomroeper, al houdt
hij er dan een andere stijl op
na dan zijn voorganger en
collega Dorus Janson, die tot
1950 aan het woord is ge
weest.
Blikken schotel
•Janson ging te voet door het
dorp, kondigde zijn komst
aan door op een blikken scho
tel te slaan en liet dan luid en
duidelijk zijn mededelingen
over straat schallen. Caspers
daarentegen behoort tot de
generatie gemotoriseerde
dorpsomroepers, die voor dit
werk de auto prefereren bo
ven de benenwagen en hun
beperkte stemgeluid aan
kracht doen winnen door ge
bruik te maken van een ge
luidsinstallatie.
Herman Caspers was in 1938
één van de eersten in Neder
land die over zo'n ingebouw
de auto-installatie beschikte.
Die nam toen wel heel wat
meer ruimte in beslag dan
vandaag aan de dag het geval
is. Om aan voldoende stroom
voor de versterker te komen
draaide toen in de kattebak
van de auto een lijvig aggre
gaat, dat Caspers speciaal uit
Amerika over had laten ko
men. Nu zit alles gecompri
meerd in een paar recht-toe-
recht-aan doosjes en voor de
Tips voor deze rubriek kunt U elke
morgen tot 10.00 uur aan mij kwijt, tel.
071-144941, toestel 215. U mag ook
schrijven.
Hartewens van de 26-jarige
dochter Odilia van de Rijns-
burgse hervormd -predikant
Van Niel is: naam te maken
als illustratrice van kinder
boeken. Om enigszins een idee
te hebben hoe het publiek haar
werk waardeert ("mijn
vrienden en kennissen vinden
mijn tekeningen erg mooi,
maar zij zijn geen graadme
ter") heeft ze een groot aantal
van haar "probeersels" bij
eengebracht op een expositie
haar eerste.
Ze koos voor de Katwijkse meu
belshowroom van Baalber-
gen, waar tot vier november
zo'n dertig pentekeningen
van haar te zien zijn. ,Jk had
natuurlijk ook mijn eerste ex
positie in een galerie kunnen
houden", zegt Odilia, "maar
Jan-met-de-pet stapt niet snel
zo'n gelegenheid binnen. Dat
is wel het geval in een meubel-
toonzaak. Vandaar dat ik
daarvoor heb gekozen. Nie-
Eén van de fraaie pentekeningen van de 26-jarige Rijnsburgse
Odi lia studeerde in 1974 af aan
de Haagse academie voor
beeldende kunsten. Ze geeft
nu in de residentie tekenles en
handenarbeid op een mavo.
De aspiraties van de predi
kantsdochter gaan verder. Ze
gaat binnenkort Nederlandse
uitgevers benaderen met de
vraag of ze wat in haar zien
als illustratrice van kinder
boeken. Is ze eenmaal die rich
ting ingeslagen dan wil ze in
een later stadium ook zelf
kinderboeken gaan schrijven
Verhalen
'Ik heb nu al voldoende ideeën
voor verhalen", zegt ze, "al
leen is mijn Nederlands nog
niet zodanig dat ik daar in
woord goed gestalte aan kan
geven. Maar dat komt later
nog wel".
Haar pentekeningen in kleur,
zoals ze in Katwijk hangen,
hebben veel aftrek. De meeste
zijn al Terwijl het aanvanke
lijk helemaal niet in mijn be
doeling lag ze van de hand te
doen", zegt Odilia, die nu
overuren maakt om de voor
raad aan te kunnen vullen
Burgemeester Kret van Sas-
senheim gaat binnenkort in
de bloembollen werken.
Voor heel even dan welis
waar. Hij heeft ja eezegd op
het verzoek van de afdeling
Sassenheim van de Konink
lijke Algemene Vereniging
voor Bloembollencultuur
wat bollen te planten in de
tuin van het bejaardencen
trum De Schutse. Een en an
der gebeurt in het kader van
het 100-jarig bestaan van de
afdeling, begin volgend jaar.
Als de bollen nu geplant wor
den, staan ze tijdens de
feestelijkheden dan, in bloei.
De tuin van De Schutse is
overigens niet de enige plek
waar bloembollen voor be
schikbaar zijn gesteld. De
gezamenlijke Sassenheimse
bloembollenbedrijven heb
ben er in totaal 50.000 aan de
gemeente geschonken.
Naast De Schutse komen ze
ook in de tuin van het be
jaardencentrum St. Bernar-
dus, rondom het raadhuis en
in het centrum van Sassen
heim zullen ook de nodige
feest-bloembollen de grond
in gaan.
Zo ging Herman Caspers voor de oorlog de straat op als dorp
somroeper: met pompeuze geluidshoorns op het dak van de auto.
pompeuze geluidshoorns op
het dak van de auto zyn wat
handelbaarder speakers in de
plaats gekomen.
Caspers heeft zich door de jaren
heen gemanifesteerd als een
"bewogen microfonist", die
via het praatijzer duizende
opwekkende mededelingen
door Noordwijk heeft laten
klinken. Hij gaat meestal "li
fe" de lucht in, zit dus achter
de microfoon als de geluids
wagen door het dorp rijdt. De
ene keer lokt hij de Noord-
wijkers naar een fancy-fair,
de andere keer waarschuwt
hij hen voor flesjes land-
bouwvergif die zoek zijn ge
raakt.
De 60-jarige Noordwijker is ook
bekend om zijn ooggetuigen
verslagen bij onder meer de
oranjefeesten. Bij die gele
genheden zet hij zijn auto
langs de kanteen voegt hij zich
met de microfoon tussen het
publiek.
Zijn teksten zijn doorgaans van
eigen fabrikaat. Hij krijgt ze
in ruwe vorm van zijn op
drachtgevers (verenigingen,
particulieren, gemeentebe
stuur) om ze dan naar eigen
inzicht te fatsoeneren en aan
de ether toe te vertrouwen.
Toen hij als dorpsomroeper be
gon moest hij zijn teksten
eerst laten lezen op het poli
tiebureau, waar hij dan ook
zijn omroepvergunning kon'
afhalen. Caspers wordt nu
niet meer gecontroleerd. "Ze
weten zo zoetjes aan wel wat
voor vlees ze in de kuip heb
ben", zegt hij.
Politieke partijen hebben altijd
tevergeefs een beroep gedaan
op Herman Caspers. Met poli
tiek wil hij zich niet openlijk
in laten. "Of het moet zo zijn",
zegt hij, "dat B en W een poli
tieke partij toestemming ge
ven, dan doe ik het wel. Al
hoewel, iets omroepen voor
de CPN zou ik weigeren".
„Geld bij"
Veertig jaar omroeper. Herman
Caspers, tevens eigenaar van
een radiozaak, deed het met
plezier. "Een vetpot is het
nooit voor me geweest", zegt
hij. "Het komt zelfs voor dat
ik er geld moet bijleggen. Doe
ik graag. Voor mij is het een
hobby geworden dat omroe
pen. Je houdt contact met de
mesnen. Dat is me heel wat
waard".
BRUSSEL (GPD) - Bij de Europese Commissie worden
plannen beraamd om het Nederlands als Europese werk
taal definitief uit te schakelen. De aanstaande uitbreiding
van de Europese Gemeenschap met Griekenland, Portu
gal en Spanje wordt aangegrepen om de „kleine talen" in
de EG naar het tweede plan te verwijzen.
Zeer waarschijnlijk krijgen de mi
nisters van buitenlafftse zaken
van de huidige Europese Negen
eind oktober een suggestie van
deze strekking van de zijde van
de Europese Commissie, het
„dagelijks bestuur" van de Ge
meenschap. De ministers treffen
elkaar dan in Munchen voor ver
trouwelijk beraad buiten het ge
bruikelijke EG-kader.
Op een soortgelijke bijeenkomst, in
juni in het Deense Hesselet.
kwam het talenprobleem, dat al
zo oud is als de Gemeenschap
zelf, onverwacht op tafel. De Ne
gen besloten toen de Commissie
een studie te laten maken, nadat
commissievoorzitter Roy Jen
kins een ballonnetje had opgela
ten om het aantal talen in de Ge
meenschap te beperken.
Het lijdt geen twijfel dat de Com
missie het liefst het Nederlands
en het Italiaans volledig als werk
talen van de Europese Gemeen
schap wil afschaffen. Zeker is
ook dat Italië zich hier met hand
en tand tegen zal verzetten. Min
der duidelijk is of ook Den Haag
zich volkomen bewust is van het
gevaar dat het Nederlands in de
EG tot een tweederangs status
vervalt.
Dit gevaar is des te groter omdat de
Europese Commissie op de stil
zwijgende steun van de grote drie
binnen de huidig .- Negen kan re
kenen: Frankrijk. Engeland en
West-Duitsland. Het vermoeden
bestaat dat commissievoorzitter
Jenkins deze landen tevoren had
geïnformeerd toen hij het talcn-
probleem tijdens de bijeenkomst
in Denemarken aan de orde stel
de.
Intern beraad
De komende uitbreiding van de
Gemeenschap met Griekenland,
Portugal en Spanje heeft niet al
leen bij de Europese Commissie.
maar ook bij andere Europese in
stellingen tot intern beraad over
het talenprobleem aanleiding ge
geven. Maar de uitkomst daarvan
verschilt aanmerkelijk van de
ideeën die bij de Commissie le-
Zowel het Europese parlement als
het Europese Hof van Justitie
hebben al besloten dat het
Grieks. Portugees en Spaans de
zelfde status zullen krijgen als de
huidige gemeenschapstalen. Be
halve als officiële (schriftelijke)
taal zullen Grieks. Portugees en
Spaans ook worden erkend als
werktalen.
Dit betekent dat een Griek of een
Portugees tijdens mondeling be
raad zich in zijn moederstaai zal
kunnen uitdrukken en dat hij
dank zij een tolkendienst in zijn
eigen taal kan horen wat door
vertegenwoordigers uit andere
EG-landen, ook in hun landstaal,
naar voren wordt gebracht.
Bij de Europese Commissie - en
met name de 300 personen om
vattende tolkendienst - denkt
men anders over het talen
probleem in de vergrote Ge
meenschap. Naast Frans, Engels,
Duits, Italiaans. Deens en Ne
derlands - de huidige officiële
gemeenschapstalen - zullen er
nog drie talen worden gesproken.
En twee daarvan, het Portugees
en het Grieks, worden door rela
tief weinig mensen gespro
ken.
Een tolkendienst voor negen
(werk)talen schept uiteraard gro
te organisatorische problemen.
Een cijfer uit de huidige praktijk
van een Gemeenschap met zes
talen volstaat om dat te illustre
ren. In 1976 zorgden de tolken bij
de Europese Commissie voor si-
multaanvertaling bij in totaal
7813 bijeenkomsten. Daarbij
dient nog bedacht te worden dat
heel vaak niet voor een Deense
vertaling en. steeds vaker, voor
t Roy Jenkins, voorzitter van de Com
de Genieenschap beperken.
wil het aantal talen in
Tolkendienst
Maar ten koste van een relatief ge
ring financieel offer - 35 miljoen
gulden per jaar volgens een
schatting van deskundigen bij de
Commissie - kan ook voor een
complete tolkendienst worden
gezorgd als de EG negen talen
heeft. De proefballonnen die de
Europese Commissie oplaat, zijn
er echter op gericht de „kleine
talen" als werktalen af te schaf
fen. Uiteraard zullen officiële
publikaties als verordeningen
(die in de EG kracht van wet heb
ben) altijd in elke EG-taal moeten
worden vertaald.
Bij de actie om de kleine talen in oe
vergrote EG naar het tweede plan
te verwijzen, is de aandacht in de
eerste plaats geconcentreerd op
het Nederlands. Als het Neder
lands immers niet langer als
werktaal binnen de huidige Ge
meenschap zou gelden, dan kan
men talen als Grieks en Portu
gees gemakkelijk buiten de deur
houden.
Over het Italiaans kan men het al
tijd later nog wel eens hebben, zo
is gedachtengang bij de Commis
sie. Het maakt tenslotte niet zo
veel uit of er in de vergrote Ge-
:hap vier (Frans. Engels,
Duits en Spaans) dan wel vijf
(met Italiaans erbij) werktalen
zullen zijn - als men maar van het
„kleine grut" af is.
Deze gedachtengang wordt weer
spiegeld in een schema dat de di
recteur van de tolkendienst van
de Commissie, mevrouw Renè
van Hoof, eerder dit jaar heeft
voorgesteld. Daarin is sprake van
een „normale tolkendienst" (in
de vergrote EG) met Frans, En
gels, Duits, Spaans en Italiaans,
en een „vereenvoudigde dienst"
met slechts drie talen: Frans, En
gels, en Duits.
Alleen bij „protocollaire gebeurte
nissen", alsmede bijeenkomsten
van de ministerraden en de rege
ringsleiders uit het Europa van
de twaalf zou in deze opzet nog
sprake zijn van een complete tol
kendienst in de negen talen. Het
aantal tolken zou, al naar gelang
de regeling, varieren van vijf tot
meer dan dertig. Het risico be
staat, zo vermeldt mevr. Van
Hoof, dat het aantal tolken dat
van afgevaardigden overtreft
(alsof dat een doodzonde zou
zijn).
Om de persoon van mevrouw Van
Hoof kan niemand heen zodra het
talonprobleem in de EG aan de
orde komt. De in Duitsland gebo
ren. deels in Nederland opgeleide
en inmiddels van de Belgische
nationaliteit voorziene Renë van
Hoof heeft een lange en in veel
opzichten opmerkelijke t
in functie van de Europese
wording achter de rug.
Anti-Nederlands
Sinds ze begon als particulier se
cretaresse van Paul Henri Spaak,
een van de vaders van Europa, tot
aan haar benoeming tot directeur
van de 300 man grote tolken
dienst - een voorrecht dat zij als
eerste baas bij deze afdeling
mocht smaken - heeft mevr. Van
Hoof zich steeds anti-Nederlands
opgesteld. Dat kwam tot uiting in
het personeelsbeleid en allerlei
acties om het aanleren van het
Nederlands door tolken te ont
moedigen.
Opmerkelijk is voorts dat mevr.
Van Hoof zich de publieke steun
van Europees commissaris Wil
helm Haferkamp (buitenlandse
betrekkingen) heeft verworven,
zoals bleek op een bijeenkomst
op het Europa-college te Brugge.
En dat terwijl de talenkwestie
uiteindelijk de verantwoorde
lijkheid van de Europese minis
terraad is, waar de Commissie als
uitvoerend orgaan geheel aan de
zijlaan staat.
De Europese ministerraad heeft
merkwaardig genoeg geen eigen
tolkendienst, maar maakt ge
bruik van de tolken van de Euro
pese Commissie. Oprichting van
een eigen dienst voor de raad is
dus een mogelijkheid om de tol
ken van de Commissie te ontlas
ten als de Europese Gemeen
schap negen in plaats van zes ta
len zal hebben. Met dit altjernatief
geven Nederland, Italië' en De
nemarken tegengas.
De talenkwestie is al zo oud als de
Gemeenschap zelf. Er zijn talloze
schermutselingen gevoerd over
de plaats van de talen, die uiter
aard mede de presentie van de
lidstaten binnen het grote geheel
bepaalt. Met de uitbreiding van
de EG en de daaraan verbonden
komst van nog drie talen - waar
van twee kleine - lijkt in Brussel
een harde slag geleverd te moe
ten worden.
Waarom is het zo belangrijk
dat het Nederfands'als werk
taal bij de Europese Ge
meenschap gehandhaafd
blijft? In het kort zou I
antwoord daarop kunnen
luiden, dat elke aantasting
van de positie als werktaal
de zeggingskracht van
land, in dit geval Nederland,
doet verminderen. Dat geldt
vooral voor de talloze activi
teiten van met name de Eu
ropese Commissie, uitvoe
rend orgaan en „dagelijks
bestuur" van de Gemeen
schap, die een technisch of
wetenschappelijk karakter
hebben.
Het is uiteraard van belang,
dat een land zich kan laten
vertegenwoordigen door
zijn beste deskundige op
welk gebied dan ook, en niet
door de deskundige die mis
schien minder goed is dan
zijn collega, maar die wel
zijn talen beter spreekt. Dat
geldt zelfs voor „Europees
geschoolde" ambtenaren,
bijvoorbeeld op de ministe
ries in Den Haag of op de Ne
derlandse vertegenwoordi
ging bij de EG in Brussel, die
regelmatig Frans, Engels en
Duits (moeten) spreken. Als
puntje bij paaltje komt - en
in de politiek komt het altijd
op de zorgvuldige formule
ring aan - kan men zijn ta
lenkennis niet te laag en de
hulp van tolken niet te hoog
inschatten.
Afschaffing van het Neder
lands als Europese werktaal
zal onvermijdelijk tot ge
volg hebben dat een elite on
tstaat, die haar talen spreekt
maar niet noodzakelijker
wijs ook op elk ander gebied
volkomen deskundig is. De
Europese Gemeenschap zou
daardoor nog verder af ko
men te staan van de gemid
delde burger of ambtenaar
die naar Brussel afreist en
die gaat beseffen dat hij uit
de landen „van de tweede
garnituur" afkomstig is. En
met de landen van de „eerste
garnituur" hebben de kleine
landen in de Europese ge
meenschap ook zonder ta
lenprobleem al genoeg te
stellen.
HET EUROPA VAN DENEGEN
